Het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen - De Slag om de ...

More documents

Recommendations

Info

e. trotyl en tetrylperserij [geb. 52] f. afdeling samenstelling grote munitie [geb. 207] g. afdeling samenstelling kleine munitie [geb. 24] h. afdeling inzetten slaghoedjes [geb. 91] i. afdeling samenstellen schokbuizen [geb. 57] j. afdeling loodazyde [geb. 272 a. tm. f.] 8. Munitie magazijn [geb. 53, 54, 106, 107, 108, 299, 300, 301] 9. Centrale magazijn [geb. 14] 10. Bedrijfsdienst a. compressoren bedrijf [geb. 40] b. transformatoren [geb. 277,325, 339] 11. Laboratorium [geb. 12] 12. Kade a. Kranen 13. Nieuwbouw c.q. uitbreiding a. granaten perserij [geb. 156] b. projectielendraaierij [geb. 308, 342] 14. Leger munitie magazijnen [geb. 701 t/m 705] 15. Werkplaatsen firma Sterel en Wechelaar [geb. 313] Uit het document blijkt dat de modus operandi van de vernielingen ook wordt gespecificeerd. Allereerst wordt aangegeven dat de geclassificeerde documenten vooreerst moeten worden vernietigd [verzamelen en verbranden in het ketelhuis of alles op een berg met benzine overgieten en verbranden]. Daarna dienen alle vernielingen die handmatig moeten geschieden te worden verricht. Pas na afronding hiervan mag met de explosieve vernielingen worden begonnen en wel vanuit het centrale punt [gebouw 2 bij het bedrijf aan de Havenkade]. Vervolgens wordt in het plan aangegeven wat er allemaal handmatig moet worden vernield. Daarbij worden alle machines en werktuigen opgesomd, alsmede alle voorraden. Deels vallen onderdelen hiervan onder de noemer explosieve vernieling. De explosieve vernieling wordt heel duidelijk gestipuleerd. Er wordt geïnstrueerd dat alleen met tijdontsteking mag worden gewerkt, en een hele lijst met ladingen en vertragingen wordt opgesomd voor vele onderdelen. Dit betreffen vooral de zware metaalbewerkende machines zoals de kranen, transformatoren, ketels, persen, boormachines, smeed- en stoomhamers en de vulmachines. Ladingen van 500 g, 1,500 g en 18 kg worden gespecificeerd. Naast de zware machines worden alle munitiemagazijnen opgesomd, met daarnaast de bepaling dat hiervoor een gebied van 3 km in de omtrek moet worden geëvacueerd. Voorts voorziet het plan in een aantal scenario’s. Indien de munitieopslagen wel worden vernield, is het plan beperkt voor andere vernielingen [logisch – vanwege de gevolgvernieling die deze explosies zullen veroorzaken]. De diverse munitiemagazijnen worden met een tussenpoos opgeblazen [de magazijnen waren uit veiligheidsoverweging verspreid over de hoeken van het terrein]. De vroegste tijd is 3 uur na de instelling; de laatste tijd 4 uur na instelling. Met intervallen van een kwartier gaan bepaalde magazijnen de lucht in. Als de munitiemagazijnen niet worden opgeblazen dan worden de vernielingen van andere gebouwen gepland in het plan. Het is logisch dat deze beide scenario’s bestaan. Immers – voor de vernieling met explosieven van de munitiemagazijnen is een grote evacuatie van omwonenden [toen lang niet zoveel als tegenwoordig] benodigd en dit zou tijd kosten. Gezien het Versie C, dec-2007 34 van 61
feit dat besluiten omtrent vernieling pas laat zouden worden genomen [voor een dreigende capitulatie] zou de kans aanzienlijk zijn dat geen tijd voor deze evacuatie over zou blijven. In een dergelijke situatie zouden alleen de vernielingen aan de machines en aanverwanten met explosieven worden verricht. Zoals blijkt uit de ladingen zijn dit beperkte explosies waardoor de munitieopslagen niet in gevaar zouden komen. Zoals bekend is, is het vernielingsplan niet uitgevoerd toen op 14 mei om 1840 uur de capitulatie bekend werd gemaakt. De toenmalige directeur van de AI, de heer Den Hollander, had Generaal