Beheerplan Bloemendaalseweg - Wijkteam Plaswijck

Beheerplan
Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
‘omdat ‘t het waard is’

1 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
BEHEERPLAN
BLOEMENDAALSEWEG
RIDDER VAN CATSWEG
MEI 2004

Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 2

Voorwoord
Bescherming van het cultuurhistorisch waardevolle
karakter van de Bloemendaalse -
weg/Ridder van Catsweg. Met dat doel
besloot het college van BenW op 4 juli 2000
tot het opstellen van een beheerplan voor dit
gebied. Na flinke vertraging in de aanloopfase
is in de afgelopen anderhalf jaar hard gewerkt
aan de totstandkoming. Het beheerplan is tot
stand gekomen in nauwe samenwerking tussen
medewerkers van de gemeente Gouda en
leden van de Vereniging Bescherming
Bloemendaalseweg (VBB). Het resultaat van
deze samenwerking ligt nu voor u.
Ik ken de Bloemendaalseweg nog uit de tijd
van voor de stadsuitbreidingen van
Bloemendaal. Het was toen echt een prachtig
veenlint met aan weerszijden boerderijen en
achter die boerderijen weiland.
Als ik bij mijn ouders thuis, in Gouda Noord, in
de tuin stond, zag ik alleen maar weiland en
kon ik bij helder weer de brug van
3 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Waddinxveen zien. Met de genoemde nieuwbouw
is dat rigoureus veranderd. De
Bloemendaalseweg is destijds ternauwernood
gespaard gebleven. Toch hebben ook langs
deze weg ingrepen plaatsgevonden, die het
oorspronkelijke beeld drastisch hebben veranderd.
Om die prachtige Bloemendaalseweg te
behouden is dit beheerplan gemaakt.
Tijdens de ontwikkeling van het beheerplan
ontstonden er vragen over de juridische status
ervan. Er is daarom een afzonderlijk traject
bewandeld om de planologische bescherming
te waarborgen. Al snel bleek dat er een apart
bestemmingsplan voor de Bloemendaalseweg
moest komen als we de bescherming van de
Bloemendaalseweg echt serieus wilden
nemen. Een besluit hierover wordt verwacht
rond het verschijnen van dit beheerplan.
Voor Gouda is dit een eerste beheerplan in
deze vorm. Gezien het toenemende belang
van de bescherming van cultuurhistorische
waarden is dit wat mij betreft ook niet de laatste
keer.
Ook de plezierige en constructieve samenwerking
tussen de VBB en de gemeente speelde
een belangrijke rol bij de totstandkoming van
het beheerplan en is een goed voorbeeld van
interactieve planvorming. Het enthousiasme
en de betrokkenheid van de deelnemers tijdens
de vele bijeenkomsten is als positief
ervaren. Dit geeft mij ook vertrouwen voor de
toekomst in dit soort processen.
Tenslotte, de stad blijft zich ontwikkelen en
ook de Bloemendaalseweg kan zich daar niet
aan onttrekken. Ik hoop alleen dat dit beheerplan
een bijdrage kan leveren aan de bescherming
van dit nog steeds waardevolle gebied.
Gemeente en bewoners moeten zich nu, en
zeker in de toekomst realiseren dat bescherming
echt de moeite waard is.
We gaan de komende periode met volle inzet
aan het werk om aan de in het beheerplan
genoemde maatregelen op een goede en verantwoorde
manier uitwerking te geven.
Roland van Schelven,
wethouder

Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 4

Leeswijzer
Het beheerplan heeft betrekking op de
Bloemendaalseweg tussen de Büchnerweg
en de A12 en op het stuk van de Ridder van
Catsweg (het deel tussen de Bleulandweg en
de Büchnerweg).
de Samenvatting geeft een korte impressie
van het beheerplan.
Hoofdstuk 1 gaat over de status en het
doel van het beheerplan: het waardevolle,
cultuurhistorische karakter van het gebied
behouden en versterken.
Hoofdstuk 2 geeft een uitgebreide
beschrijving van het ontstaan en de historie
van het gebied. Ook wordt in dit hoofdstuk
beschreven wat de verschillende kwaliteiten
zijn van de drie deelgebieden.
Hoofdstuk 3 beschrijft de bebouwing in
de drie verschillende gebieden en de maatregelen
om waardevolle bebouwing te beschermen.
Ook wordt uitgelegd hoe te voorkómen
dat karakteristieke bebouwing moet wijken
voor nieuwbouw die niet past in het gebied.
Hoofdstuk 4 gaat over de boombeplanting
en het openbaar groen. Hier en daar
moeten bomen wijken om het open karakter
van het gebied te versterken. Op andere plaatsen
onttrekken bomen de grootschalige
nieuwbouw aan het zicht.
5 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Hoofdstuk 5 beschrijft hoe de bewoners
hun erven zo kunnen inrichten dat ze een bijdrage
leveren aan het karakteristieke beeld
van de Bloemendaalseweg.
Hoofdstuk 6 geeft een beschrijving van
het water, de walkanten, de bruggen en de
loswallen. Watergangen moeten zoveel mogelijk
worden doorgetrokken, karakteristieke
bruggen worden opgeknapt.
Hoofdstuk 7 gaat over het verkeer op de
Bloemendaalseweg, de hoofdroute voor fietsers
en wandelaars.
Hoofdstuk 8 beschrijft de archeologische
waarden van het gebied dat op de
archeologische basiskaart wordt genoemd als
een gebied met een hoge verwachtingswaarde.
Hoofdstuk 9 is een samenvatting van de
maatregelen in het beheerplan. Ook wordt
hier ingegaan op de uitvoering, de kosten en
de financiële dekking.
De bijlagen 1, 2 en 3 bevatten respectievelijk
de welstandsrichtlijnen voor de
Bloemendaalseweg, een overzicht van de
archeologische vondsten langs de
Bloemendaalseweg en de tekening.
Een bewoner vertelt
Nico Both werd in
1948 geboren in het
kleine, houten huis
op de hoek van de
Bloemendaalseweg
en het Bieslookpad.
Het huis staat er niet
meer, Nico´s ouders
lieten in 1954 een
veel riantere woning
bouwen. Ze hadden
een florerende witlofkwekerij.
Als kind
had Nico het niet zo
in de gaten, maar nu
beseft hij pas goed
wat een fantastische
omgeving het was om op te groeien. ‘Uit de
hele omgeving kwamen kinderen bij ons op
de kwekerij spelen. Altijd lagen er strobalen,
daar maakten we dan hutten van. Waren we
niet bij ons dan gingen we naar een van de
boeren. Helpen met koeien melken of voeren.
Een schitterende tijd.’
Toen de jonge Nico wat ouder werd, zwierf hij
met zijn broer en zijn vrienden door de polder
Bloemendaal. Met een bootje vermaakten ze
zich in de ‘putten’ waar het wemelde van de
vis. Stropen was een spannende bezigheid,
ook al omdat ze moesten oppassen dat ze
niet werden gesnapt door jachtopzichter Jaap
Visser. Visser woonde ook op de
Bloemendaalseweg, vlakbij het viaduct met de
A12. Achter zijn rug om noemden de
Bloemendalers hem een beetje smalend ‘de
burgemeester van Bloemendaal’ omdat hij
altijd tussen de hoge heren in liep die in de
polder kwamen jagen.

Samenvatting
Een lint van veen, knotwilgen en lindes.
Het is een groene enclave midden in het verstedelijkte
gebied. In een wip maak je fietsend
de oversteek van het drukke verkeer op
het Plesmanplein naar een bijna volmaakt
behouden gebleven agrarisch buurtschap.
Een lint van veen, water, knotwilgen en lindes.
Tussen de bomen is de nieuwbouw zichtbaar,
maar hier zijn eenden, reigers, ringslangen en
kikkers. Dit is de Bloemendaalseweg.
Hij ligt er al sinds in de Middeleeuwen het
veengebied werd ontgonnen. Misschien is het
wel daarom dat deze plek zo’n sterk gevoel
van eigendom oproept, alsof het er speciaal
voor jou zo mooi is gemaakt en onderhouden.
De Bloemendaalseweg is van alle
Gouwenaars!
Het dichtste bij de stad staan villa’s uit de wel-
varende jaren in het begin van de vorige
eeuw. Rijk gedetailleerd en uitgevoerd in dure
materialen. Verderop wordt de grootschalige
nieuwbouw van de wijk Bloemendaal meer
zichtbaar. Het is een treffend contrast: de
grootschaligheid en het planmatige van de
grote gebouwen naast het organisch gevormde,
eeuwenoude landschap.
Hoe dichter bij de snelweg hoe harmonieuzer
het beeld van bij elkaar horende elementen uit
de periode van het agrarisch gebruik.
Boerderijen van het Hallenhuistype met boenhokken,
varkensstallen en geitenhokken.
De geschiedenis van de Bloemendaalseweg
De ontginning van Bloemendaal moet rond het
jaar 1139 begonnen zijn. Het veen werd afgegraven
en voor de afwatering werden
sloten aangelegd. De eerste bewoners van de
Bloemendaalseweg leefden van akkerbouw en
veeteelt en ongetwijfeld ook van het vissen en
het jagen op vogels. Naarmate het veen verder
inklonk, werd het noodzakelijk om een kunstmatig
systeem van waterbeheersing aan te leggen.
Zo ontstond de polder Bloemendaal.
In een soort register van de burgerlijke stand
dat dateert uit de tweede helft van de zeventiende
eeuw, valt op te maken hoe de
eigenaren van Bloemendaal destijds aan de
kost kwamen. De meerderheid was landbouwer,
landarbeider of dagloner. Ook waren er
klompen- en papiermakers, schippers, timmerlieden,
molenaars, handelaars en kleermakers.
Aan weerszijden van de Bloemendaalseweg
lagen eeuwenlang boerderijen, daglonershuisjes
en een enkele burgermanswoning. De
erven konden worden bereikt via draaibruggen
en ophaalbruggen. Het water aan weerszijden
van de weg werd druk bevaren met schouwen
die producten naar Gouda brachten of hooi vervoerden
naar de boerderijen. De veestapel
bestond per boerderij gemiddeld uit twintig
koeien, veertig varkens, een paar schapen en
wat jongvee. Boerderijen hadden meestal een
moestuin en een boomgaard met hoogstamfruit.
Op veel boerderijen maakten de vrouwen
kaas die op donderdag door de boer zelf per
brik naar de kaasmarkt werd gebracht.
De gemeenschap aan de
Bloemendaalseweg had sterke eigen
gewoonten en tradities. De bewoners kwamen
bij elkaar over de vloer, legden een kaartje en
deden veel aan burenhulp. Zo gebeurde het
hooien gezamenlijk.
Hoe de Bloemendaalseweg onder het zand
bedolven dreigde te worden.
Vanaf 1930 onderging het gebied ingrijpende
veranderingen. Het begon met de aanleg van
rijksweg A12. In de jaren vijftig was het noodzakelijk
de stad uit te breiden; er waren woningen
nodig. Het plan voor de nieuwbouwwijk
Bloemendaal ontstond.
De Bloemendaalseweg zou onder het zand
worden bedolven. In 1969 gingen de eerste
boerderijen tegen de grond om plaats te maken
voor flats. Dat was het moment waarop verzet
rees tegen de geplande hoogbouw en tegen de
teloorgang van de Bloemendaalseweg. Vooral
uit de kunstenaarswereld kwam felle kritiek. De
gemeenteraad was er (gelukkig!) gevoelig voor
en besloot om te streven naar behoud van de
Bloemendaalseweg. Het toenmalige ministerie
van CRM zette negen boerderijen en daglonershuisjes
op de rijksmonumentenlijst en stelde
geld beschikbaar om de panden te redden.
De gemeente betaalde voor het behoud van de
andere panden. Stuk voor stuk kregen de nog
aanwezige boerderijen een bestemming. Zo
werd de Bloemendaalseweg een groen en historisch
lint in de nieuwbouw en een kralenketting
van sociale, recreatieve en culturele instellingen
bovendien. Maar de bekendste functie
van de Bloemendaalseweg is waarschijnlijk die
van DE hoofdfietsroute naar het centrum van
Gouda.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 6

Maatregelen
In het beheerplan is de Bloemendaalseweg
opgedeeld in drie gebieden: het agrarische
gebied dat het dichtst bij de A12 ligt, het
gebied met de grootschalige nieuwbouw van
de wijk Bloemendaal en het gebied met de
kleinschalige woonbebouwing van rond 1900
aan het begin van de Ridder van Catsweg.
In alle gebieden wil de gemeente streng
optreden tegen afwijkingen van het bestemmingsplan.
De hele Bloemendaalseweg wordt
als speciale zone opgenomen in de nieuwe
welstandsnota. Dit houdt in, dat de welstandsbeoordeling
hier scherper is dan in andere
gebieden.
Bomen en boomgaarden
De boombegroeiing direct langs de
Bloemendaalseweg moet in stand blijven op
de locaties waar de nieuwbouw uit de jaren
70 staat. Maar er zijn ook plaatsen waar
bomen karakteristieke boerderijen aan het
zicht onttrekken. Het streven is om hier het
aantal bomen terug te dringen.
7 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
De bosplantsoenen op de kruisingen met de
doorgaande wegen worden weggehaald. Wat
overblijft zijn gras en bomen, dat past beter bij
de Bloemendaalseweg. De knotwilgen en lindes
langs de weg blijven staan, zij het dat moet
worden onderzocht of de groeiomstandigheden
van de lindes aan de Ridder van Catsweg kunnen
worden verbeterd. De gemeente wil een
aantal maatregelen nemen om de kwaliteit van
het openbaar groen aan de Bloemendaalseweg
te verbeteren.
Zo valt het parkeerterrein van Huize
Bloemendaal nogal uit de toon, hier moet grind
of grastegels worden aangelegd. Op het landje
voor de Prinses Louiseflat is het mogelijk een
hoogstamboomgaard aan te leggen. Het bosplantsoen
langs het Anemoonpad moet worden
gerooid, hier komt gras voor in de plaats. De
nieuwe, open rijbak van de manege moet wor-
den verplaatst naar het manegeterrein zelf
zodat het open karakter van de weilanden beter
tot zijn recht komt.
De gemeente wil particuliere eigenaren stimuleren
om hun erven in te richten volgens de
adviezen van Landschapsbeheer Nederland. De
Vereniging Bescherming Bloemendaalseweg
gaat een rol spelen bij het enthousiast maken
van de bewoners daarvoor.
Een bedreiging voor de particuliere hoogstamboomgaarden
is, dat deze fruitbomen zeer specialistisch
onderhoud behoeven. De gemeente
wil de eigenaren een cursus voor het onderhouden
van hoogstamfruitbomen aanbieden.
Sloten en bruggen
De watergangen langs de Bloemendaalseweg
liepen vroeger door tot in de stad. Ze dienden
voor het vervoer van groenten, fruit en zuivelproducten.
In de loop van de tijd zijn grote
delen van de watergangen gedempt, vooral op
de kruisingen met doorgaande wegen (de
Büchnerweg, de Burgemeester van
Reenensingel en de Hugo de Vrieslaan).
De gemeente wil de sloten weer doortrekken
tot aan de kruisende wegen. Ook moeten
wegverbredingen die ten koste zijn gegaan
van de sloot, ongedaan worden gemaakt. De
gemeente onderzoekt op welke plaatsen
natuurvriendelijke oevers kunnen worden aangelegd.
De meeste kavels langs de sloten zijn bereikbaar
via bruggen, meestal draai- of rolbruggen.
Onlangs is een karakteristieke ophaalbrug
langs de Ridder van Catsweg door een particuliere
eigenaar gerenoveerd. Op openbaar
terrein zijn er nog restanten van ophaalbruggen
(naar de voormalige joodse begraafplaats,
bij de Azaleasingel en een brug in de richting
van het ziekenhuis). Twee van deze bruggen
wil de gemeente in oude luister herstellen, te
beginnen met de brug bij de Azaleasingel. Een
aantal particuliere bruggen is aangewezen als
monument waardoor subsidie voor herstel
beschikbaar komt.

Fietsverkeer
De Bloemendaalseweg is de drukst gebruikte
fietsroute van Gouda. Het is niet alleen een
doorgaande route, maar ook het aanknopingspunt
voor een fijnmazig netwerk van korte,
verbindende routes. Bedreigingen voor de
Bloemendaalseweg als ‘fietsersparadijs’ zijn
parkeeroverlast, brommerrijders die, het bromfietsverbod
negeren, en het te veel aan verkeersborden.
Het zijn zaken die de gemeente
wil aanpakken.
Archeologie
In archeologisch opzicht is de Bloemendaalseweg
een belangrijk gebied. Vroeger was de
weg één geheel met de Ridder van Catsweg,
de Spoorstraat en de huidige Kleiweg. De
weg heette in zijn geheel ‘de Kleiweg’. Het is
een van de oudste wegen van Gouda. Langs
de weg stond ooit - waarschijnlijk ter hoogte
van
het huidige Ridderpad - een kleine kerk met
daar omheen een nederzetting.
Het is te verwachten dat in de bodemfunderingen
van vroegere boerderijen, stallen en
andere gebouwen kunnen worden gevonden.
Booronderzoek zou meer informatie aan het
licht kunnen brengen. Vanwege het beschermen
van dit bodemarchief is de
Bloemendaalseweg aangewezen tot vergunningplichtig
gebied, wie wil graven heeft speciale
toestemming nodig.
De gemeente wil het historische karakter van
de Bloemendaalseweg benadrukken door de
geschiedenis meer zichtbaar te maken.
Bijvoorbeeld door de waarschijnlijke locatie
van de vroegere kerk te markeren en op de
plek van het vroegere tolhuis een bordje met
toltarieven te plaatsen.
Uitvoering
De maatregelen moeten in nauw overleg
met de Vereniging Bescherming
Bloemendaalseweg en met de bewoners
worden uitgevoerd. Daarvoor wordt een
zogeheten samenwerkingsconvenant opgesteld.
Daarin komen bijvoorbeeld afspraken
over een (half)jaarlijkse schouw van het
gebied en over hoe de voortgang van de uitvoering
van de maatregelen wordt gecontroleerd.
In het convenant wordt ook een planning
van werkzaamheden opgenomen en
afspraken over dekking van de kosten.
Tot zover het Beheerplan Bloemendaalseweg
in kort bestek. Voor een verdiept
inzicht in het gebied en het plan is het
lezen van het volgende deel onontbeerlijk.
Daarin meer over het doel en de status van
het plan en een gedetailleerde beschrijving
van het gebied. Of het nu gaat om bebouwing,
beplanting, bruggen of walkanten,
per onderdeel kunt u terugvinden wat cultuurhistorische
waarde is en of er bedreigingen
zijn. Ook vindt u in dit deel uitgebreide
informatie over de maatregelen ter
bescherming van het gebied.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 8

