Slapen wanneer jij wilt - Nederlandse Vereniging voor Narcolepsie

- Slaapstadium 5
De vier hierboven genoemde slaapstadia worden
samen ook wel de non-REM-slaap genoemd. Van de
nacht brengen we ongeveer driekwart door in deze
slaapstadia. De resterende slaaptijd brengen we door in
het vijfde slaapstadium; de REM-slaap.
REM-slaap
Na slaapstadium 4 treden er grote veranderingen op, is te zien op het EEG. De golven worden klein
en snel, vergelijkbaar met de golven die te zien waren in stadium 1. Het EMG is aan het begin van
stadium 5 gedurende enkele seconden volkomen vlak, wat betekent dat de spieren geheel verslapt
zijn. Het EOG laat snelle oogbewegingen zijn. Deze oogbewegingen worden Rapid Eye Movements
genoemd, vandaar de naam REM-slaap.
Niet alleen het EEG vertoont veranderingen. Na de rust van de diepe slaap, lijkt het dat het lichaam
actief wordt. De ademhaling en de hartslag worden onregelmatig en tevens beginnen de bloeddruk
en lichaamstemperatuur te schommelen. Het bloed gaat sneller door de hersenen stromen, de
oogpupillen verwijden en vernauwen zich en de maag krimpt samen. De hersenactiviteit neemt toe
en lijkt op die van slaapstadium 1; de bètagolven. Al deze gegevens wijzen erop dat de slaap minder
diep is geworden. REM-slaap vertoont echter tegenstrijdige kenmerken. Enerzijds is er een grote
hersenactiviteit, maar anderzijds is de spierspanning zeer laag. De spieren zijn dus juist slap en
verlamd. Door deze tegenstrijdigheden wordt de REM-slaap ook wel ‘paradoxale’ slaap genoemd.
- De functie van REM-slaap
De functie van de REM-slaap is voor veel wetenschappers nog enigszins onduidelijk. Men denkt
dat onze hersenen de REM-slaap gebruikt om informatie en ervaringen die we overdag hebben
opgedaan te verwerken. Nuttige gegevens kunnen tijdens dit slaapstadium worden opgeslagen
en de overbodige kunnen worden uitgewist.
Eén van de redenen waarom bij baby’s en kleine kinderen de REM-slaap een groot deel van
de slaaptijd inneemt, is waarschijnlijk hun ontwikkeling. Tijdens de REM-slaap kunnen zij dus veel
compleet nieuwe ervaringen verwerken.
Daarnaast denkt men dat tijdens de REM-slaap de meeste dromen zich afspelen. Dit zijn vaak de
meest heldere, fantasierijke en bizarre dromen. Als men wakker wordt gemaakt tijdens een
periode van REM-slaap, kan het grootste deel van de mensen hun dromen in geuren en kleuren
navertellen.
Het is overigens duidelijk geworden dat we ook tijdens de diepe slaap, stadium 3 en 4,
dromen. Deze dromen zijn echter minder realistisch en gedetailleerd, en er komen minder
emoties bij kijken. Achteraf herinneren we deze dromen vrijwel nooit.
Slaapcyclus
Per nacht doorlopen we vier- to vijfmaal de stadia 2 tot en met 4. Na slaapstadium 4 volgt een
periode van REM-slaap. Deze perioden duren tien tot twintig minuten. Na elke periode van REMslaap
komen we weer terecht in slaapstadium 2, en zo begint de slaapcyclus opnieuw. Na de stadia 3
en 4 volgt weer een periode van REM-slaap. De vier tot vijf van deze slaapcycli per nacht lopen
vloeiend in elkaar over, waarbij elke cyclus 80 tot 110 minuten duurt. Deze cyclische reeks van de
verschillende slaapstadia is kenmerkend voor de slaap bij mens en dier.
10│Slapen wanneer jij wilt!...? - Narcolepsie
Hersengolven slaapstadium 5: REM-slaap