Richtlijn Cognitieve Revalidatie - SEN

Voorwoord
Richtlijnen zijn bedoeld om clinici te helpen bij de keuze van behandelingen die ‘state of the
art’ zijn. Behandelingen zijn state of the art als ze goed onderbouwd zijn of na onderzoek
voldoende effectief blijken. Richtlijnen zijn dus van groot belang in klinische domeinen waarin
keuze en aanbod groot zijn, terwijl de evaluatie van de effectiviteit van het aanbod gering is
of nog in de kinderschoenen staat. Het domein van de Cognitieve Revalidatie beantwoordt
aan deze typering. In vergelijking met andere behandeldomeinen op medisch en
psychologisch vlak is de cognitieve revalidatie nog relatief jong: het bestaat in zijn huidige
vorm sedert 20-25 jaar. In dit korte tijdsbestek is het aanbod van nieuwe behandelingen sterk
toegenomen. Men hoeft maar te denken aan de zogenaamde “grote dichotomie” in de
cognitieve revalidatie: aan weerszijden van deze dichotomie bevinden zich twee
behandelfilosofieën, de holistische en de cognitief-neuropsychologische, die beide heel wat
nieuwe behandelingen en behandeltechnieken hebben voortgebracht.
Voor een clinicus die dagelijks met patiënten werkt, staan tijdsgebrek en schaarse middelen
vaak een adequate beoordeling van de effectiviteit van behandelingen niet toe. In dergelijke
omstandigheden kunnen richtlijnen een uitkomst bieden. Richtlijnen moeten vanzelfsprekend
actueel zijn: met verouderde kennis is niemand geholpen. Daarom moeten richtlijnen
regelmatig aangepast worden. De richtlijn “Revalidatie na een beroerte” van de Nederlandse
Hartstichting, waarin aanbevelingen werden gedaan ten aanzien van cognitie, emotie en
gedrag, dateert van 2001. Vanaf dat moment is ook het door ZonMw gefinancierde
consortium Cognitieve Revalidatie actief geweest. Dit consortium heeft zich in een aantal
onderzoeksprojecten (vooral) gericht op de evaluatie van behandelingen voor cognitieve
beperkingen. In deze projecten is veel kennis opgedaan en toegepast op het gebied van de
cognitieve revalidatie. Deze kennis leek het consortium een goed uitgangspunt om de
nieuwste inzichten op deze gebieden te formuleren in richtlijnen. De voorliggende richtlijn is
het product van deze toepassing. De wens van de schrijvers is dat er zoveel mogelijk vragen
van clinici in de praktijk mee beantwoord zullen worden.
Prof. Dr. L. Fasotti
Clustercoördinator ZonMw Cognitieve Revalidatie
Radboud Universiteit Nijmegen
Nijmegen Institute for Cognition and Information (NICI)
1