1 Doel en status van het
beheerplan
1. Doel
Het doel van het beheerplan is om het huidige
cultuurhistorisch waardevolle karakter van het
gebied langs de Ridder van Catsweg en de
Bloemendaalseweg zo goed mogelijk te
behouden en/of te versterken. Het is een
beleidsstuk waarin de gemeente haar beleid
ten aanzien van de Bloemendaalseweg vastlegt.
Het is de bedoeling om bewoners,
grondeigenaren, ontwikkelaars, ambtenaren
en de welstandscommissie een kader te bieden
voor het te voeren beleid. Een soort
spoorboekje om naar te handelen bij het
nemen van besluiten of bij het adviseren over
bepaalde ontwikkelingen.
Hiermee kan het waardevolle karakter van dit
gebied beter worden beschermd.
1.2. Wat ging er aan vooraf
In de periode 1984-1986 zijn er geregeld contacten
geweest met de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg (RDMZ) en het toenmalige
ministerie van WVC. Vanuit de wijk
Bloemendaal kwam een aantal initiatiefnemers
bij de gemeente met het verzoek om de
Bloemendaalseweg aan te wijzen als rijks
beschermd stadsgezicht. Het toenmalige college
besloot om deze procedure (aanvankelijk
niet, maar korte tijd later wel) te starten. Op
15 juli 1986 kwam het definitieve antwoord
van WVC waarin het ministerie aangaf het verzoek
tot aanwijzing als rijks beschermd stadsgezicht
van de Goudse Bloemendaalseweg
niet te honoreren. Hiervoor had het ministerie
de volgende argumenten:
9 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
1. het waardevolle gedeelte (weg met
zone aan beide zijden erlangs) is een klein onderdeel
in een grote nieuwbouwwijk. De aanwezige
historische waarde werd haar inziens toen vertegenwoordigd
door 10 rijksmonumenten, 9 boerderijen
en een dubbele daggelderwoning. De
nieuwbouw was in de optiek van het ministerie
te ver naar de weg doorgedrongen, zodat de
weg al te zeer was aangetast.
2. de diepe opstrekkende verkaveling is
ten prooi gevallen aan de uitbreiding met een
totaal andere ruimtelijke structuur. De
Bloemendaalseweg was daardoor geen gave
representant meer van de typerende veenontginningsnederzetting.
Geen enkele boerderij had
nog de oorspronkelijke agrarische functie en er
bestond in de ogen van WVC geen ruimtelijke
relatie met de Goudse binnenstad.
3. de Bloemendaalseweg kwam vanwege
bovenstaande argumenten niet voor op de
lijst van potentiële rijks beschermde stadsgezichten.
4. het behoud van de aanwezige waarden
kon voldoende worden gewaarborgd door
de individuele bescherming van de boerderijen,
door de ontwerpbestemmingsplannen die er
toen al waren en door een gemeentelijk beheerplan
op te stellen.
In 1989/1990 is een inventarisatie gemaakt van
de Jongere Bouwkunst langs de
Bloemendaalseweg. Omdat de gemeente Gouda
grote waarde toekent aan het gebied, is op 21
januari 1997 door BenW opdracht gegeven tot
inventarisatie van de cultuurhistorische waarden.
Deze inventarisatie is in 1998 afgerond en op 4
juli 2000 heeft het college opdracht gegeven tot
het opstellen van een beheerplan met de bedoeling
dit plan te laten vaststellen als instrument
voor beheer en bescherming van het gebied.
1.3. Status
In het beheerplan worden beleidsuitgangspunten
en maatregelen geformuleerd met betrekking tot
het openbaar gebied langs de Bloemendaalseweg.
Dit zijn zaken die een bijdrage kunnen leveren
aan behoud en versterking van het cultuurhistorische
karakter.
Er is echter lang niet alles in te regelen wat nodig
is om het gebied te beschermen. De gemeente
kan in een beheerplan zaken regelen die binnen
de reikwijdte van haar bevoegdheden/zeggenschap
liggen. Daarbuiten is het mogelijk wensen
te uiten. Maar die zijn niet dwingend. Zaken
omtrent inrichting en beheer van de openbare
ruimte zijn te regelen in een beheerplan. Zaken
op particulier terrein zijn, voor zover mogelijk, te
regelen in het bestemmingsplan. Alleen via het
bestemmingsplan kunnen zaken dwingend worden
opgelegd. Daarbuiten zijn we afhankelijk van
de welwillendheid van de bewoners.
Op dit moment zijn vijf bestemmingsplannen
(Bloemendaal West, De Kwekerij, Bloemendaal
Oost, Ouwe Gouwe en Mammoet) geldig, waar
het gebied van de Bloemendaalseweg onderdeel
van uit maakt. Binnen de regels van deze
bestemmingsplannen zijn er langs de
Bloemendaalseweg ontwikkelingen mogelijk die
in strijd zijn met de gewenste beeldkwaliteit van
het gebied. Binnen de regels van deze bestemmingsplannen
zijn er langs de
Bloemendaalseweg ontwikkelingen mogelijk, die
niet overeenkomen met de cultuurhistorische
betekenis van de gebouwen. Recente voorbeelden
zijn: sloop van karakteristieke woningen waar
bebouwing voor in de plaats is gekomen die
geen cultuurhistorische betekenis meer heeft.

Ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening
is het op korte termijn opstellen en in
procedure brengen van een nieuw specifiek
bestemmingsplan Bloemendaalseweg noodzakelijk.
De Vereniging Behoud Bloemendaalseweg
onderschrijft dit belang.
Wanneer de voorbereiding van het bestemmingsplan
kan beginnen, is mede afhankelijk
van de prioriteitstelling van alle te actualiseren
bestemmingsplannen. Gezien het voorgaande
verdient dit bestemmingsplan een hoge prioriteit.
De meerjarenplanning actualisering
bestemmingsplannen wordt in de loop van
2003 opgesteld en aan het college ter vaststelling
voorgelegd. Na besluitvorming kan
tevens een voorbereidingsbesluit genomen
worden ter voorkoming van ongewenste ontwikkelingen
in de periode tussen nu en de
vaststelling van het nieuwe bestemmingsplan.
Verder is naast de reeds aanwezige rijksmonu-
menten een aantal panden en/of bijgebouwen
aangewezen als potentieel gemeentelijk
monument. Deze panden worden of zijn
inmiddels voorgedragen als gemeentelijk
monument. Ook deze actie levert een belangrijke
bijdrage aan de bescherming van het
gebied.
Het aanwijzen van monumenten is geen actie,
die volgt uit dit beheerplan. Het is een aparte
procedure, inclusief bezwaartermijnen etcetera,
die te maken heeft met de aan te wijzen
monumenten in de hele stad.
Drie onderdelen zorgen dus samen voor het
zo goed mogelijk beschermen van het huidige
agrarische en cultuurhistorische karakter van
het gebied langs de Ridder van Catsweg en
de Bloemendaalseweg.
1. In het beheerplan is de gewenste
beeldkwaliteit vastgelegd voor het gehele
gebied en is aangegeven welke maatregelen
in het openbare gebied genomen moeten
worden ter versterking van dit beeld.
2. Met het opstellen van een
bestemmingsplan kan een aantal ongewenste
ontwikkelingen met betrekking tot de
bebouwing worden voorkomen.
3. Door de aanwijzing van
gemeentelijke monumenten wordt de
bescherming nog versterkt.
Hiermee is de status van het beheerplan aangegeven
en is tegelijkertijd duidelijk dat een
optimale bescherming pas wordt geboden als
alle drie genoemde onderdelen worden
geëffectueerd.
‘Bloemendaalseweg mag geen villapark
worden
‘De Bloemendaalseweg mag nooit verworden
tot een villapark. Het bijzondere karakter is al
voor een deel aangetast, wat over is moet
worden beschermd. Niet als een soort onaantastbaar
museum, dat is onzin. Maar mensen
moeten hier ook in de toekomst iets kunnen
beleven van die sfeer en schoonheid. Zoveel
mensen genieten van de Bloemendaalseweg:
ouderen, mensen uit het verpleeghuis, ouders
met kinderen, horden fietsers. Dat mag niet
verloren gaan.
De Vereniging Bescherming Bloemendaalseweg/
Ridder van Catsweg is blij met het
Beheerplan.
Willem Hesseling: voorzitter van de vereniging
bescherming Bloemendaalseweg/ Ridder van
Catsweg.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 10

2 Typering van de
beeldkwaliteit
Vanuit de binnenstad loopt de Kleiweg als uitvalsweg
naar het noorden. Eeuwenlang heette
deze weg ook buiten de singels nog Kleiweg.
De Kleiweg ging bij het vroegere tolhuis (ter
hoogte van de Hendriks Hoeve), over in de
Bloemendaalseweg en vormt daarmee ook nu
nog één lange as. De weg is ingeklemd tussen
twee sloten. Hoewel de weg midden in de
nieuwbouwwijk ligt, wordt hij geflankeerd door
boerderijen, knotwilgen, weide- en waterplanten
en ziet men er eenden, reigers, ringslangen
en kikkers. Op sommige plaatsen is de nieuwbouw
door het groen heen zichtbaar, op andere
plaatsen waant men zich op het platteland.
De Bloemendaalseweg werd in de middeleeuwen
aangelegd bij de ontginning van het veen-
gebied. Tegenwoordig is het een groenvoorziening
voor de stedeling, een aantrekkelijke fietsroute
naar het centrum en een lint van culturele
en maatschappelijke instellingen.
Om een indruk te krijgen van het ontstaan en
de ontwikkeling van dit gebied zijn hieronder de
geologische en historisch-geografische gegevens
op een rijtje gezet. Daarna is
11 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
aangegeven in welke drie deelgebieden de
Bloemendaalseweg wordt onderverdeeld.
2.1. Geologische gegevens
Nadat rond 3800 voor Christus de strandwallen
in het westen van het land zich met uitzondering
van de riviermonden hadden gesloten,
vormde zich in de lagunes achter deze
wallen op grote schaal veen. Dit metersdikke
pakket veen ontstond doordat de resten van
planten slechts gedeeltelijk verteerden. De
veenvorming ging door tot ongeveer 500 voor
Christus. Veen neemt veel vocht op. Het overtollige
water uit de veengebieden werd op
natuurlijke wijze afgevoerd, via veenrivieren
met zijtakken en via tal van kleinere veenstroompjes.
De Gouwe was zo'n veenrivier.
Van één van de zijtakken van de Gouwe, ten
zuiden van Waddinxveen, is de oude naam
nog bekend, de Piclede.
Aan de oostzijde van Bloemendaal, langs de
huidige Omloopkade, lag waarschijnlijk een
veenriviertje. De Oude Gouwe en het gebied
tussen de Gouwe en de Oude Gouwe werd
doorsneden door enkele kleine veenstromen.
De veenrivieren- en stroompjes waterden uit
op de Hollandsche IJssel.
In het gebied dat later de naam Bloemendaal
kreeg - onbekend is waar deze naam vandaan
komt - ontwikkelde zich op oudere afzettingen
een moerasbos. Het veen dat ontstond, bevat
naast resten van planten ook resten van de
bomen die er ooit stonden en wordt daarom
bosveen genoemd.
De dikte van de veenlaag in Bloemendaal
varieert van circa zes tot meer dan tien meter.
De oorspronkelijke veenlaag is door natuurlijke
processen en door menselijk ingrijpen na de
ontginning van het gebied (oxidatie, inklinking
en erosie) geslonken, maar in het hele gebied
nog aanwezig. Op de veenlaag is in de jaren
zestig ten behoeve van de nieuwbouw van
woningen en andere bouwwerken, een
ophooglaag van zand aangebracht.
De oorspronkelijke veenlaag ligt alleen nog aan
de oppervlakte in de gebieden die niet werden
opgehoogd: de Bloemendaalseweg en de stroken
grond aan weerszijden ervan, enkele
kavels grond ten zuiden van de geluidswal en
stroken grond langs de Winterdijk, het
Omlooppad en de Omloopkade.
De familie Both heeft de witlofkwekerij nog
jarenlang kunnen handhaven ondanks de
oprukkende nieuwbouw in Bloemendaal. Nico
Both: ‘Het was een heel groot, arbeidsintensief
bedrijf. Dat konden we niet zo maar verplaatsen.’
Sterker nog: de familie wist het
bedrijf tegen de trend in nog uit te breiden.
Eerst in de richting van de Bleulandweg, later
kocht Nicolaas Both senior grond bij aan de
kant van de huidige Burgemeester van
Reenensingel. ‘Het bedrijf ontwikkelde zich
gewoon door, ondanks de druk om te vertrekken.
Maar begin jaren negentig, is de witlofkwekerij
toch verdwenen doordat de marktomstandigheden
veranderden. De watercultuur deed
zijn intrede. Daarmee was de teelt niet meer
grondgebonden, vanaf dat moment is het
bedrijf langzaam verplaatst naar de
Thorbeckelaan. Daarna zijn we nog verhuisd
naar Maasdijk’, vertelt Both. Het witlofbedrijf
heeft op die locatie niet heel lang meer
bestaan. De watercultuur zorgde voor steeds
grotere concurrentie uit Frankrijk waar de
grondprijzen en de lonen lager zijn. ‘Van lieverlee
hebben we toen besloten de boel af te
bouwen’, vertelt Nico Both.
Op het land dat vroeger hoorde bij de kwekerij
staan nu nieuwbouwwoningen.

2.2. Historisch-geografische gegevens
Ontginning en nederzetting
De ontginning van het Hollands-Utrechtse
veengebied begon in de elfde eeuw op initiatief
van de bisschop van Utrecht. In 1139
begon het afgraven van Bloemendaal.
De ontginning geschiedde in fasen en voltrok
zich van zuid naar noord, eerst het gebied
langs de Gouwe aan beide zijden van de
Winterdijk en daarna het resterende gebied
aan beide zijden van de Bloemendaalseweg.
De noordelijke grens van de ontginningen
werd gevormd door de Uitweg (waar nu de
A12 ligt) en de oostgrens door de
Omloopkade. Het gebied ten noorden van de
Uitweg werd pas later ontgonnen.
Het gebied werd ontwikkeld door het verwijderen
van de natuurlijke begroeiing en door
het graven van sloten voor de afwatering. Zo
werd het land droog genoeg om het te kunnen
bewerken. De afwatering van het gebied
zal oorspronkelijk hebben plaatsgevonden via
de van nature aanwezige veenrivieren- en
stroompjes die op de Hollandsche IJssel uitwaterden.
Deze watertjes vormden vaak de
achtergrens van ontginningen.
Tijdens of kort na de ontginning van het
gebied werd aan de oostzijde van de huidige
Bloemendaalseweg, ter hoogte van het
Ridderpad, een parochiekerk gesticht. Rond
de kerk werden enkele huizen of boerderijen
gebouwd.
Langs de Bloemendaalseweg bevond zich een
lint van boerderijen. In het westelijke deel van
het gebied was de bebouwing geconcentreerd
langs de Winterdijk.
De eerste bewoners hielden zich bezig met
akkerbouw en veeteelt. Zij zullen ongetwijfeld
ook gebruik hebben gemaakt van de aanwezige
natuurlijke rijkdommen en hun voedselpakket
hebben aangevuld met vissen en vogels.
Het gebied tot 1600
Gebruik van het gebied leidde tot inklinking
van de veengrond met grote gevolgen voor de
afwatering. Dit dwong de bewoners van veengebieden
om de waterhuishouding aan te passen.
Ook in Bloemendaal is de waterhuishouding
geregeld veranderd.
De natuurlijke riviertjes en stromen volstonden
uiteindelijk niet meer om het gebied te
ontwateren en het werd noodzakelijk een
kunstmatig systeem van waterbeheersing aan
te leggen. In de veertiende eeuw ontstaat het
verschijnsel polder, een door dijken en water
begrensd gebied waarin de waterstand kon
worden gereguleerd.
In 1331 werd een Heemraadschap gevormd
dat bestond uit Bloemendaal en enkele omliggende
gebieden. Rond 1400 vond de afwatering
van de polder Bloemendaal plaats via sloten
en weteringen die afwaterden op de
Hollandsche IJssel. Het water aan de oostzijde
van de Winterdijk sloot aan op de Jan
Verzwollewetering die in oostelijke richting
rond Gouda liep en in de Hollandsche IJssel
uitwaterde. Aan de westzijde van de
Bloemendaalseweg liep eveneens een wetering
die bij de huidige Spoorstraat op de Jan
Verzwollewetering aansloot. Aan de oostgrens
van Bloemendaal lagen drie weteringen op
een rij, gescheiden door kaden: de
Boskoperwetering, de Alphensewetering en
de Breevaart. Deze weteringen zorgden voor
de waterafvoer van het gebied ten noorden en
noordoosten van Bloemendaal. Over de bewoningsgeschiedenis
van het gebied in de periode
tussen de ontginning en de zestiende
eeuw zijn we slecht geïnformeerd.
Duidelijk is dat het een overwegend agrarisch
gebied was, met aanvankelijk akkerbouw
en later vooral veeteelt en hier en daar
tuinbouw. Uit verpondingkohieren en andere
registers weten we dat grote delen van het
gebied eigendom waren van religieuze
instellingen. Het eigendom ging vanaf de zestiende
eeuw langzamerhand over in particuliere
handen.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 12

Het gebied na 1600 tot heden
In het "Register Civique", een soort register
van de burgerlijke stand dat betrekking heeft
op de tweede helft van de zeventiende eeuw,
vinden we namen van eigenaren van
Bloemendaal met vermelding van hun beroep.
Dit kohier geeft een aardig beeld van de werkzaamheden
van de beroepsbevolking. De
gegevens hebben betrekking op een periode
van ongeveer vijftig jaar.
beroep aantal
landbouwer 45
bakker 2
dagloner-/landarbeider 33
houtarbeider 2
klompenmaker 17
touwspinner 2
papiermaker 13
voddenman 2
schipper 12
bankpostiljon 2
timmerman 10
13 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
beroep aantal
rentenier 2
molenaar 9
chirurg 2
tuinman 7
herbergier 2
houtdraaier 7
vuilnisman 1
winkelier 7
kuiper 1
metselaar 6
predikant 1
handelaar 5
priester 1
schoenmaker 4
nachtwaker 1
leidekker 3
turfmaker 1
kleermaker 3
ontvanger 1
pannenbakker 3
bode 1
visser 2
hulpontvanger 1
slager 2
smid 1
Uit dit overzicht blijkt onder meer dat in
Bloemendaal enkele molens stonden. Uit
andere registers valt op te maken dat daar
papier, krijt, hout, hennep en koren werden
verwerkt. In het gebied bevonden zich ook
enkele watermolens.
Nico vertelt verder:
De Bloemendalers waren - voor de ´annexatie´
door Gouda - ingezetenen van de gemeente
Waddinxveen. Maar niemand voelde dat zo.
´Iedereen ging naar school in Gouda´.
s’Ochtends zag je hele drommen boerenkinderen
langs de weg naar Gouda lopen en fietsen,´
herinnert Nico Both zich. Hij vertelt dat
hij onlangs voor een geboortebewijs naar het
gemeentehuis van Waddinxveen moest. ´Ik
moest nog zoeken, het was de eerste keer
dat ik daar kwam.´
De bewoners van de Bloemendaalseweg
vormden met elkaar een redelijk hechte
gemeenschap. Fietsend langs de weg herinnert
Both zich nog precies wie waar woonde.
De kaasboerderij van Vergeer schuin tegenover
zijn ouderlijk huis (´daar maakten ze de
beste kaas van de omgeving´) en een stuk
verder het voormalige bedrijf van Han van
Vuuren (´die man had zeven of acht dochters,
enerzijds een zegen anderszijds een strop als
je een boer bent die opvolging nodig heeft´).
Eén keer per jaar was er een speciale avond
voor alle bewoners van de
Bloemendaalseweg. Maar Nico´s moeder
kwam daar niet zo graag. Ze voelde zich als
tuindersvrouw buitengesloten tussen alle boerinnen.
Wel waren er hechte banden tussen
de familie Both en ´Ouders Vrucht´, de GEMI-
VA-instelling voor gehandicapte boerenzoons.
Nico: ´Een aantal van die jongens was bij ons
kind aan huis. Ik weet eigenlijk niet hoe dat
kwam, dat is zo gegroeid. Toen de kwekerij 75
jaar bestond hebben we bij wijze van cadeau
van iedereen geld gevraagd ten behoeve van
Ouders Vrucht. De instelling heeft daar een
nieuw melklokaal voor laten aanleggen. Dat
was nodig in verband met de nieuwe hygiënewetten.´

