'Varkens: Vleesgeworden Veerkracht', in - Frisse Blik

varkensvlees gegeten en zolang het inkomen daar nog steeds vrij laag is, zal er vraag
zijn naar goedkoop varkensvlees, maar ook naar slachtvarkens en vooral biggen
die dat goedkope varkensvlees kunnen ‘produceren’. Dat geeft nieuwe kansen voor
de Nederlandse export van levende varkens, maar ook voor een andere vorm van
internationalisering: de vestiging van Nederlandse varkenshouders in die nieuwe
afzetgebieden. 36
6.4 Factorvoordelen
6.4.1 Primaire factorvoordelen
Vaak wordt gezegd dat de Nederlandse varkenshouderij is ontstaan op schrale zandgronden
die niet geschikt zijn voor akkerbouw, tuinbouw of extensieve veehouderij,
zodat naar andere middelen van bestaan moest worden gezocht. Dit is geen afdoende
verklaring want op de schrale zandgronden in Drente en Zuidoost-Friesland vind je géén
intensieve veehouderij op grote schaal. Een bijkomende verklaring moet worden
gezocht in een combinatie van demografische en culturele factoren. Één van die
culturele factoren is het erfrecht. In tegenstelling tot Noord-Nederland gaat in Noord-
Brabant, Limburg en andere katholieke gebieden het bezit niet ongesplitst naar de
volgende generatie, maar wordt het verdeeld onder de kinderen. Dit leidde tot steeds
kleinere bedrijven, vooral na Tweede Wereldoorlog toen in deze hoofdzakelijk katholieke
gebieden het kindertal sterk toenam. Door dit systeem van erfopvolging konden de
boeren in deze gebieden niet profiteren van de schaalvoordelen die in de jaren 1960
begonnen te ontstaan door mechanisatie en onder invloed van de EU-landbouwpolitiek
van Mansholt. Hun enige alternatief was meestal de intensieve veehouderij, vaak in
combinatie met een baan in de industrie, bouwnijverheid, handel of transport. De
toetredingsdrempels waren, zeker in die tijd, vrij laag in de intensieve veehouderij.
6.4.2 Geavanceerde factorvoordelen
Wat betreft de doorgroei en het internationale succes van de Nederlandse
varkenssector lijken de volgende factoren en ontwikkelingen het meest belangrijk.
Studieclubs
Niet gehinderd door religieuze barrières (niet onbelangrijk in de hoogtijdagen
van verzuild Nederland) en geografische afstanden, ontstonden al gauw lokale
gemeenschappen van varkenshouders die zowel elkaar wilden overtroeven als bereid
waren hun kennis te delen. Belangrijk in dit verband zijn de talrijke studieclubs van
varkenshouders die in deze tijd in Nederland werden opgericht. Aangemoedigd door
landbouwvoorlichters begonnen ambitieuze varkensboeren systematisch gegevens te
verzamelen over hun veestapel, een fenomeen dat in die tijd in het buitenland totaal
onbekend was. Wellicht om die reden is Nederland toonaangevend op het gebied van
managementinformatiesystemen voor varkenshouders.
141