Kosten en baten van agressie veiligheidsbeleid - Tijdschrift over ...
Kosten en baten van agressie veiligheidsbeleid - Tijdschrift over ...
Kosten en baten van agressie veiligheidsbeleid - Tijdschrift over ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Verschijnt 4 x per jaar · jaargang 1 · 2008<br />
AA<br />
P<br />
<strong>Kost<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> bat<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>agressie</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
#3<br />
Januari 2008<br />
<strong>Tijdschrift</strong> <strong>over</strong> Agressie Prev<strong>en</strong>tie
COLOFON AP 2008 #3<br />
Redactieadres RegeerRegeer<br />
Landsmeerderdijk 21,<br />
1035 PS Amsterdam<br />
T 020 493 34 36, F 020 493 38 28<br />
E-mail info@AP-tijdschrift.nl<br />
www.AP-tijdschrift.nl<br />
Redactie<br />
Leo Regeer, eindredactie<br />
E-mail info@AP-tijdschrift.nl<br />
Opmaak <strong>en</strong> realisatie<br />
Hanneke <strong>van</strong> der Teems, hanneke@<strong>van</strong>derteems.nl<br />
Fotografie<br />
Hawumea Photography, Amsterdam<br />
hawumea@yahoo.com<br />
Illustraties<br />
Nina Lass<strong>en</strong><br />
A•P is e<strong>en</strong> uitgave <strong>van</strong><br />
RegeerRegeer<br />
E-mail info@AP-tijdschrift.nl<br />
Abonnem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> administratie<br />
Abonnem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>prijz<strong>en</strong> voor vier nummers,<br />
excl. 6% BTW € 22,- per jaar, studieabonnem<strong>en</strong>t<br />
(rec<strong>en</strong>te studieverklaring vereist) € 18,- per jaar.<br />
Los nummer € 6,50 (incl. BTW <strong>en</strong> verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong>).<br />
Abonnem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong> bij<br />
RegeerRegeer.<br />
E-mail info@AP-tijdschrift.nl, www.AP-tijdschrift.nl,<br />
T 020 4933436. E<strong>en</strong> abonnem<strong>en</strong>t kan op ieder gew<strong>en</strong>st<br />
mom<strong>en</strong>t ingaan <strong>en</strong> geldt tot wederopzegging.<br />
De minimum looptijd <strong>van</strong> e<strong>en</strong> abonnem<strong>en</strong>t is één jaar.<br />
Partij<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ieder schriftelijk opzegg<strong>en</strong> twee maand<strong>en</strong><br />
voorafgaand aan het aflop<strong>en</strong> <strong>van</strong> de abonnem<strong>en</strong>tsperiode.<br />
Advert<strong>en</strong>tie-exploitatie<br />
Hanneke <strong>van</strong> der Teems<br />
T 020 4933436<br />
E-mail hanneke@<strong>van</strong>derteems.nl<br />
Auteursrecht<br />
Niets uit deze uitgave mag word<strong>en</strong> verveelvoudigd <strong>en</strong>/of<br />
op<strong>en</strong>baar gemaakt zonder schriftelijke toestemming <strong>van</strong><br />
de uitgever.<br />
ISSN 1872-6534<br />
AA<br />
© 2008 RegeerRegeer, Amsterdam<br />
P<br />
www.AP-tijdschrift.nl<br />
6<br />
Thema: Pestproblem<strong>en</strong><br />
systematisch signaler<strong>en</strong><br />
Over e<strong>en</strong> praktische aanpak, de auteur<br />
beschrijft concrete acties <strong>en</strong> vraagt aandacht<br />
voor de gevolg<strong>en</strong> bij pest<strong>en</strong> op school…<br />
Inhoud<br />
10<br />
Reportage: Groei<strong>en</strong>d gevoel <strong>van</strong> onveiligheid<br />
bij het op<strong>en</strong>baar vervoer<br />
Over de <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweldsproblem<strong>en</strong> in het op<strong>en</strong>baar vervoer, nog steeds actueel...<br />
12<br />
Opinie: Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>:<br />
E<strong>en</strong> veronachtzaamd<br />
veiligheidsrisico in de<br />
zorg- <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing<br />
Over alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> de grote veiligheidrisico’s<br />
die daarbij voor werknemers én<br />
cliënt<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ontstaan...<br />
18<br />
Verdieping:<br />
Wat zijn de<br />
kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> bat<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong><br />
<strong>veiligheidsbeleid</strong>?<br />
Agressie <strong>en</strong> geweld kost<strong>en</strong> het<br />
bedrijfslev<strong>en</strong> veel geld.<br />
De auteur geeft aanbeveling<strong>en</strong><br />
hoe <strong>veiligheidsbeleid</strong> zichzelf<br />
kan terugverdi<strong>en</strong><strong>en</strong>…<br />
27<br />
Interview: Wat als je slachtoffer<br />
wordt <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong><br />
geweld op je werkplek?<br />
Sinds kort kunn<strong>en</strong> werknemers zich verzeker<strong>en</strong> indi<strong>en</strong><br />
zij slachtoffer word<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld op de<br />
werkplek...<br />
4 Van de redactie, zij schrev<strong>en</strong> voor deze A . P, abonnee<br />
AA P<br />
6<br />
informatie 5 Informatie, auteur richtlijn<strong>en</strong> 16 Boek<strong>en</strong><br />
9, 17 <strong>en</strong> 30 Kort Nieuws 26 Ag<strong>en</strong>da <strong>en</strong> Websites<br />
#3<br />
3
4 #3<br />
Van de redactie<br />
In deze derde (verlate) editie <strong>van</strong> A . P tijdschrift<br />
wordt <strong>van</strong>uit het thema kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> bat<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie veel aandacht besteed aan de<br />
inhoud <strong>van</strong> het proces <strong>veiligheidsbeleid</strong>.<br />
Ideaal gesprok<strong>en</strong> zou <strong>veiligheidsbeleid</strong> doelgericht<br />
alle risicofactor<strong>en</strong> die <strong>agressie</strong> kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>,<br />
moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> terugdring<strong>en</strong>. Helaas, dat is<br />
onmogelijk, onze maatschappij is dynamisch <strong>en</strong> er<br />
ontwikkel<strong>en</strong> zich dus elke dag op allerlei plekk<strong>en</strong> in die<br />
maatschappij weer nieuwe risicofactor<strong>en</strong>.<br />
Mijns inzi<strong>en</strong>s wordt er dan ook bij ‘<strong>agressie</strong>bestrijding’<br />
teveel nadruk gelegd (lees te veel miljo<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
euro’s uitgegev<strong>en</strong>) op het verminder<strong>en</strong> <strong>van</strong> die<br />
risicofactor<strong>en</strong>.<br />
Natuurlijk, (bewaking)camera’s, detectiepoort<strong>en</strong>,<br />
toegangscontrole <strong>en</strong>z. kunn<strong>en</strong> risico’s wel beperk<strong>en</strong>,<br />
maar nooit uitsluit<strong>en</strong>. Deze maatregel<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong><br />
misschi<strong>en</strong> voor zo’n 20 % <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie. Waar<br />
nodig, <strong>en</strong> vooral pass<strong>en</strong>d als e<strong>en</strong> hulpmiddel in<br />
het totale <strong>veiligheidsbeleid</strong>, wel inzett<strong>en</strong>. Maar de<br />
interm<strong>en</strong>selijke process<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> altijd belangrijker.<br />
Het verbeter<strong>en</strong> <strong>van</strong> de m<strong>en</strong>selijke interactie kan<br />
eerder voor zo’n 80 % <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie zorg<strong>en</strong>.<br />
Besteding <strong>van</strong> budget om veiligheid te bewerkstellig<strong>en</strong><br />
is effectiever, indi<strong>en</strong> je werknemers daarmee kan<br />
ler<strong>en</strong> respectvoller om te gaan met boosheid <strong>van</strong><br />
klant<strong>en</strong> <strong>en</strong> collega’s. Minst<strong>en</strong>s zo belangrijk is het<br />
proces, om werknemers te ler<strong>en</strong> op welke wijze zij zelf<br />
veiligheidsrisico’s kunn<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> inschatt<strong>en</strong>. Directies<br />
<strong>en</strong> managem<strong>en</strong>t zijn verantwoordelijk om veilige<br />
werkomstandighed<strong>en</strong> te schepp<strong>en</strong> voor werknemers<br />
(<strong>en</strong> klant<strong>en</strong>), maar werknemers zijn natuurlijk wel<br />
verplicht om hun directies professioneel te informer<strong>en</strong><br />
omtr<strong>en</strong>t de risico’s voor die veiligheid… Als dat proces<br />
niet plaatsvindt, blijft m<strong>en</strong> elkaar nodeloos verwijt<strong>en</strong><br />
toespel<strong>en</strong>, dus…<br />
veiligheid begint bij jezelf!<br />
Ik w<strong>en</strong>s u veel inhoudelijk<br />
leesplezier met deze A . P <strong>en</strong><br />
zie graag uit naar uw reacties!<br />
Leo Regeer<br />
AA P<br />
Zij schrev<strong>en</strong> voor<br />
deze A•P...<br />
Dr. Albert R. Hauber, HAUBER<br />
Onderzoek & Advies,<br />
Leidsch<strong>en</strong>dam.<br />
E-mail: arhauber@xs4all.nl<br />
Dr. Albert Hauber is criminoloog<br />
<strong>en</strong> werkzaam bij de Sectie<br />
Klinische- <strong>en</strong> Gezondheidspsychologie<br />
aan de Universiteit<br />
<strong>van</strong> Leid<strong>en</strong>. Hij was e<strong>en</strong> der<br />
initiatiefnemers <strong>van</strong> bureau HALT, e<strong>en</strong> succesvol<br />
initiatief dat zich tot e<strong>en</strong> grote landelijke organisatie<br />
heeft ontwikkeld.<br />
Jacquette Meijerink is sinds<br />
1979 werkzaam in het basisonderwijs<br />
als leerkracht, adjunctdirecteur,<br />
vertrouw<strong>en</strong>spersoon,<br />
remedial teacher <strong>en</strong> intern<br />
begeleider.<br />
De laatste twee jaar houdt zij zich<br />
als gediplomeerd Schoolcounselor<br />
tev<strong>en</strong>s bezig met bov<strong>en</strong>schoolse advisering <strong>en</strong><br />
diverse advies <strong>en</strong> begeleidingsactiviteit<strong>en</strong>.<br />
E-mail: j.m.meijerink@planet.nl<br />
Aan onze abonnees,<br />
Door omstandighed<strong>en</strong> <strong>van</strong> technische aard is editie nummer<br />
3 <strong>van</strong> november 2007 kom<strong>en</strong> te vervall<strong>en</strong> <strong>en</strong> ont<strong>van</strong>gt u<br />
nummer 3 nu in januari 2008. Wij bied<strong>en</strong> onze excuses aan<br />
voor het ontstane ongemak. Uiteraard ont<strong>van</strong>gt u voor uw<br />
jaar abonnem<strong>en</strong>t alle 4 de edities <strong>van</strong> A.P.<br />
verschijningsdatum thema<br />
#1 april 2007 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & historisch perspectief<br />
#2 juli 2007 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & jeugd<br />
#3 januari 2008 kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> bat<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong><br />
<strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
#4 april 2008 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & maatschappij<br />
radicalisering<br />
#5 juli 2008 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & vrijheidsbeperking<br />
#6 november 2008 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & meetinstrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
#7 januari 2009 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & succesvolle<br />
trainingsresultat<strong>en</strong><br />
#8 april 2009 <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie & counseling aanpak
Informatie<br />
Auteur richtlijn<strong>en</strong><br />
Uw artikel in A•P plaats<strong>en</strong>?<br />
De redactie nodigt professionals uit alle bedrijfstakk<strong>en</strong> uit om artikel(<strong>en</strong>) in te stur<strong>en</strong>.<br />
Algeme<strong>en</strong><br />
A•P tijdschrift plaatst artikel<strong>en</strong> <strong>van</strong> professionals die rele<strong>van</strong>t<br />
zijn voor de ontwikkeling <strong>van</strong> het vakgebied <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie<br />
<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong>. Professionals kunn<strong>en</strong> afkomstig zijn uit<br />
vele sector<strong>en</strong>, zoals de gezondheidszorg, het onderwijs, <strong>over</strong>heidssector<br />
of e<strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong><strong>en</strong>d <strong>en</strong>/of commercieel bedrijf<br />
dat te mak<strong>en</strong> krijgt met <strong>agressie</strong> (op de werkvloer).<br />
Hierbij kan het gaan om artikel<strong>en</strong> die de lezer inzicht gev<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> help<strong>en</strong> om expertise op te bouw<strong>en</strong> wat betreft de prev<strong>en</strong>tie<br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong>, (seksuele) intimidatie <strong>en</strong> geweld in de context<br />
<strong>van</strong> actuele gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. Daar kunn<strong>en</strong> ook artikel<strong>en</strong> toe<br />
behor<strong>en</strong> met informatie <strong>over</strong> deskundigheidsbevordering,<br />
training<strong>en</strong> <strong>en</strong> ‘human interest’ artikel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> hoog gehalte<br />
aan praktijkcases in daadwerkelijke <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie.<br />
Het concept artikel/manuscript mag niet aan e<strong>en</strong> ander<br />
tijdschrift aangebod<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, dan wel elders in het<br />
Nederlands gepubliceerd zijn of ter publicatie aangebod<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>, lop<strong>en</strong>de de beoordelingsprocedure. Alle (co) auteurs<br />
word<strong>en</strong> geacht in te stemm<strong>en</strong> met de aanbieding <strong>van</strong> het<br />
artikel aan A•P <strong>Tijdschrift</strong>.<br />
Redactioneel<br />
E<strong>en</strong> artikel mag maximaal 2200 woord<strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong>. De titel<br />
di<strong>en</strong>t beknopt te zijn, u kunt ev<strong>en</strong>tueel e<strong>en</strong> subtitel toevoeg<strong>en</strong>.<br />
De structuur <strong>van</strong> het artikel<br />
- Sam<strong>en</strong>vatting <strong>van</strong> max. 200 woord<strong>en</strong> met daarin<br />
begrep<strong>en</strong>:<br />
- Enige trefwoord<strong>en</strong> ofwel ‘one liners’<br />
- Inleiding met bij voorkeur e<strong>en</strong> praktijk situatie/case<br />
- Enkele alinea’s <strong>over</strong> de methode<br />
- Enkele alinea’s <strong>over</strong> diagnose, te verwacht<strong>en</strong> resultat<strong>en</strong>/<br />
uitkomst<strong>en</strong>, interv<strong>en</strong>ties<br />
- Enkele alinea’s <strong>over</strong> conclusie(s), ev<strong>en</strong>tuele discussie<br />
- Alinea <strong>over</strong> het belang <strong>van</strong> integratie in diverse sector<strong>en</strong>:<br />
bijvoorbeeld op welke wijze kan m<strong>en</strong> uit dit verhaal<br />
praktische tips <strong>en</strong>/of aanbeveling<strong>en</strong> verstrekk<strong>en</strong> aan<br />
andere bedrijfstakk<strong>en</strong><br />
- U kunt de diverse alinea’s voorzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> korte titel<br />
-<br />
-<br />
U kunt iedere figuur/tabel <strong>van</strong> e<strong>en</strong> nummer voorzi<strong>en</strong> <strong>en</strong> u<br />
kunt er in de tekst naar verwijz<strong>en</strong> (zie figuur ..).<br />
Vermijd het gebruik <strong>van</strong> afkorting<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> toch noodzakelijk,<br />
neem dan de woord<strong>en</strong> in ieder geval de eerste keer<br />
volledig op, gevolgd door de afkorting tuss<strong>en</strong> haakjes.<br />
Literatuur verwijzing<br />
Neemt u literatuurverwijzing<strong>en</strong> als volgt op:<br />
- Bij boek<strong>en</strong>:<br />
Auteur(s), boektitel, hoofdstuk, uitgever, ISBN, jaartal.<br />
- Bij artikel<strong>en</strong>:<br />
Auteur(s), naam artikel, tijdschrift titel, editie, pagina<br />
nummer, uitgever, ISSN, jaartal.<br />
- In uw eig<strong>en</strong> tekst wordt naar literatuur tuss<strong>en</strong> haakjes<br />
verwez<strong>en</strong> als volgt:<br />
(Naam <strong>van</strong> <strong>en</strong>kele of de 1e auteur, jaartal)<br />
Aanlever<strong>en</strong> tekst<br />
Artikel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> als Wordbestand gemaild te word<strong>en</strong> aan de<br />
redactie info@AP-tijdschrift.nl.<br />
In e<strong>en</strong> apart docum<strong>en</strong>t kunt u de auteurgegev<strong>en</strong>s meez<strong>en</strong>d<strong>en</strong>:<br />
naam, titel, werkplek, functie, werkervaring(<strong>en</strong>) <strong>en</strong> correspond<strong>en</strong>tieadres.<br />
Procedure<br />
Uw artikel wordt door drie onafhankelijke <strong>en</strong> anonieme<br />
beoordelaars becomm<strong>en</strong>tarieert.<br />
De inz<strong>en</strong>der <strong>van</strong> het artikel ont<strong>van</strong>gt zo spoedig mogelijk, in<br />
het algeme<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> twee maand<strong>en</strong>, het eindoordeel <strong>van</strong> de<br />
redactie A•P <strong>Tijdschrift</strong>. Indi<strong>en</strong> uw artikel gepubliceerd wordt<br />
will<strong>en</strong> wij ook graag e<strong>en</strong> digitale foto (met hoge resolutie) <strong>van</strong><br />
de auteur ont<strong>van</strong>g<strong>en</strong>.<br />
Reager<strong>en</strong> op artikel<strong>en</strong> in A.P?<br />
Dat zi<strong>en</strong> wij graag!<br />
U kunt uw reactie op artikel<strong>en</strong> kort <strong>en</strong> bondig<br />
(max. 1 A4) stur<strong>en</strong> aan de redactie <strong>van</strong> A.P tijdschrift.<br />
AA P<br />
#3<br />
5
6 #3<br />
Thema<br />
door Jacquette Meijerink, Schoolcounselor<br />
Pestproblem<strong>en</strong><br />
systematisch signaler<strong>en</strong><br />
AA P<br />
Gelukkig is er teg<strong>en</strong>woordig veel aandacht op (basis-)schol<strong>en</strong><br />
voor het omgaan met pestproblem<strong>en</strong>. Bijna alle schol<strong>en</strong><br />
werk<strong>en</strong> al met e<strong>en</strong> pestprotocol. Leerkracht<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> pestklacht<strong>en</strong><br />
serieus <strong>en</strong> ondernem<strong>en</strong> in de meeste gevall<strong>en</strong><br />
adequate maatregel<strong>en</strong>.<br />
Toch zit hier e<strong>en</strong> addertje onder het gras. Het blijkt, dat lang<br />
niet alle pestproblem<strong>en</strong> door leerkracht<strong>en</strong> of ouders (tijdig)<br />
word<strong>en</strong> opgemerkt. En bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong>: wat is pest<strong>en</strong> precies?<br />
Goede definities omschrijv<strong>en</strong> wel, wat we precies onder pest<strong>en</strong><br />
mog<strong>en</strong> verstaan. Alle<strong>en</strong> gaan we daarmee voorbij aan het kind<br />
zèlf. Ge<strong>en</strong> <strong>van</strong> de omschrijving<strong>en</strong> <strong>van</strong> pest<strong>en</strong> geeft aan, dat<br />
e<strong>en</strong> kind zich gepest kan voel<strong>en</strong> , ook wanneer de<br />
gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> niet binn<strong>en</strong> de definitie pass<strong>en</strong>. Om het kind<br />
ge<strong>en</strong> – blijv<strong>en</strong>de – schade op te lat<strong>en</strong> lop<strong>en</strong>, is het <strong>van</strong> groot<br />
belang dat aan deze categorie kinder<strong>en</strong> (meer) aandacht<br />
geschonk<strong>en</strong> wordt.<br />
Ook blijkt het signaler<strong>en</strong> <strong>van</strong> pest<strong>en</strong> in de praktijk lastig.<br />
R<strong>en</strong>é komt uit e<strong>en</strong> probleem gezin. Diverse instanties mak<strong>en</strong><br />
zich zorg<strong>en</strong> <strong>en</strong> er is gespecialiseerde gezinshulp ingeschakeld.<br />
Op school merkt de leerkracht dat het niet zo goed gaat met<br />
R<strong>en</strong>é. Zijn leerprestaties lat<strong>en</strong> te w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>over</strong>, hij raakt steeds<br />
<strong>van</strong> alles kwijt, zijn vulp<strong>en</strong> is alweer stuk <strong>en</strong> er zitt<strong>en</strong> scheur<strong>en</strong><br />
in zijn schrift<strong>en</strong>.<br />
Later blijkt, dat R<strong>en</strong>é door twee klasg<strong>en</strong>ootjes gepest wordt.<br />
Zij vernield<strong>en</strong> zijn spulletjes <strong>en</strong> pakt<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>van</strong> hem af.<br />
E<strong>en</strong> onderzoek naar psychosomatische klacht<strong>en</strong> onder e<strong>en</strong><br />
paar honderd basisschoolleerling<strong>en</strong> in Hattem, Heerde <strong>en</strong><br />
Apeldoorn wees uit, dat bijna e<strong>en</strong> kwart <strong>van</strong> de ondervraagde<br />
leerling<strong>en</strong> last bleek te hebb<strong>en</strong> <strong>van</strong> psychosomatische<br />
klacht<strong>en</strong>. Deze klacht<strong>en</strong> zijn vaak vrij direct naar de oorzaak te<br />
herleid<strong>en</strong>: leerproblem<strong>en</strong>, faalangst of pestproblem<strong>en</strong>.<br />
Eén <strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong> gaf zelfs aan regelmatig buikpijn te<br />
hebb<strong>en</strong> <strong>van</strong>wege het feit dat e<strong>en</strong> klasg<strong>en</strong>ootje zo gepest werd.<br />
Uit het onderzoek bleek zonneklaar dat leerkracht<strong>en</strong> (<strong>en</strong><br />
ouders) te weinig op de hoogte war<strong>en</strong> <strong>van</strong> het wel <strong>en</strong> wee
<strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong>. Het verbeter<strong>en</strong> <strong>van</strong> de signalering zou naar<br />
verwachting meer <strong>en</strong> vooral in e<strong>en</strong> vroeger stadium rele<strong>van</strong>te<br />
informatie oplever<strong>en</strong>, waarmee o.a. pestproblem<strong>en</strong> snel<br />
onderk<strong>en</strong>d kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Door e<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>de interv<strong>en</strong>tie<br />
kunn<strong>en</strong> pestproblem<strong>en</strong> in de kiem gesmoord word<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
aantal sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de acties hebb<strong>en</strong> geleid tot e<strong>en</strong><br />
systematisch signaleringssysteem, dat de basis vormt <strong>van</strong><br />
het welbevind<strong>en</strong> <strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong>. De relatie met andere<br />
leerling<strong>en</strong> <strong>en</strong> pest<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> daar nadrukkelijk deel <strong>van</strong> uit.<br />
In mijn contact<strong>en</strong> met leerling<strong>en</strong> bleek, dat psychosomatische<br />
klacht<strong>en</strong> zowel thuis als op school vaak voor k<strong>en</strong>nisgeving<br />
aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Aandacht voor de klacht<strong>en</strong> is er<br />
wel, maar zeker niet oorzaak-, of oplossingsgericht. Ook<br />
blek<strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> met problem<strong>en</strong> (pest<strong>en</strong>, seksueel misbruik,<br />
faalangst, verdriet <strong>en</strong> rouw, of problem<strong>en</strong> in de thuissituatie)<br />
nogal e<strong>en</strong>s lichamelijke klacht<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong>, die niet als<br />
zodanig herk<strong>en</strong>d werd<strong>en</strong> door ouders <strong>en</strong> leerkracht<strong>en</strong>. “Ze<br />
is gewoon e<strong>en</strong> slechte slaper” of “Als er ook maar iets is,<br />
slaat het op haar buik” of “Hij is motorisch altijd wat achter<br />
geweest” word<strong>en</strong> als afdo<strong>en</strong>de verklaring voor de klacht<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong>, terwijl de betreff<strong>en</strong>de leerling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dieper ligg<strong>en</strong>de<br />
problematiek blijk<strong>en</strong> te ervar<strong>en</strong>.<br />
Om meer te wet<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong> <strong>over</strong> het vóórkom<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
dergelijke klacht<strong>en</strong> in de bov<strong>en</strong>bouw (groep 5 tot <strong>en</strong> met 8)<br />
is e<strong>en</strong> kleine inv<strong>en</strong>tarisatie op e<strong>en</strong> aantal schol<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong>.<br />
Aan de Intern Begeleider <strong>en</strong> aan leerkracht<strong>en</strong> is gevraagd,<br />
hoeveel leerling<strong>en</strong> met psychosomatische klacht<strong>en</strong> gediagnosticeerd<br />
zijn, bij hoeveel kinder<strong>en</strong> er e<strong>en</strong> vermoed<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
psychosomatische problematiek is, <strong>en</strong> welke rol in beide<br />
gevall<strong>en</strong> de school/leerkracht speelt. Ook werd gevraagd naar<br />
de wijze <strong>van</strong> signalering <strong>en</strong> naar de opvatting <strong>van</strong> de IB-er <strong>en</strong><br />
leerkracht rond dergelijke klacht<strong>en</strong> <strong>en</strong> de behandeling er<strong>van</strong>.<br />
Daarnaast hebb<strong>en</strong> de leerling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst ingevuld,<br />
waarin ze kond<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> òf er sprake is <strong>van</strong> lichamelijke<br />
klacht<strong>en</strong> (<strong>en</strong> welke) <strong>en</strong> welke behoefte er is om met e<strong>en</strong><br />
vertrouw<strong>en</strong>spersoon te prat<strong>en</strong>. T<strong>en</strong>slotte is e<strong>en</strong> aantal<br />
(counseling) gesprekk<strong>en</strong> gevoerd met leerling<strong>en</strong>, die<br />
psychosomatische klacht<strong>en</strong> verton<strong>en</strong>.<br />
In mijn contact<strong>en</strong> met leerling<strong>en</strong> bleek,<br />
dat psychosomatische klacht<strong>en</strong> zowel<br />
thuis als op school vaak voor k<strong>en</strong>nisgeving<br />
aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Opvall<strong>en</strong>d was het aantal waarder<strong>en</strong>de opmerking<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> leerling<strong>en</strong> <strong>over</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst.<br />
- Wat goed dat hier eindelijk aandacht voor komt.<br />
- Eindelijk gaat er iets gebeur<strong>en</strong>.<br />
- Ik vind het goed dat u dit doet.<br />
Alle<strong>en</strong> het <strong>en</strong>kele feit, dat de kinder<strong>en</strong> aan kond<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> dat<br />
ze zorg<strong>en</strong>, problem<strong>en</strong> of pijn hadd<strong>en</strong>, deed h<strong>en</strong> al goed!<br />
De meeste schol<strong>en</strong> hanter<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> signaleringssysteem,<br />
maar gaan alle<strong>en</strong> af op de waarneming <strong>van</strong> de leerkracht<strong>en</strong>.<br />
Invallers zijn meestal niet op de hoogte <strong>van</strong> het feit dat zij<br />
leerling<strong>en</strong> in de groep hebb<strong>en</strong>, die vaak psychosomatische<br />
klacht<strong>en</strong> verton<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> aantal <strong>van</strong> de ondervraagde schol<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong> de schoolvrag<strong>en</strong>lijst,<br />
maar meestal alle<strong>en</strong> in groep 8, e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele keer in<br />
groep 7.<br />
De leerling<strong>en</strong> voel<strong>en</strong> zich lang niet altijd serieus g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> of<br />
goed begrep<strong>en</strong>. Wel geeft ruim 20 % <strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong> (!) aan,<br />
dat ze graag (meer) hulp will<strong>en</strong> bij hun problem<strong>en</strong>.<br />
Naar aanleiding <strong>van</strong> bov<strong>en</strong>staande conclusies is het<br />
signaleringssysteem, dat bij ons op school gehanteerd wordt<br />
uitgebreid <strong>en</strong> nader gesystematiseerd.<br />
Het systematisch signaler<strong>en</strong> <strong>van</strong> sociaal-emotionele problem<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> psychosomatische klacht<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t de volg<strong>en</strong>de onderdel<strong>en</strong>:<br />
- Participatie in het Multidisciplinair Team<br />
- Briev<strong>en</strong>buss<strong>en</strong><br />
- Groepsless<strong>en</strong> om de leerling<strong>en</strong> jaarlijks te informer<strong>en</strong><br />
- Twee maal per jaar afnem<strong>en</strong> <strong>van</strong> SEF signaleringslijst<strong>en</strong><br />
- Interv<strong>en</strong>ties<br />
Multidisciplinair Team<br />
E<strong>en</strong>maal in de twee maand<strong>en</strong> komt e<strong>en</strong> Multidisciplinair Team<br />
bij elkaar. In dit team participeert iemand <strong>van</strong> alle disciplines,<br />
die met kinder<strong>en</strong> (<strong>en</strong> hun ouders) te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Politie,<br />
maatschappelijk werk, jeugdwerker, leerplichtambt<strong>en</strong>aar,<br />
schol<strong>en</strong>, speelzal<strong>en</strong>, naschoolse op<strong>van</strong>g vaardig<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
verteg<strong>en</strong>woordiger af. Gefaciliteerd door de geme<strong>en</strong>te gev<strong>en</strong><br />
zij elkaar zorgelijke signal<strong>en</strong> door <strong>en</strong> meld<strong>en</strong> bijvoorbeeld als<br />
team zo nodig bij het Meldpunt Kindermishandeling.<br />
Briev<strong>en</strong>buss<strong>en</strong><br />
In de school hang<strong>en</strong> twee briev<strong>en</strong>buss<strong>en</strong>, waar leerling<strong>en</strong><br />
ideeën, vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> problem<strong>en</strong> in kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Vanaf de<br />
kleutergroep<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> gebruik te mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> de<br />
briev<strong>en</strong>buss<strong>en</strong>, waardoor het gebruik er<strong>van</strong> positief gelad<strong>en</strong> is.<br />
Deze briev<strong>en</strong>buss<strong>en</strong> zijn vooral belangrijk voor de tijdige<br />
signalering <strong>van</strong> pestproblem<strong>en</strong>. Niet alle<strong>en</strong> geplaagde of<br />
AA P<br />
#3<br />
7
8 #3<br />
gepeste kinder<strong>en</strong> meld<strong>en</strong> dit via de briev<strong>en</strong>bus, maar ook klas<br />
of schoolg<strong>en</strong>ootjes lat<strong>en</strong> via de briev<strong>en</strong>bus wet<strong>en</strong> dat ze zich<br />
zorg<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> <strong>over</strong> leerling<strong>en</strong>.<br />
“Juf, het gaat niet goed met mij. D<strong>en</strong>ny”.<br />
SEF Signaleringslijst<strong>en</strong><br />
In de groep<strong>en</strong> 3 tot <strong>en</strong> met 8 wordt in oktober <strong>en</strong> in maart e<strong>en</strong><br />
SEF-signaleringslijst (Sociaal Emotioneel Functioner<strong>en</strong>)<br />
afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Per lijst word<strong>en</strong> 4 onderwerp<strong>en</strong> behandeld,<br />
waardoor er 8 onderdel<strong>en</strong> per jaar in de signalering aan de<br />
orde kom<strong>en</strong>, te wet<strong>en</strong>:<br />
- Relatie met andere leerling<strong>en</strong><br />
- Schoolbeeld<br />
- Depressieve gevoel<strong>en</strong>s<br />
- Relatie school-thuis<br />
- Psychosomatische aspect<strong>en</strong><br />
- Pest<strong>en</strong><br />
- (Faal)angst<br />
- Verdriet <strong>en</strong> rouw<br />
Elk onderdeel heeft 6 items <strong>en</strong> het is de bedoeling dat de<br />
kinder<strong>en</strong> het cijfer voor de stelling omcirkel<strong>en</strong> wanneer zij de<br />
uitspraak op zichzelf <strong>van</strong> toepassing vind<strong>en</strong>. Daarna kom<strong>en</strong><br />
twee aanvulzinn<strong>en</strong> met betrekking tot het onderwerp. De<br />
leerling<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> het erg leuk om te do<strong>en</strong> <strong>en</strong> zijn binn<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> minuut of 10 klaar. Ook het nakijk<strong>en</strong> verloopt snel.<br />
De meest ideale situatie is, dat de leerkracht de ingevulde<br />
blad<strong>en</strong> doorneemt <strong>en</strong> daarna aan de vertrouw<strong>en</strong>spersoon<br />
<strong>over</strong>handigt. Van belang is om ook de informatie <strong>van</strong> de<br />
in voorgaande leerjar<strong>en</strong> ingevulde lijst<strong>en</strong> mee te nem<strong>en</strong>,<br />
omdat ze aanvull<strong>en</strong>de informatie kunn<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>, waardoor<br />
e<strong>en</strong> steeds completere signalering ontstaat. Het is zo tev<strong>en</strong>s<br />
mogelijk om de toe- of afname <strong>van</strong> beginn<strong>en</strong>de problem<strong>en</strong> op<br />
de voet te volg<strong>en</strong>.<br />
Door het afnem<strong>en</strong> <strong>van</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> de antwoord<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong> aan, of er op één of meer <strong>van</strong> de<br />
onderzochte onderwerp<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> te verwacht<strong>en</strong> zijn.<br />
De meeste kinder<strong>en</strong> vull<strong>en</strong> de lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> onthull<strong>en</strong>de<br />
eerlijkheid in, ook wanneer zij in de groep<strong>en</strong> 7 <strong>en</strong> 8 voor het<br />
eerst met deze vrag<strong>en</strong> in aanraking kom<strong>en</strong>. De aanvulzinn<strong>en</strong><br />
bevestig<strong>en</strong> of ontk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de conclusies, die op basis <strong>van</strong> de<br />
door de leerling omcirkelde stelling<strong>en</strong> getrokk<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. In<br />
alle onderzochte groep<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> via de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> (veel)<br />
AA P<br />
meer kinder<strong>en</strong> naar vor<strong>en</strong>, die behoefte hadd<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> vorm<br />
<strong>van</strong> hulp, dan bij de leerkracht <strong>en</strong> intern begeleider voordi<strong>en</strong><br />
bek<strong>en</strong>d war<strong>en</strong>. Het is blijkbaar makkelijker om problem<strong>en</strong><br />
aan het papier toe te vertrouw<strong>en</strong> dan rechtstreeks aan de<br />
leerkracht. Hierdoor vindt e<strong>en</strong> snellere <strong>en</strong> betere signalering<br />
plaats. Door hierop gerichte actie te ondernem<strong>en</strong>, hop<strong>en</strong> we<br />
de kinder<strong>en</strong> effectiever te help<strong>en</strong> <strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong> dat ze in de<br />
toekomst zull<strong>en</strong> vastlop<strong>en</strong>.<br />
“Juf, het gaat niet goed met mij.<br />
D<strong>en</strong>ny”.<br />
Groepsless<strong>en</strong><br />
Door het gev<strong>en</strong> <strong>van</strong> groepsless<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de leerling<strong>en</strong><br />
geïnformeerd <strong>over</strong> allerlei zak<strong>en</strong>, die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met<br />
zorg voor de leerling<strong>en</strong>: Pest<strong>en</strong>, Buit<strong>en</strong>be<strong>en</strong>tjes (Adhd,<br />
Pdd-nos, Dyslexie), Kindertelefoon, Moeilijke thuissituaties<br />
<strong>en</strong> Mishandeling.<br />
Interv<strong>en</strong>ties<br />
Aan de hand <strong>van</strong> de signaleringslijst<strong>en</strong> is al snel te zi<strong>en</strong>, of er<br />
mogelijke problem<strong>en</strong> spel<strong>en</strong>. Door specifieke vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> in<br />
te lat<strong>en</strong> vull<strong>en</strong>, kan e<strong>en</strong> beter beeld word<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong> <strong>over</strong> de<br />
mate, waarin hulp voor het kind gew<strong>en</strong>st of noodzakelijk kan<br />
zijn. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kan e<strong>en</strong> schoolbreed probleem geconstateerd<br />
word<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> groepsinterv<strong>en</strong>tie w<strong>en</strong>selijk blijk<strong>en</strong>.<br />
Veel kinder<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> het plezieriger om met e<strong>en</strong> vertrouw<strong>en</strong>spersoon<br />
te prat<strong>en</strong> dan met de leerkracht <strong>van</strong> de eig<strong>en</strong> groep.<br />
Ook (juist!) wanneer de verstandhouding met meester of juf<br />
prima is. De vertrouw<strong>en</strong>spersoon moet <strong>over</strong> goede gespreksvaardighed<strong>en</strong><br />
beschikk<strong>en</strong>. Vanzelfsprek<strong>en</strong>d kan voor sommige<br />
leerling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vervolggesprek of e<strong>en</strong> verwijzing gew<strong>en</strong>st of<br />
zelfs noodzakelijk zijn.<br />
Deskundig<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> adviser<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
programma’s uitvoer<strong>en</strong>.<br />
Als extern schoolcounselor word ik bijvoorbeeld gevraagd voor<br />
adviez<strong>en</strong> rond de invoering <strong>van</strong> het sociaal emotioneel<br />
signaleringssysteem, maar ook voor het gev<strong>en</strong> <strong>van</strong> sociale<br />
vaardigheidstraining<strong>en</strong> <strong>en</strong> het voer<strong>en</strong> <strong>van</strong> counselinggesprekk<strong>en</strong><br />
met zowel pesters als gepeste leerling<strong>en</strong>.<br />
In alle onderzochte groep<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> via de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> (veel) meer kinder<strong>en</strong><br />
naar vor<strong>en</strong>, die behoefte hadd<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> vorm <strong>van</strong> hulp, dan bij de leerkracht<br />
<strong>en</strong> intern begeleider voordi<strong>en</strong> bek<strong>en</strong>d war<strong>en</strong>.
Door systematisch het zich welbevind<strong>en</strong> <strong>van</strong> de leerling te<br />
blijv<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> <strong>en</strong> hierop te anticiper<strong>en</strong>, ontstaat e<strong>en</strong> klimaat<br />
binn<strong>en</strong> de school waarin kinder<strong>en</strong> zich gehoord <strong>en</strong> gezi<strong>en</strong><br />
wet<strong>en</strong>. Van meet af aan rak<strong>en</strong> ze vertrouwd met het op<br />
gepaste wijze del<strong>en</strong> <strong>van</strong> – soms vertrouwelijke - informatie.<br />
De leerling<strong>en</strong> help<strong>en</strong> zo, om ev<strong>en</strong>tuele problem<strong>en</strong> tijdig te<br />
kunn<strong>en</strong> onderk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> geeft het gebruik <strong>van</strong> het<br />
signaleringssysteem op langere termijn e<strong>en</strong> meerwaarde. Door<br />
de uitkomst<strong>en</strong> <strong>over</strong> meerdere jar<strong>en</strong> te volg<strong>en</strong>, kan e<strong>en</strong> beter<br />
beeld <strong>van</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> de leerling word<strong>en</strong> gevormd.<br />
Het voer<strong>en</strong> <strong>van</strong> gesprekk<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> deskundige (schoolcounselor,<br />
maatschappelijk werker) kan als diagnosticer<strong>en</strong>d<br />
word<strong>en</strong> ingezet, maar ook als remedie. In <strong>over</strong>leg met de<br />
intern begeleider kan naar e<strong>en</strong> school-, <strong>en</strong> leerling-specifiek<br />
Uit de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>:<br />
Ze vind<strong>en</strong> mij dom!<br />
Meester heeft de pik op mij.<br />
Ik haat gym, want ze will<strong>en</strong><br />
mij niet in hun groepje.<br />
Kort<br />
NIEUWS<br />
OM stuurt twee verdacht<strong>en</strong><br />
steekpartij naar huis<br />
7 januari 2008<br />
DORDRECHT - Het Op<strong>en</strong>baar Ministerie (OM) in Dordrecht<br />
heeft maandag twee <strong>van</strong> de drie verdacht<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> fatale<br />
steekpartij in H<strong>en</strong>drik Ido Ambacht naar huis gestuurd.<br />
De 17- <strong>en</strong> 18-jarige jong<strong>en</strong>s blijv<strong>en</strong> wel verdacht <strong>van</strong><br />
poging tot doodslag.<br />
Op 23 december kwam e<strong>en</strong> 18-jarige plaatsg<strong>en</strong>oot om het<br />
lev<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> 16-jarige jong<strong>en</strong> zit nog vast voor moord. Hij moet<br />
wo<strong>en</strong>sdag voor de raadkamer <strong>van</strong> de rechtbank kom<strong>en</strong>.<br />
vervolg word<strong>en</strong> gezocht.<br />
Door het systematisch aandacht sch<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan het sociaal<br />
emotioneel functioner<strong>en</strong> <strong>van</strong> de leerling<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> wij nog<br />
beter in te kunn<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> op de behoefte <strong>van</strong> het individuele<br />
kind. Hierdoor wordt grot<strong>en</strong>deels voorkom<strong>en</strong> dat de problem<strong>en</strong><br />
pas laat gesignaleerd word<strong>en</strong> <strong>en</strong> de problematiek dus veel<br />
groter is geword<strong>en</strong> dan eig<strong>en</strong>lijk nodig zou zijn. Het<br />
systematisch signaler<strong>en</strong> draagt zo positief bij aan e<strong>en</strong> goed<br />
zorgklimaat op school. Specifiek voor het pestprobleem<br />
betek<strong>en</strong>t het dat pestsignal<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> dusdanig vroeg stadium<br />
word<strong>en</strong> opge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>, dat de school veel pestproblem<strong>en</strong> in de<br />
kiem kan smor<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>de interv<strong>en</strong>tie toe te pass<strong>en</strong>.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ook de leerling<strong>en</strong>, die zich gepest voel<strong>en</strong><br />
onderk<strong>en</strong>d. Begeleiding op maat behoedt ook deze kinder<strong>en</strong><br />
voor toekomstige (pest-)problem<strong>en</strong>.<br />
Jacquette Meijerink is sinds 1979 werkzaam in het basisonderwijs<br />
als leerkracht, adjunct-directeur, vertrouw<strong>en</strong>spersoon,<br />
remedial teacher <strong>en</strong> intern begeleider.<br />
De laatste twee jaar houdt zij zich als gediplomeerd Schoolcounselor<br />
tev<strong>en</strong>s bezig met bov<strong>en</strong>schoolse advisering<br />
<strong>en</strong> diverse advies <strong>en</strong> begeleidingsactiviteit<strong>en</strong>.<br />
E-mail: j.m.meijerink@planet.nl<br />
Bij Pauw <strong>en</strong> Witteman<br />
Donderdag 10 januari<br />
Frans Coers is directeur op het Walburg College in Zwijndrecht.<br />
E<strong>en</strong> <strong>van</strong> zijn leerling<strong>en</strong> wordt er<strong>van</strong> verdacht op 22 december<br />
2007 e<strong>en</strong> 18-jarige jong<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong> doodgestok<strong>en</strong> in<br />
H<strong>en</strong>drik-Ido-Ambacht. Gister<strong>en</strong> stuurde Coers e<strong>en</strong> brief naar<br />
alle leerling<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun ouders. De dader zou zelf slachtoffer zijn<br />
geweest <strong>van</strong> verneder<strong>en</strong>de pesterij<strong>en</strong> <strong>en</strong> de steekpartij zou<br />
e<strong>en</strong> wanhoopsdaad zijn. Vanavond vertelt de directeur <strong>over</strong> de<br />
nasleep <strong>van</strong> dit drama.<br />
(c) ANP<br />
AA P<br />
#3<br />
9
10 #3<br />
Reportage<br />
door Dr. Albert R. Hauber, HAUBER Onderzoek & Advies, Leidsch<strong>en</strong>dam (zie blz. 4)<br />
Groei<strong>en</strong>d gevoel <strong>van</strong> onveiligheid<br />
bij het op<strong>en</strong>baar vervoer<br />
Klopt het als de media suggerer<strong>en</strong> dat het op<strong>en</strong>baar vervoer<br />
sinds jaar <strong>en</strong> dag het mikpunt is <strong>van</strong> allerlei vorm<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
criminaliteit <strong>en</strong> dat m<strong>en</strong> stations <strong>en</strong> trein<strong>en</strong> maar beter<br />
kan mijd<strong>en</strong> omdat m<strong>en</strong> daar wordt geconfronteerd met het<br />
afvalputje <strong>van</strong> de sam<strong>en</strong>leving, dat criminaliteit niet schuwt?<br />
M<strong>en</strong>ige<strong>en</strong> komt daardoor, vooral ’s avonds, niet meer in het<br />
op<strong>en</strong>baar vervoer <strong>en</strong> dat houdt het beeld gemakkelijk in stand.<br />
Maar dit is grot<strong>en</strong>deels t<strong>en</strong> onrechte.<br />
Ondanks zwartrijd<strong>en</strong>, <strong>van</strong>dalisme, graffiti, diefstal, <strong>agressie</strong><br />
<strong>en</strong> geweld blijkt, door voortdur<strong>en</strong>de inspanning<strong>en</strong> <strong>van</strong> de<br />
betrokk<strong>en</strong> organisaties, het op<strong>en</strong>baar vervoer aanzi<strong>en</strong>lijk<br />
veiliger dan het wegverkeer dat jaarlijks door ongelukk<strong>en</strong><br />
honderd<strong>en</strong> dod<strong>en</strong> <strong>en</strong> vele duiz<strong>en</strong>d<strong>en</strong> slachtoffers eist.<br />
Na de Tweede Wereldoorlog was de criminaliteit laag in<br />
Nederland, ook bij het op<strong>en</strong>baar vervoer. Op elk station was<br />
in- <strong>en</strong> uitgangscontrole. En door de tram liep e<strong>en</strong> conducteur.<br />
Later kreeg e<strong>en</strong> deel <strong>van</strong> de conducteurs e<strong>en</strong> vaste zitplaats<br />
achterin de tram, waarlangs de instapp<strong>en</strong>de reizigers moest<strong>en</strong><br />
lop<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> kaartje te kop<strong>en</strong>. Over de hoogte <strong>van</strong> het tarief<br />
hoefde de conducteur zich niet druk te mak<strong>en</strong>, want ieder<br />
betaalde hetzelfde ongeacht de afstand. De hier geschetste<br />
situatie zorgde ervoor dat zwartrijd<strong>en</strong> nauwelijks voorkwam.<br />
Als er bij controle iemand zonder geldig plaatsbewijs werd<br />
aangetroff<strong>en</strong>, was bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de conducteur verantwoordelijk.<br />
Die had zijn werk niet goed gedaan.<br />
Halverwege de jar<strong>en</strong> zestig kwam daarin verandering. Om te<br />
bezuinig<strong>en</strong> op stijg<strong>en</strong>de loonkost<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> to<strong>en</strong> toezicht-<strong>en</strong><br />
controlefuncties geschrapt. Bij de NS werd de perroncontrole<br />
opgehev<strong>en</strong> <strong>en</strong> in de grote sted<strong>en</strong> verdwe<strong>en</strong> de conducteur<br />
<strong>van</strong> de tram. Kortom, het honour system werd gebor<strong>en</strong>. Dit<br />
betek<strong>en</strong>de dat de verantwoordelijkheid voor e<strong>en</strong> correcte<br />
betaling bij de klant zelf werd gelegd. Sinds de jar<strong>en</strong> vijftig<br />
was het vertrouw<strong>en</strong> gegroeid dat de homog<strong>en</strong>e sam<strong>en</strong>leving<br />
met de sterke sociale controle geschikt was om deze verantwoordelijkheid<br />
te drag<strong>en</strong>. Vanuit deze optimistische m<strong>en</strong>svisie<br />
AA P<br />
zag m<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> remming<strong>en</strong> het proces <strong>van</strong> rationalisatie op<br />
allerlei terrein<strong>en</strong> voort te zett<strong>en</strong>, zich onvoldo<strong>en</strong>d realiser<strong>en</strong>d<br />
dat in de tweede helft <strong>van</strong> de jar<strong>en</strong> zestig de maatschappij<br />
radicaal veranderde. Ess<strong>en</strong>tieel daarbij was het zich losmak<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> traditionele norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> waard<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> wilde vrij zijn,<br />
verbrak op grote schaal bestaande band<strong>en</strong> in de sam<strong>en</strong>leving,<br />
zodat ook de informele sociale controle wegviel. Het is daarom<br />
niet vreemd, dat in de eerste helft <strong>van</strong> de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig<br />
zich de eerste tek<strong>en</strong><strong>en</strong> aandi<strong>en</strong>d<strong>en</strong>: misbruik <strong>van</strong> het honour<br />
system. Het zwartrijd<strong>en</strong> werd populair, vooral to<strong>en</strong> duidelijk<br />
werd dat vervoerbedrijv<strong>en</strong> aan<strong>van</strong>kelijk maar heel weinig<br />
controleerd<strong>en</strong>. Na invoering <strong>van</strong> het zonetarief ontstond e<strong>en</strong><br />
nieuwe categorie wanbetalers, de grijsrijders die voor minder<br />
zones betal<strong>en</strong> dan zij eig<strong>en</strong>lijk reiz<strong>en</strong>. Zwart- <strong>en</strong> grijsrijders<br />
berokk<strong>en</strong><strong>en</strong> de vervoerbedrijv<strong>en</strong> financiële schade, e<strong>en</strong><br />
passieve schade. De wel betal<strong>en</strong>de reizigers merk<strong>en</strong> daar<strong>van</strong><br />
in de regel niets. Dit verandert bij nieuwe vorm<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
criminaliteit die eind jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig bij het op<strong>en</strong>baar vervoer<br />
opdoem<strong>en</strong>: graffiti <strong>en</strong> <strong>van</strong>dalisme. Deze activiteit<strong>en</strong> betek<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
actieve schade voor de vervoerbedrijv<strong>en</strong>; het reparer<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
schoonmak<strong>en</strong> verg<strong>en</strong> miljo<strong>en</strong><strong>en</strong> per jaar. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> voel<strong>en</strong><br />
bepaalde reizigers zich niet op hun gemak in e<strong>en</strong> vervoermiddel<br />
of station dat er haveloos uitziet met graffiti op de muur <strong>en</strong><br />
kapotgesned<strong>en</strong> bank<strong>en</strong>. Zij associër<strong>en</strong> dat met onveiligheid.<br />
Echte angstgevoel<strong>en</strong>s ontstaan - <strong>en</strong> voor sommige reizigers<br />
vermijdingsreacties - als midd<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> tachtig naast<br />
zwartrijd<strong>en</strong>, graffiti <strong>en</strong> <strong>van</strong>dalisme, <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld<br />
to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>. Deze ontwikkeling heeft niet alle<strong>en</strong> consequ<strong>en</strong>ties<br />
voor de reizigers, maar ook voor het personeel. Dit wordt<br />
nogal e<strong>en</strong>s tijd<strong>en</strong>s controle activiteit<strong>en</strong> uitgeschold<strong>en</strong>, bedreigt<br />
of aangevall<strong>en</strong>. Het probleem is dat er voor het personeel,<br />
anders dan voor reizigers, ge<strong>en</strong> uitweg bestaat, althans niet<br />
officieel. M<strong>en</strong> kan zich ziek meld<strong>en</strong>, of als NS conducteur in<br />
plaats <strong>van</strong> controler<strong>en</strong> ’s avonds rustig in de eerste klas of<br />
bij de machinist op de bok plaatsnem<strong>en</strong>. Als dat veelvuldig<br />
gebeurt, zal het zwartrijd<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong> <strong>en</strong> zull<strong>en</strong> door gebrek<br />
aan toezicht meer reizigers zich onveilig voel<strong>en</strong>.
