advies - ACVZ

BLT kan een taalanalyse weigeren uit te voeren als het niet beschikt over een taalanalist
die deskundig is in de betreffende taal of het betreffende dialect of als om een andere
reden een taalanalyse niet zinvol wordt geacht (bijvoorbeeld als de aanvrager al op zeer
jonge leeftijd uit zijn geboortestreek is vertrokken). In dit geval wordt door de IND op
de aanvraag beslist zonder een taalanalyse. 83
Indien BLT een taalanalyse mogelijk en zinvol acht en de vreemdeling medewerking wil
verlenen gaat het onderzoek van start. Een daarvoor getrainde IND-hoormedewerker
interviewt daartoe de vreemdeling. Het gesprek heeft betrekking op het leven van de
vreemdeling in het (gestelde) land van herkomst. Daarbij is van belang dat de vreemdeling
alle talen die hij zegt te kunnen spreken inderdaad spreekt. Bij het interview is een
tolk aanwezig. De tolk heeft uitdrukkelijk geen rol in het bepalen van het gesproken
dialect. Het is tolken die voor de IND werken niet toegestaan om ook als taalanalist bij
BLT te werken. Dit zou de onafhankelijkheid van de taaladviezen kunnen aantasten.
De opname van het gesprek wordt vervolgens naar BLT gestuurd. Een linguïst deelt
de opname toe aan een taalanalist die het (gestelde) dialect (in de meeste gevallen) als
moedertaal spreekt. De taalanalist krijgt een cd met de opname zonder verdere informatie
over de (procedure van de) vreemdeling. De taalanalist maakt aantekeningen
van hetgeen hem opvalt aan de opname en maakt dan een afspraak met een linguïst
van BLT. In dat gesprek licht de taalanalist toe wat hem is opgevallen. De linguïst en
de taalanalist maken op basis van de aantekeningen van de taalanalist en de toelichting
daarop een rapport dat door beiden wordt ondertekend. In het rapport wordt de volledige
naam van de linguïst niet vermeld maar alleen diens initialen. Aangezien de linguisten
ook naar buiten treden als linguïsten van BLT, is hun identiteit echter genoegzaam
bekend. De naam van de taalanalist wordt daarentegen uitsluitend met een code aangeduid.
De conclusie van het rapport kan zijn dat de spraak van de vreemdeling eenduidig niet,
waarschijnlijk of eenduidig wel tot de gestelde herkomstregio kan worden herleid. Ook
kan de conclusie zijn dat de spraak van de betrokkene herleidbaar is tot de spraakgemeenschap
van meer dan één land. Ten slotte kan worden geconcludeerd dat op basis
van de beschikbare gegevens het niet mogelijk is om tot een zorgvuldige herleiding te
komen. De taalanalist onthoudt zich dan van een eindoordeel.
Het rapport gaat vervolgens naar de beslismedewerker van de IND. Het gebeurt soms
dat BLT desgevraagd aan de beslismedewerker onduidelijkheden in het rapport nader
mondeling toelicht. De IND is vrij om te bepalen of zij de conclusies uit het rapport
volgt.
De IND hanteert hierbij als uitgangspunt dat het onderzoeksrapport zodra het gereed is
ook naar (de gemachtigde van) de vreemdeling wordt verzonden.
De vreemdeling (of zijn gemachtigde) kan binnen maximaal zes maanden een contraexpertise
laten uitvoeren door een zelfgekozen onafhankelijke deskundige. De vreemdeling
dient door de IND op deze mogelijkheid te worden gewezen wanneer hij wordt
ingelicht over de beslissing van de IND om een taalanalyse te vragen. De termijn van
zes maanden gaat in meteen na de verzending van het voornemen, mits de vreemdeling
binnen twee weken na verzending van dat voornemen de IND schriftelijk heeft gemeld
dat een contra-expertise zal worden uitgevoerd.
83 Zie ook Werkkader taalanalisten Bureau Land en Taal IND, juni 2004 en Vakbijlage Taalanalyse – Bureau Land en Taal –,
september 2007.
ac v z - juli 201 2 34 expert ise getoetst