EindhovEn - BinnEnstad & tramstraatkwartiEr - gemeente Eindhoven

1. RuggengRaat: pIazza - demeR - ReCHtestRaat - stRatumseInd - statumsedIjk
algemene kenmeRken:
• de belangrijkste noord-zuidas is opgebouwd uit vijf
straten: piazza, demer, rechtestraat, stratumseind
en stratumsedijk, elk met een eigen karakter. het
is de ‘ruggengraat’ van de binnenstad, waarbij de
oorspronkelijke functie, die van doorgaande route, nog
steeds herkenbaar is.
• kenmerkend is de gelaagdheid in de architectuur: in de
ruggengraat is bebouwing uit alle bouwfasen te vinden.
• kenmerkend voor de ruggengraat is de pandsgewijze
opbouw van de bebouwing, te herkennen aan de
verspringende goothoogtes en de verschillende
gevelbreedtes en -opbouw. de kavels zijn relatief smal
en diep.
• de bouwhoogtes van de panden in de ruggengraat
variëren van twee tot vier bouwlagen met enkele
uitzonderingen: v&d en hoek stratumseind/
Begijnenhof.
• de straatbreedte van de ruggengraat varieert van 10
tot 13 meter. door de herinrichting van de straten is
de historische structuur niet duidelijk zichtbaar. het
historische straatprofiel is verdwenen net zoals de
overgang tussen straat en gebouw, publiek en privaat.
56 BinnEnstad - EindhovEn
Demer [RHCE] Rechtestraat [RHCE]
• door de gevelinrichting bij de winkel- en horecafuncties
op de begane grond is de relatie tussen de winkelplint
en de bovenbouw verstoord. de panden staan zo niet
meer ‘met de voeten op de grond’. in de ruggengraat is
dit verstoorde gevelbeeld in alle straten dominant.
• de piazza verbindt de binnenstad met het gebied ten
noorden van het spoor (Fellenoord en woensel). het
plein is ontstaan met de verlegging van het spoor naar
het noorden tijdens de wederopbouw. kenmerkend
aan de piazza zijn de grote winkelcomplexen, met de
Bijenkorf als meest opvallend object. samen met de
panden van c&a en lodewijks omkadert de Bijenkorf
het 18 septemberplein.
• de demer omvat de voormalige voldersstraat (dat de
naam demer kreeg in 1920). deze straat is tijdens
de tweede wereldoorlog verwoest. karakteristiek
aan dit deel van de ruggengraat is het ensemble van
gebouwen in wederopbouwarchitectuur waarin de
vooroorlogse opbouw (van smalle diepe kavels) als
basis is gebruikt. de gebouwen aan de demer sluiten
daarmee aan op de vooroorlogse bebouwing. de
rooilijn van de demer is rechtgetrokken waardoor de
panden strakker op elkaar aansluiten. de hoekpunten
van de straat eindigen met hoekpanden. deze
hoekpanden zijn aan het 18 septemberplein stedelijker
en groter van karakter (nu c&a en lodewijks) en op
de hoeken met de vrijstraat/marktstraat kleinschaliger
en lager. de bouwhoogte is tussen de drie en vier
bouwlagen onder een kap. de straatbreedte is circa 13
meter.
• de rechtestraat is gelaagder en stedelijker van karakter:
naast vooroorlogse bebouwing zijn ook panden uit
de wederopbouw en de periode tussen 1965-1985
aanwezig. de bebouwing verschilt in korrelgrootte en
bouwhoogte. de vooroorlogse panden hebben een
bouwhoogte tussen de twee en vier bouwlagen met
kap en een smalle gevelbreedte, met uitzondering van
de v&d. de naoorlogse panden zijn breder en hebben
geen kap. de straatbreedte is circa 10 meter, wat
ervoor zorgt dat de gebouwen hoger lijken dan aan de
demer en het stratumseind.
• in het stratumseind is de geschiedenis van de
ruggengraat het meest zichtbaar. de straat wordt aan
de noordzijde gekenmerkt door de catharinakerk en
aan de zuidzijde door de aansluiting met de dommel.
Er staan veel vooroorlogse panden met een smalle