Hoe kan de huidige aanpak verbeter<strong>en</strong>?<br />
Verantwoording betaling<br />
Leg de verantwoordelijkheid voor e<strong>en</strong> correcte betaling bij<br />
de aanbieder <strong>en</strong> niet bij de klant. Dus ge<strong>en</strong> honour system<br />
toepass<strong>en</strong>.<br />
Meer spor<strong>en</strong>aanpak<br />
E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele maatregel heeft zeld<strong>en</strong> effect. Het gaat om e<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>stel <strong>van</strong> tegelijkertijd te nem<strong>en</strong> maatregel<strong>en</strong> die<br />
<strong>en</strong>erzijds de situatie minder uitnodig<strong>en</strong>d mak<strong>en</strong>, zoals het<br />
afsluit<strong>en</strong> <strong>van</strong> perrons, <strong>en</strong> anderzijds de pot<strong>en</strong>tiële dader<br />
ontmoedig<strong>en</strong> zoals het verhog<strong>en</strong> <strong>van</strong> de pakkans.<br />
Hogere pakkans<br />
Als m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> merk<strong>en</strong> dat bepaald gedrag voor betrokk<strong>en</strong><br />
ongew<strong>en</strong>ste consequ<strong>en</strong>ties met zich meebr<strong>en</strong>gt, zoals <strong>en</strong>ige<br />
tijd in e<strong>en</strong> politiecel doorbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> boete betal<strong>en</strong> zull<strong>en</strong><br />
de meeste dat gedrag achterwege lat<strong>en</strong>. Politie, NS personeel<br />
<strong>en</strong> particuliere beveiligers moet<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in nauwe<br />
sam<strong>en</strong>werking de pakkans omhoog br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
Beheerste toegang tot de perrons<br />
Op dit mom<strong>en</strong>t vindt af <strong>en</strong> toe ingangscontrole plaats. De<br />
bedoeling is dit op de grote stations perman<strong>en</strong>t in te voer<strong>en</strong><br />
in combinatie met de chipkaart. Uit onderzoek dat ondergetek<strong>en</strong>de<br />
voor NS heeft verricht blijkt dat ruim de helft<br />
<strong>van</strong> de reizigers dat toejuicht, terwijl 25% daar neutraal<br />
teg<strong>en</strong><strong>over</strong> staat <strong>en</strong> 25% dat afwijst. E<strong>en</strong> deel <strong>van</strong> deze<br />
laatste categorie vreest in de spits daardoor de trein te<br />
miss<strong>en</strong>, terwijl andere beseff<strong>en</strong> dat perroncontrole het<br />
zwartrijd<strong>en</strong> bemoeilijkt, zo niet onmogelijk maakt.<br />
Meer invester<strong>en</strong> in personeel<br />
Jar<strong>en</strong>lang tracht<strong>en</strong> OV bedrijv<strong>en</strong> te bezuinig<strong>en</strong> op personeel.<br />
Dit heeft geleid tot minder controle <strong>en</strong> meer criminaliteit.<br />
Om dit proces te ker<strong>en</strong> is het <strong>van</strong> belang te invester<strong>en</strong> in<br />
goed gekwalificeerd personeel. Dit personeel heeft namelijk<br />
e<strong>en</strong> dubbele taak. Enerzijds di<strong>en</strong><strong>en</strong> zij door klantvri<strong>en</strong>delijk<br />
optred<strong>en</strong> te zorg<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> goede sfeer. Anderzijds moet<strong>en</strong><br />
zij tijd<strong>en</strong>s controles duidelijk mak<strong>en</strong> dat bewuste <strong>over</strong>treders<br />
e<strong>en</strong> weinig tolerante behandeling tegemoet kunn<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>.<br />
Omgang tuss<strong>en</strong> personeel <strong>en</strong> reizigers persoonlijker<br />
mak<strong>en</strong><br />
Dit betek<strong>en</strong>t het opheff<strong>en</strong> <strong>van</strong> de anonimiteit. Experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
bij de Deutsche Bahn lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>, dat personeelsled<strong>en</strong> die e<strong>en</strong><br />
naambordje op hun revers drag<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> via de<br />
microfoon voorstell<strong>en</strong> minder last <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> hebb<strong>en</strong>. Dit is<br />
geheel in <strong>over</strong>e<strong>en</strong>stemming met experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>van</strong> Zimbardo,<br />
waaruit blijkt dat anonieme relaties eerder <strong>agressie</strong><br />
oproep<strong>en</strong>.<br />
AA P<br />
11<br />
#3
12 #3<br />
Opinie<br />
<strong>van</strong> de redactie<br />
Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>:<br />
E<strong>en</strong> veronachtzaamd veiligheidsrisico in de zorg – <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing!<br />
AA P<br />
In onze maatschappij is de laatste dec<strong>en</strong>nia e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d<br />
individualisme ontstaan. Dit heeft ook zijn weerslag gevond<strong>en</strong><br />
in de organisatie <strong>van</strong> vele vorm<strong>en</strong> <strong>van</strong> zorg <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing.<br />
Immers, de zorg moet meer <strong>en</strong> meer kleinschalig <strong>en</strong><br />
individueel op maat geleverd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Zo zijn er in de<br />
gehele (geestelijke) gezondheidszorg allerlei kleinschalige<br />
woonvorm<strong>en</strong> ontwikkeld. E<strong>en</strong> goed initiatief, want <strong>van</strong>uit<br />
bescherm<strong>en</strong>de woonworm<strong>en</strong>, gezinsver<strong>van</strong>g<strong>en</strong>de huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>over</strong>ige beschutte woonvorm<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> patiënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> cliënt<strong>en</strong><br />
goed integrer<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezonder ler<strong>en</strong> functioner<strong>en</strong> in diezelfde<br />
maatschappij.<br />
Maar… ieder voordeel heeft ook zijn nadeel (vrij naar Johan<br />
Cruyf!).<br />
De keerzijde <strong>van</strong> kleinschaligheid <strong>en</strong> het solistisch werk<strong>en</strong><br />
zijn de grote risico’s voor de veiligheid <strong>van</strong> werknemers <strong>en</strong><br />
cliënt<strong>en</strong> die kunn<strong>en</strong> ontstaan. Kleinschaligheid heeft vaak<br />
tot gevolg, dat begeleiders op vele mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>van</strong> de dag<br />
alle<strong>en</strong> staan op e<strong>en</strong> groep cliënt<strong>en</strong>. Zij moet<strong>en</strong> dan ook vaak<br />
cliënt<strong>en</strong> aansprek<strong>en</strong> op afsprak<strong>en</strong> die zij meestal niet zelf<br />
hebb<strong>en</strong> gemaakt: e<strong>en</strong> verhoogd risico op ongezonde reacties,<br />
gedraging<strong>en</strong> <strong>en</strong> zelfs <strong>agressie</strong> of geweld!<br />
Deze situaties do<strong>en</strong> zich vergelijkbaar ook voor in de thuiszorg<br />
(huisbezoek<strong>en</strong>), huisartspraktijk<strong>en</strong>, huisbezoek<strong>en</strong> door<br />
controleambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>, spreekkamer situaties <strong>en</strong> nog veel<br />
meer beroepsbeoef<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>.<br />
In vele bedrijfssector<strong>en</strong> wordt mom<strong>en</strong>teel <strong>over</strong>legd <strong>over</strong> het<br />
vaststell<strong>en</strong> <strong>van</strong> de ARBO Catalogus, waarin per sector<br />
verplicht<strong>en</strong>d wordt afgesprok<strong>en</strong> op welke wijze m<strong>en</strong> risico’s<br />
gaat prober<strong>en</strong> terug te dring<strong>en</strong> om de veiligheid <strong>van</strong><br />
werknemers te verhog<strong>en</strong>.<br />
Welnu, het f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong> “alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> veiligheidsrisico’s”<br />
staat reeds opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de ARBO wet, maar in het kader
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong>- <strong>en</strong> geweldsprev<strong>en</strong>tie kan het zeker ge<strong>en</strong> kwaad<br />
om in de diverse bedrijfssector<strong>en</strong> dit f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong> dring<strong>en</strong>d onder<br />
de aandacht te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Hieronder volg<strong>en</strong> <strong>en</strong>ige concrete<br />
beschrijving<strong>en</strong>, <strong>over</strong>g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> uit de ARBO website <strong>van</strong> het<br />
Ministerie SZW.<br />
Wat wordt verstaan onder alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong>?<br />
Als u werkzaamhed<strong>en</strong> verricht buit<strong>en</strong> het gezichtsveld of de<br />
gehoorafstand <strong>van</strong> ander<strong>en</strong> dan wordt dit gezi<strong>en</strong> als alle<strong>en</strong><br />
werk<strong>en</strong>.<br />
Risico’s<br />
Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> kan risico’s met zich meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s de<br />
avond- <strong>en</strong> nachtur<strong>en</strong> ziet e<strong>en</strong> bedrijf er heel anders uit dan<br />
<strong>over</strong>dag. De receptie, bedrijfshulpverl<strong>en</strong>ing of beveiliging zijn<br />
vaak niet aanwezig of maar gedeeltelijk. Het pand is donker.<br />
Collega’s zijn afwezig. Werknemers die alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
hierdoor vaak met andere arbeidsomstandighed<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong><br />
dan werknemers die <strong>over</strong>dag werk<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s normale<br />
bedrijfsur<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> <strong>van</strong> beroep<strong>en</strong><br />
Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> bijvoorbeeld zijn: monteurs, schoonmakers,<br />
chauffeurs, schilders, beveiligingsmedewerkers,<br />
conducteurs, verpleegkundig medewerkers, ziek<strong>en</strong>verzorgers,<br />
duikers, thuiswerkers, of verteg<strong>en</strong>woordigers.<br />
Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> vaak met andere<br />
arbeidsomstandighed<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> dan andere<br />
werknemers. In de risico inv<strong>en</strong>tarisatie <strong>en</strong><br />
– evaluatie (RI&E) moet hier speciaal aandacht<br />
aan word<strong>en</strong> besteed. Ook staan in de Arbowet expliciete regels<br />
voor e<strong>en</strong> aantal situaties waarin alle<strong>en</strong> gewerkt wordt.<br />
RI&E<br />
In de RI&E moet speciale aandacht word<strong>en</strong> besteed aan de<br />
risico’s voor alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. Als er alle<strong>en</strong> wordt gewerkt<br />
<strong>en</strong> zich daarbij risico’s kunn<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong>, moet de werkgever<br />
maatregel<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> om deze risico’s weg te nem<strong>en</strong> of te<br />
beperk<strong>en</strong>.<br />
Maatregel<strong>en</strong><br />
De maatregel<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> in beginsel aan de bron word<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, dus bij het ontwerp <strong>en</strong> de uitvoering/inrichting <strong>van</strong><br />
de werksituatie!<br />
Ongewilde gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> waarbij de veiligheid <strong>en</strong> gezondheid<br />
<strong>van</strong> de werknemers in gevaar kan kom<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> zoveel<br />
word<strong>en</strong> vermed<strong>en</strong> <strong>en</strong> de gevolg<strong>en</strong> daar<strong>van</strong> zoveel mogelijk<br />
beperkt.<br />
Wat zijn risicovolle situaties voor alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong>?<br />
Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> kan risico’s met zich meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Voorbeeld<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> risicovolle situaties voor alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> zijn:<br />
- Het betred<strong>en</strong> <strong>van</strong> beslot<strong>en</strong> ruimtes, zoals kelders, kruipruimtes,<br />
rioleringskanal<strong>en</strong>, mestputt<strong>en</strong>, tanks <strong>en</strong> vries- of<br />
koelcell<strong>en</strong>;<br />
- Het transporter<strong>en</strong> <strong>van</strong> geld vóór op<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> ná sluitingstijd<br />
bij onder andere horecabedrijv<strong>en</strong>, b<strong>en</strong>zinestations <strong>en</strong><br />
winkels;<br />
- Het verricht<strong>en</strong> <strong>van</strong> nachtdi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> in o.a.<br />
(ziek<strong>en</strong>)zorginstelling<strong>en</strong>;<br />
- Het betred<strong>en</strong> <strong>van</strong> isoleer- <strong>en</strong>/of crisisinterv<strong>en</strong>tieruimtes in<br />
de psychiatrie;<br />
- Het reager<strong>en</strong> op inbraakalarm;<br />
- Tijd<strong>en</strong>s het contact met bepaalde cliënt<strong>en</strong> (waarbij e<strong>en</strong><br />
aannemelijke of voorspelbare kans op <strong>agressie</strong>f of ander<br />
ongew<strong>en</strong>st gedrag bestaat);<br />
- Het werk<strong>en</strong> met giftige stoff<strong>en</strong>;<br />
- Het werk<strong>en</strong> met grote hoeveelhed<strong>en</strong> organische oplosmiddel<strong>en</strong>,<br />
sterke zur<strong>en</strong> <strong>en</strong> bas<strong>en</strong> of corrosieve stoff<strong>en</strong>;<br />
- Beklimming <strong>van</strong> kooiladders (zoals bij het beklimm<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
hoogspanningsmast<strong>en</strong>);<br />
- Het verricht<strong>en</strong> <strong>van</strong> werkzaamhed<strong>en</strong> waarbij het drag<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
perslucht noodzakelijk is.<br />
De keerzijde <strong>van</strong> kleinschaligheid <strong>en</strong> het solistisch<br />
werk<strong>en</strong> zijn de grote risico’s voor de veiligheid <strong>van</strong><br />
werknemers <strong>en</strong> cliënt<strong>en</strong> die kunn<strong>en</strong> ontstaan.<br />
Werkgevers <strong>en</strong> alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal<br />
maatregel<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> in situaties waarin alle<strong>en</strong> wordt<br />
gewerkt.<br />
Geïsoleerde werkzaamhed<strong>en</strong> die risico’s kunn<strong>en</strong> oplever<strong>en</strong>,<br />
mog<strong>en</strong> pas alle<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgevoerd nadat:<br />
- De risico’s <strong>van</strong> de alle<strong>en</strong> werkplek zorgvuldig zijn<br />
geanalyseerd.<br />
- Er aan de hand hier<strong>van</strong> bescherm<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> zijn<br />
getroff<strong>en</strong>.<br />
- Er maatregel<strong>en</strong> zijn getroff<strong>en</strong> om incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zoveel<br />
mogelijk te voorkom<strong>en</strong>.<br />
- Er voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn getroff<strong>en</strong> zodat er direct <strong>en</strong> adequaat<br />
hulpverl<strong>en</strong><strong>en</strong>d door bijvoorbeeld e<strong>en</strong> leidinggev<strong>en</strong>de of<br />
bedrijfshulpverl<strong>en</strong>er kan word<strong>en</strong> ingegrep<strong>en</strong>.<br />
- Er voor directe toegang is gezorgd, zowel voor externe als<br />
interne hulpverl<strong>en</strong>ers.<br />
- De alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de behoort waar nodig te word<strong>en</strong><br />
beschermd teg<strong>en</strong> risico’s zoals ongew<strong>en</strong>st bezoek,<br />
AA P<br />
13<br />
#3
14 #3<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
indringers <strong>en</strong>/of ongew<strong>en</strong>st gedrag. De in- <strong>en</strong> uitgang<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> de bedrijfsruimte kunn<strong>en</strong> zodanig word<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong><br />
dat dit binn<strong>en</strong> het door de organisatie gehanteerde<br />
protocol valt <strong>en</strong> gemakkelijk <strong>van</strong> binn<strong>en</strong>uit kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
geop<strong>en</strong>d.<br />
Alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> in risicosituaties mag uitsluit<strong>en</strong>d plaats<br />
vind<strong>en</strong> in opdracht <strong>van</strong>/of met medewet<strong>en</strong> <strong>van</strong> de<br />
leidinggev<strong>en</strong>de. Er moet<strong>en</strong> prev<strong>en</strong>tieve maatregel<strong>en</strong> zijn<br />
g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Binn<strong>en</strong> de organisatie behoort bek<strong>en</strong>d te zijn waar,<br />
wanneer (bijvoorbeeld tijd<strong>en</strong>s avond- <strong>en</strong> nachtur<strong>en</strong>) <strong>en</strong><br />
wie alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>. Het is nuttig om binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> bedrijf e<strong>en</strong><br />
actuele aanwezigheidsregistratie bij te houd<strong>en</strong>. Dit kan<br />
zowel schriftelijk als automatisch (met e<strong>en</strong> elektronische<br />
pas), of mondeling bij e<strong>en</strong> nachtportier of beveiligingsmedewerker.<br />
Voor person<strong>en</strong> met bepaalde ziektepatron<strong>en</strong>, of person<strong>en</strong><br />
die medicijn<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong> die het reactievermog<strong>en</strong><br />
beïnvloed<strong>en</strong>, is alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> niet altijd toegestaan.<br />
Raadpleeg in voorkom<strong>en</strong>de gevall<strong>en</strong> de bedrijfsarts of de<br />
huisarts.<br />
Voor zowel jeugdige werknemers onder de 18 jaar als voor<br />
onvoldo<strong>en</strong>de opgeleide medewerkers geldt dat zij niet<br />
zonder toezicht mog<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>.<br />
De alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de moet onder meer op de hoogte zijn<br />
<strong>van</strong> de bedrijfshulpverl<strong>en</strong>ing procedures zodat hij in staat<br />
AA P<br />
-<br />
-<br />
-<br />
is om bij e<strong>en</strong> calamiteit snel hulp te kunn<strong>en</strong> in roep<strong>en</strong>.<br />
De alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de moet duidelijk hoor- of zichtbaar alarm<br />
kunn<strong>en</strong> slaan. Het is <strong>van</strong> groot belang dat hij, waar dat<br />
nodig is, de beschikking heeft <strong>over</strong> goed werk<strong>en</strong>de<br />
communicatieapparatuur (e<strong>en</strong> vaste <strong>en</strong>/of mobiele<br />
telefoon, e<strong>en</strong> portofoon, etc.).<br />
De alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de behoort onder alle omstandighed<strong>en</strong><br />
via e<strong>en</strong> zo kort mogelijke, verlichte <strong>en</strong> bewegwijzerde<br />
vluchtweg <strong>van</strong> de werkplek te kunn<strong>en</strong> vlucht<strong>en</strong>. Hierbij<br />
moet hij niet gebruik hoev<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> bijzondere hulpmiddel<strong>en</strong>.<br />
Ook moet hij ge<strong>en</strong> obstakels op zijn weg vind<strong>en</strong>.<br />
De noodzakelijke sleutels <strong>en</strong>/of andere instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
bevind<strong>en</strong> zich onder direct (zichtbaar) handbereik <strong>van</strong> de<br />
alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de.<br />
De alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de registreert <strong>en</strong> meldt alle incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
die zich tijd<strong>en</strong>s de avond- <strong>en</strong> nachtur<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong> aan zijn<br />
leidinggev<strong>en</strong>de.<br />
Hoe wordt er toezicht gehoud<strong>en</strong>?<br />
De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de naleving <strong>van</strong><br />
de Arbowet. De Arbeidsinspectie kan eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> aan de<br />
maatregel<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> werkgever moet nem<strong>en</strong> om risicovolle<br />
situaties voor alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> te beperk<strong>en</strong>. De Arbeidsinspectie<br />
kan bevel<strong>en</strong> dat werkzaamhed<strong>en</strong> die ernstig gevaar<br />
oplever<strong>en</strong> word<strong>en</strong> stilgelegd. Dit bevel kan zich ook richt<strong>en</strong> tot<br />
e<strong>en</strong> zelfstandige of e<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>de.
