advies - ACVZ

Samenvatting
Expertise getoetst
de rol van deskundigenadvisering in de asielprocedure
In dit advies stond de vraag centraal op welke wijze de kwaliteit van de besluitvorming
in de asielprocedure kan worden verhoogd wanneer gebruik wordt gemaakt van deskundigenadviezen.
Gedurende het onderzoek is gebleken dat niet de wijze waarop de
kwaliteit van de advisering kan worden verhoogd de belangrijkste vraag is, maar dat het
met name gaat om de vraag hoe de kwaliteit van de advisering met voldoende autoriteit
kan worden getoetst en gegarandeerd.
Deskundigenadviezen worden door de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel
ingewonnen ten behoeve van een zorgvuldige beoordeling van asielaanvragen. Dit
advies gaat in het bijzonder over de volgende deskundigheidsgebieden: taalanalyse,
documentenonderzoek, individuele ambtsberichten, algemene ambtsberichten, medische
advisering, leeftijdsonderzoek en DNA-onderzoek.
Naast een bespreking van de relevante juridische kaders en een beschrijving van de verschillende
soorten deskundigenadviezen, staan in dit advies de knelpunten centraal die
zijn geïnventariseerd door middel van interviews en expertmeetings. De adviescommissie
heeft op basis van deze knelpunten een zevental aanbevelingen geformuleerd.
Bij het formuleren van de aanbevelingen is rekening gehouden met de ontwikkelingen
ten aanzien van de harmonisering van het Europese asielbeleid en is gekeken naar initiatieven
die op andere rechtsgebieden zijn genomen ten aanzien van de kwaliteit van
deskundigenadvisering.
De juridische kaders
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) schrijft voor dat het bestuur bij de voorbereiding
van een besluit de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen
belangen vergaart. Deze eis wordt ook wel het formele zorgvuldigheidsbeginsel
genoemd. Uit dit beginsel volgt dat aan het deskundigenadvies dezelfde zorgvuldigheidseisen
worden gesteld als aan het besluit zelf. Het besluit wordt immers mede
gebaseerd op het deskundigenadvies. Omdat het bestuur de kennis van de deskundige
ontbeert, is het onvermijdelijk dat het slechts in beperkte mate kan nagaan of het
advies volledig juist is. Dit hoeft ook niet. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling
bestuursrechtspraak van de Raad van State mag de minister uitgaan van de juistheid
van een deskundigenadvies, als het advies op een onafhankelijke, onpartijdige
en inzichtelijke wijze informatie verschaft, onder aanduiding — voor zover mogelijk
— van de bronnen waaraan de informatie is ontleend. Voor externe vormen van advisering
kent de Awb een aantal aanvullende zorgvuldigheidseisen. De belangrijkste daarvan
is de vergewisplicht, die het bestuur voorschrijft om na te gaan of het onderzoek
zorgvuldig is verricht en de deskundige gekwalificeerd is om het onderzoek uit te voeren.
Wanneer het deskundigenadvies geen zorgvuldigheidsgebreken vertoont, kan het
advies uitsluitend worden weerlegd door middel van een contra-expertise.
De geïnventariseerde knelpunten
Uit de verschillende gesprekken en expertmeetings met deskundigen blijkt dat er in de
praktijk een aantal knelpunten wordt ervaren. Het betreft vooral verschillen van inzicht
ac v z - juli 201 2 8 expert ise getoetst