advies - ACVZ

IND heeft volgens medewerkers van BLT geen beleid dat deelname aan de wetenschappelijke
discussie door haar deskundigen stimuleert. Pharos heeft de indruk dat dit
eveneens geldt voor BMA dat zich volgens Pharos onttrekt aan een open intercollegiaal
overleg.
Daarnaast merkt de SMAK op dat er geen wetenschappelijk onderzoek bestaat
over de betrouwbaarheid van het leeftijdsonderzoek.
Verder is tijdens de expertmeetings door verschillende deskundigen opgemerkt dat kritiek
op de door de deskundige gehanteerde methode door de IND en door de deskundigen
vaak wordt beschouwd als verkapte kritiek op het vreemdelingenbeleid. Critici
uit de academische wereld realiseren zich volgens sommige deskundigen niet altijd ten
volle hoe forensisch-wetenschappelijk onderzoek afwijkt van academisch-wetenschappelijk
onderzoek.
Pharos stelt daar tegenover dat BMA soms ter verdediging van zijn werkwijze verwijst
naar het vreemdelingenbeleid en zodoende een open overleg met derden over de onderzoeksmethode
uit de weg lijkt te willen gaan.
Internationale standaarden
NGO’s, advocaten, contra-experts en vakgenoten van deskundigen die voor de IND
adviezen opstellen, wijzen geregeld op het bestaan van internationale standaarden zoals
het Istanbul Protocol. 110 Dat protocol bevat richtlijnen met betrekking tot het onderzoek
van marteling, en met betrekking tot de correcte rapportage van de bevindingen
van dergelijk onderzoek naar de rechterlijke macht of andere onderzoeksinstanties toe.
Het protocol is een juridisch bindend document maar de standaarden worden door
de IND meestal niet bruikbaar geacht omdat zij volgens de IND vaak zijn opgesteld in
een context die afwijkt van de Nederlandse praktijk. Een andere reden is dat veel van
dergelijke standaarden niet ontwikkeld zijn door deskundigen die werkzaam zijn voor
migratiediensten, maar door NGO’s, in samenwerking met vakgenoten. Met name
BMA meldt dat het protocol voor hen niet toepasbaar is omdat het richtlijnen geeft voor
lichamelijk onderzoek en de wijze van verslaglegging ten aanzien van asielzoekers die
stellen te zijn gemarteld. Dat is, aldus BMA, een ander vraagstuk dan waarvoor BMA
zich geplaatst ziet.
IND-medewerkers waren tijdens de gesprekken daarom sceptisch over deze standaarden,
terwijl UNCHR en Pharos op hun beurt meldden sceptisch te zijn over de beweegredenen
van de IND om het protocol niet toe te passen omdat volgens hen de IND
onder voormalige bewindslieden het Istanbul Protocol wel toepaste.
Over de uitvoering van DNA-onderzoek is nauwelijks discussie. De standaarden voor
dit type onderzoek zijn vastgelegd in zogenaamde ISO-normen.
Discussies worden niet altijd op de meest aangewezen plaats gevoerd
Als er wel een discussie plaatsvindt over de methode, wordt deze volgens IND-deskundigen
meestal niet op het juiste forum gevoerd. Deskundigenadvies wordt altijd
opgesteld ten behoeve van een vreemdelingrechtelijke procedure. Wanneer de vreemdeling
het niet eens is met de uitkomst van die procedure zullen hij, en zijn advocaat,
de beslissing met alle mogelijke middelen proberen aan te vechten. Het gevolg is dat
het deskundigenadvies vaak centraal staat in een juridische procedure. Wanneer de
vreemdeling en zijn advocaat de beslissing van de IND niet succesvol kunnen aanvech-
110 United Nations, Istanbul Protocol. Manual on the Effective investigation and Documentation of Torture and Other
Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, United Nations Publication: New York and Geneva, 2004.
ac v z - juli 201 2 52 expert ise getoetst