Opleiding<strong>en</strong><br />
I NTERMEDIAIR<br />
B EDRIJFSCOACH<br />
T RAIN DE TRAINER<br />
Incompany Training<strong>en</strong><br />
AGRESSIEPREVENTIE<br />
Radar methode<br />
Regeer® met<br />
Controle & Fysieke<br />
Beheersing® (CFB)<br />
Advies – <strong>en</strong><br />
ondersteuningstraject<strong>en</strong><br />
bij ernstige<br />
gedragsproblem<strong>en</strong>.<br />
<strong>en</strong> aanpak bij<br />
I NTIMIDATIE<br />
B EDREIGING EN<br />
F YSIEK GEWELD<br />
Start<br />
31 maart<br />
2008<br />
[Advert<strong>en</strong>tie]<br />
Al sinds 1991 dé specialist<br />
voor communicatie, prev<strong>en</strong>tie,<br />
nazorg <strong>en</strong> sociale veiligheid<br />
met e<strong>en</strong> uitgebreid scala aan<br />
praktijkgerichte training<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
traineropleiding<strong>en</strong>.<br />
Posters<br />
Radar methode<br />
Regeer<br />
Zeker omgaan met<br />
<strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld<br />
CFB methode Regeer<br />
Fysiek professioneel<br />
omgaan met geweld<br />
Educatief<br />
notitie<br />
blokje<br />
Zinnige uitsprak<strong>en</strong> <strong>over</strong><br />
<strong>agressie</strong> prev<strong>en</strong>tie<br />
Bureaublokje, 23 x 20 cm<br />
40 vel per blok, e<strong>en</strong>zijdig full color<br />
bedrukt , 20 euro per bundel <strong>van</strong> 6<br />
stuks inclusief verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong>.<br />
Posters, 594 x 820 mm<br />
e<strong>en</strong>zijdig full color bedrukt,<br />
10 euro per stuk inclusief verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong>.<br />
Te bestell<strong>en</strong> op onze website<br />
www.leo.nl<br />
LEO Managem<strong>en</strong>t<br />
Agressie Prev<strong>en</strong>tie<br />
Zuideinde 281b<br />
1511 GP Oostzaan<br />
Tel: 020 - 493 34 37<br />
Fax: 020 - 493 38 28<br />
E-mail: managem<strong>en</strong>t@leo.nl<br />
www.leo.nl<br />
AA P<br />
C O M M U N I C AT I E, PREVENTIE, NAZ O R G & SOCIALE V E I L I G H E I D<br />
15<br />
#3
16 #3<br />
Boek<strong>en</strong> Boek<strong>en</strong><br />
Bak<strong>en</strong>s in niemandsland<br />
Opstell<strong>en</strong> <strong>over</strong> massaal geweld<br />
Auteur: Abram de Swaan<br />
Paperback | 237 Pagina’s | Bert Bakker<br />
| Prijs: € 18,90 |<br />
ISBN10: 9035131665<br />
In Nederland lijkt grootschalig geweld<br />
e<strong>en</strong> anomalie. Iets wat ander<strong>en</strong><br />
<strong>over</strong>komt <strong>en</strong> wat ander<strong>en</strong> volvoer<strong>en</strong>.<br />
Maar in de twintigste eeuw hebb<strong>en</strong><br />
stat<strong>en</strong> op ongeëv<strong>en</strong>aarde schaal<br />
gemoord onder ongewap<strong>en</strong>de, weerloze<br />
burgers. In die periode viel<strong>en</strong> vijfmaal<br />
zoveel burgerslachtoffers als militair<strong>en</strong>.<br />
In de grootscheepse geweldpleging zijn<br />
patron<strong>en</strong> te herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Alle groepsvorming<br />
gaat gepaard met gevoel<strong>en</strong>s<br />
voor id<strong>en</strong>tificatie jeg<strong>en</strong>s de eig<strong>en</strong><br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>van</strong> desid<strong>en</strong>tificatie t<strong>en</strong><br />
opzichte <strong>van</strong> ander<strong>en</strong>, die uitgeslot<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. In moderne tijd<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> die groepsgevoel<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> veel<br />
breder bereik gekreg<strong>en</strong>, <strong>en</strong> omvatt<strong>en</strong> ze<br />
rass<strong>en</strong>, klass<strong>en</strong>, naties <strong>en</strong> ook geloofsgroepering<strong>en</strong>.<br />
AA P<br />
De thematiek <strong>van</strong> grootscheeps geweld,<br />
groepsvorming <strong>en</strong> staatvorming valt<br />
niet onder één <strong>en</strong>kele wet<strong>en</strong>schap,<br />
maar ligt tuss<strong>en</strong> psychologie, sociologie,<br />
politiek <strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>is. In dat<br />
niemandsland tuss<strong>en</strong> de vakgebied<strong>en</strong>,<br />
zonder e<strong>en</strong> richtinggev<strong>en</strong>de discipline,<br />
wil dit boek e<strong>en</strong> bak<strong>en</strong> zijn waarmee<br />
iemand e<strong>en</strong> weg kan uitzett<strong>en</strong>. Bak<strong>en</strong>s<br />
in niemandsland gaat <strong>over</strong> ‘moord <strong>en</strong><br />
de staat’ <strong>en</strong> is daarmee de teg<strong>en</strong>hanger<br />
<strong>van</strong> De Swaans Zorg <strong>en</strong> de staat, dat<br />
nu bijna twintig jaar in druk is.<br />
Zinloos geweld bestaat niet<br />
Auteur: Olga Rod<strong>en</strong>ko & B. <strong>van</strong> der<br />
Haer<br />
Paperback | 96 pagina’s | SWP |<br />
Prijs: € 9,40 | ISBN10: 9066653833<br />
De laatste jar<strong>en</strong> wordt onze<br />
sam<strong>en</strong>leving <strong>over</strong>spoeld met bericht<strong>en</strong><br />
<strong>over</strong> zinloos geweld. Krant, radio <strong>en</strong> tv<br />
bested<strong>en</strong> ruimschoots aandacht aan<br />
dit f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong>. Waar ‘gewoon’ geweld<br />
nog <strong>en</strong>igszins te begrijp<strong>en</strong> is, omdat<br />
je meestal wel kunt zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> mogelijk<br />
aanvoel<strong>en</strong> waar de <strong>agressie</strong> <strong>van</strong>daan<br />
komt, is dit bij zinloos geweld niet<br />
het geval. Het kan schijnbaar zonder<br />
<strong>en</strong>ige zichtbare aanleiding - zonder<br />
‘zin’ - zomaar ope<strong>en</strong>s naast of achter je<br />
opduik<strong>en</strong>. De burger voelt zich onzeker<br />
<strong>en</strong> steeds onveiliger, <strong>en</strong> de <strong>over</strong>heid<br />
lijkt niet meer te do<strong>en</strong> dan prev<strong>en</strong>tiefbeveilig<strong>en</strong>de<br />
maatregel<strong>en</strong> te treff<strong>en</strong>.<br />
Hoe kun je ingrijp<strong>en</strong> in iets wat je niet<br />
begrijpt? De auteurs pleit<strong>en</strong> ervoor de<br />
aandacht <strong>van</strong> de daad te verlegg<strong>en</strong><br />
naar de dader <strong>en</strong> het verstoorde contact<br />
tuss<strong>en</strong> de oudere <strong>en</strong> jongere g<strong>en</strong>eratie<br />
te herstell<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> zo kunn<strong>en</strong> we er<br />
achter kom<strong>en</strong> wat voor zin het geweld<br />
voor de dader had <strong>en</strong> wat de werkelijke<br />
oorzak<strong>en</strong> er<strong>van</strong> zijn geweest.<br />
Olga Rod<strong>en</strong>ko (1924) <strong>en</strong> Bon <strong>van</strong><br />
der Haer (1915), die beid<strong>en</strong> als<br />
psycholog<strong>en</strong> jar<strong>en</strong>lang ervaring hebb<strong>en</strong><br />
opgedaan met probleemjonger<strong>en</strong>,<br />
schrev<strong>en</strong> dit boek op grond <strong>van</strong> hun<br />
persoonlijke verontwaardiging.<br />
Risicofactor<strong>en</strong> voor de<br />
ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>agressie</strong><br />
E<strong>en</strong> onderzoek naar de voorspellers<br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong> in e<strong>en</strong> groep <strong>agressie</strong>ve<br />
kinder<strong>en</strong>
Auteur: D. Huibers-Staal<br />
Paperback | pagina’s | SWP | Prijs:<br />
€ 14,90 | ISBN10: 978-90-6665-871-4<br />
Dagelijks staan de media bol <strong>van</strong><br />
bericht<strong>en</strong> <strong>over</strong> <strong>agressie</strong>-incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met<br />
kinder<strong>en</strong>. Agressie hoort bij de normale<br />
ontwikkeling <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kind. Maar als<br />
deze ontwikkeling problematisch<br />
verloopt, kan het uit de hand lop<strong>en</strong>.<br />
De kans dat e<strong>en</strong> kind zich <strong>agressie</strong>f<br />
ontwikkelt, wordt groter naarmate<br />
er meer risicofactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> minder<br />
protectieve factor<strong>en</strong> meespel<strong>en</strong>.<br />
Maar is de combinatie <strong>van</strong> deze<br />
factor<strong>en</strong> ook voorspell<strong>en</strong>d voor de ernst<br />
<strong>en</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> de <strong>agressie</strong>?<br />
Daphne Huibers-Staal probeert in dit<br />
boek hierop e<strong>en</strong> antwoord te vind<strong>en</strong>.<br />
Ze begint met e<strong>en</strong> theoretische<br />
verk<strong>en</strong>ning <strong>en</strong> vervolgt met e<strong>en</strong><br />
rapportage <strong>van</strong> e<strong>en</strong> empirisch<br />
onderzoek onder vijf<strong>en</strong>twintig schol<strong>en</strong><br />
verspreid <strong>over</strong> heel Nederland. Het<br />
geheel wordt afgeslot<strong>en</strong> met de<br />
implicaties voor de praktijk <strong>en</strong> in<br />
hoeverre de bevinding<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong><br />
tot concrete mogelijkhed<strong>en</strong> in de<br />
(secundaire) prev<strong>en</strong>tie <strong>van</strong> <strong>agressie</strong>.<br />
Dit boek is in eerste instantie bedoeld<br />
voor leerkracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> jeugdhulpverl<strong>en</strong>ers<br />
die werk<strong>en</strong> met kinder<strong>en</strong> die<br />
<strong>agressie</strong>f gedrag verton<strong>en</strong>, maar ook<br />
medewerkers <strong>van</strong> consultatiebureaus,<br />
peuterspeelzal<strong>en</strong>, kinderdagverblijv<strong>en</strong>,<br />
buit<strong>en</strong>schoolse op<strong>van</strong>gc<strong>en</strong>tra <strong>en</strong><br />
buurthuiz<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> hun voordeel<br />
ermee do<strong>en</strong>.<br />
Kort<br />
NIEUWS<br />
Vooral leidinggev<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
pest<strong>en</strong> op het werk<br />
NAARDEN - Ongeveer 4,5 proc<strong>en</strong>t <strong>van</strong> de werknemers<br />
in Nederland is op het werk slachtoffer <strong>van</strong> pesterij<strong>en</strong>.<br />
De leidinggev<strong>en</strong>de is vaak de dader.<br />
Dit blijkt uit onderzoek <strong>van</strong> het onderzoeksbureau<br />
ZebraZone onder 2230 werknemers.<br />
In 34 proc<strong>en</strong>t <strong>van</strong> de gevall<strong>en</strong> is de leidinggev<strong>en</strong>de<br />
betrokk<strong>en</strong> bij pesterij<strong>en</strong>, zegg<strong>en</strong> de slachtoffers.<br />
Bijna ev<strong>en</strong> vaak (32 proc<strong>en</strong>t) zijn het m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
buit<strong>en</strong>, zoals klant<strong>en</strong> of leerling<strong>en</strong>.<br />
Groep<strong>en</strong> collega’s zijn bij e<strong>en</strong> kwart <strong>van</strong> de pesterij<strong>en</strong><br />
betrokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> in e<strong>en</strong> op de zes gevall<strong>en</strong> is één collega<br />
de dader.<br />
Gevolg<strong>en</strong><br />
De gevolg<strong>en</strong> <strong>van</strong> het gepest zijn groot, zowel voor het<br />
slachtoffer als voor de organisatie. Slachtoffers hebb<strong>en</strong><br />
meer last <strong>van</strong> stress <strong>en</strong> voel<strong>en</strong> zich minder gezond. Zij<br />
verzuimd<strong>en</strong> het afgelop<strong>en</strong> jaar gemiddeld 20,5 dag<strong>en</strong>,<br />
terwijl niet-gepeste collega’s gemiddeld 6,4 dag<strong>en</strong> ziek<br />
thuis war<strong>en</strong>. Werknemers die gepest word<strong>en</strong>, prester<strong>en</strong><br />
ook minder, vind<strong>en</strong> zij zelf.<br />
In Frankrijk <strong>en</strong> België is volg<strong>en</strong>s dit onderzoek pest<strong>en</strong> op<br />
het werk e<strong>en</strong> groter probleem. Daar klaagt respectievelijk<br />
12 <strong>en</strong> 16 proc<strong>en</strong>t <strong>van</strong> de werknemers er<strong>over</strong>.<br />
In e<strong>en</strong> rapport dat het ministerie <strong>van</strong> Sociale Zak<strong>en</strong><br />
vorige maand naar de Tweede Kamer stuurde, kwam<br />
juist naar vor<strong>en</strong> dat in Nederland werknemers vaker<br />
klag<strong>en</strong> <strong>over</strong> pesterij<strong>en</strong> <strong>en</strong> intimidatie op het werk dan<br />
gemiddeld in andere Europese land<strong>en</strong>.<br />
(c) ANP<br />
6 december 2007<br />
AA P<br />
17<br />
#3
18 #3<br />
Verdieping<br />
door Leo Regeer<br />
Wat zijn de kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> bat<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong>?<br />
Vanuit de ARBO wet wordt in vele bedrijfssector<strong>en</strong><br />
geconcludeerd, dat <strong>agressie</strong> inderdaad <strong>agressie</strong> is<br />
wanneer de werknemer dat subjectief als zodanig<br />
ervaart. Dat gegev<strong>en</strong> op zich maakt het moeilijk zo niet<br />
onmogelijk om e<strong>en</strong> helder zicht te krijg<strong>en</strong> op de kost<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> bat<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong>. De auteur <strong>van</strong><br />
dit artikel probeert <strong>van</strong>uit de RADAR methode Regeer<br />
aanbeveling<strong>en</strong> te beschrijv<strong>en</strong> die kost<strong>en</strong> – <strong>en</strong> bat<strong>en</strong><br />
berek<strong>en</strong>ing beter mogelijk kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>.<br />
De aandacht voor <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld neemt de laatste jar<strong>en</strong><br />
toe. De verharding <strong>van</strong> de sam<strong>en</strong>leving raakt vooral m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
die onder moeilijke omstandighed<strong>en</strong> ander<strong>en</strong> prober<strong>en</strong><br />
te help<strong>en</strong>. Binn<strong>en</strong> diverse sector<strong>en</strong> wordt <strong>agressie</strong> teg<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong>st- of hulpverl<strong>en</strong>ers als e<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>d probleem ervar<strong>en</strong>.<br />
Uit onderzoek blijkt echter dat het aantal incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> waarbij<br />
geweld teg<strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ers wordt gebruikt niet to<strong>en</strong>eemt.<br />
Dat geldt wel voor de int<strong>en</strong>siteit. Behalve met verbale<br />
<strong>agressie</strong>, word<strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ers steeds vaker met lichamelijk<br />
geweld geconfronteerd binn<strong>en</strong> de beroepsuitoef<strong>en</strong>ing zowel in<br />
het bedrijf als daarbuit<strong>en</strong>.<br />
Per 1 januari 2007 is het afgelop<strong>en</strong> jaar de nieuwe ARBO wet<br />
<strong>van</strong> kracht geword<strong>en</strong>. De term<strong>en</strong> <strong>over</strong> <strong>agressie</strong>, intimidatie <strong>en</strong><br />
geweld uit de ‘oude‘ ARBO wet zijn ver<strong>van</strong>g<strong>en</strong> door de term<br />
´PsychoSociale Arbeidsbelasting´ (PSA) <strong>en</strong> onder dit begrip<br />
vall<strong>en</strong> nu (seksuele) intimidatie, <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld, pest<strong>en</strong>,<br />
werkdruk <strong>en</strong> stress. De wet hanteer voor deze begripp<strong>en</strong><br />
(abstracte) definities die subjectief te interpreter<strong>en</strong> zijn. De<br />
term PSA is niet zomaar gekoz<strong>en</strong>, maar hangt nauw sam<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> bek<strong>en</strong>d onderzoeksgegev<strong>en</strong> dat vele arbeidsongeschikt<strong>en</strong><br />
juist op grond <strong>van</strong> psychosociale klacht<strong>en</strong><br />
arbeidsongeschikt zijn geword<strong>en</strong>.<br />
De doelstelling <strong>van</strong> de nieuwe ARBO wet is dan ook: ”e<strong>en</strong><br />
goed ARBO beleid di<strong>en</strong>t bij te drag<strong>en</strong> aan het voorkom<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> ziekt<strong>en</strong> <strong>en</strong> ongevall<strong>en</strong> <strong>en</strong> het terugdring<strong>en</strong> <strong>van</strong> verzuim<br />
<strong>en</strong> arbeidsongeschiktheid.” De <strong>over</strong>heid gaat er <strong>van</strong>uit dat<br />
AA P<br />
de branches zelf e<strong>en</strong> concrete invulling gev<strong>en</strong> aan dit beleid<br />
<strong>en</strong> wil zo min mogelijk regels voorschrijv<strong>en</strong>.<br />
Vanuit de ARBO wet wordt in vele bedrijfssector<strong>en</strong> gecon-<br />
cludeerd, dat <strong>agressie</strong> inderdaad <strong>agressie</strong> is wanneer de<br />
werknemer dat als zodanig ervaart.<br />
En dan kom<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong>:<br />
1. Is dat wel zo?<br />
2. Wat is de definitie <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld?<br />
3. Welke incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> registreer ik nu wel of niet in de<br />
organisatie?<br />
4. Wat zijn de kost<strong>en</strong> <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>?<br />
5. Op welke basis di<strong>en</strong> ik <strong>veiligheidsbeleid</strong> te ontwikkel<strong>en</strong>?<br />
6. Wat zijn de kost<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong>?<br />
7. Wat zijn de bat<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie?<br />
1. Is dat wel zo?<br />
Om iets zinnigs te kunn<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> <strong>over</strong> de kost<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>agressie</strong>beleid moet<strong>en</strong> we helderheid gev<strong>en</strong> <strong>over</strong> wat we<br />
verstaan onder <strong>agressie</strong>. Als je nu honderd werknemers de<br />
vraag stelt wat zij onder <strong>agressie</strong> verstaan, krijg je honderd<br />
verschill<strong>en</strong>de (subjectieve) antwoord<strong>en</strong>. Belangrijk is het besef<br />
dat je als m<strong>en</strong>s in dezelfde situatie zowel slachtoffer als dader<br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld kunt zijn. De praktijk leert nag<strong>en</strong>oeg<br />
altijd, dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> door hun eig<strong>en</strong> angst<strong>en</strong> word<strong>en</strong> belemmerd<br />
in het eig<strong>en</strong> handel<strong>en</strong>. Dit resulteert doorgaans tot emotionele<br />
<strong>en</strong>/of intuïtieve acties. Person<strong>en</strong> met angst gebruik<strong>en</strong> de<br />
verkeerde interv<strong>en</strong>ties op het verkeerde mom<strong>en</strong>t of gebruik<strong>en</strong><br />
interv<strong>en</strong>ties die <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld eerder bevorder<strong>en</strong> dan<br />
beperk<strong>en</strong>. Ook wordt te vaak ingegrep<strong>en</strong> in de hoop controle<br />
te krijg<strong>en</strong> <strong>over</strong> de situatie, wat tot e<strong>en</strong> onnodig hoog aantal<br />
incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> leidt. Uit diverse onderzoek<strong>en</strong> blijkt, dat <strong>agressie</strong>f<br />
gedrag <strong>van</strong> werknemers richting cliënt<strong>en</strong> ev<strong>en</strong> vaak voorkomt<br />
als omgekeerd. Niet alle<strong>en</strong> verbaal, maar ook fysiek. Dat is<br />
eig<strong>en</strong>lijk logisch. Niets m<strong>en</strong>selijks is ons vreemd, ook niet op<br />
ons werk.