De weg en het transport
Aan weerszijden van de Bloemendaalseweg
lagen eeuwenlang boerderijen, daglonershuisjes
en een enkele burgermanswoning. De
erven konden worden bereikt via draaibruggen
en ophaalbruggen. Het water aan weerszijden
van de weg werd druk bevaren. Het vervoer
van producten naar Gouda ging per schouw.
Ook voor het vervoeren van hooi naar de boerderijen
gebruikte men schouwen.
In het begin van de twintigste eeuw gingen
nogal wat paarden met wagens over de weg.
Tegenliggers passeerden elkaar bij opritten
van boerderijen of bij verbredingen van de
weg. De Bloemendaalseweg was voor de
gedeelten waar de wagenwielen over rolden,
verhard met grind. Tot de Tweede
Wereldoorlog was de verkeersdrukte niet
groot. Vooral tuinders uit Waddinxveen die
naar de Goudse veiling gingen en boeren die
hun kaas naar de markt in Gouda brachten,
maakten van de weg gebruik.
Bedrijvigheid
De meerderheid van de bewoners was veeboer,
maar ook was een enkele tuinder aan de
weg gevestigd.
Deze laatste groep nam verhoudingsgewijs in
de richting van Waddinxveen in aantal toe. De
gemiddelde grootte van de veestapel per
boerderij was twintig koeien, wat jongvee,
een veertigtal varkens en wat schapen. Veel
boerderijen hadden een moestuin en een
boomgaard met hoogstamfruitbomen. Vóór de
introductie van de trekker hadden de rijkere
boeren een paard. De armere boeren huurden
of leenden een paard als ze dat nodig hadden.
De paarden werden ook gebruikt om de kaasbrikken
naar de markt te rijden.
In de eerste helft van de vorige eeuw bleef
het aantal koeien per bedrijf vrijwel gelijk
ondanks de verbeteringen die in de landbouw
plaatsvonden. Dit komt waarschijnlijk doordat
veel bedrijven bij erfopvolging verdeeld
werden onder de kinderen. Het aantal boerderijen
nam dan ook gestaag toe. Er zijn nu nog
enkele boerderijen uit de zeventiende en achttiende
eeuw, maar het merendeel dateert uit
de negentiende en twintigste eeuw. Rond
1850 zijn er enkele gebouwd, een groter aantal
rond 1870/80 en daarna vrijwel ieder
decennium één. Het is nog onduidelijk in hoeverre
de huidige boerderijen aan de
Bloemendaalseweg voorgangers op dezelfde
plaats hebben gehad.
Dat het veeteeltbedrijf geen vetpot was, blijkt
uit het feit dat voor de oorlog nog wel eens
een boer failliet ging. Dan werd boelhuis
gehouden waarbij de bezittingen van de boer
openbaar werden verkocht.
Op veel boerderijen werd kaas gemaakt
wat typische vrouwenarbeid was. In de
zomer werd in de stal en in de winter in de
kelder gekaasd. De vrouwen maakten twee
maal per dag twee kazen die op donderdag
door de boer zelf naar de kaasmarkt werden
gebracht. Niet iedereen maakte kaas voor de
handel. Andries Vos maakte 'Jodenkaas',
kazen voor de Joodse gemeenschap in
Gouda. Iedere dag kwam een lid van die
gemeenschap het speciale koosjere stremsel
in de kaas doen.
Meteen werden de kazen door hem gemerkt
met Hebreeuwse letters. Voor deze kaas
kreeg men een van tevoren vastgestelde prijs
die wat hoger lag dan de gewone kaas, daar
stond tegenover dat over de prijs niet meer
kon worden onderhandeld.
De kaas leverde vrij veel op. Zo was mevrouw
Nobel in staat om er een dienstbode op na te
houden voor dag en nacht. Haar filosofie was
dat het maken van kaas meer opbracht dan de
dienstbode kostte. Het verlichtte voor haar het
dagelijkse werk dus maakte zij de kaas en liet
de dienstbode al het huishoudelijke werk
doen.
De meeste boeren hadden één of meer dagloners
in dienst. Ze woonden in kleine huisjes
waarvan nog een aantal aan de
Bloemendaalseweg staat. Ze verdienden vóór
de oorlog ongeveer f 5,- per week, hoefden
geen huur te betalen en kregen ook wat melk.
Aan de Bloemendaalseweg woonde ook een
broodvisser. Hij viste in de hele polder
Bloemendaal en tot in de jaren zestig kon hij
daarmee zijn brood verdienen.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 14

Een dorp bij Gouda
De gemeenschap aan de Bloemendaalseweg
had sterke eigen gewoonten en tradities. De
meeste mensen waren katholiek en gingen op
zondag naar de Gouwekerk, ook nadat aan het
einde van de negentiende eeuw de
Kleiwegkerk gereed was gekomen.
De jeugd ging in Gouda naar de lagere school.
De jongens naar de jongensschool en de
meisjes naar de nonnenschool. Na schooltijd
moesten de kinderen helpen op de boerderij.
De kinderen speelden op het erf, nooit op de
weg. Een groot gevaar was het water rondom
de boerderijen, soms verdronk dan ook wel
eens een kind.
Na de lagere school ging vrijwel iedereen werken.
De jongens gingen bij vader op de boerderij
aan de slag of elders als knecht. De
meisjes gingen vaak bij andere boeren werken.
Slechts in een enkel geval als hulp in de
huishouding, maar meestal verrichtten ze het
gebruikelijke boerenwerk zoals melken, kaasmaken
en hooien. Dat het geen vetpot was,
vertelt mevrouw Nobel: 'Vóór de oorlog werkte
ik bij een boer in Bodegraven. Ik verdiende
drie gulden per week waarvan ik zelf vijftig
cent mocht houden, de rest ging naar mijn
ouders. Ik had niet veel vrij en als er een
feestdag was moest ik zelf voor vervanging
zorgen. Dat kostte me dan al mijn zakgeld!'
Na de oorlog veranderde er het een en ander.
De jongens gingen soms doorleren op de
landbouwschool. Zelfs ging er een meisje naar
de MULO! Geleidelijk aan namen steeds meer
kinderen deel aan het vervolgonderwijs. Het
merendeel koos daarbij voor een
15 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
niet-agrarische opleiding. Voor boodschappen
hoefden de Bloemendalers de deur niet uit.
De bakker, kruidenier en slager kwamen aan
de deur. De kruidenier kwam op maandag
'horen' wat er nodig was en dat werd enkele
dagen later bezorgd. Ook was er veel burenhulp,
zoals bij het hooien dat gezamenlijk
gebeurde. De bewoners kwamen bij elkaar
over de vloer voor feesten en partijen en om
een kaartje te leggen. Met het gedeelte voorbij
de huidige A12, richting Waddinxveen was
er niet veel contact. De Bloemendaalseweggemeenschap
was meer op Gouda gericht.
Een revolutionaire ontwikkeling was het aanleggen
van electriciteit in 1922. Tot dan toe
moesten de boerderijen met olielampen en
kaarsen worden verlicht. Een waterleiding
kwam nog later zodat lang het water opgepompt
moest worden. Pas in 1990 kwam er
een aansluiting op het riool.
De komst van de stedelijke woonbebouwing
aan de Ridder van Catsweg
Tot in de tweede helft van de negentiende
eeuw had het deel van de Kleiweg buiten de
stadssingels hetzelfde agrarische karakter als
de Bloemendaalseweg. Voorbij de stadspoort
aan de noordzijde van de Kleiweg lag het platteland
en aan weerszijden van de
Bloemendaalseweg lagen boerderijen, daglonershuisjes
en een enkele burgermanswoning.
Na de sloop van de Goudse vestingwerken
rond 1850 verstedelijkte de weg vanaf de
binnenstad tot aan het tolhuis snel.
Het gebied ten noorden van het tolhuis bleef
tot 1964 landelijk gebied (van Waddinxveen).
Overigens werd hier tot 1910 door de polder
Bloemendaal tol geheven. In 1920 werd het
tolhuis gesloopt. In 1903 besloot de toenmalige
gemeenteraad het deel van de Kleiweg
tussen de stadssingels en het tolhuis Ridder
van Catsweg te noemen. De bebouwing aan
de Ridder van Catsweg tussen de
Kattensingel en de Bleulandweg is bij diverse
bombardementen in 1943 en 1944 grotendeels
verloren gegaan. Daarvoor in de plaats
kwamen grote flatgebouwen. Aan het deel
van de Ridder van Catsweg tussen de
Bleulandweg en de Büchnerweg is de vroege
verstedelijking nog altijd goed zichtbaar: aan
de oostzijde verrezen rond 1900 kleine woningen
in neorenaissancestijl. Aan de overzijde
en verderop kwamen in het eerste kwart van
de twintigste eeuw villa's en luxe woonblokken
tot stand.
Een einde aan de bedrijvigheid; de ontwikkeling
vanaf 1930.
De veranderingen, die het gebied in de twintigste
eeuw onderging, zijn enorm. Het begon
in 1930 met de aanleg van de rijksweg A12.
Daarna, in de jaren vijftig, kreeg de
Bloemendaalseweg te maken met Gouda's
behoefte aan stadsuitbreiding. Er kwamen
plannen op tafel voor een nieuwbouwwijk die
zich zou uitstrekken tot aan de rijksweg,
anderhalve kilometer ten noorden van de
bestaande stadsgrens. Een nieuwbouwwijk
die de bevolking van de gemeente bijna zou
verdubbelen. Daarmee kwam een einde aan
de agrarische levenswijze van de
Bloemendalers.

De gemeente onteigende de boerderijen en
landerijen ten behoeve van de aanleg van de
nieuwbouwwijk. Een aantal boeren vestigde
zich elders om hun bedrijf voort te zetten.
Maar de meesten waren al op leeftijd en stopten
ermee.
De eerste twee ontwerpen voor de toekomstige
nieuwbouwwijk hielden geen rekening met
de landschappelijke en historische waarden
van de polder Bloemendaal.
De Bloemendaalseweg zou als structuur intact
blijven, maar de aanliggende bebouwing
moest worden gesloopt en het hele terrein
zou worden bedolven onder zand. In 1969 kon
aan de zuidoostkant van de Bloemendaalseweg
een begin worden gemaakt met de bouw
van de nieuwe wijk. Enkele boerderijen verd-
wenen en maakten plaats voor flats.
Op dat moment rees verzet tegen de teloorgang
van de Bloemendaalseweg en de voorgenomen
hoogbouw. Vooral uit de
kunstenaarswereld kwam felle kritiek.
De gemeenteraad was gevoelig voor de argumenten
en besloot te streven naar behoud
van de Bloemendaalseweg. Gelukkig bleek
ook op rijksniveau waardering te bestaan voor
Gouda's plan met de Bloemendaalseweg. Het
ministerie van WVC zette negen boerderijen
en daglonershuisjes op de rijksmonumentenlijst
en gaf rijkssubsidie om deze panden te
redden van de ondergang.
Voor de overige gebouwen maakte de
gemeente geld vrij. Stuk voor stuk kregen de
nog aanwezige boerderijen een bestemming.
Behalve een groen en historisch bijzonder lint
in de nieuwbouw werd de weg een kralenketting
van sociale, recreatieve en culturele
instellingen, sommige ten behoeve van de
wijk, andere met een stedelijke functie.
Omdat de Bloemendaalseweg te smal is voor
auto's, werd het weggetje bestemd voor voetgangers
en fietsers. Alleen auto's van aanwonenden
mogen er komen. Ook deze functie
voor het langzame verkeer werd al gauw een
groot succes.
De Bloemendaalseweg is nu de hoofdfietsroute
van Gouda, dagelijks rijden er duizenden
fietsers over de Bloemendaalseweg.
Gevraagd naar de reden waarom zij deze
route gebruiken, antwoorden de fietsers dat
het zo'n duidelijke weg is naar het centrum
'alsmaar rechtdoor en je komt er wel'.
Daarnaast vindt men de weg zo prettig vanwege
het landelijke karakter en de rustieke
sfeer.
Ten behoeve van de ontsluiting van de diverse
delen van de woonwijk zijn fiets- en voetpaadjes
gemaakt die er op uitkomen, verscholen in
het groen. Slechts op drie punten wordt de
1800 meter lange weg doorsneden door een
bredere verkeersweg.
‘ Ik vond het zo’n schattig huisje’
Beeldend kunstenaar Willem Hesseling
werd ‘Bloemendaler’ in 1975. Nog maar kort
nadat de gemeente de meeste boerderijen en
daggeldershuisjes op de Bloemendaalseweg
had onteigend. De Bloemendaalseweg was
de beoogde ontsluiting naar de A12. Maar na
protesten van kunstenaars
en mensen uit
de zakenwereld,
besloot de gemeenteraad
het landelijke
weggetje te behouden.
De onteigende panden
werden ondergebracht
in Stichting De
Goudse Hofsteden.
Sommige daarvan werden in gebruik genomen
door sociaal culturele instellingen zoals
onder meer kunsten centrum De Werkschuit,
het club- en buurthuiswerk en Ouders Vrucht
(zorgboerderij voor mensen met een verstandelijke
handicap). In andere boerderijen en
woningen bleven de oorspronkelijke bewoners
als huurders achter. Hesseling: ‘Ik gaf toen les
op de Werkschuit en ik reed hier dagelijks
langs. Twee piepkleine huisjes stonden hier
op deze plek, het ene nog bewoond, het
andere was onbewoonbaar verklaard. Ik vond
het doodzonde omdat het zo’n schattig huisje
was.’
Hesseling zocht contact met de gemeente en
kreeg het voor elkaar dat hij en zijn vrouw
Lisette het onbewoonbare pandje mochten
huren voor 75 gulden per maand.
Door de jaren hebben Willem en Lisette heel
veel opgeknapt aan hun woning.
Maar het bleef een daggeldershuisje dat precies
past op de plek waar het staat.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 16

2.3. Typering van de drie gebieden
De Bloemendaalseweg is in zijn landschappelijke
hoedanigheid één gebied. Maar naar
opbouw van beeldbepalende gebouwde elementen
is de Bloemendaalseweg op te delen
in drie gebieden (zie kaart hieronder). Te
beginnen vanaf de buitenkant (A12) naar het
centrum toe zijn dat achtereenvolgens:
Gebied 1 De organisch gevormde
agrarische gemeenschap
De beeldkwaliteit bestaat uit een harmonisch
beeld van bij elkaar horende elementen uit
een periode van agrarisch gebruik. Ten aanzien
van de cultuurhistorische betekenis en
beeldkwaliteit is dit het leidende uitgangspunt.
Het gaat hier om het beeld van de agrarische
samenleving zoals die is gevormd zonder veel
technische hulpmiddelen. Globaal is dat het
beeld dat door ontginning en agrarisch gebruik
in zijn samenhang is ontstaan tot circa 1950.
Daarin zijn de boerderijen (van het zogenaamde
Hallenhuistype) bepalend. Die boerderijen
zijn voorzien van boenhokken, stallen, varkensstallen,
geitenhokken etc.
17 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Dit is het gebied waar je de illusie kunt hebben
van een agrarische samenleving zoals
die zich in lange tijd tot circa 1950 heeft
gevormd.
Gebied 2 Het planmatig stedelijk leven
van een moderne maatschappij
De beeldkwaliteit bestaat uit een contrast tussen
de kleinschalige landschappelijke elementen
direct aan de Bloemendaalseweg die organisch
gevormd zijn in een ver verleden (1600)
en de grote moderne bouwontwikkelingen die
planmatig met behulp van ingrijpende technieken
zijn neergezet in de tweede helft van de
twintigste eeuw.
De grootschalige opgave, vernieuwingsdrang,
de technische hulpmiddelen en de angst voor
het verleden, dat ons net twee wereldoorlogen
had bezorgd, resulteerde in grote gebouwen.
Nieuwe funderingstechnieken zoals
opspuiten werden gebruikt bij het ontwikkelen.
Dit is het materiaal dat de stadsontwikkelaars
hadden toen ze de grote naoorlogse stedelijke
opgave met technische hulpmiddelen
gingen verwezenlijken.
1
Gebied 3 De omvorming van een agrarisch
gebruik naar stedelijke bebouwing met villa’s
voor de gegoede burgerij
De beeldkwaliteit bestaat uit een kleinschalige
en gedetailleerde omvorming van het organisch
gevormde agrarische landschap naar
individuele burgerlijke woonbebouwing voor
de gegoede burgerij. Aan het begin van de
Ridder van Catsweg staat kleinschalige stedelijke
woonbebouwing van rond 1900. De rest
van dit deelgebied wordt gekenmerkt door villa’s
gebouwd rond 1900, die zijn gerealiseerd
met dezelfde organisch esthetische opvatting
en met dezelfde technische hulpmiddelen als
waarmee de boerderijen werden gebouwd.
Dientengevolge heeft dit gedeelte van de
Bloemendaalseweg ook dezelfde harmonie en
schaal. Het doel van de bebouwing was
anders en de invloedsfeer van de stad was
letterlijk door de nabijheid ook groter. Dit
gebied is een goed voorbeeld hoe op een
agrarische drager een burgerlijke bebouwing
is ontstaan. Bijkomende beeldkwaliteit is, dat
het woningen waren voor de gegoede burgerij
en de gebouwen voorzien zijn van rijke details
uitgevoerd in dure materialen.
2
3

