Richtlijn Cognitieve Revalidatie - SEN

mogelijk ook toegenomen compensatievaardigheden een rol spelen in deze observaties. In
een meer recente randomised controlled trial (99) wordt daadwerkelijke uitbreiding
(gemiddeld 5°) van nog intacte gebieden in het visuele veld gerapporteerd bij patiënten met
gedeeltelijke gezichtsuitval t.g.v. hersenletsel en/of gedeeltelijk letsel van de n. opticus. In de
behandeling worden de grenzen van het beschadigde deel van het visuele veld gestimuleerd
d.m.v. lichtprikkels. De auteurs schrijven de verkleining van het visuele velddefect toe aan de
plasticiteit van neuronen. Aangegeven wordt (99, 100) dat waarschijnlijk nog wel sprake
moet zijn van enige intacte neuronen. De resultaten zijn nog niet gerepliceerd in andere
onderzoeken en als uitkomstmaat wordt vooralsnog alleen de grootte van het visuele veld,
gemeten d.m.v. perimetrie, genoemd.
Trainingen gericht op compensatie voor de beperkingen t.g.v. visuele velddefecten d.m.v.
grote saccades zijn beschreven door verscheidene auteurs (100-103). In gestructureerde
trainingen van 4-6 weken worden het maken van grote saccades (waarbij het hoofd wordt
stilgehouden) en het toepassen van een systematisch scanpatroon getraind en oefent de
patiënt hiermee in alledaagse situaties. In diverse studies wordt gerapporteerd dat patiënten
met een hemi- of quadrantanopsie na deze training verbeteringen laten zien op diverse
visuele taken, meer normaal oculomotorisch gedrag laten zien en subjectief een verbetering
van het gezichtsvermogen en minder klachten aangeven in het dagelijks leven (100-103).
Bij patiënten met visuele velddefecten worden ook diverse hulpmiddelen toegepast (104).
Met name worden in recent onderzoek positieve resultaten van het gebruik van prismabrillen
genoemd (105). Duidelijk is, dat nog onderzoek nodig zal zijn naar de vraag in hoeverre
patiënten met cognitieve stoornissen in staat zijn zich aan te passen aan het gebruik van een
prismabril en op welke manier het gebruik van een dergelijk hulpmiddel aangeleerd kan
worden (103).
Conclusies
Niveau 2
Niveau 3
Aanbeveling
Het is aannemelijk dat visuele scanningstraining gericht op
compensatie voor de beperkingen t.g.v. visuele velddefecten d.m.v.
grote saccades leidt tot verbetering op diverse taken en in het
subjectief ervaren niveau van dagelijks functioneren.
Er zijn aanwijzingen dat waarnemingstraining gericht op het vergroten
van het visuele veld effectief kan zijn.
Wanneer er sprake is van beperkingen t.g.v. visuele velddefecten (m.n. hemi- en
quadrantanopsie) kan men gestructureerde visuele scanningstraining gericht op
compensatie hiervan toepassen.
Neglect
Algemene inleiding
Onder neglect wordt verstaan: een verminderde neiging om te reageren op of actief te
zoeken naar stimuli in het gedeelte van de ruimte contralateraal aan de laesie, zonder dat
sprake is van een verlies van sensorische of motorische functies waardoor dit gedrag
verklaard zou kunnen worden. Bij deze aandachtsstoornis wordt de ruimte of het lichaam
contralateraal aan de laesie verwaarloosd (106, 107).
24