2. Wat is de definitie <strong>van</strong> PSA?<br />
Aanbeveling 1: Ik pleit uitdrukkelijk <strong>en</strong> vind het <strong>van</strong><br />
groot belang dat in alle branches e<strong>en</strong>zelfde definitie<br />
<strong>van</strong> het begrip PSA wordt beschrev<strong>en</strong> met e<strong>en</strong>duidige<br />
beschrijving in term<strong>en</strong> <strong>van</strong> objectief waarneembaar<br />
gedrag dat (seksuele) intimidatie, <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld,<br />
pest<strong>en</strong>, werkdruk <strong>en</strong> stress bepaalt.<br />
Zolang in onze maatschappij <strong>en</strong> in alle branches <strong>agressie</strong> <strong>en</strong><br />
geweld als subjectieve beleving geregistreerd blijft word<strong>en</strong>,<br />
zull<strong>en</strong> we nooit in staat blijk<strong>en</strong> de <strong>agressie</strong>- <strong>en</strong> geweldspiraal<br />
af te remm<strong>en</strong>, laat staan te verminder<strong>en</strong>. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> beweg<strong>en</strong><br />
zich in onze maatschappij door alle branches he<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat<br />
maakt juist concrete e<strong>en</strong>duidige uitwisseling <strong>van</strong> ervaring<strong>en</strong><br />
noodzakelijk om e<strong>en</strong> <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tiebeleid te ontwikkel<strong>en</strong>.<br />
Aangezi<strong>en</strong> iedere branche op eig<strong>en</strong> manier incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
registreert met uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de definities, blijft m<strong>en</strong> appels met<br />
Om het belang <strong>van</strong> e<strong>en</strong>duidigheid aan te ton<strong>en</strong><br />
moge het bijgaande <strong>over</strong>zicht verduidelijk<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> aantal situatie voorbeeld<strong>en</strong>:<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
e<strong>en</strong> kind schreeuwt <strong>en</strong> scheld teg<strong>en</strong> de ouders;<br />
e<strong>en</strong> discobezoeker scheld de portier uit als hem de toegang<br />
geweigerd wordt;<br />
e<strong>en</strong> psychiatrisch patiënt is het one<strong>en</strong>s met e<strong>en</strong> behandelingsafspraak<br />
<strong>en</strong> begint de verpleegkundige te bedreig<strong>en</strong>;<br />
e<strong>en</strong> klant is het niet e<strong>en</strong>s met de beslissing <strong>over</strong> zijn<br />
uitkering <strong>en</strong> begint de sociale di<strong>en</strong>st medewerker te<br />
beledig<strong>en</strong> <strong>en</strong> uit te scheld<strong>en</strong>;<br />
e<strong>en</strong> ambulancemedewerker beslist tot behandeling <strong>van</strong><br />
e<strong>en</strong> kind ter plaatse <strong>en</strong> de ouder vind dat het kind zo snel<br />
mogelijk naar het ziek<strong>en</strong>huis moet voor hulp <strong>en</strong> begint de<br />
hulpverl<strong>en</strong>er te bedreig<strong>en</strong>;<br />
e<strong>en</strong> thuiszorgmedewerker wordt tijd<strong>en</strong>s haar werkzaamhed<strong>en</strong><br />
door de heer des huizes met seksueel dreig<strong>en</strong>de<br />
gebar<strong>en</strong> bejeg<strong>en</strong>d;<br />
twee politieag<strong>en</strong>t<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgeschold<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreigd<br />
door publiek, dat zijn woede uit om e<strong>en</strong> verme<strong>en</strong>de te late<br />
reactie in de situatie.<br />
1) Definitie (dreig<strong>en</strong>d) verbaal <strong>agressie</strong>f gedrag<br />
volg<strong>en</strong>s de RADAR methode Regeer<br />
(Dreig<strong>en</strong>d) verbaal <strong>agressie</strong>f gedrag wordt gek<strong>en</strong>merkt<br />
door op de ander gerichte uiting<strong>en</strong>, vijandig <strong>van</strong> aard. De<br />
ander ervaart dit gedrag dan ook altijd als niet gew<strong>en</strong>st <strong>en</strong><br />
onplezierig. Het roept spanning op <strong>en</strong> maakt emoties <strong>van</strong><br />
angst, machteloosheid, boosheid of schuld los. De ander<br />
wordt echter (nog) niet direct aangevall<strong>en</strong> of geraakt.<br />
per<strong>en</strong> vergelijk<strong>en</strong>, ontbreekt er e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidige aanpak <strong>en</strong> kan<br />
m<strong>en</strong> onvoldo<strong>en</strong>de ler<strong>en</strong> <strong>van</strong> elkanders ervaring<strong>en</strong>. Dat zal er<br />
naar mijn m<strong>en</strong>ing toe leid<strong>en</strong>, dat de <strong>agressie</strong>- <strong>en</strong> geweldspiraal<br />
zich in alle branches alle<strong>en</strong> maar zal blijv<strong>en</strong> int<strong>en</strong>siver<strong>en</strong>.<br />
Vanuit de RADAR methode Regeer blijkt namelijk, dat e<strong>en</strong><br />
dergelijke e<strong>en</strong>duidigheid door alle branches he<strong>en</strong> wel degelijk<br />
mogelijk is, aangezi<strong>en</strong> het proces <strong>van</strong> <strong>agressie</strong>f gedrag altijd<br />
<strong>en</strong> <strong>over</strong>al hetzelfde verloopt. Overal in alle branches werk<strong>en</strong><br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met hetzelfde gezonde <strong>en</strong> ongezonde gedrag. Alle<strong>en</strong><br />
de omstandighed<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> in de branches <strong>en</strong> dus op<br />
welke wijze je omgaat met dat gedrag bepaalt in hoge mate<br />
de verschill<strong>en</strong> in de branches. M.a.w. de “diagnose” <strong>van</strong> het<br />
gedrag <strong>van</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> is e<strong>en</strong>duidig, de objectieve gedragsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
zijn e<strong>en</strong>duidig <strong>en</strong> zelfs het interv<strong>en</strong>tielabel <strong>en</strong> het<br />
gew<strong>en</strong>ste resultaat blijv<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidig. Kortom: <strong>van</strong>uit Regeer’s<br />
Radarmethode is het gehele <strong>agressie</strong> proces waard<strong>en</strong> vrij <strong>en</strong><br />
heel e<strong>en</strong>duidig <strong>en</strong> concreet weer te gev<strong>en</strong> voor alle branches.<br />
2) Objectieve gedragsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>van</strong>uit<br />
de RADAR methode o.a.:<br />
- mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> sarcastische <strong>en</strong> kwets<strong>en</strong>de opmerking<strong>en</strong>;<br />
- vloek<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitscheld<strong>en</strong>;<br />
- respectloos andere m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> elkaar uitspel<strong>en</strong>;<br />
- teg<strong>en</strong> de persoon gerichte verw<strong>en</strong>sing<strong>en</strong> uit<strong>en</strong>;<br />
- het duidelijk bedreig<strong>en</strong> <strong>van</strong> have <strong>en</strong> goed;<br />
- op de ander neerzi<strong>en</strong> <strong>en</strong> als minderwaardig bestempel<strong>en</strong>;<br />
3) Het gew<strong>en</strong>ste resultaat<br />
Win -win situatie door deëscalatie bewerkstellig<strong>en</strong><br />
4) Interv<strong>en</strong>tielabel volg<strong>en</strong>s de Radar methode<br />
Gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> (= toegespitste branche specifieke<br />
handeling<strong>en</strong> / acties in deze situaties).<br />
Het mag duidelijk zijn, dat in deze voorbeeldsituaties<br />
1) de definitie <strong>en</strong> 2) de objectieve gedragsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>,<br />
3) het gew<strong>en</strong>ste resultaat zowel als 4) het interv<strong>en</strong>tielabel in<br />
alle branches e<strong>en</strong>duidig zoud<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zijn.<br />
De manier waarop de gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> gesteld kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verschilt<br />
natuurlijk per situatie <strong>en</strong> is afhankelijk met welke m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
m<strong>en</strong> in die situatie <strong>van</strong> do<strong>en</strong> heeft. Eerst daar onderscheid<strong>en</strong><br />
branches <strong>en</strong> sector<strong>en</strong> zich, de uitvoering <strong>van</strong> de interv<strong>en</strong>ties<br />
di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> op maat toe te spits<strong>en</strong>! Uitsluit<strong>en</strong>d in het handel<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong> <strong>van</strong> interv<strong>en</strong>ties word<strong>en</strong> ieders unieke specifieke<br />
waard<strong>en</strong> toegevoegd <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> branches zich onderscheid<strong>en</strong>.<br />
Uitsluit<strong>en</strong>d de ‘uitvoering <strong>van</strong> die interv<strong>en</strong>ties’ gev<strong>en</strong> ‘kleur’<br />
aan het handel<strong>en</strong> <strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> de bijzondere eig<strong>en</strong>heid <strong>van</strong> die<br />
branche!<br />
AA P<br />
19<br />
#3
20 #3<br />
Model angst<br />
RADAR methode Regeer ®<br />
‘Gezond gedrag’ is e<strong>en</strong> vaak terugker<strong>en</strong>de term in de RADAR<br />
methode Regeer <strong>en</strong> staat voor e<strong>en</strong> adequate reactie op de<br />
gemoedstoestand waarin e<strong>en</strong> persoon zich bevindt. Voor alle<br />
niveaus in het model - <strong>van</strong> assertiviteit, agitatie, verbale <strong>en</strong><br />
fysieke dreiging tot geweld - is omschrev<strong>en</strong> wat de uiterlijke<br />
objectieve verschijningsvorm<strong>en</strong> in gedrag zijn. Daarnaast<br />
wordt in de methode uite<strong>en</strong>gezet, hoe je op de verschill<strong>en</strong>de<br />
vorm<strong>en</strong> moet reager<strong>en</strong>. De methode beschrijft ook de<br />
mogelijke gemoedstoestand<strong>en</strong> <strong>van</strong> het slachtoffer, variër<strong>en</strong>d<br />
<strong>van</strong> lichte, matige, hevige tot extreme angst. Belangrijk hierbij<br />
is hoe de dader én het slachtoffer de k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> bij zichzelf<br />
herk<strong>en</strong>t, onderk<strong>en</strong>t <strong>en</strong> vertaalt naar ‘gezond gedrag’.<br />
Het gebruik <strong>van</strong> de RADAR methode zorgt voor e<strong>en</strong> optimaal<br />
professioneel omgaan met <strong>agressie</strong>. Als e<strong>en</strong> medewerker de<br />
verschill<strong>en</strong>de niveaus <strong>van</strong> intimidatie, <strong>agressie</strong>, pest<strong>en</strong>, geweld<br />
<strong>en</strong> gedragsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>t <strong>en</strong> er adequaat mee omgaat,<br />
kunn<strong>en</strong> spanning<strong>en</strong> afnem<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> medewerker in e<strong>en</strong> stadium<br />
<strong>van</strong> dreig<strong>en</strong>d geweld, kan het proces bijvoorbeeld omker<strong>en</strong> tot<br />
het stadium <strong>van</strong> agitatie of assertiviteit. Dán werk je dus aan<br />
prev<strong>en</strong>tie. Natuurlijk moet de medewerker ook de zekerheid<br />
hebb<strong>en</strong> dat er in geval <strong>van</strong> nood hulp komt. Daarvoor heb je<br />
e<strong>en</strong> goed <strong>veiligheidsbeleid</strong> nodig.<br />
3. Welke incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> registreer ik nu wel of niet in<br />
de organisatie?<br />
Als incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> onbesprok<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>, kan de angst of boosheid<br />
e<strong>en</strong> verlamm<strong>en</strong>de uitwerking krijg<strong>en</strong>. De angst kan daarnaast<br />
resulter<strong>en</strong> in ongecontroleerde agitatie <strong>en</strong> <strong>agressie</strong>ve bejeg<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> cliënt<strong>en</strong>, bezoekers. Ook partners, familie <strong>en</strong><br />
vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> hier<strong>van</strong> indirect het slachtoffer word<strong>en</strong>. Het<br />
komt regelmatig voor dat medewerkers voor onbepaalde tijd<br />
ziek word<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ongew<strong>en</strong>ste ervaring<strong>en</strong> zich vertal<strong>en</strong> naar<br />
moeilijk herk<strong>en</strong>bare lichamelijke <strong>en</strong>/of psychosociale klacht<strong>en</strong>.<br />
AA P<br />
ASSERTIVITEIT<br />
GEWELDDADIG<br />
gr<strong>en</strong>s <strong>over</strong>schrijd<strong>en</strong><br />
DREIGEND<br />
VERBAAL / FYSIEK<br />
gezond<br />
spanning<br />
AGITATIE<br />
machteloosheid<br />
Respectvol: win-win<br />
Wederzijdse veiligheid<br />
Minimale beschadiging<br />
PANIEK<br />
fysiek gewelddadige situatie<br />
Professioneel<br />
ingrijp<strong>en</strong><br />
Onderhandel<strong>en</strong><br />
Keuze mom<strong>en</strong>t:<br />
wel / niet ingrijp<strong>en</strong><br />
“TWILIGHT ZONE”<br />
Ruimte bied<strong>en</strong> /<br />
Gedragsalternatiev<strong>en</strong><br />
Communicatie / Attitude<br />
Kansrijke prev<strong>en</strong>tie<br />
R - Registratie<br />
A - Agressie<br />
D - Diagnose<br />
A - Analyse<br />
R - Risico<br />
EXTREME ANGST<br />
gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> stell<strong>en</strong><br />
HEVIGE ANGST<br />
erk<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
MATIGE ANGST<br />
herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
LICHTE ANGST<br />
normaal<br />
Fysieke zekerheid<br />
Team techniek<strong>en</strong><br />
Team sam<strong>en</strong>werking<br />
Aanbeveling 2: Ik vind het <strong>van</strong> groot belang dat in alle<br />
branches e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidige incid<strong>en</strong>tregistratie gehanteerd<br />
gaat word<strong>en</strong>. Doorgaans is er zeer veel aandacht<br />
voor de registratie <strong>van</strong> ernstige incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, die echter<br />
gelukkig minder vaak voorkom<strong>en</strong>. Ik pleit in het kader<br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie in alle branches voor meer<br />
gerichte aandacht t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> minder ernstige<br />
incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op het niveau <strong>van</strong> geagiteerd gedrag<br />
(zie incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>model), incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die veel vaker <strong>en</strong><br />
dagelijks plaatsvind<strong>en</strong>.<br />
Wat is e<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t?<br />
Vanuit de RADAR methode Regeer in de context <strong>van</strong><br />
<strong>agressie</strong> staat het begrip ‘incid<strong>en</strong>t’ voor e<strong>en</strong> gebeurt<strong>en</strong>is. De<br />
gebeurt<strong>en</strong>is kan weliswaar meer of minder ernstig zijn, maar<br />
betek<strong>en</strong>t ge<strong>en</strong> ramp <strong>en</strong> veroorzaakt in principe ge<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>d<br />
psychisch letsel. Dit neemt niet weg dat de betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> wel<br />
getraumatiseerd kunn<strong>en</strong> rak<strong>en</strong>. Bij het definiër<strong>en</strong> <strong>van</strong> het<br />
begrip incid<strong>en</strong>t in de context <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong>/of geweld zijn<br />
de volg<strong>en</strong>de <strong>over</strong>weging<strong>en</strong> <strong>van</strong> belang:<br />
1. De definitie <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld.<br />
2. De mogelijkheid <strong>van</strong> e<strong>en</strong> goede voorbereiding.<br />
3. De mate <strong>van</strong> schade bij slachtoffers.<br />
4. De mate <strong>van</strong> professioneel handel<strong>en</strong>.<br />
5. De mate <strong>van</strong> zorgvuldigheid bij het professioneel handel<strong>en</strong>.<br />
6. De aansprakelijkheid in de situatie.<br />
Ad 2: Incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> waarop betrokk<strong>en</strong> zich (ev<strong>en</strong>tueel met<br />
collega’s) kunn<strong>en</strong> voorbereid<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> duidelijk <strong>van</strong><br />
situaties waarbij e<strong>en</strong> medewerker op e<strong>en</strong> onverwacht mom<strong>en</strong>t<br />
met de bedreiging of het geweld wordt geconfronteerd.<br />
Ad 3: Wanneer de betrokk<strong>en</strong>e de controle op de situatie<br />
verliest, bestaat er het risico <strong>van</strong> beschadiging (fysiek,<br />
psychisch of sociaalemotioneel).<br />
Ad 4: Met e<strong>en</strong>duidige criteria <strong>en</strong> e<strong>en</strong> vast omschrev<strong>en</strong><br />
beroepsstandaard kan de mate <strong>van</strong> professioneel handel<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> getoetst.<br />
Het grootste<br />
Ad 5: Protocoll<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
aantal<br />
veiligheidsprocedures incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> wordt<br />
zijn <strong>van</strong> groot belang veroorzaakt door<br />
bij het voorkom<strong>en</strong> <strong>van</strong> steeds dezelfde<br />
<strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld. kleine groep<br />
E<strong>en</strong> medewerker mag m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>.<br />
bijvoorbeeld nooit<br />
alle<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gevaarlijke situatie<br />
terechtkom<strong>en</strong>.<br />
Ad 6: Alle betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> moet<strong>en</strong> wet<strong>en</strong><br />
wie aansprakelijk wordt gesteld in<br />
geval <strong>van</strong> e<strong>en</strong> (ernstig) incid<strong>en</strong>t.
Definitie <strong>van</strong> e<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t volg<strong>en</strong>s de RADAR methode<br />
Regeer<br />
E<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t is e<strong>en</strong> (on)verwachte situatie met meerdere<br />
betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong>, die zich afspeelt op één <strong>van</strong> de niveaus <strong>van</strong> de<br />
RADAR-classificatie. Betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de controle <strong>over</strong><br />
het professioneel handel<strong>en</strong> in deze situatie niet verlor<strong>en</strong>. Er<br />
is sprake <strong>van</strong> e<strong>en</strong> ingrijp<strong>en</strong>de gebeurt<strong>en</strong>is, met of zonder<br />
slachtoffer(s).<br />
Definitie <strong>van</strong> e<strong>en</strong> ernstig incid<strong>en</strong>t volg<strong>en</strong>s de RADAR<br />
methode Regeer<br />
E<strong>en</strong> ernstig incid<strong>en</strong>t is e<strong>en</strong> (on)verwachte situatie met<br />
meerdere betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong>, die zich doorgaans afspeelt op het<br />
tweede <strong>en</strong>/of derde niveau <strong>van</strong> de RADAR-classificatie. Op dit<br />
niveau is de betrokk<strong>en</strong>e de controle <strong>over</strong> het professionele<br />
handel<strong>en</strong> in meer of mindere mate verlor<strong>en</strong>. De situatie is zo<br />
ingrijp<strong>en</strong>d dat er waarschijnlijk sprake is <strong>van</strong> e<strong>en</strong> of meerdere<br />
slachtoffer(s).<br />
4. Wat zijn de kost<strong>en</strong> <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>?<br />
Aanbeveling 3: Al dieg<strong>en</strong><strong>en</strong> die in e<strong>en</strong> organisatie<br />
bij e<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t zijn betrokk<strong>en</strong> zijn ook deg<strong>en</strong><strong>en</strong> die<br />
betrokk<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> bij de registratie <strong>van</strong> dat<br />
incid<strong>en</strong>t. Dat wil dus zegg<strong>en</strong> zowel de medewerker(s)<br />
als de klant(<strong>en</strong>)!<br />
Veiligheidsbeleid start met het registrer<strong>en</strong> <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
<strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld: met<strong>en</strong> is wet<strong>en</strong>! Dat kost tijd <strong>en</strong> geld,<br />
ev<strong>en</strong>als het implem<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> goed <strong>veiligheidsbeleid</strong>.<br />
Bij de registratie <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> ziet m<strong>en</strong> het belang <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong>duidige definitie <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> de vaststelling <strong>van</strong> het<br />
incid<strong>en</strong>t op basis <strong>van</strong> objectiviteit.<br />
De huidige problematiek in organisaties behelst namelijk, dat<br />
m<strong>en</strong> naar mijn m<strong>en</strong>ing onjuiste informatie <strong>over</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
verzameld door “onderrapportage” <strong>en</strong>/of “<strong>over</strong> rapportage”<br />
<strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Daardoor heeft m<strong>en</strong> op managem<strong>en</strong>t niveau<br />
e<strong>en</strong> vertek<strong>en</strong>d beeld <strong>van</strong> wat er daadwerkelijk aan incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
in de organisatie plaatsvindt.<br />
Bijvoorbeeld: e<strong>en</strong> medewerker wordt door e<strong>en</strong> klant<br />
persoonlijk bedreigd of zelfs geslag<strong>en</strong>…<br />
Medewerker A ervaart dit subjectief als niet ernstig, gebeurt<br />
wel vaker, haalt z’n schouders op <strong>en</strong> zal het incid<strong>en</strong>t niet<br />
meld<strong>en</strong>. Medewerker B ervaart dit subjectief wel als ernstig,<br />
is er door <strong>van</strong> z’n stuk <strong>en</strong> zal het incid<strong>en</strong>t wel meld<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> goed geïmplem<strong>en</strong>teerd <strong>veiligheidsbeleid</strong> verschaft alle<br />
medewerkers dezelfde objectieve observatiek<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> verplicht e<strong>en</strong> dergelijk incid<strong>en</strong>t te meld<strong>en</strong>, ongeacht de<br />
subjectieve beleving: medewerker A <strong>en</strong> B zull<strong>en</strong> beid<strong>en</strong><br />
ditzelfde incid<strong>en</strong>t wel meld<strong>en</strong>.<br />
Aanbeveling 4: De kost<strong>en</strong> <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
uitsluit<strong>en</strong>d bepaald word<strong>en</strong> op basis <strong>van</strong> objectieve<br />
registratie.<br />
Er bestaat e<strong>en</strong> goede Nederlandse uitdrukking: e<strong>en</strong> goede<br />
voorbereiding is het halve werk.… dat geldt zeker voor<br />
<strong>veiligheidsbeleid</strong>.<br />
E<strong>en</strong> goed <strong>veiligheidsbeleid</strong> schept de voorwaard<strong>en</strong> om<br />
incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> te verminder<strong>en</strong> <strong>en</strong> de kost<strong>en</strong> te beheers<strong>en</strong>, alle<br />
incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> zal nu <strong>en</strong> in de toekomst nooit lukk<strong>en</strong>.<br />
Op basis <strong>van</strong> voorgaande alinea’s kom ik tot de volg<strong>en</strong>de opzet<br />
<strong>van</strong> gemiddelde kost<strong>en</strong> per incid<strong>en</strong>t:<br />
- Met daadwerkelijke kost<strong>en</strong> bedoel ik hier e<strong>en</strong> ‘expert<br />
inschatting‘ <strong>van</strong> de b<strong>en</strong>odigde tijd waarin medewerkers<br />
betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn in het incid<strong>en</strong>t.<br />
- Als uurloon hanteer ik € 25,- = 1 ½ x modaal inkom<strong>en</strong><br />
(€ 45.000,- per jaar), aangezi<strong>en</strong> de praktijkervaring leert,<br />
dat zowel de uitvoer<strong>en</strong>de(n) als op <strong>en</strong>ig mom<strong>en</strong>t ook de<br />
direct leidinggev<strong>en</strong>de betrokk<strong>en</strong> is bij e<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t.<br />
- E<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong>e in e<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t kan op dat mom<strong>en</strong>t niet<br />
zijn ‘normale’ werk do<strong>en</strong> <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t dus voor dezelfde tijd<br />
ver<strong>van</strong>g<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>, dit zijn ook directe incid<strong>en</strong>t kost<strong>en</strong>.<br />
- Na het incid<strong>en</strong>t kost het tijd om collegiale nazorg aan<br />
slachtoffers te verl<strong>en</strong><strong>en</strong>, dit berek<strong>en</strong> ik als directe kost<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> wel als volgt: 1 uur x 2 collega’s per slachtoffer.<br />
- Alle <strong>over</strong>ige voorwaard<strong>en</strong>schepp<strong>en</strong>de <strong>en</strong> indirecte kost<strong>en</strong><br />
vall<strong>en</strong> mijns inzi<strong>en</strong>s onder de noemer <strong>veiligheidsbeleid</strong>,<br />
deze kost<strong>en</strong> betrek ik hier niet in de directe incid<strong>en</strong>tkost<strong>en</strong>.<br />
- Onder de rubriek mogelijk vervolg staan indicatiekost<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>oemd, die in de kost<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong> verklaard<br />
word<strong>en</strong>.<br />
AA P<br />
21<br />
#3
22 #3<br />
soort<br />
incid<strong>en</strong>t<br />
AA P<br />
indicatie<br />
kost<strong>en</strong> *<br />
Extreem ernstig incid<strong>en</strong>t<br />
3 betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
tijd: 90 min.<br />
+ ver<strong>van</strong>ging<br />
<strong>en</strong> nazorg<br />
€ 300,-<br />
per<br />
incid<strong>en</strong>t<br />
Hevig ernstig incid<strong>en</strong>t<br />
2 betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
tijd: 60 min.<br />
+ ver<strong>van</strong>ging<br />
<strong>en</strong> nazorg<br />
€150,-<br />
per<br />
incid<strong>en</strong>t<br />
Matig ernstig incid<strong>en</strong>t<br />
1 betrokk<strong>en</strong>e<br />
tijd: 30 min.<br />
€ 12,50<br />
per<br />
incid<strong>en</strong>t<br />
+ mogelijk<br />
gevolg<br />
Arbeids-<br />
ongeschiktheid<br />
WAO<br />
jaarsalaris<br />
medewerker<br />
langdurig<br />
verzuim<br />
week/maand<br />
salaris<br />
medewerker<br />
kortdur<strong>en</strong>d<br />
verzuim<br />
€ 370,- per<br />
jaar per<br />
medewerker<br />
frequ<strong>en</strong>tie<br />
maandelijks<br />
of jaarlijks<br />
wekelijks of<br />
maandelijks<br />
dagelijks<br />
De incid<strong>en</strong>t kost<strong>en</strong> zijn exclusief de kost<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
<strong>van</strong> € 940,- per fte werknemer per jaar (zie verder).<br />
Dit <strong>over</strong>zicht maakt het belang <strong>van</strong> het implem<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
e<strong>en</strong> goed <strong>veiligheidsbeleid</strong> duidelijk, immers zeer ernstige<br />
incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> (gelukkig) minder vaak voor, maar<br />
indi<strong>en</strong> deze incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong> zijn er wel veel meer<br />
medewerkers in betrokk<strong>en</strong>, die ook nog e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> grotere kans<br />
lop<strong>en</strong> op langdurig ‘<strong>agressie</strong>’ verzuim of om t<strong>en</strong>gevolge <strong>van</strong><br />
geweld op de werkplek min of meer volledig arbeidsongeschikt<br />
te rak<strong>en</strong>.<br />
Bij e<strong>en</strong> grotere inzet <strong>van</strong> medewerker ur<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> dan ook<br />
nog e<strong>en</strong>s de kost<strong>en</strong> met die factor te verm<strong>en</strong>igvuldig<strong>en</strong>, neem<br />
bijvoorbeeld e<strong>en</strong> ernstig incid<strong>en</strong>t dat zodanig escaleert, dat<br />
hele teams of afdeling<strong>en</strong> al of niet met inzet <strong>van</strong> beveiliging in<br />
rep <strong>en</strong> roer kom<strong>en</strong>.<br />
Nogmaals wil ik ook de aandacht richt<strong>en</strong> op de matig ernstige<br />
incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op het niveau <strong>van</strong> geagiteerd gedrag. Medewerkers<br />
die te do<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met woord<strong>en</strong>wisseling<strong>en</strong>, conflict<strong>en</strong> met<br />
collega’s of leidinggev<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, terecht of onterechte boosheid<br />
<strong>van</strong> klant<strong>en</strong>, deze situaties kom<strong>en</strong> echt veelvuldig voor in de<br />
dagelijkse praktijk.<br />
Medewerkers met angst gebruik<strong>en</strong> in deze situaties vaak de<br />
verkeerde interv<strong>en</strong>ties op het verkeerde mom<strong>en</strong>t of gebruik<strong>en</strong><br />
interv<strong>en</strong>ties die de agitatie juist lat<strong>en</strong> escaler<strong>en</strong> naar meer<br />
ernstige <strong>agressie</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Het is evid<strong>en</strong>t, dat met het<br />
train<strong>en</strong> <strong>van</strong> medewerkers in e<strong>en</strong> meer professionele omgang<br />
met boze klant<strong>en</strong> of collega’s de organisatie veel ‘winst ‘ kan<br />
oplever<strong>en</strong> <strong>en</strong> de kwaliteit <strong>van</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing kan verhog<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld: E<strong>en</strong> organisatie registreert per jaar aan incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />
mate extreem hevig matig<br />
aantal 4 20 100<br />
kost<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t € 1200,- € 3000,- € 1250,aantal<br />
betrokk<strong>en</strong><br />
medewerkers<br />
12 40 100<br />
Mogelijk gevolg 12 x 20 x 100 x<br />
arbeids- langdurig kortdur<strong>en</strong>d<br />
ongeschikt verzuim verzuim<br />
à minimaal € 37.000,- per jaar<br />
Bepaal:<br />
1. Het aantal <strong>en</strong> soort<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat jaarlijks plaatsvindt in<br />
uw organisatie.<br />
2. De directe incid<strong>en</strong>t kost<strong>en</strong>.<br />
3. De mogelijke verzuimkost<strong>en</strong> gerelateerd aan de incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
5. Op welke basis di<strong>en</strong>t de organisatie<br />
<strong>veiligheidsbeleid</strong> te ontwikkel<strong>en</strong>?<br />
Aanbeveling 5: Het is de gezam<strong>en</strong>lijke verantwoordelijkheid<br />
<strong>van</strong> de leiding <strong>en</strong> de medewerkers in de<br />
organisatie dat alle medewerkers vertrouw<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
in - <strong>en</strong> zich gesteund voel<strong>en</strong> door het <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
in de organisatie waar zij werk<strong>en</strong>. Als e<strong>en</strong> medewerker<br />
zich niet veilig voelt in zijn werk, dan ervar<strong>en</strong> de<br />
klant<strong>en</strong> ook onveiligheid <strong>en</strong> vermindert de kwaliteit <strong>van</strong><br />
de zorg – <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing.<br />
Stel e<strong>en</strong> gedragscode voor de organisatie op.<br />
Veiligheid in het werk is mijns inzi<strong>en</strong>s onlosmakelijk verbond<strong>en</strong><br />
met de kwaliteit <strong>van</strong> het werk <strong>en</strong> de di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing. Veiligheid<br />
begint bij e<strong>en</strong> ieder zelf, “verbeter de wereld <strong>en</strong> begin bij<br />
jezelf” is zeer <strong>van</strong> toepassing. Het is dus belangrijk om<br />
allereerst goede aandacht te bested<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> algeme<strong>en</strong><br />
gedrag<strong>en</strong> gedragscode. E<strong>en</strong> gedragscode is in organisaties<br />
e<strong>en</strong> veronachtzaamd gebied, vaak wordt e<strong>en</strong> gedragscode<br />
verward met afsprak<strong>en</strong> <strong>over</strong> huisregels, dat is heel wat anders.<br />
Huisregels gaan meestal <strong>over</strong> wat wel of niet is toegestaan in<br />
de contact<strong>en</strong>, zijn meest negatief gelad<strong>en</strong> met allerlei gebod<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> verbod<strong>en</strong> <strong>en</strong> huisregels leid<strong>en</strong> niet in het minst juist tot<br />
vele conflict<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> gedragscode gaat <strong>over</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> organisatie, die,<br />
onafhankelijk <strong>van</strong> hiërarchie, dus alle medewerkers <strong>van</strong> hoog<br />
tot laag, <strong>van</strong> portier tot <strong>en</strong> met directie, maar ook alle externe<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, zoals klant<strong>en</strong> <strong>en</strong> bezoekers, afsprek<strong>en</strong> op welke wijze<br />
m<strong>en</strong> bij voorkeur met elkaar omgaat.<br />
Voorbeeld: e<strong>en</strong> chef vind dat zijn medewerker e<strong>en</strong> klant niet<br />
juist te woord staat.