3 Bebouwing
3.1 Gebiedsbeschrijving
De gebiedsbeschrijving wordt gegeven per
deelgebied van de Bloemendaalseweg. Zie
hiervoor ook hoofdstuk 2.3 Typering van de
beeldkwaliteit.
Gebied 1
De grootste waarde van gebied 1 is de aanwezigheid
van veel aspecten van de agrarische
samenleving gevormd tot ca. 1950. De
grootte van het gebied (een strook van ca.
1800 meter lang) en de hoeveelheid van elementen
geven een goede indruk van hoe de
agrarische samenleving eruit zag. Dat is de
waarde van het gebied en tegelijkertijd de
zwakte. Er kunnen geen elementen vanaf
gehaald worden zonder het beeld aan te tasten.
Het zijn dus niet alleen de gebouwen
maar ook de graslanden, de nutsbeplanting en
de ontsluitingselementen zoals water, bruggen
en paadjes. Dit hoofdstuk gaat over
bebouwing, maar dat dient niet los gezien te
worden van de andere hoofdstukken.
Gelet op de hiervoor aangeduidde waarde
gaat het bij bebouwing in gebied 1 over alle
bebouwing die hoorde bij de agrarische
samenleving. In de eerste plaats gaat het om
boerderijen, daterend uit de zeventiende tot
de negentiende eeuw. Vrijwel alle boerderijen
zijn van het hallenhuistype. In de weidegebieden
van Zuid-Holland, ook in Gouda, stonden
de koeien met de koppen naar de voergang in
het midden.
Veel boerderijen aan de Bloemendaalseweg
zijn voorzien van een aangebouwd boenhok
aan de naastgelegen sloot. In gebied 1 staat
daarnaast veel overige bebouwing die met het
agrarische leven te maken heeft: daggelderswoningen,
stallen, schuren, hooibergen, varkenshokken,
boenhokken en geiten- en hondenhokken.
Het ene object is niet minder
waardevol voor het behoud van het agrarische
karakter dan het andere. Juist het samengaan
van al deze bouwwerken versterkt het karakter
van gebied 1. Ze verdienen dus allemaal een
zekere vorm van bescherming. Dat kan variëren
van zwaar (rijks- en gemeentelijk monument)
tot licht (jongere bouwkunst en beheerplan).
De bedreiging voor de agrarische bebouwing is
dat de functies die de bouwwerken nu vervullen
maar gedeeltelijk passen. Voor bewoning in
de kap dienen er ramen in het dak gemaakt te
worden. Een auto vereist in een gebouw andere
deuren dan een varken. Voor bepaalde
gebouwen is het zelfs moeilijk een functie te
vinden zoals een hooiberg, een honden- of
geitenhok en een washok. Voor deze bebouwing
geldt dat de museale waarde groter is
dan de gebruikswaarde en zijn daarmee dus
beperkt te gebruiken. In de loop van de tijd zijn
incidenteel gebouwen verschenen in gebied 1
die met de agrarische bebouwing niets te
maken hebben. Het gaat daarbij veelal om
landelijke villa’s.
Gebied 2
De waarde van dit gebied bestaat uit het
samengaan van verschillende opvattingen
over landgebruik en dientengevolge het
samengaan van conflicterende schalen
waarbij de waarde van beide benaderingen
blijft bestaan. Het één is anders dan het andere
maar slechts een enkel domineert. De
karakteristiek van het beeld is de ontmoeting
van relicten van agrarisch landgebruik met elementen
uit een tijd van grootschalige industriële
middelen (scholen, verpleegtehuis). In
de toekomst dient deze ontmoeting van de
landschappelijke onderlegger met de technisch
benaderde bouwopgave gehandhaafd te
blijven als voorbeeld van een bouwbenadering
uit de naoorlogse periode. Gedetailleerder kun
je zeggen dat de Bloemendaalseweg met de
sloten, bruggetjes, paadjes en onbebouwde
percelen (park) eruit dienen te zien zoals de
agrarische situatie was rond 1950. De bebouwing
in gebied 2 daarentegen kan bestaan uit
grote moderne gebouwen die, gelet op de
waardevolle betekenis en de centrale ligging
van de Bloemendaalseweg, vooral een maatschappelijke
functie moeten hebben. De
gebouwen mogen qua hoogte niet de naast
liggende gebieden domineren. De agrarische
bebouwing van gebied 1 en de grootschalige
bebouwing van gebied 2 kunnen naast elkaar
blijven bestaan zonder elkaar aan te tasten.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 18

Gebied 3
De waarde van dit gebied bestaat uit het harmonisch
samengaan van het organisch
gevormde agrarische landschap met de later
voor burgerbebouwing gebruikte kavels.
Gebied 3 is een mooi voorbeeld van de eerste
omvorming van agrarisch gebied naar verstedelijkt
gebied, een overgangsgebied tussen
stad en land dat spreekt uit de aanwezige
bebouwing. De bebouwing wordt enerzijds
gevormd door burgermanswoninkjes in eclectische
stijl van rond 1900 en anderzijds door
rijk vormgegeven villa’s (in de trant van de
Jugendstil en in de chaletstijl) uit dezelfde
periode waar duurdere materialen voor werden
gebruikt. De nabijheid van het agrarische
gedeelte aan de Bloemendaalseweg geeft
gebied 3 nog meer betekenis. Het voorstel
voor gebied 3 is om minimaal de huidige situatie
te behouden.
3.2 Beleid en bescherming.
- De provincie Zuid-Holland heeft de
Bloemendaalseweg en het zuidelijke deel van
de Ridder van Catsweg in het kader van de
Cultuurhistorische Hoofdstructuur, een speciale
waarde toegekend op het landschappelijk
nederzettings- en archeologisch vlak. Deze
Cultuurhistorische Hoofdstructuur dient mede
19 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
als toetsingskader bij ruimtelijke
ordeningsprocedures.
- In de Rijksnota Belvedére is Gouda aangewezen
als Belvedérestad grenzend aan het
Belvedéregebied Krimpenerwaard. Een directe
bescherming is dit niet, maar één van de
gevolgen is, dat door zowel provincie als rijk
bij (RO)procedures extra kritisch naar (behoud
van) de aanwezige cultuurhistorische waarden
wordt gekeken. In de nieuwe Nota
Planbeoordeling heeft de cultuurhistorie als
toetsingscriterium een belangrijke plaats
gekregen. Bij elk nieuw bestemmingsplan of
artikel 19 lid 1 procedure wordt getoetst of
voldoende rekening wordt gehouden met de
aanwezige cultuurhistorische waarden en of
die aanwezige waarden in voldoende mate
worden benut in de nieuwe ontwikkelingen.
- Een groot aantal panden is aangewezen als
rijksmonument en is dienovereenkomstig
beschermd.
- De monumentencommissie heeft de inven-
tarisatie van de Jongere Bouwkunst in 2002
afgerond. Daaruit blijkt dat een aantal panden
in aanmerking komt voor de gemeentelijke
monumentenlijst (zie uitklapkaart). Bij
gemeentelijke monumenten is het gehele perceel
beschermd.
- Het gemeentelijk restauratiebeleid dat wordt
toegepast bij de restauratie van monumenten,
speelt al op het karakter van de bebouwing in.
Dat geldt ook voor de welstandsrichtlijnen
voor monumenten (zie bijlage 1).
- Ook de panden die in aanmerking komen
voor de categorie Jongere Bouwkunst zijn
geïnventariseerd (zie uitklapkaart).
Deze categorie krijgt een lichtere
bescherming, namelijk de verschijningsvorm
(kappen en gevels).
- Ten slotte heeft de monumentencommissie
aangegeven de kavels van het ziekenhuis en de
gemeente aan het begin van de Ridder van
Catsweg een beschermde status te willen
geven. In het hoofdstuk over openbaar groen
(5.2.2.) wordt een nadere visie gegeven over dit
gebiedje.
-Voor de restauratie van de rijks- en gemeentelijke
monumenten bestaan restauratiesubsidies.
Voor de panden op de Lijst van de Jongere
Bouwkunst wordt een subsidie in het leven
geroepen.
- Naast de aanwijzing tot monument of jongere
bouwkunst, is het bestemmingsplan belangrijk.
Hierin wordt redelijk gedetailleerd aangegeven
wat de bebouwings- en gebruiksmogelijkheden
zijn.
- Als zich nieuwe ontwikkelingen voordoen bij
boerderijen langs de Bloemendaalseweg, wordt
er naar gestreefd de woonfunctie te behouden
of terug te brengen, in ieder geval voor de voorzijde
van de boerderij.
3.3 Maatregelen
In het gebied van de Bloemendaalseweg wordt
voorgesteld om handhavend op te treden bij
constatering van afwijkingen ten opzichte van
het bestemmingsplan.
De potentiële monumenten langs de
Bloemendaalseweg (zie kaart) worden beschreven
en voorgedragen voor aanwijzing als monument.
De mogelijkheden die de Wet op de Ruimtelijke
Ordening biedt om van het bestemmingsplan af
te wijken, mogen alleen worden gebruikt om de
cultuurhistorische betekenis te vergroten.
Het is niet reëel om de nu aanwezige beeldvreemde
bebouwing te vervangen of te
reconstrueren in oude vormen. Deze beeldvreemde
bebouwing kan blijven staan, maar
mag in de toekomst niet verder toenemen. Ook
verbouwingen die de beeldvreemde uitstraling
versterken zijn niet toegestaan.

De welstand moet bij het beoordelen van
bouwplannen aan de Bloemendaalseweg de
cultuurhistorische waarden in haar oordeelsvorming
mee laten wegen (ook als het geen
monumenten of panden van Jongere
Bouwkunst betreft). Bij een grote ingreep is
een cultuurhistorische analyse daarom onderdeel
van het bouwplan. Bovendien wordt een
inrichtingsplan van het onbebouwde deel verlangd
om de landschappelijke inpassing te
kunnen beoordelen. Hier wordt ook getoetst
op handhaving van beeldbepalende elementen
als boenhokken, stallen en hokken.
Het is de bedoeling dat in 2004 de nieuwe
Welstandsnota verschijnt. De
Bloemendaalseweg wordt daarin opgenomen
als speciale zone. Dat houdt in dat daar de
welstandsbeoordeling scherper is dan in
andere gebieden. Voor de niet-monumenten
en nieuwbouw in dit gebied moeten nadere
welstandscriteria worden ontwikkeld die
ingaan op materiaalgebruik zoals type baksteen
en dakpannen. Aangezien dit beheerplan
in 2003 wordt vastgesteld, zijn in bijlage
1 de bestaande welstandsrichtlijnen (beknopt)
weergegeven en de richtlijnen voor nieuwbouw
in dit historische gebied aangescherpt.
Tot de vaststelling van de nieuwe welstandsnota
zullen deze richtlijnen worden toegepast.
Daarna zullen de nieuwe richtlijnen (die op bijgevoegde
richtlijnen worden gebaseerd) gaan
gelden.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 20

4 Openbaar groen
Algemeen:
Het cultuurlandschap van respectabele ouderdom
mag als zeer waardevol worden
omschreven. Zowel in landschappelijk als
nederzettingsopzicht is het gebied in de provinciale
Cultuurhistorische Hoofdstructuur als
waardevol opgenomen. De stroken grond aan
weerszijden van de Bloemendaalseweg en de
Ridder van Catsweg zijn nooit (integraal) opgehoogd
zoals een groot deel van de rest van
Bloemendaal. De bodem bestaat hier nog uit
het oorspronkelijke veenpakket met een
toplaag van geroerde en veraarde grond.
De Bloemendaalseweg is de as van waaruit
het gebied aan weerszijden werd ontgonnen.
Het is met de Winterdijk één van de oudste
wegen van Gouda. De verkavelingstructuur is
nog ten dele aanwezig en duidelijk herkenbaar.
Het landschap bevat nog vele gave elementen
zoals boerenerven, boomgaarden en
geriefbosjes. Op meer dan tien plaatsen liggen
kleine, soms zeer smalle kavels die nu
een natuurlijke begroeiing hebben maar die
vroeger waarschijnlijk werden gebruikt voor
de teelt van gewassen zoals vlas, hennep
("hennepakkertjes"), boekweit en hop of voor
het kweken van bomen en heesters, die
gebruikshout leverden (geriefbosjes).
Het cultuurlandschap wordt als een doorlopende
onderlegger van de Bloemendaalseweg
beschouwd. De driedeling zoals die vóór de
bebouwing is gehanteerd, is in deze en volgende
hoofdstukken daarom niet terug te
vinden.
21 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Het groene aspect van het huidige landschap
is op twee manieren ingevuld: door openbaar
groen en door de erven rond de voormalige
boerderijen en woningen.
Wat betreft het openbaar groen zijn twee
onderdelen te beschouwen: de boombeplanting
langs de Bloemendaalseweg en Ridder
van Catsweg en de inrichting/het gebruik van
percelen openbaar groen gelegen langs deze
wegen.
4.1 Boombeplanting langs de
weg
4.1.1 Gebiedsbeschrijving
Begin 20-ste eeuw stond langs de
Bloemendaalseweg nauwelijks een boom. De
watergangen langs de weg werden intensief
gebruikt om melk, groenten en fruit per boot
naar de veiling te vervoeren. De veiling lag
eerst aan de Houtmansgracht en later langs
de Breevaart (te bereiken langs het
Omlooppad). Bomen stonden waarschijnlijk
alleen maar in de weg bij het voortbewegen
van de bootjes. Langs de Bloemendaalseweg
staan nu vele bomen, overwegend knotwilgen.
Die zijn pas vanaf eind jaren ‘70 aangeplant
maar ze passen goed in het agrarische
karakter van dit gedeelte. De bedreiging is dat
de beplanting langs de weg een te dicht
karakter krijgt, waardoor het zicht op de achterliggende
percelen wordt ontnomen.
Langs de Ridder van Catsweg stond begin 20ste
eeuw al wel een laanbeplanting. Langs
deze weg staat nog steeds een meer stedelijke
laanbeplanting van lindes. De groeiplaats
van de lindes is vrij slecht door een smalle
berm en vervanging van de oorspronkelijke
klinkerbestrating door asfalt. Veel bomen zijn
door de slechte beworteling scheef komen te
staan en er zijn al lindes verdwenen door
omwaaiing. De bedreiging is dat de laanbeplanting
steeds minder herkenbaar wordt.
4.1.2 Beleid en bescherming
De beplanting van knotwilgen en stoven langs
de Bloemendaalseweg kan worden gehandhaafd
en incidenteel worden vervangen. Bij de
keuze voor nieuwe of vervangende beplanting
wordt de aard van de naastgelegen kavels in
de afweging betrokken; mooie boerderijcomplexen
en doorzichten over grotere afstand
mogen niet worden afgeplant maar moeten
juist in beeld blijven. (voorbeeld: huisnr. 56 en
66, de kavels tussen huisnr. 28 en 32)
Daarentegen kan grootschalige bebouwing
langs de weg juist vragen om een verfijning
van schaal die o.a. door beplanting kan worden
bereikt. (voorbeeld: schoolgebouw hoek
Van Reenensingel/Clematislaan, Prinses
Louiseflat)

Bij de kruisingen van de Büchnerweg, Van
Reenensingel en Hugo de Vrieslaan moet de
inrichting van de berm van deze wegen worden
aangepast aan het karakter van de
Bloemendaalseweg. Dat betekent dat de
boomstructuur langs deze wegen moet worden
onderbroken. Hierdoor wordt de structuur
van de Bloemendaalseweg leidend. Het betekent
ook dat het aanwezige bosplantsoen tot
een zekere afstand vanaf deze kruisingen
dient te verdwijnen, omdat bosplantsoen
afwijkt van het beeld van de
Bloemendaalseweg.De kruisingen zullen dan
gekenmerkt worden door wegen met grasbermen
(hetzelfde maairegiem als langs de
Bloemendaalseweg) met bomen.
In het Groenstructuurplan en de Bomennota is
gezegd dat de lindes langs de Ridder van
Catsweg behouden moeten worden. De
groeiplaats van de bomen vraagt om verbetering.
4.1.3 Maatregelen
De boombegroeiing direct langs de
Bloemendaalseweg moet in stand blijven op
de plek van de grotere bebouwing vanaf de
jaren ‘70. Op andere plekken kan gestreefd
worden naar het terugdringen van het aantal
bomen; dit moet per locatie worden bekeken.
Bij deze afweging wordt rekening gehouden
met het oorspronkelijk veel opener karakter
van de weg en de naastgelegen bebouwing of
het naastgelegen landschap in de vorm van
weilanden en boomgaarden.
Het bosplantsoen op de kruisingen van de
doorgaande wegen met de
Bloemendaalseweg wordt over circa 40 m
vanaf de weg verwijderd, zodat er bomen en
gras overblijven. Deze bermen krijgen hetzelfde
maaibeheer als de Bloemendaalseweg,
voor zover dat nog niet gebeurt.
Er moet onderzoek verricht worden naar de
groeiomstandigheden van de lindes aan de
Ridder van Catsweg en de mogelijkheden om
deze omstandigheden te verbeteren.
Het belang van een beheerplan
Veel van de kleine daggelders langs de
Bloemendaalseweg zijn verdwenen om plaats te
maken voor riante villa’s. Zoals op de kruising
met de Ridder van Catsweg, zeven jaar geleden.
Iedereen schrok daar enorm van, ook al omdat
het niet tegen te houden was.
De Bloemendaalseweg viel onder vijf verschillende
bestemmingsplannen. Naar aanleiding van de
komst van die villa’s werd de Vereniging Behoud
Bloemendaalseweg opgericht.
Eerder al waren er pogingen gedaan om de
Bloemendaalseweg op de lijst van beschermde
stadsgezichten te krijgen, maar het toenmalige
ministerie van CRM wees het verzoek af omdat
de weg niet gaaf genoeg meer was. Het idee om
de weg dan maar te beschermen met behulp van
een Beheerplan kwam van datzelfde ministerie.
Nu, acht jaar na de oprichting van de Vereniging
Behoud Bloemendaalseweg, is het plan er. Dat is
bepaald niet zonder slag of stoot gegaan. De vereniging
heeft er samen met de monumentencommissie
ongelofelijk aan moeten sleuren. Men
had bovendien de pech dat bij de start net een
aantal wethouderswisselingen waren geweest en
door een reorganisatie bij de gemeente steeds
andere ambtenaren zich ermee bemoeiden. Maar
vanaf het moment dat de huidige projectleider
aan de slag ging, ging het van een leien dakje.
De bewoners hebben een grote inbreng gehad in
het Beheerplan. De samenwerking tussen de
‘gemeentelijke‘ stedenbouwkundige, cultuurhistoricus
en landschapsarchitect en de vertegenwoordigers
van de bewoners was plezierig en constructief.
Er is echt naar de bewoners geluisterd.
Willem Hesseling voorzitter VBB
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 22

4.2 Overig groen
4.2.1 Gebiedsbeschrijving
Het eerste perceel komend vanuit het stadscentrum,
ligt op de hoek van de Ridder van
Catsweg en de Bleulandweg. Tot begin jaren
‘80 stonden daar twee villa’s die door sloop
zijn verdwenen. De waarde van het gebied
met zijn opgaande boombeplanting is dat
mensen het beleven als overgang tussen het
kleinschalige karakter van de Ridder van
Catsweg en het grootschalige karakter van de
gebouwen van het ziekenhuis. Het terrein is
deels eigendom van de gemeente, deels van
het Groene Hartziekenhuis. Het bestemmingsplan
staat de bouw toe van zes nieuwe woningen.
De volgende percelen liggen langs de
Prinsessenflats en zijn ingericht als heemtuin
met restanten van oorspronkelijke boombeplanting
bij boerderijen. Dit gebied wordt als
een waardevolle aanvulling beschouwd in het
geheel van de Bloemendaalseweg.
Het parkeerterrein van huize Bloemendaal
moet worden verbeterd. De huidige inrichting
verstoort de omgeving.
23 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Het landje ten zuiden van huisnr. 62 is via één
simpele brug bereikbaar en heeft vooral een
rol gekregen als rustig gebiedje voor de ontwikkeling
van flora en fauna. Het gebiedje kan
als een belangrijke stapsteen fungeren in de
gewenste ecologische verbinding langs de
Bloemendaalseweg naar het buitengebied. Er
is geen bedreiging voor het gebied.
Even verderop ligt langs de Azaleasingel een
strook cultuurgroen die wel past bij die woonbebouwing,
maar minder bij het karakter van
de Bloemendaalseweg.
Het eerstvolgende perceel ligt langs het
Bieslookpad naar de Gaardenbuurt. Hier is een
begin gemaakt met de inrichting als boomgaard
wat nog geen succes is. Door de lage
ligging van het terrein komen de fruitbomen
nauwelijks tot ontwikkeling.
De volgende percelen liggen min of meer
tegenover elkaar ten zuiden van de kinderboerderij
en de stalhouderij. Het oostelijke
perceel is als boomgaard ingericht met daarachter
gelegen een graslandje. Het westelijke
perceel is een graslandje met bosplantsoen op
de achtergrond. Deze percelen passen in het
karakter van de Bloemendaalseweg.
De bedreiging voor deze gebiedjes is het verzoek
van bewoners om het graslandje achter
de boomgaard bij hun tuinen te mogen betrekken.
Vervolgens liggen er openbare percelen
tegenover de huisnrs. 32 en 32a. Het gaat om
twee graslanden met boombeplanting en wat
bosplantsoen en ertussenin een smalle strook
land met een begroeiing van stoven. De
beplanting past bij het karakter van de
Bloemendaalseweg, maar zou een wat meer
open uitstraling mogen hebben. De smalle
strook vervult vooral een functie voor de flora
en fauna.
Tenslotte liggen ten zuiden van de manege
twee percelen grasland die herinneren aan het
vroegere agrarische beeld van de
Bloemendaalseweg met lange opstrekkende
kavels. De bedreiging bestaat uit ontwikkelingen
van de naastgelegen manege (die de
graslanden in gebruik heeft) die afwijken van
de inrichting en het gebruik als grasland.
Het bosplantsoen op en aan de achterzijde
van het perceel ten zuiden van de stalhouderij
(langs het Anemoonpad) wordt tot circa 40 m
vanaf de weg gerooid en vervangen door gras.
De populieren ten zuiden van het trapveld
tegenover huisnr. 32a worden niet vervangen.
De nieuwe open rijbak op het perceel ten zuiden
van de manege moet een betere plek krijgen,
minder opvallend in het zicht vanaf de
Bloemendaalseweg. Zo komt het open karakter
van de weilanden beter tot zijn recht. Dit
betekent dat de rijbak verplaatst moet worden
naar het manegeterrein zelf.

