Beheerplan Bloemendaalseweg - Wijkteam Plaswijck

Een dorp bij Gouda
De gemeenschap aan de Bloemendaalseweg
had sterke eigen gewoonten en tradities. De
meeste mensen waren katholiek en gingen op
zondag naar de Gouwekerk, ook nadat aan het
einde van de negentiende eeuw de
Kleiwegkerk gereed was gekomen.
De jeugd ging in Gouda naar de lagere school.
De jongens naar de jongensschool en de
meisjes naar de nonnenschool. Na schooltijd
moesten de kinderen helpen op de boerderij.
De kinderen speelden op het erf, nooit op de
weg. Een groot gevaar was het water rondom
de boerderijen, soms verdronk dan ook wel
eens een kind.
Na de lagere school ging vrijwel iedereen werken.
De jongens gingen bij vader op de boerderij
aan de slag of elders als knecht. De
meisjes gingen vaak bij andere boeren werken.
Slechts in een enkel geval als hulp in de
huishouding, maar meestal verrichtten ze het
gebruikelijke boerenwerk zoals melken, kaasmaken
en hooien. Dat het geen vetpot was,
vertelt mevrouw Nobel: 'Vóór de oorlog werkte
ik bij een boer in Bodegraven. Ik verdiende
drie gulden per week waarvan ik zelf vijftig
cent mocht houden, de rest ging naar mijn
ouders. Ik had niet veel vrij en als er een
feestdag was moest ik zelf voor vervanging
zorgen. Dat kostte me dan al mijn zakgeld!'
Na de oorlog veranderde er het een en ander.
De jongens gingen soms doorleren op de
landbouwschool. Zelfs ging er een meisje naar
de MULO! Geleidelijk aan namen steeds meer
kinderen deel aan het vervolgonderwijs. Het
merendeel koos daarbij voor een
15 Beheerplan Bloemendaalseweg en Ridder van Catsweg
niet-agrarische opleiding. Voor boodschappen
hoefden de Bloemendalers de deur niet uit.
De bakker, kruidenier en slager kwamen aan
de deur. De kruidenier kwam op maandag
'horen' wat er nodig was en dat werd enkele
dagen later bezorgd. Ook was er veel burenhulp,
zoals bij het hooien dat gezamenlijk
gebeurde. De bewoners kwamen bij elkaar
over de vloer voor feesten en partijen en om
een kaartje te leggen. Met het gedeelte voorbij
de huidige A12, richting Waddinxveen was
er niet veel contact. De Bloemendaalseweggemeenschap
was meer op Gouda gericht.
Een revolutionaire ontwikkeling was het aanleggen
van electriciteit in 1922. Tot dan toe
moesten de boerderijen met olielampen en
kaarsen worden verlicht. Een waterleiding
kwam nog later zodat lang het water opgepompt
moest worden. Pas in 1990 kwam er
een aansluiting op het riool.
De komst van de stedelijke woonbebouwing
aan de Ridder van Catsweg
Tot in de tweede helft van de negentiende
eeuw had het deel van de Kleiweg buiten de
stadssingels hetzelfde agrarische karakter als
de Bloemendaalseweg. Voorbij de stadspoort
aan de noordzijde van de Kleiweg lag het platteland
en aan weerszijden van de
Bloemendaalseweg lagen boerderijen, daglonershuisjes
en een enkele burgermanswoning.
Na de sloop van de Goudse vestingwerken
rond 1850 verstedelijkte de weg vanaf de
binnenstad tot aan het tolhuis snel.
Het gebied ten noorden van het tolhuis bleef
tot 1964 landelijk gebied (van Waddinxveen).
Overigens werd hier tot 1910 door de polder
Bloemendaal tol geheven. In 1920 werd het
tolhuis gesloopt. In 1903 besloot de toenmalige
gemeenteraad het deel van de Kleiweg
tussen de stadssingels en het tolhuis Ridder
van Catsweg te noemen. De bebouwing aan
de Ridder van Catsweg tussen de
Kattensingel en de Bleulandweg is bij diverse
bombardementen in 1943 en 1944 grotendeels
verloren gegaan. Daarvoor in de plaats
kwamen grote flatgebouwen. Aan het deel
van de Ridder van Catsweg tussen de
Bleulandweg en de Büchnerweg is de vroege
verstedelijking nog altijd goed zichtbaar: aan
de oostzijde verrezen rond 1900 kleine woningen
in neorenaissancestijl. Aan de overzijde
en verderop kwamen in het eerste kwart van
de twintigste eeuw villa's en luxe woonblokken
tot stand.
Een einde aan de bedrijvigheid; de ontwikkeling
vanaf 1930.
De veranderingen, die het gebied in de twintigste
eeuw onderging, zijn enorm. Het begon
in 1930 met de aanleg van de rijksweg A12.
Daarna, in de jaren vijftig, kreeg de
Bloemendaalseweg te maken met Gouda's
behoefte aan stadsuitbreiding. Er kwamen
plannen op tafel voor een nieuwbouwwijk die
zich zou uitstrekken tot aan de rijksweg,
anderhalve kilometer ten noorden van de
bestaande stadsgrens. Een nieuwbouwwijk
die de bevolking van de gemeente bijna zou
verdubbelen. Daarmee kwam een einde aan
de agrarische levenswijze van de
Bloemendalers.