Mogelijke gedragregel:<br />
a. De medewerker wordt direct door zijn chef hierop aan-<br />
gesprok<strong>en</strong> t<strong>en</strong> <strong>over</strong>staan <strong>van</strong> collega’s <strong>en</strong> klant<strong>en</strong>.<br />
b. De chef grijpt in <strong>en</strong> neemt de situatie <strong>over</strong> <strong>van</strong> de<br />
medewerker.<br />
c. De chef verzoekt de medewerker na het voorval ev<strong>en</strong> mee<br />
te kom<strong>en</strong> naar andere ruimte <strong>en</strong> spreekt de medewerker<br />
aan.<br />
d. De chef maakt notitie <strong>van</strong> het voorval <strong>en</strong> br<strong>en</strong>gt het thema<br />
als ag<strong>en</strong>dapunt ter bespreking op e<strong>en</strong> teambije<strong>en</strong>komst die<br />
hij voorzit.<br />
e. De chef verzoekt de betrokk<strong>en</strong> medewerker na het voorval<br />
om zelf de situatie als incid<strong>en</strong>t in te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> team<br />
intervisiebije<strong>en</strong>komst.<br />
Angst <strong>en</strong> onmacht zijn dé risicofactor<strong>en</strong> die de kans op het<br />
ontstaan <strong>van</strong> PSA vergot<strong>en</strong>.<br />
Besteed daarom bij het ontwikkel<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> gedragscode<br />
specifieke aandacht aan omgangsregels die:<br />
- het zelfbeeld <strong>van</strong> medewerkers <strong>en</strong> klant<strong>en</strong> niet kunn<strong>en</strong><br />
bedreig<strong>en</strong>;<br />
- niet inspel<strong>en</strong> op de onbevredigde behoeft<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
medewerkers <strong>en</strong> klant<strong>en</strong>;<br />
- ge<strong>en</strong> exist<strong>en</strong>tiële waard<strong>en</strong> <strong>van</strong> medewerkers <strong>en</strong> klant<strong>en</strong><br />
aantast<strong>en</strong>.<br />
Aanbeveling 6: De organisatie di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> systeem <strong>van</strong><br />
kwaliteitstoetsing met betrekking tot veiligheid te<br />
realiser<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> gedeg<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong> begint dus met het opstell<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> goede gedragscode <strong>en</strong> voorts e<strong>en</strong> efficiënte<br />
gegev<strong>en</strong>sverzameling door het e<strong>en</strong>duidig, bij voorkeur digitaal,<br />
register<strong>en</strong> <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Daarna kan m<strong>en</strong> <strong>over</strong>gaan tot het<br />
opstell<strong>en</strong> <strong>van</strong> protocoll<strong>en</strong> <strong>en</strong> procedures, waarbij het vooral<br />
<strong>van</strong> belang is, om duidelijk vast te stell<strong>en</strong> wie, wat, waar <strong>en</strong><br />
hoe. Wie draagt verantwoordelijkheid, hoe <strong>en</strong> voor welke<br />
situaties <strong>en</strong> op welk mom<strong>en</strong>t <strong>en</strong> hoe wordt er dan gehandeld.<br />
In de 21e eeuw zijn ook de hulpmiddel<strong>en</strong> op digitaal <strong>en</strong><br />
elektronische gebied <strong>van</strong> belang, deze middel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong><br />
uitsluit<strong>en</strong>d in te zett<strong>en</strong> ter ondersteuning <strong>van</strong> het proces. Het<br />
mag nooit zo zijn, dat m<strong>en</strong> d<strong>en</strong>kt met e<strong>en</strong> camera het<br />
geweldsrisico ingedamd te hebb<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> camera doet niets<br />
meer of minder dan register<strong>en</strong> <strong>en</strong> is e<strong>en</strong> hulpmiddel doch ge<strong>en</strong><br />
doel. Ook zijn er materiële <strong>en</strong> <strong>over</strong>ige personele kost<strong>en</strong>, d<strong>en</strong>k<br />
aan de aanpassing<strong>en</strong> <strong>van</strong> ruimt<strong>en</strong>, kwaliteit <strong>en</strong> kwantiteit <strong>van</strong><br />
personeel die vereist zijn in uitzonderlijke situaties.<br />
Slachtoffers <strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> recht op e<strong>en</strong> gedeg<strong>en</strong><br />
collegiale nazorg, daarbij inbegrep<strong>en</strong> ook uw klant<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
bezoekers als deze slachtoffer zijn <strong>van</strong> e<strong>en</strong> incid<strong>en</strong>t in uw<br />
organisatie.<br />
Goede basis – <strong>en</strong> follow-up training<strong>en</strong> om de deskundigheid<br />
<strong>van</strong> medewerkers te bevorder<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale plaats in<br />
te nem<strong>en</strong> als jaarlijks vast onderdeel in <strong>veiligheidsbeleid</strong>. Op<br />
basis <strong>van</strong> de registratie uitkomst<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> (direct) leidinggev<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
beter bepal<strong>en</strong> welke deskundigheid voor welke<br />
werknemers het meest vereist is. E<strong>en</strong> goed <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
voorziet ook in het op maat toespits<strong>en</strong> <strong>van</strong> de training<strong>en</strong>. Zo<br />
hoeft bijvoorbeeld niet iedere werknemer getraind te word<strong>en</strong><br />
in het fysiek ingrijp<strong>en</strong> in extreme geweldsituaties, maar<br />
wel hebb<strong>en</strong> veel meer<br />
medewerkers training<br />
nodig in <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie<br />
vaardighed<strong>en</strong>.<br />
Veiligheidsbeleid behelst<br />
ook beleidsbespreking<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> uitvoer<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
managers <strong>en</strong> het gestructureerd<br />
inbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de<br />
intervisie bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong><br />
op afdeling<strong>en</strong> niveau,<br />
met als uitgangspunt:<br />
wat is er gebeurd <strong>en</strong> hoe<br />
kunn<strong>en</strong> we hier<strong>van</strong> ler<strong>en</strong><br />
om in de toekomst op e<strong>en</strong><br />
meer professionele wijze<br />
hiermee om te gaan.<br />
AA P<br />
23<br />
#3
24 #3<br />
Op strategisch niveau in de organisatie behor<strong>en</strong> alle process<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>einde het <strong>veiligheidsbeleid</strong> jaarlijks of<br />
tweejaarlijks te evaluer<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij te stell<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale<br />
stuurgroep of zoals in vele bedrijv<strong>en</strong> reeds e<strong>en</strong> BOT (bedrijfsop<strong>van</strong>g<br />
team) is ingesteld.<br />
Agressie is e<strong>en</strong> dynamisch interactieproces <strong>en</strong> in de loop der<br />
tijd kunn<strong>en</strong> de risico’s, omgangsvorm<strong>en</strong>, omstandighed<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
doelgroep<strong>en</strong> verander<strong>en</strong>, dus ook de veiligheidsmaatregel<strong>en</strong>.<br />
6. Wat zijn de kost<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong>?<br />
Aanbeveling 7: E<strong>en</strong> gedeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisatie breed<br />
gedrag<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong> verdi<strong>en</strong>t zich zelf terug <strong>en</strong> is<br />
e<strong>en</strong> investering in de kwaliteit <strong>van</strong> de di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing.<br />
Agressie kost<strong>en</strong> het bedrijfslev<strong>en</strong> <strong>en</strong> de maatschappij veel,<br />
heel veel geld. D<strong>en</strong>kt u zich maar e<strong>en</strong>s ev<strong>en</strong> in, hoe de kost<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> oplop<strong>en</strong> wanneer werknemers arbeidsongeschikt<br />
rak<strong>en</strong> door net te vaak geconfronteerd te zijn met angstige <strong>en</strong><br />
bedreig<strong>en</strong>de werksituaties. In het begrip Psychosociale<br />
Arbeidsbelasting PSA zijn niet voor niets de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
werkdruk <strong>en</strong> stress opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, klacht<strong>en</strong> die meestal het<br />
gevolg kunn<strong>en</strong> zijn <strong>van</strong> het te lang in onveilige situaties<br />
blijv<strong>en</strong> doorwerk<strong>en</strong>. Agressie is niet zeld<strong>en</strong> e<strong>en</strong> onderligg<strong>en</strong>de<br />
red<strong>en</strong> voor werknemers, vaak met geheel andere argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
bekleed, te vertrekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te solliciter<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> andere baan.<br />
Om de lezer e<strong>en</strong> beeld te gev<strong>en</strong> hoe deze kost<strong>en</strong> zichtbaar<br />
gemaakt kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, zal ik e<strong>en</strong> aantal voorbeeld<br />
rek<strong>en</strong>modell<strong>en</strong> de revue lat<strong>en</strong> passer<strong>en</strong>.<br />
a. <strong>Kost<strong>en</strong></strong> arbeidsongeschiktheid gerelateerd aan<br />
<strong>agressie</strong>, intimidatie <strong>en</strong> geweld op de werkplek<br />
E<strong>en</strong> calculatie voorbeeld<br />
(met Regeer’s Agressie Calculatie Factor/ACF = 0.165):<br />
In Nederland zijn ongeveer 800.000 arbeidsongeschikt<strong>en</strong><br />
(WAO’ers), waar<strong>van</strong> 200.000 WAO’ers minder dan 80 %<br />
arbeidsongeschikt zijn (stand september 2007, CBS).<br />
Onderzoek (2001, Ministerie SZW) geeft aan, dat ongeveer<br />
1/3 (0,33 %) <strong>van</strong> het aantal arbeidsongeschikt<strong>en</strong> gerelateerd<br />
is aan psychosociale klacht<strong>en</strong>.<br />
50 % <strong>van</strong> de arbeidsongeschikt<strong>en</strong> met psychosociale klacht<strong>en</strong><br />
is gerelateerd aan <strong>agressie</strong>, intimidatie, pest<strong>en</strong> <strong>en</strong> geweld op<br />
de werkplek.<br />
Hierdoor kom ik simpelweg op de ACF <strong>van</strong> 0.165<br />
(0.33 : 2 = 0.165).<br />
0.165 x 600.000 volledige WAO’ers = 99.000 volledige<br />
WAO’ers gerelateerd aan <strong>agressie</strong> op de werkplek.<br />
0.165 x 200.000 gedeeltelijke WAO’ers = 33.000 gedeeltelijke<br />
WAO’ers gerelateerd aan <strong>agressie</strong> op de werkplek.<br />
AA P<br />
<strong>Kost<strong>en</strong></strong> WAO’ers gerelateerd aan <strong>agressie</strong> op de werkplek:<br />
Stel modaal inkom<strong>en</strong> € 30.000,- per jaar.<br />
70 % <strong>van</strong> 99.000 volledige WAO’ers € 2.079.000.000<br />
50 % <strong>van</strong> 33.000 gedeeltelijke WAO’ers € 495.000.000<br />
Totale kost<strong>en</strong> per jaar bedrijfslev<strong>en</strong> € 2.574.000.000<br />
Langdurig “<strong>agressie</strong>verzuim“ kost e<strong>en</strong> bedrijf maximaal 2 jaar<br />
lang het volledige jaarsalaris per werknemer.<br />
b. <strong>Kost<strong>en</strong></strong> ‘<strong>agressie</strong>’ verzuim in bedrijf of instelling<br />
met Regeer’s ACF<br />
Aangezi<strong>en</strong> arbeidsverzuim meestal voorafgaat aan arbeidsongeschiktheid,<br />
kan dezelfde rek<strong>en</strong>som naar mijn m<strong>en</strong>ing ook<br />
voor bedrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> instelling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast.<br />
Ik neem als uitgangspunt e<strong>en</strong> gemiddeld verzuimperc<strong>en</strong>tage<br />
<strong>van</strong> 5 %, let wel, er zijn organisaties waar het verzuimperc<strong>en</strong>tage<br />
daar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> blijft, maar ook kan het verzuimperc<strong>en</strong>tage<br />
beduid<strong>en</strong>d hoger ligg<strong>en</strong>.<br />
aantal<br />
werk-<br />
nemers<br />
in bedrijf<br />
verzuim<br />
5 %<br />
5 %<br />
verzuim x<br />
Regeer’s<br />
ACF 0.165<br />
kost<strong>en</strong> ‘<strong>agressie</strong>’<br />
verzuim x<br />
1½ modaal<br />
€ 45.000,- per jaar<br />
50 2,5 0.41 € 18.500,- per jaar<br />
200 10 1.65 € 74.250,- per jaar<br />
400 20 3.3 € 148.500,- per jaar<br />
600 30 4.95 € 222.750,- per jaar<br />
1000 50 8.25 € 371.250,- per jaar<br />
2000 100 16.5 € 742.500,- per jaar<br />
“Agressieverzuim” kost e<strong>en</strong> bedrijf gemiddeld<br />
minimaal € 370,- per fte werknemer per jaar.<br />
Tijd<strong>en</strong>s de evaluatie <strong>van</strong> de ARBO wet in 2004 kwam het<br />
feit naar vor<strong>en</strong>, dat in de grotere bedrijv<strong>en</strong> <strong>agressie</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
meer hand<strong>en</strong> <strong>en</strong> voet<strong>en</strong> krijgt dan in de kleinere<br />
bedrijv<strong>en</strong>. De kost<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> vorm<strong>en</strong> wellicht de drijfveer,<br />
hoe meer werknemers hoe groter de schade, nietwaar? Toch<br />
schuilt daar e<strong>en</strong> groot gevaar in, werknemers in e<strong>en</strong> klein<br />
bedrijf staan aan dezelfde gevar<strong>en</strong> bloot <strong>en</strong> voel<strong>en</strong> zich beslist<br />
ev<strong>en</strong> onveilig bij gevaar als hun collega bij de grotere broer. Er<br />
di<strong>en</strong>t mijns inzi<strong>en</strong>s slechts e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel criterium te geld<strong>en</strong> voor<br />
alle bedrijv<strong>en</strong>, groot of klein: als uw werknemer niet veilig kan<br />
werk<strong>en</strong>, dan lop<strong>en</strong> uw klant<strong>en</strong> ook grotere veiligheidsrisico’s.<br />
Aanbeveling 8: De mate waarin u omgaat met<br />
<strong>agressie</strong> zegt ev<strong>en</strong> veel <strong>over</strong> de kwaliteit <strong>van</strong><br />
uw di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing.