4.2.2 Beleid en bescherming
Het terrein tussen de Ridder van Catsweg en
het ziekenhuis moet een groene, rustige zone
zijn voor bezoekers van het ziekenhuis. Het
moet tevens worden gebruikt als wandelroute
van de Ridder van Catsweg naar het station.
(was vroeger ook aanwezig over het terrein
van één van de villa’s en werd druk gebruikt).
Bij de inrichting dient rekening te worden
gehouden met aanwezige boombeplanting en
de oorspronkelijke verkaveling, zichtbaar in de
restanten van voormalige opstrekkende sloten.
Het gebied van het heempad kan in
dezelfde geest in de toekomst worden
beheerd en zonodig verder worden ontwikkeld.
Mogelijk is het landje, gelegen tegenover
de noordelijke hoek van de Prinses Louiseflat
en bereikbaar vanaf de Bloemendaalseweg,
een geschikte locatie om nieuwe "oude"
fruitrassen aan te planten.
Voor het parkeerterrein ten noorden van Huize
Bloemendaal is een aanpassing van de inrichting
gewenst waarbij meer wordt aangesloten
op het groene karakter van de kavels langs de
Bloemendaalseweg. Het landje ten zuiden van
huisnr. 62 blijft via de simpele brug bereikbaar
vanaf de Bloemendaalseweg en blijft vooral
een rol vervullen voor flora en fauna waar
mensen wel kunnen komen, maar duidelijk te
gast zijn. De beplanting in de berm van de
Azaleasingel wordt meer aangepast aan het
karakter van de Bloemendaalseweg.
Voor het terrein naast het Bieslookpad gelegen
dient een duidelijke keuze gemaakt te
worden ten aanzien van de toekomstige ontwikkeling,
passend in het karakter van de
Bloemendaalseweg. Om een boomgaard
groeimogelijkheden voor de toekomst te bieden,
is een behoorlijke ophoging nodig gezien
de lage ligging van het terrein.
Bij het perceel ten zuiden van de stalhouderij
(langs het Anemoonpad) moet het oorspronkelijke
karakter van weiland versterkt worden.
Verzoeken om het graslandje achter de boomgaard
ten zuiden van de kinderboerderij uit te
geven, worden niet gehonoreerd.
Vervolgens liggen er openbare percelen tegenover
de huisnrs. 32 en 32a. De inrichting en
het huidige beheer worden in grote lijn voortgezet.
Het perceel tegenover huisnr. 32a func-
tioneert bovendien als trapveld en is daartoe
ook ingericht.De inrichting is bewust terughoudend
gekozen, zonder hekwerken en ballenvangers
vanwege de passendheid in het
karakter van de Bloemendaalseweg. Deze lijn
wordt ook in de toekomst doorgezet en kan
indien nodig voor andere percelen als uitgangspunt
dienen. Als de populieren aan de
zuidkant van dit veld aan vervanging toe zijn,
worden deze niet vervangen om ook dit
gebied een meer open karakter te geven.
De openheid en het karakter van de twee percelen
weiland ten zuiden van de manege dienen
te worden behouden.
4.2.3 Maatregelen
Aansluitend op de bouw van het Groene
Hart Ziekenhuis kan er op het terrein tussen
de Ridder van Catsweg en het ziekenhuis tijdelijk
een eenvoudige wandelroute worden
aangelegd.
Om het aanzicht van het parkeerterrein ten
noorden van Huize Bloemendaal te verbeteren
kan ander verhardingsmateriaal (grind, grastegels)
worden aangelegd. Zo ontstaat meer
verweving van beplanting en verharding. Het
eerste initiatief hiertoe moet van huize
Bloemendaal komen.
Op het perceeltje voor de Prinses Louiseflat
kan een hoogstamboomgaard worden aangelegd.
De beplanting in de berm van de Azaleasingel
wordt aangepast; het bosplantsoen wordt ver-
minderd en de boombeplanting wordt aangevuld
met fruitbomen.
Direct langs het Bieslookpad kan een sloot
worden gegraven die past in de oorspronkelijke
structuur. Het eilandje kan vervolgens als
schraalgrasland worden beheerd.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 24

5 Erven
5.1 Gebiedsbeschrijving
De erven bestaan uit een aantal onderdelen:
de tuin aan de voor- en zijkant van de bebouwing,
het erf aan de achterzijde van de bebouwing,
boomgaarden en weilanden.
Wat hieronder wordt beschreven, geldt vooral
voor gebied 1 en 2 (vanaf de A12 tot de
Hendrikshoeve). In gebied 3 (oude Ridder van
Catsweg) betreft het vooral stadse woningen
met een tuin rond de woning. Deze situatie is
vergelijkbaar met andere "gewone" situaties in
Gouda en wordt niet apart beschreven.
De weilanden: de waarde van deze onderdelen
is de herkenbaarheid van de vroegere
agrarische activiteit (melkveehouderij) en de
ruimte die in de huidige stedelijke omgeving
wordt behouden. Een aantal weilanden is in
beheer bij "Ouders Vrucht" (onderdeel van
Gemiva-SVG groep) en vervult daar een agrarische
functie. De onbebouwde weilanden aan
het einde van de Bloemendaalseweg zijn
beeldbepalend. Vanaf dit punt wordt de omgeving
steeds landelijker (gebied ten noorden
van de A12).
25 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Oorspronkelijk kenden de weilanden een
beeld van grassen met kruiden. Het gras werd
kort gehouden door het vee of het werd tot
hooi verwerkt in twee of drie maaigangen.
Later gingen de boeren over tot toepassing
van kunstmest en het inzaaien van een
beperkte samenstelling van grassoorten (vaak
één grassoort). Bovendien werd het maaien
geïntensiveerd. De huidige bedreiging is dat
de weilanden een andere inrichting krijgen
door ander gebruik waarbij de openheid en
het oorspronkelijke karakter verloren gaan.
De boomgaarden: Bij zowel particuliere als
openbare erven zijn boomgaarden. Ze zijn
meestal niet al te groot omdat ze voor eigen
gebruik en voor de bijhandel zijn aangeplant.
De boomgaarden liggen doorgaans naast de
boerderijen. Het betreft veelal ouderwetse
hoogstamboomgaarden met oude fruitrassen.
Hoogstamboomgaarden zijn in de commerciële
fruitteelt volledig verdwenen. Bovendien
bieden de bomen met hun bloesems een bijzondere
waarde voor insecten waaronder de
bijen (bijentuin bij de kinderboerderij). Een
bedreiging is de slechte gezondheid van een
aantal fruitbomen, het intensieve specialistische
onderhoud en de natte bodem.
De tuin/het erf aan de achterzijde van de
bebouwing: dit gedeelte van het erf ligt het
minst in het zicht vanaf de
Bloemendaalseweg en is van oorsprong ook
altijd het meest rommelige gedeelte geweest.
Dit geldt ook voor de beplanting, die deels
bewust werd aangeplant maar ook op overhoekjes
e.d. vanzelf kon ontstaan. Deze overhoekjes
hebben vooral een natuurwaarde
zowel door het extensieve beheer als de voorkomende
beplanting die aantrekkelijk is voor
insecten, vogels, kleine zoogdieren en ringslangen.
De bedreiging is vooral dat dit deel
van het erf door een andere functie netjes
wordt ingericht en onderhouden. De kleine
voor- en zijtuinen versterken deze bedreiging.
De tuin aan de voor- en zijkant van de bebouwing:
oorspronkelijk lag de nutstuin (groenten,
aardbeien, fruit in struikvorm en kruiden) aan
de zijkant en de siertuin aan de voorkant van
de bebouwing. Tegenwoordig is er vrijwel
alleen nog een siertuin te vinden die vaak het
oorspronkelijke karakter van boerentuin heeft
verloren. Daarnaast zijn deze tuinen veelal
klein van formaat in verhouding tot de voortuinen
die in andere delen van het land bij de
boerderij te vinden zijn. In een aantal tuinen
zijn nog leibomen (vaak lindes) terug te vinden
die voor de gevel van de boerderij staan. Deze
bomen dienden veelal om de zon uit het huis
te houden in de zomerperiode. Het verhardingsmateriaal
was vaak grind. De waarde is
een historische opbouw van het boerenerf.
De bedreiging is de veranderde functie waardoor
wensen op het gebied van comfort en
nieuwe modes de overhand krijgen. Zo is de
verleiding groot om te kiezen voor andere vormen
van zonwering in plaats van de onderhoudsintensieve
leibomen voor de gevel.

5.2 Beleid en bescherming
In het algemeen geldt dat voor alle bomen
een kapvergunning noodzakelijk is om een
boom te kunnen omzagen of verplanten. Voor
monumentale bomen wordt slechts bij hoge
uitzondering een kapvergunning verleend.
De weilanden: uitgangspunt is dat deze weilanden
blijven. Wel zou het beheer kunnen
verschuiven van frequent gemaaid of
begraasd gras naar extensief agrarisch beheer
waardoor meer variatie in de begroeiing van
grassen en kruiden ontstaat. Lijnvormige
beplanting van knotbomen of stoven langs de
slootkanten is eveneens een waardevolle toevoeging.
Op een aantal plaatsen moet de
begroeiing juist worden verminderd omdat het
open karakter te erg wordt aangetast. Dat
belemmert het zicht op de watergangen.
Langs de achterzijde van de percelen is een
wat dichter karakter geen probleem omdat die
de soms lelijke nieuwbouw aan het zicht onttrekt.
Bij "Ouders Vrucht" circuleert het idee van een
stadsboerderij. Een stadsboerderij wordt
gekenmerkt door: profileren en integreren van
de functies openbaar groen, recreatie, ecologische
waarde en agrarische voedselproduktie.
De boomgaarden: uitgangspunt is het behoud
van de hoogstamboomgaarden. Moeten fruitbomen
worden vervangen dan bij voorkeur
door Oudhollandse rassen van verschillende
variëteiten. De tuin/het erf aan de achterzijde
van de bebouwing: aan dit gedeelte worden
de minste eisen gesteld. Hier moeten de huidige
bewoners de ruimte hebben om hun
eigen gang te gaan waarbij verlies aan natuurwaarde
wordt geaccepteerd.
De tuin aan de voor- en zijkant van de
bebouwing: uitgangspunt is kenmerkende
elementen te behouden of terug te brengen
bij de herinrichting van een erf. Leibomen
voor de gevel, grind als verhardingsmateriaal,
verwijderen van ceders en andere coniferen
en het terugbrengen van loofbomen.
Aangezien de inrichting van de nuts- en siertuin
vroeger ook aan verschillende stijlen
onderhevig is geweest, is het ongewenst een
bepaalde inrichting dwingend voor te schrijven.
Wel is een aanbeveling te doen voor het
gebruik van bepaalde soorten heesters (zie bijlage).
5.3 Maatregelen
Voor de weilanden is het behoud geregeld via
het bestemmingsplan.
De gemeente biedt de eigenaren/beheerders
van boomgaarden een cursus aan over het
beheer van hoogstamfruitbomen.
Bij bewoners moet erop worden aangedrongen
terughoudend om te gaan met bomen of
stoven langs de weilanden. Op een aantal
plaatsen moeten bomen worden gerooid.
Voor de tuinen rond de voormalige boerderijen
wordt de huidige bewoners geadviseerd
gebruik te maken van het rapport
‘Beheer en herinrichting van boerenerven’ van
Landschapsbeheer Nederland. In dit rapport
wordt een bepaalde inrichting en het gebruik
van specifieke soorten planten en bomen aanbevolen.
Het rapport wordt éénmalig verspreid
met één exemplaar per boerderij. In
een begeleidend schrijven kunnen het nut en
de noodzaak worden aangegeven, waarbij
direct de relatie gelegd kan worden met dit
beheerplan.De VBB wil ook een rol spelen bij
het enthousiasmeren van de bewoners om
genoemde uitgangspunten te hanteren.
Daarbij kan samen met de gemeente onderzocht
worden welke subsidiemogelijkheden er
bestaan op dit gebied.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 26

6 Water, walkanten,
bruggen en loswallen
Algemeen:
Aan weerszijden van de Bloemendaalseweg
lagen eeuwenlang boerderijen, daglonershuisjes
en een enkele burgermanswoning. De
erven konden worden bereikt via draaibruggen
en ophaalbruggen. Het water aan weerszijden
van de weg werd druk bevaren. Producten
werden met schouwen naar Gouda gebracht.
Ook voor het vervoer van hooi naar de boerderij
gebruikte men schouwen. Maar de belangrijkste
functie van de sloten was het afvoeren
van overtollig water en het voldoende droog
houden van de gronden. Langs de weg is in
het slotenpatroon nog de oorspronkelijke
kavelstructuur herkenbaar. Alle kavels die bij
de ontginning een breedte kregen van circa 30
roeden (circa 110 meter)(, zijn in de loop der
eeuwen opgesplitst in smallere eenheden. Op
sommige plaatsen is aan de breedte van de
sloten de respectabele ouderdom van de ont-
ginning afleesbaar. De sloten zijn op deze
plaatsen door het langdurige uitbaggeren
relatief breed geworden. De bagger werd,
veelal vermengd met mest, gebruikt voor
grondverbetering. Op veel plaatsen langs de
Bloemendaalseweg en de Ridder van
Catsweg zijn nog slechts de aanzetten van de
ontginningssloten te zien.
27 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
6.1 Water
6.1.1 Gebiedsbeschrijving
Het water vormt een beeldbepalend onderdeel
van de Bloemendaalseweg en directe
omgeving. Allereerst liggen de beide hoofdwatergangen
aan weerszijden van de weg.
Deze watergangen hebben vroeger doorgelopen
tot in het stedelijk gebied en waren over
de gehele lengte bevaarbaar. Ze dienden voor
vervoer over water van groenten, fruit, kaas
en zuivelproducten van de boerderijen naar de
stad en naar de voormalige veiling langs de
Breevaart. Omdat deze functie verdween was
het niet langer noodzakelijk om de bruggen in
stand te houden. Dit leidde tot het gedeeltelijk
dempen van de hoofdwatergangen, vooral
daar waar de Bloemendaalseweg kruist met
andere wegen. Het ensemble van de weg
met watergangen is daardoor niet meer zo
herkenbaar.
Door verdwijnen van bruggen of vervanging
van bruggen door een goedkopere dam met
duiker wordt het oorspronkelijke karakter nog
verder aangetast. Haaks op de hoofdwatergangen
staan de zijsloten. In de onderlinge
afstand tussen de zijsloten is geen strakke
maat meer.te herkennen. Wel vormt de
bebouwing van huize Bloemendaal, de scholen
en de Azaleasingel een duidelijke onderbreking
in de aanwezige ritmiek van de sloten.
De waarde van deze zijsloten is de herkenbaarheid
van de vroegere verkaveling. De
bedreiging is dat zijsloten worden gedempt als
de functie niet meer duidelijk is.
Met het aanbrengen van stuwen in de watergangen
langs de Bloemendaalseweg ter hoogte
van de A12 is een scheiding in het
waterpeil aangebracht tussen stedelijk en landelijk
gebied. Sinds die tijd wordt het eigenlijke
polderpeil (2.20 – N.A.P.) aangehouden in
het stedelijk gebied. Vóór die tijd is jarenlang
een wat lager peil aangehouden. Het hoge
waterpeil heeft aanzienlijke schade aangericht
aan de boombeplanting.
6.1.2 Beleid en bescherming
Om het doorgaande karakter van de
Bloemendaalseweg te versterken, is het
gewenst de watergangen zoveel mogelijk
door te trekken tot aan de kruisende wegen.
Dit is aan de orde bij de kruising met de
Büchnerweg, de Burgemeester van
Reenensingel en de Hugo de Vrieslaan.
Om verschillende redenen is op een aantal
plaatsen de weg verbreed ten koste van de
naastgelegen watergang; dit speelt tegenover
huisnr 36, 43c en 43a. Deze verbredingen
moeten worden terug gebracht tot het normale
wegprofiel ter plekke.
Uitgangspunt is, de zijsloten of de restanten
daarvan in stand te houden. Het streven is
ook om zijsloten die verloren zijn gegaan,
terug te brengen.
In het huidige polderpeil en de handhaving
daarvan komt geen verandering. Over begroeiing
in het water worden in 2003 in overleg
tussen waterbeheerder Wilck en Wiericke en
gemeente Gouda afspraken gemaakt.
6.1.3 Maatregelen
De gemeente onderzoekt of het technisch
mogelijk is om de duikers onder de
Büchnerweg, de Burgemeester van
Reenensingel, de Hugo de Vrieslaan en de
Groenhovenweg te verkorten. Dit zou het

