Beheerplan Bloemendaalseweg - Wijkteam Plaswijck

2 Typering van de
beeldkwaliteit
Vanuit de binnenstad loopt de Kleiweg als uitvalsweg
naar het noorden. Eeuwenlang heette
deze weg ook buiten de singels nog Kleiweg.
De Kleiweg ging bij het vroegere tolhuis (ter
hoogte van de Hendriks Hoeve), over in de
Bloemendaalseweg en vormt daarmee ook nu
nog één lange as. De weg is ingeklemd tussen
twee sloten. Hoewel de weg midden in de
nieuwbouwwijk ligt, wordt hij geflankeerd door
boerderijen, knotwilgen, weide- en waterplanten
en ziet men er eenden, reigers, ringslangen
en kikkers. Op sommige plaatsen is de nieuwbouw
door het groen heen zichtbaar, op andere
plaatsen waant men zich op het platteland.
De Bloemendaalseweg werd in de middeleeuwen
aangelegd bij de ontginning van het veen-
gebied. Tegenwoordig is het een groenvoorziening
voor de stedeling, een aantrekkelijke fietsroute
naar het centrum en een lint van culturele
en maatschappelijke instellingen.
Om een indruk te krijgen van het ontstaan en
de ontwikkeling van dit gebied zijn hieronder de
geologische en historisch-geografische gegevens
op een rijtje gezet. Daarna is
11 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
aangegeven in welke drie deelgebieden de
Bloemendaalseweg wordt onderverdeeld.
2.1. Geologische gegevens
Nadat rond 3800 voor Christus de strandwallen
in het westen van het land zich met uitzondering
van de riviermonden hadden gesloten,
vormde zich in de lagunes achter deze
wallen op grote schaal veen. Dit metersdikke
pakket veen ontstond doordat de resten van
planten slechts gedeeltelijk verteerden. De
veenvorming ging door tot ongeveer 500 voor
Christus. Veen neemt veel vocht op. Het overtollige
water uit de veengebieden werd op
natuurlijke wijze afgevoerd, via veenrivieren
met zijtakken en via tal van kleinere veenstroompjes.
De Gouwe was zo'n veenrivier.
Van één van de zijtakken van de Gouwe, ten
zuiden van Waddinxveen, is de oude naam
nog bekend, de Piclede.
Aan de oostzijde van Bloemendaal, langs de
huidige Omloopkade, lag waarschijnlijk een
veenriviertje. De Oude Gouwe en het gebied
tussen de Gouwe en de Oude Gouwe werd
doorsneden door enkele kleine veenstromen.
De veenrivieren- en stroompjes waterden uit
op de Hollandsche IJssel.
In het gebied dat later de naam Bloemendaal
kreeg - onbekend is waar deze naam vandaan
komt - ontwikkelde zich op oudere afzettingen
een moerasbos. Het veen dat ontstond, bevat
naast resten van planten ook resten van de
bomen die er ooit stonden en wordt daarom
bosveen genoemd.
De dikte van de veenlaag in Bloemendaal
varieert van circa zes tot meer dan tien meter.
De oorspronkelijke veenlaag is door natuurlijke
processen en door menselijk ingrijpen na de
ontginning van het gebied (oxidatie, inklinking
en erosie) geslonken, maar in het hele gebied
nog aanwezig. Op de veenlaag is in de jaren
zestig ten behoeve van de nieuwbouw van
woningen en andere bouwwerken, een
ophooglaag van zand aangebracht.
De oorspronkelijke veenlaag ligt alleen nog aan
de oppervlakte in de gebieden die niet werden
opgehoogd: de Bloemendaalseweg en de stroken
grond aan weerszijden ervan, enkele
kavels grond ten zuiden van de geluidswal en
stroken grond langs de Winterdijk, het
Omlooppad en de Omloopkade.
De familie Both heeft de witlofkwekerij nog
jarenlang kunnen handhaven ondanks de
oprukkende nieuwbouw in Bloemendaal. Nico
Both: ‘Het was een heel groot, arbeidsintensief
bedrijf. Dat konden we niet zo maar verplaatsen.’
Sterker nog: de familie wist het
bedrijf tegen de trend in nog uit te breiden.
Eerst in de richting van de Bleulandweg, later
kocht Nicolaas Both senior grond bij aan de
kant van de huidige Burgemeester van
Reenensingel. ‘Het bedrijf ontwikkelde zich
gewoon door, ondanks de druk om te vertrekken.
Maar begin jaren negentig, is de witlofkwekerij
toch verdwenen doordat de marktomstandigheden
veranderden. De watercultuur deed
zijn intrede. Daarmee was de teelt niet meer
grondgebonden, vanaf dat moment is het
bedrijf langzaam verplaatst naar de
Thorbeckelaan. Daarna zijn we nog verhuisd
naar Maasdijk’, vertelt Both. Het witlofbedrijf
heeft op die locatie niet heel lang meer
bestaan. De watercultuur zorgde voor steeds
grotere concurrentie uit Frankrijk waar de
grondprijzen en de lonen lager zijn. ‘Van lieverlee
hebben we toen besloten de boel af te
bouwen’, vertelt Nico Both.
Op het land dat vroeger hoorde bij de kwekerij
staan nu nieuwbouwwoningen.