Weerspiegel van december 2012 downloaden - Vereniging voor ...

Weer laat je niet los !
Jan Buisman
In de vroege zondagochtend van juni viel het Duitse leger de Sovjetunie binnen. Dat was zes weken te laat, een fout
die hun later lelijk zou gaan opbreken! Oorzaak van de vertraging was een niet verwachte oorlog die men eerst, in april en
mei, op de Balkan moest voeren. Mede daardoor kwamen de Duitsers tamelijk onvoorbereid in de barre Russische winter
terecht.
Bijna op de kop af jaar eerder beging Napoleon dezelfde fout. In de nacht van op juni overschreed zijn
Grande Armée de grensrivier de Njemen en viel Rusland aan. Ook te laat en met dezelfde fatale afloop. En net als Hitler had
ook hij zijn andere vijand, Engeland, nog niet verslagen. De vertraging zat hem in voornamelijk in de koude lente en
zomer, waardoor er pas in juni voldoende gras groeide om onderweg de vele tienduizenden paarden van voedsel te voorzien.
En dat de planning van de invasie in Normandië in juni werd gehinderd door harde wind, is algemeen bekend. Zo
kunnen we nog wel een poosje door gaan. Je kunt het zo gek niet bedenken of bij welke gebeurtenis dan ook speelde/speelt
het weer een rol. Niet voor niets zegt men wel: Het weer is de belangrijkste bijzaak in de geschiedenis!
De weersgesteldheid was ook een dominante factor bij de invasie van in Noord-Holland. Voor zover bekend is de oorlog
in Noord-Holland niet of nauwelijks beschreven in relatie tot het weer van dag tot dag. En dat is jammer omdat de historicus
daarmee een verklarende factor laat liggen. Tot voor kort gingen de meeste historici er van uit dat het weer van enkele
eeuwen geleden toch niet in details bekend is. Ten onrechte.
! Het is tien jaar na de Grote
Franse revolutie van . De
revolutionaire legers staan te popelen
om de zegeningen van de revolutie aan
heel Europa op te dringen. Oorlog aan
de paleizen! De eerste zogenaamde
Coalitieoorlog is al achter de rug en de
tweede komt er aan. Frankrijk is
oppermachtig en heeft al een groot
deel van Europa op de knieën
gedwongen. België en Nederland zijn
bezet gebied en de Rijn is een Franse
rivier. Tegenover de Franse
revolutionaire legers heeft zich een
Coalitie gevormd van Engeland,
Rusland, Oostenrijk (= Oostenrijk-
Hongarije) en enkele andere landen.
De koning van Pruisen houdt zich min
of meer neutraal. In breekt de
tweede Coalitieoorlog uit. Aanvankelijk
wordt er op drie fronten gevochten, in
het Rijngebied, in Zwitserland en in
Italië. Als de strijd voor de Coalitie niet
naar wens verloopt, wordt besloten nóg
een front te openen, het vierde. Maar
waar?
De keuze valt op Nederland, dat in
de Bataafsche Republiek heet.
De grote aanval zal aan de kust
beginnen met een invasie. Aanvankelijk
denkt men daarbij aan de
Maasmonding, in het bijzonder aan
Goeree. Later valt de keuze op de kop
van Noord-Holland. Bij Texel ligt de
Bataafse oorlogsvloot, waarvan de
bemanning erg oranjegezind is. De
verdreven stadhouder Willem V is
nauw bij de oorlog betrokken en hij
verwacht dat de vloot snel zijn kant zal
kiezen. De invallers zijn Engelsen, ze
krijgen hulp van Russen. Ook zal ter
ondersteuning een klein landleger
vanuit Pruisen de provincies Overijssel
en Gelderland binnenvallen. De twee
legers zullen elkaar ontmoeten aan de
Zuiderzee en dan samen Amsterdam
veroveren. Na de val van de hoofdstad
zal, zo verwacht men, de Nederlandse
bevolking massaal in opstand komen
tegen de Franse bezetters en dezen
het land uitjagen.
Het Franse leger in Nederland is
zwak, veel Franse soldaten vechten
aan de Rijn en in Italië. Het Bataafse
leger staat onder bevel van Herman
Willem Daendels ( ), patriottisch
jurist uit Hattem en in Franse dienst
snel generaal geworden. Zijn leger ligt
verspreid door het land. De
opperbevelhebber van de
gezamenlijke Frans-Bataafse
strijdmacht is uiteraard een
Fransman, Guillaume Brune ( ). Hij
begon als politieke (revolutionaire)
journalist en is in duizelingwekkende
vaart opgeklommen tot generaal.
In juli zijn de voorbereidingen gereed
en begin augustus moet het
gebeuren. Dat is wel laat in het
seizoen maar men meent maar
enkele weken nodig te hebben. De
landingen moeten plaats hebben op
de landreep ten zuiden van Den
Helder, die er in heel anders
uitziet dan wij gewend zijn. Men kan
van daaruit snel de haven van Den
Helder veroveren en ook is er een
mooie kans dat men de Bataafse
vloot kan bemachtigen. Ter afleiding
heeft de Engelse marine vanaf juni,
dus al lang vóór de eigenlijke invasie,
raids uitgevoerd tegen enkele
Waddeneilanden.
Begin augustus schepen de
invasietroepen, .000 man en ruim
00 paarden, zich in en op de
liggen er schepen in de monding
van de Theems, klaar voor vertrek.
Dan komt het onvermijdelijke weer
tussenbeide. De wind steekt op en op
de
de maakt stormachtige wind een
landing onmogelijk. Het onstuimige
weer houdt vijf dagen aan. We
kunnen ons nauwelijks voorstellen
hoe het leven al die dagen en nachten
is geweest op met mannen en
paarden volgepropte en dan op ook
nog (door de woelige zee) zwaar
stampende schepen. Op de 0 ste kan
men de schade opnemen, de dode
paarden overboord zetten en de vloot
hergroeperen. (Veel mensen denken
onwillekeurig terug aan de zo
onfortuinlijk verlopen oversteek van
stadhouder Willem III naar Engeland
in , nog maar ruim een eeuw
geleden!)
Men kiest een nieuwe datum:
donderdag augustus.
Het landingsgebied is verre van
gemakkelijk en omvat kilometer
duinkust die maar 0 meter diep
(breed) is, tussen en 0 minuten
gaans! De oostelijke begrenzing wordt
gevormd door de Zanddijk waarlangs
de weg naar Den Helder loopt. Op
een hoge duintop staat een van de
vele optische telegraaftoestellen,
seinposten met beweegbare armen.
Dankzij deze nieuwe vinding weet het
de