mogelijk maken om de hoofdwatergangen
langs de Bloemendaalseweg door te trekken.
Het onderzoek moet duidelijk maken wat deze
ingreep gaat kosten.
Bij de percelen ten zuiden van de manege is
de sloot tussen de twee weilanden over enkele
tientallen meters gedempt. Dit gedeelte
moet weer open worden gegraven.
6.2 Walkanten
6.2.1 Gebiedsbeschrijving
Oorspronkelijk zal in beperkte mate beschoeiing
langs de walkanten aanwezig zijn
geweest. Waarschijnlijk werd, gezien de
beperkte maat van de voortuinen,.slechts
direct rond het voorhuis van de boerderij
enige vorm van oeverbescherming toegepast.
Door de veranderingen in de landbouw en in
het verkeer waardoor meer en vooral zwaarder
verkeer, over de Bloemendaalseweg ging
rijden, is beschoeiing langs de weg aange-
bracht. Waarschijnlijk is ook door een veranderde
functie van de bebouwing en onder
invloed van de techniek meer beschoeiing
rond de boerderijen ontstaan. De eerste vormen
van beschoeiing bestonden waarschijnlijk
uit de toepassing van takkenbossen of
gevlochten takken in de oever. Ook boden de
wortels van bomen zoals elzen en essen een
vorm van oeverbescherming maar dan werden
deze bomen wel beheerd als stoven
(betekent om de paar jaar terug zetten tot kort
boven de grond).
Deze oorspronkelijke vormen van oeverbeschoeiing
bieden vestigings- en schuilplaatsen
voor flora en fauna. Op één plek is onlangs de
oeverbeschoeiing op deze traditionele manier
vervangen, dat wil zeggen met een vlechtwerk
van wilgentenen. Deze levende vorm
van oeverbescherming is karakteristiek voor
de Goudse regio. Later werd de oeverbeschoeiing
vorm gegeven in hardhout of beton.
Dan ontstaat een harde overgang van water
naar land zonder mogelijkheden voor flora en
fauna. Deze harde beschoeiingen zijn makkelijker
in onderhoud dan de meer natuurlijke vormen.
De bedreiging is dan ook dat bij vervanging
gekozen wordt voor een harde beschoeiing.
6.2.2 Beleid en bescherming
In het algemeen geldt als uitgangspunt dat in
Gouda zoveel mogelijk natuurvriendelijke
oevers worden behouden of aangelegd. In het
waterplan Gouda staat: "… de hoofdverbindingen
langs de Bloemendaalseweg,
Voorwillenseweg en Achterwillenseweg worden
niet overal natuurvriendelijk ingericht.
Enerzijds is weinig ruimte aanwezig (aan de
wegzijde); anderzijds herbergen deze wegen
cultuurhistorische waarden door de aanwezigheid
van oorspronkelijke bebouwing. De
beschoeide oevers aan de zijde van de oude
boerderijen worden behouden om het oorspronkelijke
beeld van de lintbebouwing in
stand te houden. Natuurvriendelijke oevers
kunnen alleen worden aangelegd op de kopse
kanten van weilanden, langs percelen met
niet-kenmerkende woningen en waar kleine
stukjes openbaar groen aanwezig zijn."
Onder een natuurvriendelijke oever wordt verstaan:
een oever met een flauw talud, een
oever met een plasberm of een oever
met een drasberm. De beschoeiing van
de bermen langs de Bloemendaalseweg
wordt in hout vorm gegeven. Het gedeelte
onder water kan bijvoorbeeld uit douglas
bestaan, een zachte houtsoort. Het gedeelte
op de overgang van water en lucht moet van
hardhoutsoort zijn (FSC gecertificeerd). De
hoogte van de beschoeiing komt maximaal 18
cm boven het polderpeil. Eenzelfde vorm van
beschoeiing kan aan de overzijde van de
watergang langs de Bloemendaalseweg worden
toegepast waar dat nodig is, dus met
name bij de boerderijen. Waar voldoende
ruimte is, kan voor een onderwaterbeschoeiing
worden gekozen. Deze kan geheel uit een
zachte houtsoort bestaan en de bovenkant ligt
op 10 cm onder polderpeil. In het overgangsgebied
achter deze beschoeiing ontstaat ruimte
voor een begroeiing van moerasplanten.
Ook kan er gekozen worden voor meer historische
vormen van oeverbescherming, bestaande
uit bijvoorbeeld gevlochten wilgenstaken.
Langs de overige percelen en ook langs de zijsloten
kunnen wel natuurvriendelijke oevers
worden aangelegd of gehandhaafd.
6.2.3 Maatregelen
In het kader van het waterplan en van de ecologische
structuur wordt bekeken op welke
plaatsen mogelijkheden zijn voor het aanleggen
van natuurvriendelijke oevers. Ook wordt
bekeken waar eventueel een stukje vooroever
gewenst is aan de wegzijde om voldoende
stapstenen in de verbindingszone langs de
weg te creëren. Dit kan vervolgens gefaseerd
uitgevoerd worden.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 28

6.3 Bruggen
6.3.1 Gebiedsbeschrijving
Vrijwel alle kavels zijn omringd door sloten en
bereikbaar via een al dan niet authentieke
brug. Tot in de twintigste eeuw werden de
groenten en andere goederen van het land,
per boot naar de stad en verder aangevoerd.
Om het waterverkeer niet te belemmeren
bevonden zich langs de Bloemendaalseweg
vooral draai-, rol- en ophaalbruggen.
In totaal zijn er 85 bruggen, (overblijfselen van)
landhoofden en aarden toegangsdammen in
het gebied. Het gaat in feite om infrastructurele
archeologische objecten, behalve de dammen
die van recentere datum zijn. Enkele
bruggen zijn uitgevoerd in de stijl van de
woningen waar ze bij horen en als zodanig
waardevol. De ophaalbruggen waren door hun
vorm duidelijk aanwezig in het beeld van de
Bloemendaalseweg. De hoge kosten van het
renoveren van deze ophaalbruggen leidden
zowel bij particulieren als bij de overheid vaak
tot de keuze om de brug te vervangen door
een goedkoper type. De draaibruggen en rolbruggen
zijn niet zo prominent aanwezig in
het beeld van de Bloemendaalseweg omdat
ze vrijwel nooit een leuning hebben en laag
over het water liggen.
29 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Een ander kenmerk zijn de vooruitgeschoven
landhoofden om de noodzakelijke overspanning
te verkorten. Van beide brugtypen zijn
nog verscheidene exemplaren terug te vinden.
Vaak zijn ze niet meer beweegbaar. De houten
constructies of kippenbruggen waren hoge
vaste bruggen; deze zijn inmiddels verdwenen.
Er staan alleen nog restanten van de
ondersteunende palen in het water.
De overgebleven bruggen vormen een belangrijk
aspect in de belevingswaarde van de weg.
Ze versterken het landelijke karakter van het
gebied. De brug naar het Bieslookpad is vroeger
zo aangepast dat er vrachtverkeer overheen
kon rijden om de witlofkwekerij te bereiken.
Die brug ligt er nog steeds maar de functie
is inmiddels veranderd; er hoeft slechts
langzaam verkeer overheen met de mogelijkheid
voor een personenauto om het particuliere
perceel te bereiken.
In de jaren ‘70 zijn bij de bouw van beide wijken
aan weerszijden nieuwe bruggen aange-
legd om fiets- en voetpaden aan te sluiten op
de Bloemendaalseweg. In verband met de veiligheid
is een brugtype gekozen met leuningen,
een standaardtype voor Gouda dat niet
aansluit bij het specifieke karakter van de
Bloemendaalseweg. De brug is wel duidelijk
aanwezig in het beeld van de
Bloemendaalseweg maar voegt een type toe
dat geen verwantschap heeft met de van
oudsher aanwezige brugtypes.
6.3.2 Beleid en bescherming
Langs de Ridder van Catsweg is onlangs door
een particuliere eigenaar een ophaalbrug
gerenoveerd. Op openbaar terrein zijn er nog
restanten van twee ophaalbruggen, tussen de
huisnummers Bloemendaalseweg 83 en 89
(naar de v.m. joodse begraafplaats) en bij de
Azaleasingel. Tot in de jaren ‘80 heeft er ook
nog een ophaalbrug gelegen naar één van de
gesloopte panden langs de Ridder van
Catsweg die een rol vervulde in de looproute
langs het ziekenhuis richting station. De
gemeente wil minimaal twee van deze bruggen
terugbrengen omdat die een belangrijke
bijdrage leveren aan het karakter van het
gebied. Draai- en rolbruggen die nog functioneel
zijn, worden gehandhaafd. De verdwenen
kippenbruggen worden niet terug gebracht.
Waar mogelijk worden dammen vervangen
door bruggen zowel voor het beeld van de
Bloemendaalseweg als voor de doorstroming
van het water.
De brug naar het Bieslookpad wordt onderzocht
op de mogelijkheid voor aanpassing.
De bruggen uit de periode 1970 zijn aan vervanging
toe. Dat biedt de mogelijkheid om
een nieuw type brug te kiezen dat beter aansluit
bij de rest. Daarbij wordt aan de volgende
aspecten aandacht geschonken:

Het gebruik van landhoofden en de hoogteligging
van deze landhoofden; oude landhoofden
meestal in beton vormgegeven, nieuwe landhoofden
in hout vorm te geven. Landhoofden
waarvan de bijbehorende bruggen verdwenen
zijn, blijven liggen.
Het gebruik van leuningen; bij particuliere
bruggen bij voorkeur geen leuningen. Als bij
een particuliere voetgangersbrug voor de veiligheid
leuningen gewenst zijn, dan een licht
vormgegeven leuning. Bij openbare bruggen
in verband met veiligheid een licht vormgegeven
leuning.
Materiaal van het brugdek; De openbare voetgangers-
en fietsbruggen krijgen een getoogde
vorm ( een licht gebogen brugdek) van
zwart staal, met een brugdek van kunststof
afgestrooid met een zwarte splitlaag en stalen
leuningen, kleur zwart. De dikkere bovenregel
van de leuning wordt in RVS of in de kleur
lichtgrijs uitgevoerd. Een prototype wordt
vastgelegd op de tekening van de brug tussen
de Bloemendaalseweg en de van der
Duyn van Maasdamstraat, tekening nr. 03291-
01- 01 van Haasnoot Bruggenbouw.
6.3.3 Maatregelen
Twee ophaalbruggen langs de
Bloemendaalseweg worden in oude luister
gerestaureerd, zonder dat ze beweegbaar
worden gemaakt. De brug ter hoogte van de
Azaleasingel heeft daarbij de hoogste prioriteit.
De keuze van de tweede brug in een latere
fase wordt aangegeven.
De restanten van de kippenbruggen worden
verwijderd. Wel kan nader onderzocht worden
wat de mogelijkheden zijn om één kippenbrug
terug te brengen in het gebied.
De dam naar de Mercatorsingel vanaf de
Bloemendaalseweg wordt vervangen door
een brug. Hier wordt getracht het water
zoveel mogelijk haar oorspronkelijke loop
terug te geven.
Er zijn enkele bruggen opgenomen als monu-
ment; daardoor wordt subsidieverlening bij
renovatie mogelijk. De betreffende eigenaren
zullen op de mogelijkheden worden gewezen.
De brug naar de Van Duin van Maasdamstraat
wordt vervangen. Of er een mogelijkheid is
om de betonbrug naar het Bieslookpad beter
aan te passen aan het huidige gebruik, wordt
onderzocht.
De (plantsoen)bruggen uit de periode 1970
worden vervangen door bruggen met een
meer passend karakter.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 30

7 Verkeer, wegen, borden
en openbare verlichting
7.1 Gebiedsbeschrijving
Vanuit verkeersoogpunt heeft de
Bloemendaalseweg een waardevolle functie.
Naast een hoofdnetwerk heeft langzaam verkeer
ook behoefte aan een fijnmazig netwerk
van korte verbindende routes. De
Bloemendaalseweg is een aanknopingspunt
voor legio doorgaande en verbindende fietsen
voetgangersroutes. Met name voetgangers
hebben behoefte aan de korte, directe routes
die in hoge mate aanwezig zijn in het gebied.
Onnodig gemotoriseerd verkeer wordt
geweerd, alleen bestemmingsverkeer mag
gebruik maken van de route. Dit beperkt de
hoeveelheid gemotoriseerd verkeer hetgeen
de verblijfsfunctie en de leefbaarheid van het
gebied ten goede komt.
Een aantal aspecten vormt een bedreiging
voor het beeld en het functioneren van de
Bloemendaalseweg:
Parkeeroverlast
Parkeren op eigen terrein is toegestaan. Bij de
meeste panden is het mogelijk de auto op
eigen erf te parkeren. Waar dit niet mogelijk
is, kan de auto op enkele plaatsen op de weg
worden geparkeerd. De groei van het autobezit
leidt ertoe dat steeds meer auto’s op de rijbaan
geparkeerd worden. Dit verstoort het
beeld van een doorgaande landelijke weg.
Tevens vormen deze auto’s een obstakel voor
het doorgaande fietsverkeer wat de verkeersveiligheid
niet ten goede komt.
Negeren verboden
De route mag niet gebruikt worden door
31 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
gemotoriseerd verkeer dat geen bestemming
heeft aan de route. Ook bromfietsers mogen
niet op de Bloemendaalseweg rijden. Deze verboden
worden steeds vaker overtreden hetgeen
een negatieve invloed heeft op de verkeersveiligheid
en leefbaarheid van het gebied.
Handhaving blijft uit.
Verkeersbordenwoud
In de meeste gevallen worden weggebruikers
geattendeerd op verkeersregels door verkeersborden.
De geslotenverklaring voor motorvoertuigen, de
aanduiding voor toeristisch fietspad, verblijfsgebied
en de voorrangssituaties op de
Bloemendaalseweg zijn via verkeersborden aangeduid.
Wanneer alle benodigde borden
geplaatst zouden worden, met name de voorrangsborden
voor de hoofdfietsroute, zou een
bordenwoud ontstaan. Dit wordt verergerd door
borden op flespalen te plaatsen terwijl ze misschien
aan een lichtmast bevestigd zouden kunnen
worden.
Verlies uniformiteit
Vanuit de wegcategorisering wordt geredeneerd
dat er zoveel mogelijk uniformiteit moet zijn tussen
wegen van gelijke orde. Een aantal inrichtingskenmerken
is hiervoor geformuleerd, zoals
het verschil in fietsvoorzieningen tussen stadsontsluitingswegen
en interwijkverbindingen
(fysiek gescheiden fietspad versus fietsstrook).
Ook verharding en de vormgeving van aansluitingen
zijn bepalend voor het straatbeeld. De
Bloemendaalseweg kent een afwijkende
inrichting en ander karakter ten opzichte van
andere straten in het verblijfsgebied en is dus
niet uniform ingericht. De voorrang op de route
moet geregeld worden, maar het soort aansluiting
(meestal bruggetjes) maken het onmogelijk
om een inritconstructie te realiseren. Om het
bordenwoud te beperken, moet worden
gezocht naar een inrichting die lijkt op een inrit,
maar die past binnen het karakteristieke beeld
van de weg.
Kruising Burgemeester van Reenensingel
Op één punt kruist de hoofdfietsroute een
stadsontsluitingsweg waar het fietsverkeer
ondergeschikt is aan het gemotoriseerde verkeer.
Ter beveiliging en verbetering van de
oversteekbaarheid is een verkeerslicht
geplaatst dat op aanvraag groen geeft voor het
fietsverkeer. Maar de wachttijden zijn vaak veel
te lang.
7.2 Beleid en bescherming
De Bloemendaalseweg en het zuidelijk deel
van de Ridder van Catsweg behoren tot het
verblijfsgebied.
Het langzaam verkeer heeft hier de hoogste
prioriteit, het gemotoriseerde verkeer is te
gast. In zijn algemeenheid geldt dat straten
worden ingericht als 30 km/uur-straat of erf
zodat de verblijfsfunctie duidelijk uit het wegbeeld
op te maken is en de weggebruiker
weet welk verkeersgedrag verwacht wordt.
Het wegbeeld van de Bloemendaalseweg
geeft de weggebruiker voldoende indicatie
voor het gewenste verkeersgedrag door de
beperkte wegbreedte, beperkte rechtstanden,

het groen en water langs de weg en de vele
erfaansluitingen.
Uit het wegbeeld moet duidelijk de verblijfsfunctie
van de weg blijken en de inrichting zal
zoveel mogelijk uniform moeten zijn aan andere
verblijfsgebieden in Gouda. Open verhardingsmateriaal
wordt in andere verblijfsgebieden
toegepast om het verblijfskarakter te benadrukken.
Vanuit de uniformiteit zou dit verhardingsmateriaal
ook wenselijk zijn voor de
Bloemendaalseweg. Hoewel klinkers vanuit
verkeerstechnische overwegingen de voorkeur
verdienen, wordt in dit beheerplan voorgesteld
het bestaande asfalt te handhaven. Andere polderwegen
in Gouda zijn ook geasfalteerd.
Klinkers geven een heel technisch beeld door
de onvermijdelijke constructies met zware
betonbanden. Ingewikkelde oplossingen voor
in- en uitritten en de vele kleine slingers in de
weg versterken dat beeld. Asfalt daarentegen
geeft een passender aangezicht. Bovendien
zijn klinkers voor fietsers minder comfortabel
dan asfalt. Dit is voor een hoofdfietsroute waar
veel fietsers gebruik van maken zeker van
belang. Qua fundering en beheertechniek zijn
klinkers ook ongewenst: Ze zouden op de
Bloemendaalseweg niet goed op hun plek blijven
liggen. Het gevolg zou zijn: vele oneffenheden
en spleten met bijkomende herstelkosten.
In het beleidsplan voor fietsverkeer “Gouda
Fietst Door!” (1999) is de Bloemendaalseweg
aangewezen als hoofdfietsroute. De route geldt
als een veel gebruikte utilitaire en recreatieve
fietsroute voor Gouda en de regio. De route is
verboden voor bromfietsers.
Doorstroming van het fietsverkeer door het
beperken van de wachttijden is van belang op
een hoofdfietsroute. Voor deze routes geldt
dat het fietsverkeer voorrang krijgt op het verkeer
op alle kruisende wegen en/of paden,
met uitzondering van kruisingen met stadsontsluitingswegen.
De voorrang dient duidelijk
vorm gegeven te worden met de juiste wegmarkering
en borden al dan niet ondersteunt
met visuele en fysieke maatregelen. De kruisingen
Bloemendaalseweg – Hugo de Vrieslaan
en Bloemendaalseweg – Büchnerweg zijn
reeds deels als zodanig ingericht.
7.3 Maatregelen
Gemotoriseerd verkeer moet door middel van
handhaving zo veel mogelijk worden geweerd.
Bij elke ingang/zijstraat van de
Bloemendaalseweg moet aangegeven worden
welke huisnummers bedoeld worden met
bestemmingen. Dit om onnodig verkeer tegen
te gaan.
Met geadresseerden waarvan het pand op
een andere manier bereikbaar is dan via de
Bloemendaalseweg zal overleg plaatsvinden
waarin de vraag wordt gesteld de bezoekers
te verzoeken de alternatieve route te
gebruiken om de Bloemendaalseweg zo
veel mogelijk te ontlasten. Op plaatsen
waar de fietsroute een interwijkverbinding
kruist, dient de verhardingskleur (en –soort)
door te lopen over de interwijkverbinding. De
snelheid van het verkeer op deze interwijkverbinding
moet geremd worden door een drempel
met duidelijke voorrangsmarkering. Ook
moeten borden worden geplaatst.
Parkeren moet op eigen terrein plaatsvinden.
Daar waar het echt niet anders kan, zal parkeerruimte
náást de rijbaan gecreëerd moeten
worden waarvan de verhardingskleur afwijkt
van de rijbaan. Hiervan is alleen sprake in de
bocht van de Ridder van Catsweg.
De erfaansluitingen dienen eenduidig vorm te
worden gegeven waarmee duidelijk wordt
gemaakt dat het verkeer op de route voorrang
heeft op de erven. De aansluitingen moeten
het uiterlijk hebben van een inritconstructie.
Dit geldt ook voor de vele aansluitingen van
verbindende fiets- en voetgangersverbindingen
die behouden moeten blijven. Borden die
noodzakelijkerwijs geplaatst moeten worden
dienen zo veel mogelijk aan lichtmasten
bevestigd te worden.
Wegverbredingen ter hoogte van "de schaapskooi"
en de ajourboerderij worden verwijderd.
Waar mogelijk de plaats van een lichtmast iets
aanpassen.
Bij openbare verlichting staan veiligheid en
voldoende licht voorop. Speciale punten van
aandacht zijn de kruisingen met wegen van
een hogere orde. Het type licht dat nu wordt
gebruikt, voldoet goed.
De verkeerslichtenregeling bij de Burg. van
Reenensingel moet zo mogelijk worden aangepast
ten gunste van de fietsers op de
Bloemendaalseweg.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 32

