Weerspiegel van december 2012 downloaden - Vereniging voor ...

80-90% van de mariene soorten
uitgestorven, herstel kost tientallen
miljoenen jaren.
De Perm-Trias- massa-extinctie was
niet alleen de grootste van de
afgelopen half miljard jaar, maar ook
had het maar heel weinig gescheeld
of al het leven op aarde zou zijn
weggevaagd. Van de in zee levende
organismen legde maar liefst 0- 0%
van de soorten het loodje, bij de
landplanten en -dieren was dat 0%
van de soorten. In tegenstelling tot de
andere extincties overleefde ook een
groot deel van de insectensoorten
deze periode niet.
Ook een groot deel van de daarvoor
zo weelderige vegetatie verdween.
Dat blijkt niet alleen uit de gevonden
gefossiliseerde resten, maar ook uit
het feit dat er miljoenen jaren lang
geen steenkoollagen werden
gevormd, terwijl dat in de perioden die
voorafgingen aan de extinctie heel
rijkelijk het geval was.
In de gebieden rond de evenaar
overleefden bijna alleen maar de
kleine dieren. Van de grotere dieren
stierven veruit de meeste soorten uit,
met uitzondering van de Lystrosaurus.
Maar die Lystrosaurus is dan ook een
plantenter die zich wist aan te passen
aan zeer extreme omstandigheden,
zoals intense droogte (woestijngebieden)
en grote hitte. Dit, door zich o.a.
terug te trekken in grotten.
Figuur . Zo moet de Lystrosaurus er
ongeveer hebben uitgezien.
Verder overleefden nog enkele
andere vierpotigen, maar veel waren
dat er niet. Deze leefden verder van
de evenaar en verder waren het de
kleine soorten, omdat deze hun
warmte beter kwijt konden. Op grond
van fossielen is op te maken dat de
Lystrosaurus in het vroege Trias (dus
kort na de extinctie) zo’n 0- 0% van
alle grotere landdieren uitmaakte.
Buitengewoon heet, weinig zuurstof
in oceaan
De omstandigheden tijdens en kort na
deze massa-extinctie waren dan ook
wel heel extreem: rond de evenaar
steeg de temperatuur van het
oppervlaktewater tot boven 0ºC!!
Naar de poolgebieden toe was het
water wel iets minder warm, maar de
verschillen tussen evenaar en polen
waren waarschijnlijk veel kleiner dan
nu het geval is.
Vermoedelijk was deze massa-extinctie
de enige waarbij de opwarming
van het klimaat de hoofdoorzaak was.
Afgezien van de (vrijwel onleefbaar)
hoge temperatuur van het water,
zorgde de warmte er ook voor dat dit
warme (en dus lichtere) water een
stabiele oppervlaktelaag vormde in de
oceanen en niet meer wilde mengen
met het diepere water. Het zuurstofgehalte
in dat diepe water liep daardoor
sterk terug. Ook het oppervlaktewater
werd arm aan zuurstof (warm
water bevat minder zuurstof dan
koud) en daar gingen anaerobe bacteriën
het sterk giftige waterstofsulfide
produceren. Dit tekort aan zuurstof en
de giftigheid van het waterstofsulfide
zorgde voor de ondergang van talloze
mariene organismen. Wat wel toenam
was het aantal (anaerobe) microben,
temeer daar de verwering van het
plantarme aardoppervlak aanzienlijk
toenam, waardoor de zeeën rijker
werden aan mineralen. Dit weerspiegelt
zich in sterk afwijkende sedimentaire
gesteenten in het vroege Trias.
Pangea; delen van Zuid-China
lagen destijds rond de evenaar
Voor hun onderzoek maakten
wetenschappers gebruik van tal van
fossielen. Veel daarvan zijn afkomstig
uit het zuiden van China. Destijds lag
dat nog dicht bij de evenaar. De aarde
zag er namelijk in die tijd nog heel
anders uit dan nu. Alle continenten
vormden één geheel rond de toenmalige
Tethys-oceaan. Zie figuur .