In de meeste organisaties zijn de kost<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
min of meer het ‘stiefkindje’ op de begroting <strong>en</strong> vertaalt zich<br />
vaak in ‘ad hoc’ beleid: er gebeurt plotseling <strong>en</strong> ‘schijnbaar’<br />
totaal onverwacht e<strong>en</strong> ernstig geweldsincid<strong>en</strong>t met slachtoffers,<br />
iedere<strong>en</strong> in rep <strong>en</strong> roer <strong>en</strong> <strong>van</strong>uit alle kant<strong>en</strong> moet in<br />
de organisatie ‘gezocht’ word<strong>en</strong> naar budget om de nu direct<br />
b<strong>en</strong>odigde <strong>en</strong> vereiste extra middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> maatregel<strong>en</strong> te<br />
financier<strong>en</strong>. Gelukkig zijn er ook veel organisaties waar m<strong>en</strong><br />
meer structureel budget inruimt, maar toch... meestal word<strong>en</strong><br />
allerlei veiligheidsmaatregel<strong>en</strong> zoals training<strong>en</strong>, personele<br />
inzet, hulpmiddel<strong>en</strong>, ver<strong>van</strong>gingsur<strong>en</strong> onttrokk<strong>en</strong> uit het<br />
reguliere budget. Ja, <strong>en</strong> als er dan geld naar andere prioriteit<strong>en</strong><br />
gegaan is <strong>en</strong> er ge<strong>en</strong> geld meer beschikbaar is, dan wordt<br />
veiligheid ‘het sluitstuk’ <strong>van</strong> die begroting met alle gevolg<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> di<strong>en</strong>. Ik pleit voor e<strong>en</strong> meer structurele aanpak <strong>en</strong> voor<br />
e<strong>en</strong> daadwerkelijk <strong>en</strong> realistisch kost<strong>en</strong>dekk<strong>en</strong>d budget<br />
Veiligheidsbeleid.<br />
Dat kan e<strong>en</strong> organisatie uitsluit<strong>en</strong>d realiser<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong><br />
managem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> alle medewerkers de prioriteit ook int<strong>en</strong>tioneel<br />
ondersteun<strong>en</strong>. Ik hoop met dit artikel medewerkers <strong>en</strong><br />
managem<strong>en</strong>t bewust te lat<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, dat veiligheid onontbeerlijk<br />
is <strong>en</strong> in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate zelfs onontkoombaar <strong>en</strong><br />
ess<strong>en</strong>tieel wordt voor e<strong>en</strong> gezonde bedrijfsvoering <strong>en</strong> goede<br />
kwaliteit <strong>van</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing.<br />
Voorbeeld berek<strong>en</strong>ing <strong>van</strong> Regeer’s VCF<br />
Veiligheidsbeleid Calculatie Factor<br />
Ik neem e<strong>en</strong> modaal bruto jaarloon als basis € 30.000,-<br />
De afdracht sociale premies bedraagt 20 % <strong>van</strong><br />
de loonsom € 6.000,<strong>van</strong><br />
die loonsom trek ik 5 % arbeidsverzuim af € 5.700,dan<br />
verm<strong>en</strong>igvuldig ik het restant loonsom met<br />
de ACF 0.165<br />
dan kom ik op het bedrag wat ik noem VCF.<br />
Geadviseerde kost<strong>en</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong><br />
per fte werknemer per jaar € 940,-<br />
Aanbeveling 9: laat de organisatie de beleidskaders<br />
veiligheid vaststell<strong>en</strong> <strong>en</strong> vertaal de uitvoering <strong>van</strong> dat<br />
beleid in e<strong>en</strong> jaarlijks budget per afdeling of team <strong>van</strong><br />
medewerkers.<br />
Leg de verantwoordelijkheid daar waar ie hoort,<br />
namelijk de directe leidinggev<strong>en</strong>de/manager is er<br />
verantwoordelijk voor, dat zijn medewerkers veilig<br />
kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> t<strong>en</strong>einde e<strong>en</strong> goede kwaliteit <strong>van</strong><br />
di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing te kunn<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>.<br />
7. Wat zijn de bat<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong>prev<strong>en</strong>tie?<br />
T<strong>en</strong> slotte<br />
Aanbeveling 10: Bij periodieke toetsing <strong>van</strong> de<br />
perc<strong>en</strong>tages werknemer - <strong>en</strong> klanttevred<strong>en</strong>heid,<br />
arbeidsverzuim, arbeidsongeschiktheid én personeelsverloop<br />
kan de organisatie inzicht krijg<strong>en</strong> in de mate<br />
<strong>van</strong> succesvolle implem<strong>en</strong>tatie <strong>van</strong> <strong>veiligheidsbeleid</strong>.<br />
De bat<strong>en</strong> <strong>van</strong> veiligheidbeleid vertal<strong>en</strong> zich in de organisatie in<br />
resultat<strong>en</strong> zoals beschrev<strong>en</strong> in de doelstelling <strong>van</strong> de nieuwe<br />
ARBO wet: “het voorkom<strong>en</strong> <strong>van</strong> ziekt<strong>en</strong> <strong>en</strong> ongevall<strong>en</strong> <strong>en</strong> het<br />
terugdring<strong>en</strong> <strong>van</strong> verzuim <strong>en</strong> arbeidsongeschiktheid.”<br />
Ieder ernstig incid<strong>en</strong>t dat in de organisatie voorkom<strong>en</strong> kan<br />
word<strong>en</strong> is winst.<br />
Wanneer voorkom<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> gewond rak<strong>en</strong> in incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is dat winst. Dat zal zich na<br />
verloop <strong>van</strong> tijd ook vertal<strong>en</strong> in minder verzuimkost<strong>en</strong> voor de<br />
organisatie <strong>en</strong> wat misschi<strong>en</strong> minst<strong>en</strong>s zo belangrijk is, in het<br />
terugdring<strong>en</strong> <strong>van</strong> het verloopperc<strong>en</strong>tage onder personeel. Als<br />
werknemers goede collegiale nazorg g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> bij incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong>,<br />
training<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> om meer deskundig te word<strong>en</strong>, zich<br />
gesteund voel<strong>en</strong> in moeilijke situaties, gehoord word<strong>en</strong> door<br />
het managem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> zelfverzekerd plezier in hun werk hebb<strong>en</strong>,<br />
dan zull<strong>en</strong> zij minder g<strong>en</strong>eigd zijn om de veilige werkplek in te<br />
ruil<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> andere baan. Dat vertaalt zich uiteindelijk ook<br />
in e<strong>en</strong> kwalitatief betere werkwijze.<br />
De bat<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> voor iedere organisatie specifiek jaarlijks<br />
kwantificeerbaar vast te stell<strong>en</strong> zijn.<br />
Dat kan de organisatie ook vast stell<strong>en</strong> door, naast de<br />
verplichte klachtregeling<strong>en</strong> (negatief), tev<strong>en</strong>s periodiek klant<br />
tevred<strong>en</strong>heid onderzoek te verricht<strong>en</strong> (positief).<br />
De organisatie zal wellicht aang<strong>en</strong>aam verrast kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
door het positieve imago dat de klant<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> verwoord<strong>en</strong>,<br />
wanneer de veiligheid <strong>en</strong> kwaliteit <strong>van</strong> de di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing zijn<br />
uitstraling niet mist!<br />
De rek<strong>en</strong>modell<strong>en</strong> in dit artikel zijn<br />
door de schrijver op persoonlijke titel<br />
<strong>en</strong> met de grootste zorgvuldigheid<br />
sam<strong>en</strong>gesteld. Noch de schrijver,<br />
noch de uitgever stell<strong>en</strong> zich echter<br />
aansprakelijk voor ev<strong>en</strong>tuele schade<br />
als gevolg <strong>van</strong> ev<strong>en</strong>tuele onjuist-<br />
hed<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of onvolkom<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> in<br />
deze rek<strong>en</strong>modell<strong>en</strong>.<br />
Leo Regeer: Opleider <strong>en</strong><br />
adviseur te Amsterdam<br />
AA P<br />
25<br />
#3
26 #3<br />
Ag<strong>en</strong>da Websites Websites<br />
Ag<strong>en</strong>da<br />
i n t e r n a t i o n a a l co n g r e s<br />
18 - 19 maart 2008<br />
1 st Bi<strong>en</strong>nial Confer<strong>en</strong>ce of<br />
the International Family<br />
Aggression Society<br />
Preston, Lancashire, UNITED KINGDOM<br />
URL: www.uclan.ac.uk/<br />
facs/sci<strong>en</strong>ce/psychol/<br />
ifas/ifasindex.html<br />
V<strong>en</strong>ue: University of<br />
C<strong>en</strong>tral Lancashire<br />
Organisers: Dr. Nicola<br />
Graham-Ke<strong>van</strong> & Crime Solutions<br />
Landelijke Studiedag<br />
Kindermishandeling 2008<br />
Donderdag 28 februari 2008<br />
9.30 - 17.00 uur te Eindhov<strong>en</strong><br />
www.congresburo.com<br />
Iedere<strong>en</strong> die in zorg, welzijn <strong>en</strong><br />
onderwijs met kinder<strong>en</strong> of ouders<br />
werkt, kan op <strong>en</strong>ig mom<strong>en</strong>t te mak<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong> met het thema kindermishandeling.<br />
Hetzij omdat er vermoed<strong>en</strong>s<br />
ontstaan dat e<strong>en</strong> bepaald kind<br />
mishandeld wordt, hetzij omdat er<br />
bek<strong>en</strong>d is dat e<strong>en</strong> kind e<strong>en</strong> mishandelingsverled<strong>en</strong><br />
heeft. Vooral wanneer<br />
de ouders <strong>en</strong> het kind uit e<strong>en</strong> andere<br />
(sub)cultuur afkomstig zijn, is het<br />
extra moeilijk om mishandeling vast<br />
te stell<strong>en</strong>, vermoed<strong>en</strong>s te besprek<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong> te zoek<strong>en</strong>. Op deze<br />
studiedag wordt daarom stilgestaan<br />
bij signal<strong>en</strong> <strong>van</strong> kindermishandeling<br />
<strong>en</strong> de manier<strong>en</strong> waarop zulke signal<strong>en</strong><br />
geïnterpreteerd, gedeeld <strong>en</strong> besprok<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die e<strong>en</strong><br />
andere culturele achtergrond hebb<strong>en</strong>.<br />
AA P<br />
V&VN-congres<br />
www.avvv.net<br />
V&VN organiseert 7 februari 2008<br />
voor alle verpleegkundig<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
verzorg<strong>en</strong>d<strong>en</strong> e<strong>en</strong> congres met als<br />
titel ‘Harde keuzes in e<strong>en</strong> zacht<br />
beroep’.<br />
Tijd<strong>en</strong>s dit congres wordt op veel<br />
manier<strong>en</strong> stil gestaan bij de vraag wat<br />
verpleegkundig<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
nodig hebb<strong>en</strong> om goed <strong>en</strong> veilig te<br />
kunn<strong>en</strong> verpleg<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>. Ook<br />
het omgaan met geweld is e<strong>en</strong> thema.<br />
Landelijk congres<br />
Ouder<strong>en</strong>mishandeling<br />
Donderdag 31 januari 2008<br />
Naturalis Leid<strong>en</strong><br />
Doelgroep: Beleids-, staf- <strong>en</strong><br />
coördiner<strong>en</strong>de medewerkers bij<br />
geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, GGD’s, Advies <strong>en</strong><br />
Steunpunt<strong>en</strong> Huiselijk Geweld,<br />
instelling<strong>en</strong> voor welzijn <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing,<br />
(thuis-)zorginstelling<strong>en</strong>,<br />
GGZ, politie, huisarts<strong>en</strong>, ziek<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong>,<br />
woningbouwcorporaties.<br />
Kortom: iedere<strong>en</strong> die in zijn/haar werk<br />
op beleids-, coördiner<strong>en</strong>d of uitvoer<strong>en</strong>d<br />
niveau te mak<strong>en</strong> krijgt met ouder<strong>en</strong>.<br />
Inlichting<strong>en</strong>: Leids Congres Bureau,<br />
Jacqueline <strong>van</strong> Wiering<strong>en</strong>, t: 071-<br />
5148203, e: jacqueline@leidscongresbureau.nl,<br />
www.leidscongresbureau.<br />
nl/ouder<strong>en</strong>mishandeling<br />
www.huiselijkgeweld.nl<br />
De website is in eerste instantie opgezet<br />
als verzamelpunt <strong>van</strong> informatie.<br />
Het Ondersteuningsprogramma huiselijk<br />
geweld <strong>van</strong> MOVISIE probeert alle<br />
gegev<strong>en</strong>s, die <strong>over</strong> het onderwerp<br />
huiselijk geweld voorhand<strong>en</strong> zijn te<br />
bundel<strong>en</strong>.<br />
Meer <strong>over</strong> het<br />
Ondersteuningsprogramma<br />
De website wordt hiermee e<strong>en</strong> loket<br />
waar beroepsgroep<strong>en</strong> <strong>en</strong> publiek terecht<br />
kunn<strong>en</strong> voor informatie. De website is<br />
de plaats waar vraag <strong>en</strong> antwoord bij<br />
elkaar kom<strong>en</strong>.<br />
www.weetwatjetypt.nl<br />
Pest<strong>en</strong> via internet, hoezo laf!?<br />
Helaas is het e<strong>en</strong> probleem waar wij<br />
steeds meer mee te mak<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>.<br />
Het is belangrijk om digitaal pest<strong>en</strong><br />
(cyberpest<strong>en</strong>) te voorkom<strong>en</strong> of te<br />
verhelp<strong>en</strong>. Op deze site vind je g<strong>en</strong>oeg<br />
informatie, tips <strong>en</strong> hulp die jullie kunn<strong>en</strong><br />
help<strong>en</strong>. Deze site is in drie gedeelt<strong>en</strong><br />
ingericht: kinder<strong>en</strong>, ouders <strong>en</strong><br />
leerkracht<strong>en</strong>.<br />
Wee t u in t e r e s s a n t e We b s i t e s?<br />
gee f ze do o r aa n de re d a c t i e !
Praktijkcase<br />
Praktijkcase<br />
p s y c h o s o c i a l e<br />
a r b e i d s b e l a s t i n g (psa)!<br />
12 maart 2008 <strong>van</strong> 09.30 – 12.00 uur<br />
B<strong>en</strong>t u in uw<br />
organisatie<br />
betrokk<strong>en</strong> bij<br />
veilig werk<strong>en</strong>?<br />
Waar u k<strong>en</strong>nis <strong>van</strong> kunt nem<strong>en</strong><br />
Na inbr<strong>en</strong>g <strong>van</strong> de praktijksituatie<br />
algeme<strong>en</strong> of op e<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> werkplek:<br />
- Wat betek<strong>en</strong>t de nieuwe ARBO<br />
wet voor de diverse bedrijv<strong>en</strong>?<br />
- Hoe kun je in je eig<strong>en</strong> branche<br />
ARBO zorg op maat mak<strong>en</strong>?<br />
- Hoe kun je de PSA vroegtijdig<br />
signaler<strong>en</strong>?<br />
- Welke interv<strong>en</strong>ties <strong>en</strong> prev<strong>en</strong>tie<br />
maatregel<strong>en</strong> zijn effectief?<br />
- Hoe werkt de Arbeidsinspectie<br />
nu in de praktijk?<br />
- Wat is mijn rol als werknemer?<br />
z i c h t op veiligheidsrisico’s<br />
in al l e e n We r k l o c at i e s<br />
16 mei 2008 <strong>van</strong> 09.30 – 12.00 uur<br />
B<strong>en</strong>t u alle<strong>en</strong> werkzaam<br />
in e<strong>en</strong> locatie?<br />
Werkt u vaak alle<strong>en</strong><br />
als groepsbegeleider?<br />
Over implem<strong>en</strong>tatie bij o.a. <strong>agressie</strong> <strong>van</strong> de nieuwe ARBO wet<br />
Bij de invoering <strong>van</strong> de nieuwe ARBO wet <strong>van</strong>af 1 januari 2007 moet<strong>en</strong> werkgevers <strong>en</strong><br />
werknemers sam<strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ter prev<strong>en</strong>tie <strong>van</strong> de psychosociale arbeidsbelasting,<br />
te wet<strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong> aandrag<strong>en</strong> voor <strong>agressie</strong>, geweld, intimidatie, pest<strong>en</strong> <strong>en</strong> werkdruk.<br />
Inschrijfbon (stuur e<strong>en</strong> kopie per deelnemer bij meerdere aanmelding<strong>en</strong>)<br />
Beide studiedag<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> plaats <strong>van</strong> 09.30 – 12.00 uur te<br />
Amsterdam. Uw investering per studie ocht<strong>en</strong>d bedraagt<br />
€ 95,- per deelnemer.<br />
Ja, ik schrijf mij in voor:<br />
Studie ocht<strong>en</strong>d Praktijkcase PSA<br />
op wo<strong>en</strong>sdag 12 maart 2008<br />
Studie ocht<strong>en</strong>d Zicht op Veiligheidsrisico’s bij<br />
alle<strong>en</strong> werklocaties op vrijdag 16 mei 2008<br />
Waar u verder nog k<strong>en</strong>nis <strong>van</strong> kunt nem<strong>en</strong><br />
* actuele informatie <strong>over</strong> psychosociale<br />
arbeidsbelasting (PSA)<br />
* kort <strong>en</strong> krachtige verheldering <strong>van</strong> de<br />
nieuwe wett<strong>en</strong><br />
* werk<strong>en</strong> <strong>van</strong>uit uw praktijksituatie<br />
* e<strong>en</strong> helder, e<strong>en</strong>duidig begripp<strong>en</strong>kader<br />
Zo schrijft u zich in<br />
Via internet: www.leo.nl<br />
Via e – mail: managem<strong>en</strong>t@leo.nl<br />
Via fax<strong>en</strong>: 020 – 493 38 28<br />
Telefonisch: 020 – 493 34 37<br />
Antwoordbon opstur<strong>en</strong> aan: LEO studiedag<strong>en</strong>,<br />
Antwoordnummer 42045, 1020 VB Amsterdam<br />
Deze training<strong>en</strong><br />
zijn ook op maat<br />
incompany voor<br />
uw organisatie<br />
in te zett<strong>en</strong>, u<br />
kunt e<strong>en</strong> offerte<br />
aanvrag<strong>en</strong>...<br />
Voor wie zijn deze op<strong>en</strong> praktijk<br />
studiedag<strong>en</strong> bestemd?<br />
voor alle werknemers <strong>en</strong> voor iedere<strong>en</strong><br />
die verantwoordelijkheid draagt voor<br />
e<strong>en</strong> veilige werkplek in zorg, onderwijs<br />
<strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing in geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
bedrijv<strong>en</strong> zoals verpleegkundig<strong>en</strong>,<br />
begeleiders, teamleiders, managers,<br />
leerkracht<strong>en</strong>, ARBO / BHV functiona-<br />
riss<strong>en</strong>, doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, m<strong>en</strong>tor<strong>en</strong>, coör-<br />
dinator<strong>en</strong>, vertrouw<strong>en</strong>s-person<strong>en</strong>,<br />
voorlichters, led<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong>commis-<br />
sies, OR led<strong>en</strong>, beleidsmedewerkers,<br />
personeelsfunctionariss<strong>en</strong>, jurist<strong>en</strong>,<br />
werknemers, werkgevers <strong>en</strong> directies.<br />
Naam: .................................................................... voorletters: ........m/v<br />
Privé adres: ............................................................................................<br />
Postcode/plaats: .....................................................................................<br />
Telefoon direct: ......................................................................................<br />
E-mail: ..................................................................................................<br />
Werkzaam in de instelling: ............................ Plaats: ..............................<br />
Sector: ...................................................... Functie: .............................<br />
Datum: ...................................................... Handtek<strong>en</strong>ing: ....................<br />
AA P<br />
27<br />
#3
28 #3<br />
Interview<br />
<strong>van</strong> de redactie<br />
Wat als je slachtoffer wordt <strong>van</strong><br />
<strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld op je werkplek?<br />
AA P<br />
Werkgevers zijn verantwoordelijk, dat werknemers op e<strong>en</strong><br />
veilige manier hun functie kunn<strong>en</strong> uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> veilig kunn<strong>en</strong><br />
werk<strong>en</strong> in het bedrijf. De jurisprud<strong>en</strong>tie <strong>van</strong> de laatste jar<strong>en</strong><br />
geeft blijk <strong>van</strong> e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de werkgeversaansprakelijkheid<br />
bij bedrijfsongevall<strong>en</strong>, zeker ook als het gaat om <strong>agressie</strong> &<br />
geweld op de werkplek.<br />
Slachtoffers <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> & geweld kunn<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong><br />
met uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de kost<strong>en</strong>. Naast materiële schade is er<br />
vrijwel altijd sprake <strong>van</strong> sociaal-emotioneel- <strong>en</strong>/of lichamelijk<br />
letsel. In ernstige gevall<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> er ook kost<strong>en</strong> ontstaan<br />
bij blijv<strong>en</strong>de invaliditeit, zoals het aanpass<strong>en</strong> <strong>van</strong> de woning,<br />
om nog maar te zwijg<strong>en</strong> <strong>over</strong> de kost<strong>en</strong> bij incid<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met<br />
dodelijke afloop. Onzekerheid <strong>over</strong> de uitkering <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
schadevergoeding is wel het laatste wat e<strong>en</strong> slachtoffer<br />
verdi<strong>en</strong>t.<br />
We zijn op bezoek bij Ruud Heikoop <strong>en</strong> David <strong>van</strong> Delft,<br />
accountmanagers <strong>van</strong> intermediair SEZ BV in Reeuwijk.<br />
Onze nieuwsgierigheid is gewekt door het bericht, dat SEZ BV<br />
op de markt gekom<strong>en</strong> is met e<strong>en</strong> specifieke verzekering polis<br />
<strong>agressie</strong> & geweld.<br />
Ruud Heikoop: Enige jar<strong>en</strong> geled<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> wij door<br />
werkgevers b<strong>en</strong>aderd met het verzoek om e<strong>en</strong> verzekering te<br />
ontwikkel<strong>en</strong>, die uitkeert als medewerkers slachtoffer word<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>agressie</strong> & geweld tijd<strong>en</strong>s hun werkzaamhed<strong>en</strong>. De<br />
gevolg<strong>en</strong> <strong>van</strong> geweld rak<strong>en</strong> meestal veel verder dan de eerste<br />
schrik of e<strong>en</strong> kapotte bril. Bij de ontwikkeling <strong>van</strong> deze SEZ<br />
Agressie & Geweldpolis zijn we daarom niet <strong>over</strong> één nacht ijs<br />
gegaan. Wij zijn intermediair, dat wil zegg<strong>en</strong> dat wij poliss<strong>en</strong><br />
inkop<strong>en</strong> bij verzekeraar(s), met name op het gebied <strong>van</strong> zorg<strong>en</strong><br />
verzuim verzekering<strong>en</strong> <strong>en</strong> wij zijn altijd bezig om <strong>van</strong>uit<br />
e<strong>en</strong> lijst met nieuwe <strong>en</strong> frisse ideeën zelf poliss<strong>en</strong> voor verzekering<strong>en</strong><br />
te ontwikkel<strong>en</strong>. Met het verwez<strong>en</strong>lijk<strong>en</strong> <strong>van</strong> deze<br />
nieuwe polis voor de specifieke vraag zag<strong>en</strong> wij mogelijkhed<strong>en</strong><br />
in het uitbreid<strong>en</strong> <strong>van</strong> onze verzekeringsportefeuille.