Winkelman wel gevraagd of vernieling moest geschieden, maar Winkelman had geantwoord dat dit niet mocht. Vermoedelijk had hij dit antwoord gestaafd bij zijn juridisch adviseur [Kapitein Mr. J.D. Schepers, hoofd sectie juridische zaken AHK]. Een opdracht tot vernieling had ook praktisch gezien niet gegeven kunnen worden voor de feitelijke capitulatie. Immers – op het moment dat die kenbaar werd gemaakt was vernieling van staats eigendommen de facto wederrechterlijk handelen geworden volgens het geldende landoorlogsrecht. Aangezien de capitulatie ook op het Algemeen Hoofdkwartier als een verassing kwam – ze was immers pas rond 1600 uur besloten als gevolg van de Duitse dreigementen tot verdere vernieling van andere grote steden na Rotterdam, met name Utrecht – was de tijd tussen het moment dat de capitulatie voorgenomen werd en de feitelijke uitvoering van de wapenstilstand zeer kort. Als er een moment was geweest waarop Winkelman de vernieling van de AI had moeten verordonneren, dan was het in de vroege middag van 14 mei geweest toen duidelijk werd dat het front langs de Nieuwe Maas beslissend was doorbroken door de capitulatie van Rotterdam. Deze gebeurtenis was echter nog vers en nadat dit op het AHK bekend werd, werd ook binnen het uur tot algemene capitulatie besloten. Gebeurtenissen die op 14 mei in de ochtend nog niet voorzien waren, hoewel de ernst van de strategische situatie toen ook al duidelijk was. Hopeloos was het echter nog niet; dat was het – zoals gezegd – pas nadat Rotterdam was aangevallen door de Luftwaffe en de stad had gecapituleerd. Zodoende zouden de Duitsers de Artillerie Inrichtingen ongeschonden in handen krijgen. Daarbij dient echter te worden opgemerkt dat de vestigingen in Delft – die in de mobilisatietijd ook buiten het AI terrein waren gedetacheerd – deels door burgerinitiatieven werden gestript van essentiële onderdelen. Later zou de hele fabriek in het geheim door Den Hollander worden ontmanteld. De Duitsers hebben hier dan ook nooit munitie kunnen fabriceren. Versie C, dec-2007 35 van 61
Page 1 and 2: Het Staatsbedrijf der Artillerie In
Page 3 and 4: Inhoudopgave 0.0 Voorwoord 1.0 Over
Page 5 and 6: 1.0 Overige voorname nationale wape
Page 7 and 8: Eind jaren twintig ontwikkelde de D
Page 9 and 10: kalibers. Verwisseling van de loop
Page 11 and 12: 2.0 De geschiedenis van de Artiller
Page 13 and 14: In de negentiger jaren van de 19 de
Page 15 and 16: 3.0 De Artillerie Inrichtingen - de
Page 17 and 18: vuurmond 7.5 tl no.1 als een aanwin
Page 19 and 20: - Houwitser 12 lang 12, 120 mm - Ho
Page 21 and 22: dat het op peil houden en brengen v
Page 23 and 24: van licentieleveringen vanuit dit l
Page 25 and 26: afnamegereed in Duitsland maar moch
Page 27 and 28: was de bewapening zeker compleet aa
Page 29 and 30: 3.3.7 België De Belgische leverant
Page 31 and 32: Er zijn met de Fransen besprekingen
Page 33: 4.0 De Artillerie Inrichtingen - ve
Page 37 and 38: Op 11 mei werd het gebouw aan de Ho
Page 39 and 40: deel van de tijd verstoord. Dit bem
Page 41 and 42: worden gebracht met de angst aan Ne
Page 43 and 44: i. mitrailleurs [nieuwe en gerevise
Page 45 and 46: no.3 granaat beschikbaar was. Omger
Page 47 and 48: wel vervaardigd worden, op basis va
Page 49 and 50: Na enkele hoge functies te hebben v
Page 51 and 52: De gang van zaken in de sector van
Page 53 and 54: [door het Duitse gezag] van Ringeli
Page 55 and 56: doel diende; veel minder een oprech
Page 57 and 58: AI in oktober 1941 had laten opspli
Page 59 and 60: Van Oordt verplicht was geweest. Te
Page 61: 8.0 Bronnen Voor de totstandkoming

Het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen - De Slag om de ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?