8 Archeologische
waarden
8.1 Gebiedsbeschrijving
In archeologisch opzicht is de
Bloemendaalseweg een belangrijk gebied.
Maar archeologische schatten zitten in de
bodem en zijn niet zichtbaar. Dat is een grote
handicap bij het aangeven van het belang
ervan.
De Bloemendaalseweg en de huidige Ridder
van Catsweg heetten vroeger samen ‘de
Kleiweg’. De weg was één geheel met de huidige
Spoorstraat en de nog bestaande
Kleiweg binnen de singels. Deze Kleiweg is
samen met de Winterdijk één van de oudste
wegen uit de polder Bloemendaal. De onbe-
bouwde strook langs de weg is de enige
plaats waar de oude structuur van de polder
bewaard is gebleven. In de rest van
Bloemendaal is het oude landschap onder een
dikke laag zand verdwenen.De ontginning van
deze polder moet kort voor 1139 hebben
33 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
plaatsgevonden. Van de bewoning door de
mensen die het moerasbos omvormden tot
landbouwgrond, zijn geen zichtbare resten
meer. Om ons een beeld te vormen van die
bewoning, is het onderzoek in de Oostpolder
illustratief. Daar werd een houten boerderij
opgegraven die kort na de ontginning van het
gebied moet zijn gebouwd. Dergelijke boerderijen
kunnen ook aan de Bloemendaalseweg
gelegen hebben.Dat Bloemendaal al kort na
de ontginning een welvarend gebied moet zijn
geweest, kan afgeleid worden uit een aantal
oorkondes. Deze wijzen op de aanwezigheid
van een kleine kerk die in 1278 wordt vermeld
als parochiekerk van Bloemendaal. Kort daarna,
in 1280, zou de Sint Janskerk in Gouda die
rol als parochiekerk overnemen. In ‘het
Geheim van Bloemendaal’ heeft een aantal
onderzoekers de plek van deze eerste kerk
weten te traceren. In hun visie was ‘het Oude
Kerkhof’ gelegen ter hoogte van
het huidige Ridderpad.
De plek is in 1969 verdwenen onder de
bebouwing van de woonwijk Bloemendaal.
Rondom de kerk zou een kleine nederzetting
hebben gelegen. Hiervan kunnen nog resten
worden aangetroffen onder de onbebouwde
strook langs de Bloemendaalseweg.
Voor de eeuwen hierna zijn weinig bronnen
voorhanden, er is sprake van een onderzoekslacune.
De eerste betrouwbare bronnen zijn
een
kaart van H. Verschoor uit 1812 en de kadastrale
kaart uit 1832. Langs de
Bloemendaalseweg liggen dan grote boerderijen.
Kleine daglonerswoningen ontbreken op
deze kaarten. Een aantal van de boerderijen is
momenteel nog aanwezig; een ander deel is
afgebroken. Hier en daar bevinden ze zich nog
op de kop van onbebouwde percelen.
De meeste van de boerderijen die op de kaarten
van 1812 en 1832 staan, stammen uit de
17e /18e eeuw. Vermoedelijk hebben deze
boerderijen oudere voorgangers gehad. De
afgelopen jaren is langs de
Bloemendaalseweg een klein aantal archeologische
waarnemingen gedaan die meestal te
maken hebben met een vondst van stadsafval
uit Gouda.
De archeologische vindplaatsen zijn in bovenstaand
kaartje aangegeven. Nadere bijzonderheden
hierover zijn te vinden in bijlage 2.

De laatste jaren is meer informatie verzameld
over het perceel, waarop de boerderij met huisnummer
56-58 ligt. Het perceel blijkt opgehoogd
te zijn met een bijna 1 meter dik kleipakket.
Voor het huidige woongedeelte uit de 17e /
18e eeuw zijn tevens muurresten in de ondergrond
aangetroffen. Dit wijst op een oudere
voorganger. Mogelijk zijn, meer van dergelijke
oude boerderijerven te herkennen aan zo’n
kleiophoging.
Uit het voorgaande is duidelijk dat veel verwacht
mag worden van de bebouwing onder
de huidige boerderijen en op de onbebouwde
koppen van de kavels. Hier kunnen funderingen
van boerderijen, stallen en andere gebouwen
uit verschillende perioden worden aangetroffen.
Een ander object dat archeologisch gezien interessante
informatie kan bevatten is de oude
weg zelf. Is deze inderdaad opgebouwd uit klei
(Kleiweg) en wanneer is hij precies te dateren?
Dit kan duidelijk worden door archeologisch
onderzoek. Hetzelfde geldt voor het Ridderpad,
dat in verband wordt gebracht met het ‘Oude
Kerkhof.’ Resten van waterbouwkundige werken,
zoals bruggen en duikers kunnen wellicht
meer inzicht geven in de waterstaatkundige
ontwikkeling van Bloemendaal.
Ten slotte zouden in het gebied meerdere middeleeuwse
of later te dateren stortplaatsen van
stadsafval aanwezig kunnen zijn. Deze kunnen
ons veel leren over de materiële cultuur uit
vroegere tijden of over bepaalde ambachten. In
Gouda zijn vooral afvalstortplaatsen van pijpenmakers
een gewild onderzoeksveld.
8.2 Beleid en bescherming
De verzameling van archeologische resten in
de bodem wordt vaak aangeduid als ‘het bodemarchief’.
In het beleid van de gemeente
Gouda staat voorop dit bodemarchief ter plaatse
(dat wil zeggen in de grond) te beschermen.
Is dit niet mogelijk dan moet het
verstoorde gebied worden onderzocht voordat
de archeologische resten verloren gaan.
De Bloemendaalseweg is een gebied met een
hoge archeologische verwachtingswaarde.
Maar nog weinig is al met zekerheid bekend.
Daarom is systematisch onderzoek van de
archeologische waarden in het gebied van
groot belang. Bijvoorbeeld bij sloop of nieuwbouw
van panden in het gebied of bij andere
werkzaamheden die de bodem verstoren
zoals funderingsverbetering, het leggen van
kabels en leidingen, het baggeren van sloten
of het graven van een vijver. Het gehele
beheergebied is hiertoe op de archeologische
basiskaart van de gemeente Gouda opgenomen
als aangewezen (vergunningplichtig)
gebied.
In de nieuwe provinciale Nota Planbeoordeling
2002, die handelt in de geest van het verdrag
van Valletta, staat opgenomen dat de kosten
van archeologisch onderzoek in gebieden met
een redelijk hoge tot hoge verwachtingswaarde
volgens de Cultuurhistorische
Hoofdstructuur, voor rekening zijn van de verstoorder.
Om vooruitlopend op eventuele verstoringen
meer kennis te krijgen over de aanwezige
archeologische waarden in het gebied, zou
gericht onderzoek plaats moeten vinden.
Booronderzoek is daartoe het aangewezen
middel.
8.3 Maatregelen
Een aantal specifieke maatregelen is nodig om
het bodemarchief in het gebied langs de
Bloemendaalseweg te beschermen. Voor de
archeologische waarden in het gebied is het
bijvoorbeeld van belang een zo hoog mogelijk
grondwaterpeil te handhaven. Hierdoor blijven
organische resten als hout en bot in de
bodem bewaard. Dit botst echter met andere
belangen. Vooronderzoek kan uitwijzen op
welke diepte vondsten en sporen aanwezig
zijn en welke effecten een verandering van
het grondwaterpeil heeft op de kwaliteit
van deze archeologische resten. Het
beheergebied is op de archeologische basiskaart
opgenomen als vergunningplichtig
gebied. Voorlichting aan bewoners over het
belang van deze maatregel is gewenst.
Hierdoor zal meer draagvlak voor de maatregel
ontstaan.
Bij gebrek aan zichtbare archeologische resten
in het gebied, moet de nadruk worden gelegd
op het (wel zichtbare) historische karakter van
de Bloemendaalseweg. Dit historische karakter
wordt versterkt, door het zichtbaar maken
van de geschiedenis van de weg en het
gebied. Een aantal ideeën kan nader uitgewerkt
worden. Bijvoorbeeld het zichtbaar
maken van de oude verkavelingstructuur, het
mysterie rond het ‘Oude Kerkhof’ (verwijzing
naar de kerk, of versterking van de zichtlijn
Ridderpad/Kerkpad) of de plaats van de Tol
(zoals bijvoorbeeld in Utrecht: bordje met
toltarieven). Een deel van de fundering van
het tolhuisje zou nog in de grond aanwezig
kunnen zijn.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 34

9 Uitvoering, maatregelen
en financiën
9.1 Samenvatting maatregelen
Bebouwing
In het gebied van de Bloemendaalseweg
wordt voorgesteld om handhavend op te treden
bij constatering van afwijkingen ten
opzichte van het bestemmingsplan.
De potentiële monumenten langs de
Bloemendaalseweg (zie uitklapkaart) zullen
worden beschreven en daadwerkelijk worden
voorgedragen om aangewezen te worden als
monument.
De mogelijkheden die de Wet op de
Ruimtelijke Ordening biedt om van het
bestemmingsplan af te wijken, mogen alleen
gebruikt worden om de cultuurhistorische
betekenis te vergroten.
Het is niet reëel om de thans aanwezige beeldvreemde
bebouwing te vervangen of te
reconstrueren in oude vormen. Deze beeldvreemde
bebouwing kan blijven staan, maar
het aantal mag in de toekomst niet verder toenemen.
Ook is verbouwing, die de beeldvreemde
uitstraling verder versterkt, uitgesloten.
De welstand dient als onderdeel van de beoordeling
van bouwplannen aan de
Bloemendaalseweg de cultuurhistorische
waarden in haar oordeelsvorming mee te laten
wegen (ook als het geen monumenten of panden
van Jongere Bouwkunst betreft). Bij een
grote ingreep is een cultuurhistorische analyse
derhalve onderdeel van het bouwplan.
Bovendien wordt een inrichtingsplan van het
onbebouwde deel verlangd om de landschappelijke
inpassing te kunnen beoordelen. Hier
35 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
van beeldbepalende elementen als boenhokken,
stallen en hokken. Het is de bedoeling
dat in 2004 de nieuwe Welstandsnota verschijnt.
De Bloemendaalseweg kan daar als
speciale zone in worden opgenomen. In zo’n
speciale zone is de welstandsbeoordeling
scherper dan in andere gebieden. Voor de
niet-monumenten en nieuwbouw in dit gebied
moeten nadere welstandscriteria worden ontwikkeld
die ingaan op materiaalgebruik zoals
typen baksteen, dakpannen etc. Aangezien dit
beheerplan in 2003 wordt vastgesteld, zijn in
bijlage 1 de bestaande welstandsrichtlijnen
(beknopt) weergegeven en de richtlijnen voor
nieuwbouw in dit historische gebied aangescherpt.
Tot de vaststelling van de nieuwe
welstandsnota zullen deze richtlijnen worden
toegepast. Daarna zullen de nieuwe richtlijnen
(die op bijgevoegde richtlijnen worden gebaseerd)
gaan gelden.

Bomen
Wat betreft de boombegroeiing direct langs
de Bloemendaalseweg dient deze in stand te
blijven ter plekke van de grotere bebouwing
vanaf de jaren ‘70. Op andere plekken kan
gestreefd worden naar het terugdringen van
het aantal bomen; dit moet per locatie bekeken
worden. Bij deze afweging wordt het oorspronkelijke
veel opener karakter van de weg
betrokken en de naastgelegen bebouwing of
het naastgelegen landschap in de vorm van
weilanden en boomgaarden.
Het bosplantsoen op de kruisingen van de
doorgaande wegen met de
Bloemendaalseweg wordt over circa 40 m
vanaf de weg verwijderd, zodat er bomen in
gras overblijven. Deze bermen krijgen hetzelfde
maaibeheer als de Bloemendaalseweg
voor zover dat nog niet gebeurt.
Er moet onderzoek verricht worden naar de
groeiomstandigheden van de lindes aan de
Ridder van Catsweg en de mogelijkheden om
deze omstandigheden te verbeteren.
Overig openbaar groen
Ter verbetering van het aanzicht van het parkeerterrein
ten noorden van Huize
Bloemendaal kan gedacht worden aan ander
verhardingsmateriaal (grind, grastegels) en zo
mogelijk meer verweving van beplanting en
verharding. Het eerste initiatief hiertoe dient
van huize Bloemendaal te komen.
Op het perceeltje voor de Prinses Louiseflat
zou mogelijk een hoogstamboomgaard kunnen
worden aangelegd.
De beplanting in de berm van de Azaleasingel
wordt aangepast; het bosplantsoen wordt verminderd
en de boombeplanting wordt aangevuld
met fruitbomen.
Direct langs het Bieslookpad kan een sloot
gegraven worden, die past in de
oorspronkelijke structuur. Het eilandje kan
vervolgens als schraalgrasland worden
beheerd. Het bosplantsoen op en aan de achterzijde
van het perceel ten zuiden van de stalhouderij
(langs het Anemoonpad) wordt tot
circa 40 m vanaf de weg gerooid en vervangen
door gras.
De populieren ten zuiden van het trapveld
tegenover huisnr. 32a worden niet vervangen.
De nieuwe open rijbak op het perceel ten zui-
den van de manege moet een betere plek krijgen
die minder opvallend in het zicht vanaf de
Bloemendaalseweg ligt en het open karakter
van de weilanden meer respecteert. Dit betekent
dat deze rijbak verplaatst moet worden
naar het manegeterrein zelf.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 36

Erven
Voor de weilanden is het behoud geregeld
via het bestemmingsplan.
De gemeente biedt de eigenaren/beheerders
van boomgaarden een cursus aan over het
beheer van hoogstamfruitbomen.
Bij bewoners moet worden aangedrongen
terughoudend om te gaan met bomen of stoven
langs de weilanden en op enkele plaatsen
dit aantal te verminderen. Voor de tuinen rond
de voormalige boerderijen worden de huidige
bewoners geadviseerd gebruik te maken van
het rapport ‘Beheer en herinrichting van boerenerven’
(Landschapsbeheer Nederland),
waarin een bepaalde inrichting en gebruik van
planten en boomsoorten worden aanbevolen.
Dit rapport wordt daarvoor éénmalig verspreid
met één exemplaar per boerderij. In een begeleidend
schrijven kunnen het nut en de noodzaak
worden aangegeven, waarbij direct de
relatie gelegd kan worden met dit beheer-
plan.De VBB wil ook een rol spelen bij het
enthousiasmeren van de bewoners om
genoemde uitgangspunten te hanteren.
Daarbij kan samen met de gemeente onderzocht
worden welke subsidiemogelijkheden er
bestaan op dit gebied.
37 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Water
Er wordt een onderzoek gedaan naar de technische
mogelijkheden en kosten van het verkorten
van de duikers onder de Büchnerweg, .
de Burgemeester van Reenensingel, Hugo de
Vrieslaan en Groenhovenweg ten gunste van
het doortrekken van de hoofdwatergangen
langs de Bloemendaalseweg
Bij de percelen ten zuiden van de manege is
de sloot tussen de twee weilanden over enkele
tientallen meters gedempt. Dit gedeelte
dient weer te worden open gegraven.
Walkanten
In het kader van het waterplan en van de ecologische
structuur wordt bekeken op welke
plaatsen mogelijkheden zijn voor natuurvriendelijke
oevers. Ook wordt onderzocht waar
eventueel een stukje vooroever gewenst is
aan de wegzijde om voldoende stapstenen in
de verbindingszone langs de weg te creëren.
Dit kan vervolgens gefaseerd uitgevoerd worden.
Bruggen
Twee ophaalbruggen langs de Bloemendaalseweg
worden in oude luister gerestaureerd,
zonder dat ze beweegbaar worden gemaakt.
De brug ter hoogte van de Azaleasingel heeft
daarbij de hoogste prioriteit. De keuze van de
tweede brug kan in een latere fase worden
aangegeven.De restanten van de kippenbruggen
worden verwijderd. Wel kan nader onderzocht
worden wat de mogelijkheden zijn om
één kippenbrug terug te brengen in hetgebied.
De dam naar de Mercatorsingel vanaf de
Bloemendaalseweg wordt vervangen door
een brug. Hier wordt getracht het water
zoveel mogelijk haar oorspronkelijke loop
terug te geven.
Er zijn enkele bruggen opgenomen als monument;
daardoor wordt subsidieverlening bij
renovatie mogelijk. De betreffende eigenaren
zullen op de mogelijkheden worden gewezen.
De brug naar de Van Duin Van Maasdamstraat
wordt vervangen, passend binnen de hiervoor
genoemde visie over bruggen langs de
Bloemendaalseweg.
Er wordt onderzocht welke mogelijkheid er is
om de betonbrug naar het Bieslookpad aan te
passen naar een vormgeving die meer passend
is voor het huidige gebruik en in de
schaal van de Bloemendaalseweg.
De (plantsoen)bruggen uit de periode 1970
worden vervangen door bruggen met een
meer passend karakter.
Verkeer
Gemotoriseerd verkeer dient door middel van
handhaving zo veel mogelijk geweerd te worden.
Bij elke ingang/zijstraat van de
Bloemendaalseweg moet aangegeven worden
welke huisnummers bedoeld worden met
bestemmingen. Dit om onnodig verkeer tegen
te gaan.
Met geadresseerden waarvan het pand op
een andere manier bereikbaar is dan via de
Bloemendaalseweg zal overleg plaatsvinden
waarin de vraag wordt gesteld de bezoekers
te verzoeken de alternatieve route te gebruiken
om de Bloemendaalseweg zo veel mogelijk
te ontlasten.