Nieuwe doelgroep<strong>en</strong><br />
Heikoop: Wij hebb<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> ruwe schatting al meer<br />
dan 1000 <strong>van</strong> deze poliss<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong> <strong>en</strong> het valt ons<br />
op, dat wij hiermee ook onverwacht andere doelgroep<strong>en</strong><br />
mee bereik<strong>en</strong>. Zo blijkt dat homofiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> dan met name<br />
de zog<strong>en</strong>aamde ‘hetero’ (getrouwde) homofiel<strong>en</strong> zich erg<br />
onveilig voel<strong>en</strong> <strong>en</strong> massaal deze polis als privé persoon<br />
afsluit<strong>en</strong>.<br />
Terwijl bijvoorbeeld e<strong>en</strong> doelgroep als marktkooplied<strong>en</strong>,<br />
die vrijwel dagelijks met <strong>agressie</strong> op straat geconfronteerd<br />
word<strong>en</strong>, het geheel lat<strong>en</strong> afwet<strong>en</strong>….<br />
€ 1,25 per maand is de premie voor deze verzekering, is dat<br />
nu wel zo interessant voor de verzekeringsmaatschappij?<br />
Heikoop: Ja, we zijn heel erg trots op dit geweldige resultaat!<br />
We zijn dan ook e<strong>en</strong> flinke tijd met de ontwikkeling <strong>van</strong> deze<br />
verzekeringspolis bezig geweest om daarna de best mogelijke<br />
polis teg<strong>en</strong> het laagst d<strong>en</strong>kbare tarief in te kunn<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>. Met<br />
deze lage premie kun je dus wel stell<strong>en</strong>, dat wij bij de verschill<strong>en</strong>de<br />
verzekeringsmaatschappij<strong>en</strong> de polis zeer goed uit<br />
onderhandeld hebb<strong>en</strong>. Er wordt dan ook ge<strong>en</strong> winst op deze<br />
verzekering gemaakt, de premie voorziet in de kost<strong>en</strong> bij de<br />
verzekeringsmaatschappij <strong>en</strong> de administratiekost<strong>en</strong>. Ons<br />
belang? Wij gaan er<strong>van</strong> uit, dat wij deze nieuwe verzekerd<strong>en</strong><br />
ook kunn<strong>en</strong> informer<strong>en</strong> <strong>over</strong> bijvoorbeeld onze zorg – <strong>en</strong><br />
verzuim verzekering<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarin schuilt dan voor ons de<br />
meerwaarde in het aanbied<strong>en</strong> <strong>van</strong> deze verzekeringspolis.<br />
Sinds wanneer is de verzekering op de markt?<br />
De verzekering hebb<strong>en</strong> we dit jaar per 1 januari 2007<br />
gelanceerd, maar eig<strong>en</strong>lijk hadd<strong>en</strong> we de polis al e<strong>en</strong> tijd<br />
eerder ontwikkeld…. Op dat mom<strong>en</strong>t gebeurde er echter net<br />
e<strong>en</strong> ernstig geweldincid<strong>en</strong>t op e<strong>en</strong> school met veel nationale<br />
media aandacht. Wij wild<strong>en</strong> niet de indruk wekk<strong>en</strong> dat wij<br />
zogezegd <strong>van</strong> deze situatie misbruik zoud<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>… maar<br />
to<strong>en</strong> we dit jaar de polis op de markt bracht<strong>en</strong>, volgd<strong>en</strong> er<br />
niettemin toch veel publiciteit in krant<strong>en</strong> (o.a. voorpagina<br />
<strong>van</strong> de Telegraaf) <strong>en</strong> andere media. De verzekering is helaas<br />
erg actueel, liever zoud<strong>en</strong> ook wij geweld will<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>,<br />
maar alle geweld oploss<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> utopie. Wat we wel kunn<strong>en</strong>,<br />
is de financiële pijn die geweld voor de slachtoffers met zich<br />
meebr<strong>en</strong>gt help<strong>en</strong> verzacht<strong>en</strong>.<br />
Wie kan zich verzeker<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>van</strong>af welk mom<strong>en</strong>t?<br />
Iedere<strong>en</strong> kan zich individueel <strong>van</strong>af elk mom<strong>en</strong>t verzeker<strong>en</strong>!<br />
De polis is in eerste instantie gericht op werkgevers, die al hun<br />
medewerkers in het bedrijf kunn<strong>en</strong> verzeker<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> ernstig<br />
incid<strong>en</strong>t, waarbij e<strong>en</strong> werknemer slachtoffer wordt, kan dan de<br />
werkgever e<strong>en</strong> pijnlijke rechtsgang, waarbij hij teg<strong>en</strong><strong>over</strong> zijn<br />
werknemer komt te staan, word<strong>en</strong> bespaard. Het ontslaat de<br />
werkgever ge<strong>en</strong>szins <strong>van</strong> zijn (wettelijke ARBO) plicht, om er<br />
alles aan te do<strong>en</strong> wat in zijn macht ligt om dergelijke onveilige<br />
situaties in de toekomst zoveel mogelijk te voorkom<strong>en</strong>!<br />
Hoe wordt er met de schuldvraag omgegaan?<br />
Heikoop: De verzekering is wat dat betreft e<strong>en</strong> uniek<br />
product, bij het vaststell<strong>en</strong> <strong>van</strong> de uitkering geldt uitsluit<strong>en</strong>d,<br />
dat de schade die bij het slachtoffer is toegebracht wordt<br />
vastgesteld. Er wordt dus ge<strong>en</strong> schuldvraag gesteld! Er di<strong>en</strong>t<br />
uitsluit<strong>en</strong>d vastgesteld te word<strong>en</strong>, dat het individu slachtoffer<br />
is geword<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong>/of geweld. Daarvoor di<strong>en</strong>t het<br />
slachtoffer politie aangifte te verricht<strong>en</strong> of wel kan het bedrijf<br />
in voorkom<strong>en</strong>de situaties dit aanton<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> degelijke <strong>en</strong><br />
objectieve registratie <strong>van</strong> het incid<strong>en</strong>t. Voorts wordt de schade<br />
<strong>van</strong> het slachtoffer bepaald <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> aannemelijk te<br />
mak<strong>en</strong> welke schade er naar rato wordt geled<strong>en</strong>. Er is aan veel<br />
gedacht, zo wordt de nazorg bij psychische schade verle<strong>en</strong>d <strong>en</strong><br />
zijn er naast de uitkering<strong>en</strong> voor materiele schade, blijv<strong>en</strong>de<br />
invaliditeit of bij <strong>over</strong>lijd<strong>en</strong> ook aanvull<strong>en</strong>de uitkering<strong>en</strong> tot<br />
100 % als de ziektekost<strong>en</strong>verzekering <strong>van</strong> het slachtoffer<br />
niet volledig tegemoet komt in de kost<strong>en</strong>. Uiteindelijk blijft de<br />
dader verantwoordelijk voor de gevolg<strong>en</strong> <strong>van</strong> zijn <strong>agressie</strong>ve<br />
dad<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus zull<strong>en</strong> alle kost<strong>en</strong> die deze verzekering uitkeert<br />
aan het slachtoffer ook weer word<strong>en</strong> verhaald op deze dader.<br />
Ook daarin voorziet de polis in de rechtsbijstandskost<strong>en</strong>.<br />
Uniek in Nederland<br />
Deze SEZ polis Agressie & Geweld is uniek voor Nederland <strong>en</strong> zelfs voor<br />
Europa. De polis kan alle<strong>en</strong> in Nederland <strong>en</strong> België word<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong>.<br />
De verzekering biedt 24-uurs dekking in geheel Europa <strong>en</strong> kan dus<br />
behalve voor werknemers in bedrijv<strong>en</strong> ook als privé persoon word<strong>en</strong><br />
afgeslot<strong>en</strong>. Ook als je slachtoffer wordt <strong>van</strong> geweld op straat.<br />
AA P<br />
29<br />
#3
30 #3<br />
Kort<br />
NIEUWS<br />
Conducteurs voor actie teg<strong>en</strong><br />
nieuw <strong>agressie</strong>beleid<br />
CAPELLE AAN DEN IJSSEL - Hoofdconducteurs <strong>van</strong> de<br />
Nederlandse Spoorweg<strong>en</strong> zijn bereid actie te voer<strong>en</strong>, omdat zij<br />
<strong>agressie</strong>ve reizigers niet meer zelf mog<strong>en</strong> aanpakk<strong>en</strong>.<br />
Zij mak<strong>en</strong> zich grote zorg<strong>en</strong> <strong>over</strong> de toekomst. Zij will<strong>en</strong> de<br />
geweldsbevoegdheid behoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> zijn bereid daarvoor e<strong>en</strong><br />
opleiding te volg<strong>en</strong>.<br />
Dat blijkt uit e<strong>en</strong> onderzoek dat FNV Bondg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> onder<br />
de ongeveer 3000 hoofdconducteurs <strong>van</strong> de NS heeft lat<strong>en</strong><br />
uitvoer<strong>en</strong>. 339 <strong>van</strong> h<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> meegedaan. Sinds 1 januari<br />
mog<strong>en</strong> hoofdconducteurs ge<strong>en</strong> geweld meer toepass<strong>en</strong> teg<strong>en</strong><br />
bijvoorbeeld zwartrijders. Zij moet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beroep do<strong>en</strong> op<br />
mobiele teams <strong>van</strong> de Nederlandse Spoorweg<strong>en</strong> die meer<br />
bevoegdhed<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Verder zijn er flexibel inzetbare teams,<br />
verspreid op tuss<strong>en</strong>stations in het land of aanwezig in trein<strong>en</strong>,<br />
die de hoofdconducteurs kunn<strong>en</strong> inschakel<strong>en</strong>.<br />
Minder ziekteverzuim door<br />
afsprak<strong>en</strong> <strong>over</strong> veilig werk<br />
DEN HAAG - De afsprak<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> werkgevers <strong>en</strong> werknemers<br />
<strong>over</strong> veilig werk <strong>en</strong> het terugdring<strong>en</strong> <strong>van</strong> ziekteverzuim <strong>en</strong><br />
arbeidsongeschiktheid werp<strong>en</strong> vrucht<strong>en</strong> af.<br />
Tuss<strong>en</strong> 1999 <strong>en</strong> 2005 is het ziekteverzuim in sector<strong>en</strong> met<br />
e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>oemd arboconv<strong>en</strong>ant met 28 proc<strong>en</strong>t gedaald. In de<br />
<strong>over</strong>ige sector<strong>en</strong> was dat 11 proc<strong>en</strong>t.<br />
Minister Piet Hein Donner <strong>van</strong> Sociale Zak<strong>en</strong> heeft dat aan de<br />
Tweede Kamer lat<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>. De extra daling <strong>van</strong> het verzuim in<br />
sector<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> arboconv<strong>en</strong>ant scheelt in die bedrijfstakk<strong>en</strong><br />
450 miljo<strong>en</strong> euro per jaar.<br />
Ook zijn daar meer maatregel<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> arbeidsrisico’s<br />
als RSI, werkdruk <strong>en</strong> <strong>agressie</strong> op het werk.<br />
Agressie teg<strong>en</strong> <strong>over</strong>heidspersoneel<br />
harder aangepakt<br />
DEN HAAG - Het kabinet neemt e<strong>en</strong> reeks maatregel<strong>en</strong> om<br />
<strong>agressie</strong> teg<strong>en</strong> <strong>over</strong>heidsdi<strong>en</strong>ar<strong>en</strong> terug te dring<strong>en</strong>. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die<br />
zich <strong>agressie</strong>f opstell<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> <strong>over</strong>heidspersoneel moet<strong>en</strong> er<br />
AA P<br />
straks rek<strong>en</strong>ing mee houd<strong>en</strong> dat ze bepaalde recht<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
verliez<strong>en</strong>, zoals bijvoorbeeld hun uitkering.<br />
Dat heeft minister Guusje ter Horst (Binn<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>)<br />
gezegd na afloop <strong>van</strong> de ministerraad. “M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die werk<strong>en</strong><br />
voor u <strong>en</strong> mij behor<strong>en</strong> niet uitgeschold<strong>en</strong> of geslag<strong>en</strong> te<br />
word<strong>en</strong>. We moet<strong>en</strong> duidelijke norm<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> <strong>van</strong> wat we wel<br />
<strong>en</strong> niet acceptabel vind<strong>en</strong>.<br />
Overheidspersoneel krijgt in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate te mak<strong>en</strong><br />
met <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld. E<strong>en</strong> kwart <strong>van</strong> h<strong>en</strong> wordt inmiddels<br />
geconfronteerd met fysiek geweld <strong>en</strong> bijna tweederde met e<strong>en</strong><br />
<strong>agressie</strong>ve b<strong>en</strong>adering, zo leert rec<strong>en</strong>t onderzoek.<br />
Vooral ambulancebroeders, ge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>ispersoneel <strong>en</strong> treinconducteurs<br />
hebb<strong>en</strong> het zwaar te verdur<strong>en</strong>. Zij krijg<strong>en</strong> bijna<br />
zonder uitzondering te mak<strong>en</strong> met <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld.<br />
Geweld weegt extra zwaar als het gaat om hulpverl<strong>en</strong>ers, zoals<br />
ambulancepersoneel <strong>en</strong> brandweerlied<strong>en</strong>’’, zei vicepremier<br />
André Rouvoet in e<strong>en</strong> toelichting. “Klag<strong>en</strong> mag, maar scheld<strong>en</strong><br />
niet <strong>en</strong> geweld al helemaal niet.”<br />
Met het Op<strong>en</strong>bare Ministerie is in het verled<strong>en</strong> al afgesprok<strong>en</strong><br />
dat bij <strong>agressie</strong> <strong>en</strong> geweld teg<strong>en</strong> <strong>over</strong>heidspersoneel hogere<br />
straff<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geëist.<br />
Ook m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die <strong>en</strong>orm tekeer gaan teg<strong>en</strong> baliemedewerkers<br />
<strong>van</strong> bijvoorbeeld de Sociale Di<strong>en</strong>st kunn<strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong> op<br />
represailles. Wanneer ze te ver gaan, moet wat minister Ter<br />
Horst betreft word<strong>en</strong> gekort op de uitkering.<br />
Het vrijdag gepres<strong>en</strong>teerde actieplan is e<strong>en</strong> uitwerking <strong>en</strong><br />
aanscherping <strong>van</strong> e<strong>en</strong> pakket voorstell<strong>en</strong> dat het vorige<br />
kabinet heeft gedaan.<br />
Helft horecapersoneel gebukt<br />
onder zware werkdruk<br />
AMSTERDAM - Voor bijna de helft <strong>van</strong> het horecapersoneel<br />
is de psychische <strong>en</strong> fysieke werkdruk te hoog <strong>en</strong> 55 proc<strong>en</strong>t<br />
zegt dat de werkgever daaraan niets doet. Dit meldt de FNV<br />
Horecabond.<br />
Grootste klacht<strong>en</strong> zijn de vaak hectische werkomstandig-<br />
hed<strong>en</strong>, <strong>agressie</strong> <strong>van</strong> klant<strong>en</strong> <strong>en</strong> zwaar lichamelijk werk. Uit<br />
e<strong>en</strong> onderzoek <strong>van</strong> de bond bleek dat de horecawerkers
Kort<br />
NIEUWS<br />
ontevred<strong>en</strong> zijn met hun huidige cao: 82 proc<strong>en</strong>t wil e<strong>en</strong><br />
nieuwe <strong>over</strong>e<strong>en</strong>komst.<br />
De Horecabond bereidt zich voor op nieuwe cao-onderhandeling<strong>en</strong><br />
voor volg<strong>en</strong>d jaar. De bond zet in op e<strong>en</strong> loonsverhoging<br />
<strong>van</strong> 3,5 proc<strong>en</strong>t omdat de lon<strong>en</strong> <strong>van</strong> de meeste werknemers<br />
volg<strong>en</strong>s de bond de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> slechts matig gesteg<strong>en</strong><br />
zijn ondanks e<strong>en</strong> economische groei in de sector.<br />
FNV pleit ook voor meer zegg<strong>en</strong>schap voor het personeel <strong>over</strong><br />
hun werkrooster om onregelmatige werktijd<strong>en</strong> te beperk<strong>en</strong>, zo<br />
meldt NU Z. (c) NU Z<br />
Boze Chinez<strong>en</strong> mog<strong>en</strong><br />
afreager<strong>en</strong> in cafe<br />
LONDEN - Gestreste Chinez<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> sinds kort hun<br />
frustraties botvier<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> nieuw café in de stad Nanjing.<br />
Al hun opgekropte woede kunn<strong>en</strong> de klant<strong>en</strong> uitlev<strong>en</strong> op het<br />
personeel, dat zij naar w<strong>en</strong>s in elkaar kunn<strong>en</strong> slaan, schopp<strong>en</strong><br />
of stomp<strong>en</strong>.<br />
De twintig mannelijke barmedewerkers hebb<strong>en</strong><br />
bescherm<strong>en</strong>de kleding aan <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> speciale training<br />
gekreg<strong>en</strong> om de <strong>agressie</strong> op te <strong>van</strong>g<strong>en</strong>. De meeste klant<strong>en</strong><br />
zijn volg<strong>en</strong>s eig<strong>en</strong>aar Wu Gong vrouw<strong>en</strong> die werk<strong>en</strong> in de<br />
di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing of de <strong>en</strong>tertainm<strong>en</strong>tindustrie. Op verzoek kan<br />
het personeel zich verkled<strong>en</strong> als de persoon die de klant te<br />
lijf wil gaan, bijvoorbeeld als de baas of echtg<strong>en</strong>o(o)t(e), zo<br />
meldde de BBC.<br />
Als e<strong>en</strong> flinke kaakstoot niet oplucht, is in de bar ook<br />
psychologische hulp beschikbaar. Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> aan de plaatselijke<br />
faculteit psychologie zijn aangetrokk<strong>en</strong> om de soms<br />
noodzakelijke geestelijke steun te verl<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />
functioner<strong>en</strong> ondermaats<br />
DEN HAAG - De veiligheid <strong>van</strong> jonger<strong>en</strong> in jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />
is onvoldo<strong>en</strong>de gegarandeerd. De veerti<strong>en</strong> justitiële jeugdinrichting<strong>en</strong><br />
in Nederland slag<strong>en</strong> er niet in om jonger<strong>en</strong> goed<br />
te heropvoed<strong>en</strong> <strong>en</strong> te behandel<strong>en</strong>.<br />
Ook do<strong>en</strong> zij onvoldo<strong>en</strong>de aan het voorkom<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>agressie</strong> <strong>en</strong><br />
geweld. Dat staat in e<strong>en</strong> inspectierapport dat is aangebod<strong>en</strong><br />
aan staatssecretaris Nebahat Albayrak <strong>van</strong> Justitie.<br />
Vier inspectiedi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> oordel<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijk dat de jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />
hun opdracht onvoldo<strong>en</strong>de uitvoer<strong>en</strong>. In zes<br />
inrichting<strong>en</strong> bestaat zelfs e<strong>en</strong> ernstig risico op e<strong>en</strong> onveilig<br />
leef- <strong>en</strong> behandelklimaat voor de jonger<strong>en</strong>. Zij zijn onder<br />
verscherpt toezicht geplaatst.<br />
Albayrak vindt dat de inspecties e<strong>en</strong> “bijzonder ernstig beeld”<br />
schets<strong>en</strong> <strong>van</strong> de veiligheid in jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. “De<br />
conclusies lieg<strong>en</strong> er niet om. Dit rapport geeft e<strong>en</strong> duidelijk<br />
signaal af: zo kan het niet verder.”<br />
In <strong>over</strong>leg met de bewindslied<strong>en</strong> Ernst Hirsch Ballin (Justitie),<br />
André Rouvoet (Jeugd) <strong>en</strong> Sharon Dijksma (Onderwijs) heeft<br />
de staatssecretaris beslot<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> te<br />
nem<strong>en</strong> ter verbetering <strong>van</strong> de veiligheid.<br />
Het gaat onder meer om investering<strong>en</strong> in het opleidingsniveau<br />
<strong>van</strong> personeel, het aantrekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> extra jeugdpsychiaters <strong>en</strong><br />
verkleining <strong>van</strong> de groep<strong>en</strong>.<br />
Het budget hiervoor is vrijgemaakt in de <strong>over</strong>heidsbegroting<br />
voor 2008, die volg<strong>en</strong>de week wordt gepres<strong>en</strong>teerd. Dat staat<br />
in e<strong>en</strong> brief aan de Tweede Kamer.<br />
De maatregel<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>op ingrep<strong>en</strong> die al eerder werd<strong>en</strong><br />
aangekondigd. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong> de verantwoordelijke bewindslied<strong>en</strong><br />
wat er verder nog moet gebeur<strong>en</strong>. Dit zal kom<strong>en</strong>d<br />
voorjaar resulter<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> pakket aanvull<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong>.<br />
Alle veerti<strong>en</strong> jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verbeterplan<br />
voorlegg<strong>en</strong> aan de inspectiedi<strong>en</strong>st<strong>en</strong>. “Het gaat hier om de<br />
moeilijkste groep jonger<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de jeugdzorg. Dat betek<strong>en</strong>t<br />
dat je alles op alles moet zett<strong>en</strong> om de risico’s zo snel mogelijk<br />
te verminder<strong>en</strong>”, zei hoofdinspecteur Joke de Vries <strong>van</strong> de<br />
inspectie Jeugdzorg. Zij pres<strong>en</strong>teerde het rapport.<br />
De vorige minister <strong>van</strong> Justitie, Piet Hein Donner, heeft in<br />
2006 opdracht gegev<strong>en</strong> tot het onderzoek naar de veiligheid<br />
in jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. Dat is mede uitgevoerd door de<br />
inspecties <strong>van</strong> het Onderwijs, voor de Gezondheidszorg <strong>en</strong><br />
voor de Sanctietoepassing.<br />
Later deze maand wordt ook e<strong>en</strong> onderzoek <strong>van</strong> de Algem<strong>en</strong>e<br />
Rek<strong>en</strong>kamer naar jeugdge<strong>van</strong>g<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> gepubliceerd.<br />
Bron: ANP<br />
AA P<br />
31<br />
#3
Mahoniemeubel<strong>en</strong>.nl<br />
Wij importer<strong>en</strong> rechtstreeks uit de Filippijn<strong>en</strong>, daar word<strong>en</strong> onze<br />
kwaliteitsmeubel<strong>en</strong> vervaardigd <strong>en</strong> wij werk<strong>en</strong> daar sam<strong>en</strong> met<br />
verschill<strong>en</strong>de meubelfabriek<strong>en</strong>. De meubel<strong>en</strong> zijn naar eig<strong>en</strong><br />
design, <strong>van</strong> massief Mahonie <strong>en</strong> <strong>van</strong> zeer goede kwaliteit. Naast het<br />
mahoniehout vind u in onze meubelcollectie ook combinaties met<br />
gevlocht<strong>en</strong> hardhout<strong>en</strong> material<strong>en</strong> (zoals Abaca). Onze collectie<br />
meubel<strong>en</strong> staat afgebeeld op de website, wij kunn<strong>en</strong> uit deze<br />
voorraad direct lever<strong>en</strong>. De huidige design collectie bestaat o.a.<br />
uit diverse stijl<strong>en</strong> lounge stoel<strong>en</strong>, love seats, 2 – 3 zit bankstell<strong>en</strong>,<br />
eetkamertafels <strong>en</strong> stoel<strong>en</strong>, (garderobe) kast<strong>en</strong>, lad<strong>en</strong> kast<strong>en</strong>,<br />
barstoel<strong>en</strong>, cocktail tafels, bijzet kast<strong>en</strong>, kamerscherm<strong>en</strong>, tv<br />
kast<strong>en</strong> <strong>en</strong> vitrinekast<strong>en</strong>. Wij verkop<strong>en</strong> deze eig<strong>en</strong> importmeubel<strong>en</strong><br />
rechtstreeks aan particulier<strong>en</strong>. U kunt onze collectie modern<br />
klassieke mahonie meubel<strong>en</strong> op afspraak bezichtig<strong>en</strong>. U kunt zowel<br />
op werkdag<strong>en</strong>, in de week<strong>en</strong>d<strong>en</strong> als in de avondur<strong>en</strong> ook bij ons<br />
terecht voor e<strong>en</strong> bezichtiging op afspraak.<br />
Verder kunn<strong>en</strong> wij ook maatwerk lever<strong>en</strong>. Bijna al uw woon ideeën<br />
(ook bedd<strong>en</strong> op maat) kunn<strong>en</strong> wij realiser<strong>en</strong>. De levertijd <strong>van</strong><br />
maatwerk meubel<strong>en</strong> bedraagt 3 – 5 maand<strong>en</strong>.<br />
Onze showroom is gevestigd in de regio Amsterdam.<br />
Tev<strong>en</strong>s verkop<strong>en</strong> wij e<strong>en</strong> uitgebreide collectie reproschilderij<strong>en</strong>,<br />
zie voor de collectie www.reproschilderij<strong>en</strong>.nl.<br />
Ook eig<strong>en</strong> import boxspringbedd<strong>en</strong> met<br />
memory foam matrass<strong>en</strong> (vergelijk<br />
Tempur) <strong>en</strong> gezondheidskuss<strong>en</strong>s voor<br />
comfortabel <strong>en</strong> gezond slap<strong>en</strong>. De bedd<strong>en</strong><br />
zijn 0.90 cm breed, 210 cm lang <strong>en</strong> 68<br />
cm hoog, door het comfortabel in- <strong>en</strong><br />
uitstapp<strong>en</strong> is deze boxspring ook uitermate<br />
geschikt voor s<strong>en</strong>ior<strong>en</strong>! Zie hiervoor www.<br />
boxspringmemoryfoam.nl.<br />
U kunt e<strong>en</strong> afspraak<br />
mak<strong>en</strong> als volgt:<br />
• Via de website e<strong>en</strong><br />
e-mail stur<strong>en</strong> met uw<br />
contactgegev<strong>en</strong>s, zo<br />
spoedig mogelijk nem<strong>en</strong><br />
wij met u contact op<br />
voor het mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
afspraak.<br />
• U kunt dagelijks <strong>van</strong> 10<br />
– 19 uur bell<strong>en</strong> om e<strong>en</strong><br />
afspraak voor bezichtiging<br />
te mak<strong>en</strong> op telefoon<br />
nummer: 020 493 34 29