Met de term kredietcrisis duidt men de heftige ... - Arlis Investments

"Credit crunch" op de interbancaire geldmarkt
Een belangrijke rol in het mondiale financiële systeem wordt gevormd door de
interbancaire geldmarkt: de markt waarbij (vooral) banken elkaar, voor korte perioden,
variërend van één dag tot twee jaar, vaak omvangrijke leningen verstrekken. Met behulp
van deze leningen kunnen banken in hun behoefte aan liquide middelen voorzien, en
kunnen zij overtollige liquiditeiten voor korte perioden rentedragend beleggen. Voor een
soepel functioneren van deze markt is het vertrouwen in een correct nakomen van de
verplichtingen uiteraard essentieel. Centrale banken opereren tevens op deze markt in
het kader van hun monetaire beleid, waarbij, door het verstrekken van liquiditeiten of
door het (geforceerd) afromen van liquiditeiten, de geldhoeveelheid en de rente op de
geldmarkt gestuurd kan worden. De vraag of dit sturingsinstrument steeds correct werkt,
wordt hier verder buiten beschouwing gelaten, evenals de vraag of dit tot ongewenste
neveneffecten leidt. In dit verband wordt wel opgemerkt dat een beleid waarbij centrale
banken (naar verwacht wordt steeds) in problemen verkerende financiële instellingen te
hulp zullen komen, kan leiden tot roekeloos gedrag: in geval van problemen zal men wel
geholpen worden. Dit staat bekend als moral hazard.
Op 9 augustus 2007 bleek dat er zich binnen het Europese bankwezen kennelijk een
crisis dreigde voor te doen: de geldmarkttarieven stegen plotseling scherp. De ECB
kondigde een eendaagse liquiditeitssteun aan, waarbij Europese banken tegen 4,00%
onbeperkt geld konden lenen (doch wel tegen een toereikend onderpand). Hierop werd
voor € 95 miljard toegewezen. Niet bekend is of er banken in een liquiditeitscrisis
verkeerden, en zo ja, welke banken dat waren: toezichthouders plegen hierover geen
mededelingen te doen. In de daaropvolgende dagen werd nogmaals een dergelijke extra
faciliteit gebruikt, doch voor lagere bedragen: op 10 augustus € 61 miljard, en op 13
augustus € 7,7 miljard. (Deze faciliteiten vervingen steeds de eerdere faciliteit; deze
bedragen kunnen niet bij elkaar opgeteld worden.) Andere centrale banken verstrekten
ook dergelijke kortlopende faciliteiten, doch voor kleinere bedragen.
Op de Amerikaanse geld- en kapitaalmarkt deed zich eveneens een "credit crunch" voor.
Beleggers bleken niet langer bereid om (onbeperkt) leningen van hypotheekbanken over
te nemen, zodat het hierboven beschreven proces van securitization stokte.
Hypotheekbanken bleken verder geconfronteerd te worden met de noodzaak, bij
gedwongen verkopen huizen zelf in te kopen, aangezien er geen voldoende belangstelling
voor bestond. Deze hypotheekbanken waren echter grotendeels met kortlopende
leningen gefinancierd. De gesignaleerde problemen waren echter voor de verstrekkers
van die leningen reden zeer terughoudend te zijn met voortgezette verstrekking daarvan.
Het gevolg was een snel toenemend financieringsprobleem, bij een toenemend aantal
hypotheekbanken. Een aantal hypotheekbanken vroeg surseance aan; andere banken
dienden terug te vallen op leningsarrangementen bij hun huisbankiers, tegen onbekende
doch vermoedelijk hoge rentes.
Op 17 augustus 2007 verlaagde de Federal Reserve zijn discount rate van 6,25% tot
5,75%.