Op plaatsen waar de fietsroute een interwijkverbinding
kruist, dient de verhardingskleur
(en –soort) door te lopen over de interwijkverbinding.
De snelheid van het verkeer op deze
interwijkverbinding dient fysiek geremd te
worden middels een drempel, waarop duidelijke
voorrangsmarkering is aangebracht in combinatie
met de juiste bebording.
Parkeren moet op eigen terrein plaatsvinden.
Daar waar het echt niet anders kan, zal parkeerruimte
náást de rijbaan gecreëerd moeten
worden waarvan de verhardingskleur afwijkt
van de rijbaan. Hiervan is alleen sprake in de
bocht van de Ridder van Catsweg.
Wegverbredingen ter hoogte van "de schaapskooi"
en de ajourboerderij worden verwijderd.
De erfaansluitingen dienen eenduidig vorm te
worden gegeven waarmee duidelijk wordt
gemaakt dat het verkeer op de route voorrang
heeft op de erven.
De aansluitingen moeten het uiterlijk hebben
van een inritconstructie. Dit geldt ook voor de
vele aansluitingen van fiets- en voetgangersverbindingen
die behouden moeten blijven.
Borden die noodzakelijkerwijs geplaatst moeten
worden dienen zo veel mogelijk aan lichtmasten
bevestigd te worden.
Waar mogelijk de plaats van een lichtmast iets
aanpassen.
Primaat bij openbare verlichting moet natuurlijk
voldoende verlichting en de veiligheid op
de weg zijn en de kruisingen met wegen van
hogere orden zijn hierbij aandachtspunten. Het
huidige type lichtmast voldoet.
De verkeerslichtenregeling bij de Burg. van
Reenensingel moet zo mogelijk worden aangepast
ten gunste van de fietsers op de
Bloemendaalseweg.
Archeologie
Een aantal specifieke maatregelen is nodig om
het bodemarchief in het gebied langs de
Bloemendaalseweg te beschermen. Voor de
archeologische waarden in het gebied is het
bijvoorbeeld van belang een zo hoog mogelijk
grondwaterpeil te handhaven. Hierdoor blijven
organische resten als hout en bot in de
bodem bewaard. Dit botst echter met andere
belangen. Vooronderzoek kan uitwijzen op
welke diepte vondsten en sporen aanwezig
zijn en welke effecten een verandering van
het grondwaterpeil heeft op de kwaliteit van
deze archeologische resten. Het beheergebied
is op de archeologische basiskaart opgenomen
als vergunningplichtig gebied.
Voorlichting aan bewoners over het belang
van deze maatregel is gewenst. Hierdoor zal
meer draagvlak voor de maatregel ontstaan.
Bij gebrek aan zichtbare archeologische resten
in het gebied, moet de nadruk worden gelegd
op het (wel zichtbare) historische karakter van
de Bloemendaalseweg. Dit historische karakter
kan worden versterkt, door het zichtbaar
maken van de geschiedenis van de weg en
het gebied. Een aantal ideeën zou nader uitgewerkt
kunnen worden. Gedacht kan worden
aan het zichtbaar maken van de oude verkavelingstructuur,
het mysterie rond het ‘Oude
Kerkhof’ (verwijzing naar de kerk, of versterking
van de zichtlijn Ridderpad/Kerkpad) of de
plaats van de Tol (zoals bijvoorbeeld in
Utrecht: bordje met toltarieven). Een deel van
de fundering van het tolhuisje zou nog in de
grond aanwezig kunnen zijn
9.2 Financiën
De in de vorige paragraaf genoemde maatregelen
kosten geld. De uitvoering vergt nog
enige voorbereiding, waarna een gedetailleerde
begroting gemaakt kan worden van de kosten.
Volgens een voorlopige, grove raming
gaat het om ongeveer 220.000,--. euro.
Bij de project programmering van de gemeente
is een vraag in gediend om geld te reserveren,
maar ook subsidiemogelijkheden moeten
onderzocht worden. Ook de VBB moet hierin
creatief meedenken.
9.3 Uitvoering
De uitvoering van de genoemde maatregelen
moet in nauw overleg met de vereniging en
de bewoners plaatsvinden. In de praktijk zal
blijken dat sommige maatregelen niet uitvoerbaar
zijn. Aan de andere kant kunnen er door
voortschrijdend inzicht nieuwe ideeën ontstaan,
waarvan de uitvoering uitstekend past
binnen de uitgangspunten van het beheerplan.
Enkele onderdelen worden al snel opgepakt,
omdat die gecombineerd worden met projecten,
die al gepland waren. Zoals bijvoorbeeld
de brug bij het Mercatorpad en de kruising
met de Van Reenensingel.
Het is de bedoeling dat aansluitend op dit
beheerplan een samenwerkingsconvenant
wordt opgesteld waarin een aantal zaken
geregeld kan worden. Bijvoorbeeld afspraken
over een (half)jaarlijkse schouw van het
gebied en over een voortgangscontrole van de
uitvoering van de maatregelen uit dit beheerplan.
Afspraken moeten schriftelijk worden
vastgelegd. Een planning van de werkzaamheden
en de dekking van de benodigde
financiën moeten ook deel uitmaken van dit
convenant.
Afspraken die hieruit voortkomen, moeten
altijd getoetst worden aan dit beheerplan.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 38

Bijlage 1 Welstandsrichtlijnen
Welstandsaanbevelingen
Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
Hieronder worden welstandsaanbevelingen
opgesomd, die relevant zijn voor dit beheerplan.
De onderdelen I en III zijn bestaand
beleid, de onderdelen II en IV zijn nieuwe aanbevelingen.
In de welstandsnota, die naar verwachting in
de loop van 2004 verschijnt, worden deze aanbevelingen
nader uitgewerkt en gedetailleerd.
I. Aanbevelingen voor bestaande bebouwing
aan de Bloemendaalseweg en Ridder
van Catsweg (inclusief monumenten) :
- Bij het opstellen van een verbouwingsplan
wordt uitgegaan van het pand zoals het op dat
moment wordt aangetroffen.
- Door middel van een opname van de
bestaande toestand (en bij een monument
een kunsthistorisch en bouwhistorisch onderzoek)
moet worden gemotiveerd welke delen
historisch waardevol zijn en behouden moeten
blijven.
- Bij de planvoorbereiding is vooroverleg met
de gemeentelijke diensten en welstandscommissie
zeer aan te bevelen.
- Bij de planbeoordeling door de welstandscommissie
wordt gewogen in hoeverre de cultuurhistorische
waarde behouden blijft.
- Functionele noodzaak tot wijziging zal steeds
door de aanvrager moeten worden aangetoond.
- Voorstellen tot wijziging of verwijdering van
recent aangebrachte onderdelen worden in
het algemeen positief geadviseerd.
39 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
- aard en structuur van het gebouw vormen
beperkende voorwaarden voor nieuwe
gebruikseisen. Niet alle functies passen in elk
cultuurhistorisch waardevol gebouw.
- Het terugbrengen van onderdelen die in het
verleden aanwezig zijn geweest wordt toegestaan
als daarmee de nog gedeeltelijk aanwezige
oorspronkelijke architectuur van het
bouwwerk wordt hersteld.
- Volledige herbouw in de oorspronkelijke
vorm als gevolg van totaal verval, brandschade
of storm, is een punt waarover uiteenlopende
meningen bestaan. De motivering van de
opdrachtgever en de kwaliteit van de voorstellen
zullen het advies sterk beïnvloeden
.- Een toevoeging aan een monument in de
vorm van een apart bouwlichaam kan mogelijk
zijn. Het ontwerp zal qua maat, vlakverdeling,
materiaalgebruik, details, kleur en afwerking
afgestemd moeten worden op het hoofdgebouw.
- Indien volledige constructiedelen, zoals vloeren
dakconstructies of muren technisch gezien
geheel moeten worden vervangen, is het toegestaan
de vervanging uit te voeren met passende
hedendaagse constructies.
- Bij gedeeltelijke vervanging van constructiedelen,
zoals balken, spanten of delen daarvan,
kleine muurgedeelten e.d., moet herstel
plaatsvinden volgens authentieke vorm en
constructie.
- Behoud van historisch waardevolle interieuronderdelen,
zoals plafonds, trappen, schouwen,
kasten, betimmeringen en deuren, is uitgangspunt
bij de verbouw van een monument.
- Bouwsporen die van betekenis zijn voor de
geschiedenis van het pand of de stad, moeten
in principe aanwezig blijven en zo mogelijk
zichtbaar zijn.
- Indien dubbel glas bij een monument
gewenst is, moet dit als voorzetraam aan de
binnenzijde worden aangebracht.
II. Aanbevelingen voor nieuwbouw aan de
Bloemendaalseweg en de Ridder van
Catsweg
Qua materiaalgebruik wordt uitgegaan van traditionele
materialen en er zal dus worden aangesloten
bij in het verleden toegepaste materialen
aan respectievelijk de
Bloemendaalseweg en de Ridder van Catsweg.
Dat houdt in dat de dakpannen naturel, keramisch
(rood of gesmoord) en ongeglazuurd
(met uitzondering van enkele panden aan de
Ridder van Catsweg) zijn. Voor wat betreft de
baksteen gaat de voorkeur uit naar rood. Als
gele baksteen voor de eigenaar wenselijk is,
dan zijn dat ijsselstenen.
Voor wat betreft de schaal en maat: de mogelijkheden
die door de bestemmingsplannen
worden geboden, sluiten grotendeels aan bij de
in hoofdstuk 4 en 5 aangegeven gewenste
schaal en maat.
De architectuur binnen de drie gebieden zal
moeten worden afgestemd op de overige
architectuur in hetzelfde gebied. Dat houdt in
dat kozijnmaten, eventuele roedenverdeling en
dergelijke op de omliggende bebouwing is
afgestemd.

III. Aanbevelingen voor dakkapellen en
kleurgebruik voor alle bebouwing aan de
Bloemendaalseweg en de Ridder van
Catsweg
Bij de beoordeling van dakkapellen wordt erop
gelet dat het heIlende dakvlak belangrijker
blijft dan de dakkapel zelf. Dit houdt in dat de
tussenruimten en ruimten boven en onder de
dakkapellen voldoende moet blijven. Een
beroep op reeds gebouwde dakkapellen die
niet aan de nieuw opgestelde regels voldoen
wordt niet aanvaard. Beoordeling van dakkapellen
gebeurt aan de hand van de volgende
criteria:
- Dakkapellen bij voorkeur aanbrengen aan die
zijde van het pand die vanuit de openbare
ruimte als achterzijde kan worden beschouwd.
- Aan de voorzijde niet breder dan 50% van de
breedte van het pand met een max. lengte
van 2,5 meter.
- Aan de achterzijde niet breder dan 60% van
de breedte van het pand.
- De totale hoogte van de voet tot de bovenkant
boeiboord niet meer dan 1,5 meter.
- De zijwanden min. 0,7 meter uit het hart van
de bouwmuur.
- Bij een eindwoning de zijwand min. 1,2
meter uit de kopgevel.Aan de voorzijde min
0,5 meter en aan de achterzijde min. 0,3
meter onder de nokvorst.
- Bij driehoekige dakschilden min. 0,3 meter
uit de vorstpan.
- Vanuit de goot min. twee dakpannen handhaven.
Onder een dakopbouw wordt verstaan een
gehele of gedeeltelijke verhoging van het
pand. Hiervoor zijn geen richtlijnen in de vorm
van afmetingen te geven. Van belang is, of het
ontwerp voor het hele blok kan gelden en aanvaardbaar
is voor de omgeving.
Kleur is voor de historische stad van groot
belang. De verschijningsvorm van gebouwen
kan door de kleur van schilderwerk worden
verbeterd, maar ook worden aangetast.
Door de technische ontwikkelingen zijn synthetische
pigmenten beschikbaar gekomen
waarmee nieuwe en zeer felle kleuren kunnen
worden vervaardigd die sterk contrasteren
met traditionele kleuren. Daarom zijn ook voor
kleurgebruik in een historische omgeving
richtlijnen opgesteld. Tevens ligt bij de afdeling
BWT een kleurcollectie ter inzage. Andere
kleuren zijn mogelijk, maar te sterke contrasten
met de omgeving worden afgewezen.
Doel van onderstaande richtlijnen is te sterke
contrasten te voorkomen en de verdwenen
kleuren weer naar voren te halen.
Bij monumenten waarvan de gevels in belangrijke
mate een tijdsbeeld vertegenwoordigen
moet een kleuronderzoek plaatsvinden. Op
grond van dat onderzoek moet op de aangetroffen
oude kleur worden aangesloten.Bij
monumenten en panden waarbij dit niet het
geval is kan door de gemeente kleuronderzoek
worden gevraagd, alvorens de kleuren
vast te stellen. In dat geval moet bij de aangetroffen
oude kleuren worden aangesloten.
Waar geen onderzoek nodig is, kunnen kleuren
worden aangebracht uit de kleurcollectie
die bij de afdeling BWT van de gemeente ter
inzage ligt.
Voor alle overige bestaande bebouwing
bestaat een voorkeur voor de genoemde
kleurcollectie.
IV. Aanbevelingen voor bruggen en landhoofden
aan de Bloemendaalseweg en
de Ridder van Catsweg
• Het gebruik van landhoofden en de hoogteligging
van deze landhoofden; oude landhoofden
meestal in beton vorm gegeven, nieuwe landhoofden
in hout vorm te geven.
• Het gebruik van leuningen; bij particuliere bruggen
bij voorkeur geen leuningen. Als bij een particuliere
voetgangersbrug voor de veiligheid leuningen
gewenst zijn, dan een licht vorm gegeven
leuning. Bij openbare bruggen in verband met
veiligheid dan een licht vorm gegeven leuning.
• Materiaal van het brugdek; De openbare voetgangers-
en fietsbruggen krijgen een getoogde
vorm ( een licht gebogen brugdek) van zwart
staal, met een brugdek van kunststof afgestrooid
met een zwarte splitlaag en stalen leuningen,
kleur zwart. De dikkere bovenregel van de leuning
wordt in RVS of in de kleur lichtgrijs uitgevoerd.
Een prototype wordt vastgelegd op de
tekening van de brug tussen de
Bloemendaalseweg en de van der Duyn van
Maasdamstraat, tekening nr. 03291- 01- 01 van
Haasnoot Bruggenbouw.
• Nieuwe openbare fietsbruggen volgens een
zelfde vorm ontwikkelen; idem ten aanzien van
nieuwe openbare voetgangersbruggen.
• Zo’n nieuwe brug hoeft niet historiserend te
zijn vorm gegeven.
• Landhoofden waarvan de bijbehorende bruggen
verdwenen zijn, blijven liggen.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 40

Bijlage 2 archeologische vondsten
projectnummer: 0133
locatie: Bloemendaalseweg 42-44.
categorie: Waarneming.
toelichting: Plaatsing prefab kelder.
resultaten: Foto’s werkzaamheden,
bodemopbouw.
datering:
context: Polder Bloemendaal.
toestand locatie: Bebouwd.
documentatie en publicatie:
zie tevens projectnummer: -
projectnummer: 9905
locatie: Noorderhout.
categorie: Waarneming.
toelichting: Waarneming bij baggerde
pot bij Noorderhout.
resultaten:
datering:
context:
toestand locatie: Weiland.
documentatie en publicatie: NAVG nr. 8-2.
zie tevens projectnummer: -
projectnummer: 0020
locatie: Bloemendaalseweg,
Noorderhout.
categorie: Waarneming.
toelichting: Aanleg waterleiding.
resultaten: Bodemopbouw, enkele
vondsten.
datering: NT.
context: Polder Bloemendaal.
toestand locatie:
Leiding. documentatie en publicatie:
zie tevens projectnummer:
41 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg

projectnummer: 8604
locatie: Bleulandweg, hoek Ridder
van Catsweg.
categorie: Onderzoek
toelichting: Onderzoek op de hoek van
de Bleulandweg en Ridder
van Catsweg.
resultaten: Vuilstortplaats.
Pijpenmateriaal, fragmenten
bestek en ander stadsafval
uit 18e eeuw.
datering: NT.
context: Stortplaats stadsafval.
toestand locatie: Groenstrook.
documentatie en publicatie: Akkerman & van
den Berg 1997; IOWG 1-1.
zie tevens projectnummer: -
projectnummer: 0122
locatie: Bloemendaalseweg 68a,
Heemtuin.
categorie: Melding.
toelichting: Vondsten, gedaan in 1973-
1975.
resultaten: Een steengoed kruikje.
datering: NTB/NTC.
context: Stadsafval. Polder
Bloemendaal.
toestand locatie: Heemtuin.
documentatie en publicatie:NAVG 2002, nr 1.
zie tevens projectnummer:0123.
projectnummer: 8909
locatie: Bloemendaalseweg 68a.
categorie: Schenking.
toelichting: Schenking van losse vondst
Bloemendaalseweg.
resultaten: Horlogekast.
datering: NT.
context: Stortplaats stadsafval?
toestand locatie: Groen.
documentatie en publicatie:
zie tevens projectnummer:
projectnummer: 9705
locatie: Bloemendaalseweg 68.
categorie: Waarneming.
toelichting: Waarneming bij bouwwerk
zaamheden Bloemendaalse
weg 68 (Klubhoeve, afdam
ming sloot).
resultaten: Fragmenten aardewerk.
datering: NT.
context:
toestand locatie: Bebouwing, sloot.
documentatie en publicatie: -
zie tevens projectnummer: -
projectnummer: 0135
locatie: Bloemendaalseweg 56.
categorie: Melding.
toelichting: Baggervondst.
resultaten: Leisteen met inscriptie.
datering: LME?/NT.
context: Bloemendaal. Oude neder
zetting?
toestand locatie: Weiland.
documentatie en publicatie: -
zie tevens projectnummer:9612.
projectnummer: 9612
locatie: Bloemendaalseweg 58/60.
categorie: Booronderzoek.
toelichting: Booronderzoek op kavel zuidelijk
van nr. 58/60
resultaten: Klei met houtspaanders.
datering: -
context:
toestand locatie: Weiland.
documentatie en publicatie: Akkerman & van
den Berg 1997.
zie tevens projectnummer: -
projectnummer: 9806
locatie: Bloemendaalseweg.
categorie: Waarneming.
toelichting: Waarneming bij de aanleg
van een depot voor sloot
bagger afkomstig uit
Bloemendaal.
context:
toestand locatie: Weiland.
documentatie en publicatie: NAVG nr. 7-2;
7-5.
zie tevens projectnummer: 8813.
projectnummer: 7102
locatie: Bloemendaalseweg.
categorie: Onderzoek.
toelichting: Onderzoek naar locatie kerk.
Oktober 1971.
resultaten:
datering:
context: toestand locatie:
Bebouwing, infrastructuur,
weiland.
documentatie en publicatie:
JROB 19971 p. 92.
zie tevens projectnummer: -
projectnummer: 8813
locatie: Bloemendaalseweg 48.
categorie: Veldonderzoek.
toelichting: Veldonderzoek op terrein
achter de Werkschuit aan de
Bloemendaalseweg.
resultaten: Veldonderzoek van drie
kavels ten zuiden van de
Werkschuit. Gezocht werd
naar sporen van het kerkje
van Bloemendaal. Er wer
den geen funderingen aan
getroffen of andere bewijzen
van de aanwezigheid
van een kapel. Recent materiaal,
waaronder een drie
hoekige grospenning.
datering:NT.
context:
toestand locatie: Weiland.
documentatie en publicatie: Akkerman & van
den Berg 1997.
zie tevens projectnummer: 9806.
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 42

43 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg

COLOFON
Aan dit beheerplan hebben meegewerkt:
Vereniging Bescherming Bloemendaalseweg:
Willem Hesseling (voorzitter)
Paul Wennekes
Leo Verhart
Gemeente Gouda:
Martin Kemp (projectleider)
Bianca v.d. Berg
Marianne Driehuijs
Hein Driest
Rita van Gog
Sjaak Jongeneel
Danny van Os
Jacoline Stout
Marcel van Dasselaar
Interview: Nico Both
Tekst: D&K Tekst en Vorm, Oudewater
Vormgeving: Studio Hesseling, Gouda
Druk: Grafisch Bedrijf van Norden, Gouda
Gouda, oktober 2004
Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg 44