Successie en opvolging - Sbb

Niet gehuwd? Wettelijk samenwonen zorgt
voor bescherming
Wie ongehuwd samenwoont, kan ervoor opteren om een verklaring
van wettelijk samenwonen af te leggen bij de ambtenaar van de burgerlijke
stand. Als een van beiden overlijdt, verkrijgt de langstlevende
het vruchtgebruik van de gemeenschappelijke woning en huisraad.
Bovendien genieten wettelijk samenwonenden de meest gunstige
tarieven in de schenkings- en successierechten: dezelfde als die tussen
echtgenoten.
Ook familieleden kunnen trouwens een verklaring van wettelijke
samenwoning afleggen. Dit heeft evenwel niet altijd dezelfde gevolgen.
Let wel: wettelijke samenwoners zijn geen reservataire erfgenamen.
Zij kunnen elkaar dus het erfrecht ontnemen via een testament of
door de gezinswoning te schenken aan een derde.
Niet gehuwd, noch wettelijk samenwonend?
Gebruik beding van aanwas als optie!
Wanneer ongehuwd samenwonenden een onroerend goed kopen,
opteren zij er vaak voor om een ‘beding van aanwas’ op te nemen in
de aankoopakte. Bij het overlijden van een van beiden, gaat het deel
van de overledene over naar de andere partner, in volle eigendom of
in vruchtgebruik. Zo zijn beide partners beschermd en kunnen reservataire
erfgenamen – de ouders of kinderen, bijvoorbeeld – geen
aanspraak maken op hun deel van het onroerend goed.
Maar vanuit fiscaal oogpunt is het beding van aanwas niet altijd de
beste keuze. De langstlevende krijgt het onroerend goed immers via
een contract, niet via het erfrecht. Met als gevolg dat bij een overlijden
van een van beiden de overblijver 10% registratierechten verschuldigd
is op de verkoopwaarde van het te verkrijgen onverdeeld
aandeel in het onroerend goed. Dit valt vaak duurder uit dan het erven
van de gezinswoning bij gehuwden of wettelijk samenwonenden.
Best wordt het beding van aanwas dan ook optioneel geformuleerd,
zodat de langstlevende zelf kan uitmaken of hij hiervan gebruik wil
maken.
8