Richtlijn Cognitieve Revalidatie - SEN

De voorliggende aanbevelingen zijn gebaseerd op het beste bewijsmateriaal dat voorhanden
was ten tijde van het opstellen van de aanbevelingen. De bewijskracht wordt ingedeeld in
verschillende niveaus (zie verder in dit document).
2.2.2 Aanbevelingen (bewijskracht)
De richtlijn voor de cognitieve revalidatie van niet-aangeboren hersenletsel is naar analogie
van die van de richtlijnen voor revalidatie na een beroerte van de Nederlandse Hartstichting
(2001) en de CBO Richtlijn Beroerte en de Amerikaanse richtlijnen zoveel mogelijk ‘evidence
based’, oftewel zoveel mogelijk gebaseerd op kennis uit gepubliceerd wetenschappelijk
onderzoek (19). De aanbevelingen, gebaseerd op de uitkomsten van het consortium
Cognitieve Revalidatie, vermelden expliciet op basis van welke methodologie men tot de
aanbeveling is gekomen.
Het kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO gebruikt adviezen op basis van
literatuuranalyse en onderscheidt daarin vier niveaus. Zij weegt de onderzoeksresultaten en
maakt een indeling naar de mate van bewijskracht voor interventiestudies (tabel 1.1).
In de voorliggende richtlijn is de beoordeling van de literatuur beschreven onder de kopjes
‘State of the art Literatuur’. Het wetenschappelijk bewijs is vervolgens kort samengevat in
een conclusie. Het niveau van bewijs staat bij de conclusie vermeld (tabel 1.2). De
aanbeveling is het resultaat van het beschikbare bewijs.
Tabel 1.1
Indeling van onderzoeksresultaten naar mate van bewijskracht voor
interventie studies
A1 Meta-analyses die ten minste enkele gerandomiseerde onderzoeken
van A2-niveau betreffen, waarbij de resultaten van de afzonderlijke
onderzoeken consistent zijn.
A2 Gerandomiseerd klinisch vergelijkend onderzoek van goede kwaliteit
(gerandomiseerde, dubbelblind gecontroleerde trials), voldoende
omvang en consistentie.
B Gerandomiseerde klinische trials van mindere kwaliteit of onvoldoende
omvang of ander vergelijkend onderzoek (niet-gerandomiseerd:
cohortstudies, case-controlstudies).
C Niet-vergelijkend onderzoek
D Mening van deskundigen
Tabel 1.2
Niveau van bewijs van de conclusies + bijbehorende opbouw van de
aanbeveling
1 Indien ondersteund door ten minste 2 onafhankelijk van elkaar
uitgevoerde onderzoeken van niveau A.
‘Het is aangetoond dat …, men dient…’
2 Indien ondersteund door ten minste 2 onafhankelijk van elkaar
uitgevoerde onderzoeken van niveau B.
‘Het is aannemelijk dat …, men kan…’
3 Indien niet ondersteund door onderzoek van niveau A en B, wel van
niveau C.
‘Er zijn aanwijzingen dat…, men kan…
4 p grond van mening van de werkgroepleden (niveau D).
‘De werkgroep is van mening dat…’
8