Projekten Anderszins - Origo

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 2 Nr. 25 –juli 2010
Retraite
1949
Hoe ben ik geworden wat ik ben en hoe ben ik
gekomen waar ik ben? In grote lijnen weten we
dat zo ongeveer, maar de details vervagen een
beetje. Soms worden die bij toeval nog eens
belicht. Zoals de schoolretraite met pater Dury,
waardoor ik naar Ugchelen ging.
Ik noemde die al een keer in nieuwsbrief nr.17
van februari 2009 (blz.1) over Wim Gubbels. Op
de reünie b.g.v. het 100-jarig bestaan van de r.k.
lagere school St.Bavo in Haarlem-Noord in 2006
(wat gaat de tijd snel) ontmoette ik de man die
er dertig jaar het hoofd van was.
De heer A.L. Peeters (1916) nu 94 jaar oud, nog
steeds zelfstandig wonend en vitaal, begon in
1946, toen ik vierdeklasser was. Met Piet de
Graaff (1916-2002), die gedurende vijf jaar mijn
klasseleraar was, maakte hij zich sterk voor het
voortgezet lager onderwijs.
Op de reünie kocht ik van hem drie ringbanden
met in totaal 549 genummerde bladzijden A4
met herinneringen aan '30 jaar hoofdschap', teksten
die hij ooit stuurde aan het onderwijzend
personeel (deel 1) en aan de ouders (delen 2A en
2B), een uiterst boeiende documentatie.
In deel 2A vind ik op blz.10 de aankondiging van
een retraite voor de jongens van de klassen 7 en 8
(degenen die niet verder zouden leren). Daar
hoorde ik ook bij, omdat ik de zevende klas deed
nadat ik in juni 1948 was gezakt voor het toelatingsexamen
voor het seminarie Hageveld.
Van 1942 af bezocht ik in Haarlem-Noord – het
oude dorp Schoten – na de kleuterschool bij de
zusters van Amersfoort, de R.K. jongensschool
St. Bavo. De kleuterschool werd door de bezetter
gevorderd, waardoor we moesten uitwijken naar
een bovenhuis in de Van Sillemstraat.
Later trof de lagere school hetzelfde lot, waardoor
we achtereenvolgens te gast waren op twee
andere scholen. In 1944 werden alle scholen
wegens een tekort aan brandstof gesloten. Ik ben
nog enkele maanden in Breezand geweest en ook
daar werd de school gevorderd.
Ik wilde priester worden, al vanaf de kleuterschool.
De prik- en plakschriften vol kazuivels,
stola's, manipels in alle liturgische kleuren,
cingels, kelken, patenen, monstransen, palla's
en velums illustreren waarom. En vlak ook ons
aangeklede kerkgedoe op zolder niet uit.
Een onregelmatige schoolopleiding in combinatie
met een gezagsgetrouwe roomse gods-
dienstigheid, weinig keuzemogelijkheden en een
door de oorlog tekortgedaan lichaam vormden
mede de basis voor een priesterroeping. Het alternatief
was de Mulo en een kantoorbaan.
Zomer 1948 deed ik toelatingsexamen op het
seminarie Hageveld. De uitslag werd meegedeeld
door de bisschop zelf, mgr. Huijbers. Drie
Haarlemmertjes op hun knieën voor een grote
tafel, waarachter de bisschop, geflankeerd door
de regent, dr. C. J. Henning.
Ik had een onvoldoende voor Franse taal, maar
ik gaf de bisschop wel keurig antwoord op zijn
vragen. Hij keek opzij naar de regent, maar die
knikte stuurs van nee. "Komen jullie het volgend
jaar terug?" "Ja monseigneur." Maar het
kwaad was al geschied: een afwijzing.
De retraite, die werd geleid door de salesiaan
pater Charles Dury (1896-1988) van woensdag 23
tot en met zaterdag 26 maart 1949 voorzag in een
overtuigend antwoord op de vraag waarheen ik
zou gaan. Een paar maanden later ging ik op de
fiets voor kennismaking naar Ugchelen.
Na afloop van de retraite werd er een groepsfoto
gemaakt, met achteraan v.l.n.r. P.J. De Graaff,
pastoor A.L. van Eeden, pater Dury en A.L.
Peeters. Ik zat in de middelste rij als zesde van
links. Aan dat jaar en die meesters en jongens
denk ik met dankbaarheid terug.
In Ugchelen trof ik directeur pater Gubbels en
dat klikte meteen. Ook de pasgewijde (3-07-49)
pater Goorts, met wie ik naar Assel fietste (hij
met losse handen de rode steenweg af) en weer
terug naar 'Don Rua'. Een half jaar na de retraite
was ik student in Ugchelen.
Na een lange incubatieperiode en een mislukt
examen, werd binnen één week besloten tot een
avontuur dat om te beginnen zestien jaar zou
moeten duren. Celibaat? De pater vertelde mijn
klasgenoten waar de kindertjes vandaan kwamen,
bij mijn naam stond een kruisje.
Was die roeping meer dan een combinatie van
vrij toevallige factoren of zat het dieper? Waar
dan? Is er een menselijke dimensie die niet
behoort tot de waarneembare aardse sfeer? Is of
was er een roep vanuit het niet-aards geestelijke,
van God, en waar zit die dan?
Want de gebruikelijke voorstelling van een bovennatuurlijke
werkelijkheid en een God die als
Drielingschap (man noch vrouw, of beide) en
absolute Ander tegenover ons staat lijkt me te
antropomorf, vanuit de mens geconstrueerd, om
waar te zijn. "Εντος υμων", binnenin u...
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft