Jaarverslag 2001 - Wereldhave
Jaarverslag 2001 - Wereldhave
Jaarverslag 2001 - Wereldhave
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Winst en dividend per aandeel<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
1997<br />
<strong>2001</strong> in beeld<br />
• Winst EUR 11,1 mln hoger<br />
• Winst per aandeel stijgt 12%<br />
• Dividendvoorstel EUR 4,10 per aandeel (+ 6,5%)<br />
• 4 nieuwe gebouwen in exploitatie; waarde EUR ••• mln.<br />
• Aankoop van turnkey te leveren nieuwbouw in België en Spanje;<br />
investeringswaarde EUR 32,1 mln.<br />
• Verkopen in Hongarije, Nederland en het Verenigd Koninkrijk;<br />
verkoopopbrengst EUR 14,7 mln.<br />
• Na balansdatum: aankoop winkelcentrum Itäkeskus voor EUR 322 mln,<br />
netto aanvangsrendement ca 7%.<br />
• Vooruitzicht 2002: duidelijke stijging winst per aandeel (tussen 7% – 12%)<br />
Eigen vermogen in % van totale activa Koers van het aandeel<br />
%<br />
70<br />
65<br />
60<br />
55<br />
50<br />
45<br />
40<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Samenstelling onroerend goed in<br />
exploitatie<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
1998<br />
1997 1997<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
1998<br />
1998<br />
1999 1999<br />
2000 2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Intrinsieke waarde en beurskoers op 31/12<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Geografische spreiding beleggingen<br />
ultimo <strong>2001</strong><br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 1
2<br />
Kerncijfers over 10 jaar<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
1992 1993 1994 1995 1996<br />
Resultaten<br />
(x EUR 1 mln)<br />
Netto huuropbrengsten 93,9 90,7 82,1 83,9 84,3<br />
Winst 38,7 42,1 49,3 51,4 55,1<br />
Balans<br />
(x EUR 1 mln)<br />
Beleggingen 1.221,9 1.097,4 1.115,6 1.059,5 1.139,5<br />
Eigen Vermogen 572,8 626,9 636,3 598,2 688,6<br />
Langlopende schulden 612,1 468,0 419,1 400,6 370,5<br />
Indirect beleggingsresultaat ./. 147,2 ./. 40,5 ./. 56,5 ./. 55,5 53,8<br />
Aantal aandelen<br />
Aantal op 31 december 11.465.993 13.558.489 14.811.497 15.204.984 16.041.440<br />
Gemiddeld in het jaar 11.465.993 12.236.205 14.496.012 15.096.775 15.759.729<br />
Gegevens per aandeel 1)<br />
(x EUR 1)<br />
Eigen vermogen2) 49,04 45,94 42,69 39,12 42,71<br />
Winst 3,29 3,07 3,31 3,37 3,43<br />
Indirect beleggingsresultaat3) ./. 27,96 ./. 3,32 ./. 3,32 ./. 3,64 3,43<br />
Dividend 3,25 3,28 3,28 3,29 3,29<br />
of 8% of 6,25% of 8% of 8% of 5,88%<br />
Pay-out 98,7% 106% 99,1% 97,6% 95,9%<br />
Winst per aandeel 4) 3,30 3,40 3,38 3,39 3,49<br />
Winst en dividend per aandeel<br />
winst<br />
dividend
vervolg kerncijfers over 10 jaar<br />
1997 1998 1999 2000 <strong>2001</strong><br />
85,3 84,9 93,9 112,8 124,9<br />
61,7 64,7 71,6 86,0 97,1<br />
1.090,4 1.269,6 1.595,4 1.775,6 1.872,5<br />
762,7 800,9 909,0 1.088,1 1.130,0<br />
290,5 313,0 397,7 442,7 449,9<br />
41,4 2,2 74,3 140,1 17,8<br />
16.495.377 16.956.748 17.329.725 17.756.735 17.756.735<br />
16.380.631 16.834.997 17.236.480 17.639.307 17.756.735<br />
45,99 46,99 52,21 61,09 63,45<br />
3,73 3,80 4,12 4,83 5,45<br />
2,87 0,49 4,50 7,86 1,01<br />
3,29 3,29 3,40 3,85 4,10<br />
of 5,56% of 4,76% of 4,76%<br />
en 0,57 en 1,00<br />
88,2% 86,6% 82,5% 79,7% 75%<br />
3,76 3,83 4,14 4,86 5,45<br />
Intrinsieke waarde en beurskoers<br />
op 31 december2) intrinsieke waarde<br />
beurskoers<br />
1) per dividendgerechtigd gewoon aandeel en<br />
gecorrigeerd i.v.m. het stockdividend 1999<br />
2) na aftrek van het dividend (tot en met 1999<br />
het bedrag dat maximaal in contanten op<br />
de gewone aandelen zou kunnen worden<br />
uitgekeerd binnen het keuzedividend)<br />
3) inclusief resultaat emissies en stockdividend<br />
4) op basis van het gemiddeld aantal gewone<br />
aandelen<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 3
Directie<br />
Ing. G.C.J. Verweij<br />
Mr R.L.M. de Ruijter<br />
Raad van Commissarissen<br />
F.H.J. Boons RA<br />
Prof. Dr W. Lemstra<br />
Prof. Mr H.M.N. Schonis<br />
Mr C.J. de Swart<br />
Financiële agenda<br />
27 maart 2002:<br />
Algemene Vergadering van<br />
Aandeelhouders<br />
9 april 2002:<br />
Betaalbaarstelling dividend<br />
8 mei 2002:<br />
Bericht over het eerste kwartaal 2002<br />
6 augustus 2002:<br />
Bericht over het eerste halfjaar 2002<br />
6 november 2002:<br />
Bericht over de eerste drie<br />
kwartalen 2002<br />
maart 2003:<br />
<strong>Jaarverslag</strong> 2002<br />
4<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Organisatie<br />
Structuur<br />
Stafafdelingen<br />
België<br />
Nederland<br />
Verenigd Koninkrijk<br />
<strong>Wereldhave</strong> N.V.<br />
Frankrijk<br />
Spanje<br />
Verenigde Staten<br />
<strong>Wereldhave</strong> is een onafhankelijke, internationale vastgoedmaatschappij in commercieel<br />
onroerend goed, opgericht in 1930. Aandelen <strong>Wereldhave</strong> worden verhandeld<br />
op Euronext Amsterdam (Next 150). De vennootschap is een beleggingsmaatschappij<br />
met veranderlijk kapitaal. De uitgifte en inkoop van aandelen<br />
vinden plaats bij besluit van de Directie. <strong>Wereldhave</strong> heeft geen verplichting<br />
aandelen uit te geven of in te nemen (closed-end). De vennootschap heeft de fiscale<br />
status van beleggingsinstelling en betaalt daardoor feitelijk geen vennootschapsbelasting<br />
in Nederland. <strong>Wereldhave</strong> heeft een vergunning ingevolge de<br />
Wet toezicht beleggingsinstellingen.<br />
Beleggingen<br />
<strong>Wereldhave</strong> belegt in kantoren, winkelcentra, bedrijfs- en woonruimte in<br />
België, Frankrijk, Hongarije, Nederland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en de<br />
Verenigde Staten. <strong>Wereldhave</strong> beschikt over een geïntegreerde organisatie voor<br />
het laten ontwikkelen van, het investeren in en het beheren van het eigen vastgoed<br />
met lokale organisaties in deze landen. Dynamisch management leidt tot<br />
frequente aanpassing in de samenstelling en spreiding van de portefeuille.<br />
<strong>Wereldhave</strong> waardeert haar onroerend goed tegen marktwaarde onder aftrek van<br />
overdrachtskosten. Taxaties vinden jaarlijks plaats per 30 juni en 31 december,<br />
waarbij steeds de helft van de portefeuille wordt getaxeerd door onafhankelijke<br />
beëdigde taxateurs. Daarnaast wordt de hele portefeuille volgens dezelfde<br />
methodiek op deze data intern gewaardeerd. De beleggingen in België bestaan<br />
uit een belang van 68,2% in de op Euronext Brussel (Next Prime) genoteerde<br />
vastgoedbevak C.V.A. <strong>Wereldhave</strong> Belgium S.C.A.<br />
Informatie<br />
Informatie over <strong>Wereldhave</strong> is verkrijgbaar bij banken, commissionairs en<br />
<strong>Wereldhave</strong>: tel: +31 70 346 93 25<br />
e-mail: investor.relations@wereldhave.com<br />
website: www.wereldhave.com
Hoofdlijnen strategie<br />
Missie en doelstelling<br />
<strong>Wereldhave</strong> ziet als haar taak het voor gebruik beschikbaar stellen van het juiste<br />
type bedrijfs-, kantoor-, winkel- en woonruimte op de juiste tijd en plaats.<br />
Daarmee wil <strong>Wereldhave</strong> over langere termijn gemeten een groei van de winst<br />
per aandeel realiseren van tenminste 3% boven de inflatie in het Eurogebied, bij<br />
een laag risicoprofiel van haar totale vastgoedportefeuille.<br />
Strategie<br />
Bij het beleggen in onroerend goed stelt <strong>Wereldhave</strong> de gebruiker centraal. Het<br />
strategisch beleid van <strong>Wereldhave</strong> is gericht op het optimaal inspelen op veranderende<br />
wensen van gebruikers middels portefeuillevernieuwing. <strong>Wereldhave</strong><br />
belegt bij voorkeur in moderne, flexibele en herkenbare gebouwen, in kennisintensieve<br />
gebieden op goed bereikbare locaties in liquide markten. <strong>Wereldhave</strong><br />
verwacht met dit beleid zowel een voortgaande stijging van de winst per aandeel<br />
als een aantrekkelijke groei van de intrinsieke waarde te bewerkstelligen.<br />
<strong>Wereldhave</strong> streeft ernaar het risico van de naar zijn aard cyclische vastgoedmarkt<br />
te spreiden. Dit wordt gerealiseerd door enerzijds de portefeuille te verdelen<br />
over het vasteland van Europa, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde<br />
Staten en anderzijds door te investeren in kantoren, winkelcentra, bedrijfsruimten<br />
en woningen. Van spreiding gaat een positief effect uit op de vernieuwing<br />
van de portefeuille.<br />
<strong>Wereldhave</strong> beschikt over een eigen managementorganisatie met lokale vestigingen<br />
in de landen waarin zij actief is. Hiermee kan een efficiënte service aan<br />
huurders worden gewaarborgd en een goed rendement voor aandeelhouders<br />
worden behaald. De lokale vestigingen zijn bovendien het “venster naar de<br />
markt” en geven ondersteuning aan het investering- en desinvesteringbeleid.<br />
<strong>Wereldhave</strong> hecht groot belang aan duurzame, innovatieve producten die leiden<br />
tot lagere totale kosten en een hogere gebruikswaarde, bij een lagere belasting<br />
van het milieu. Afvalstromen zullen in toenemende mate worden belast,<br />
waardoor sloop en renovatie steeds kostbaarder worden. <strong>Wereldhave</strong> anticipeert<br />
hierop door interne milieu- en duurzaamheidcriteria te hanteren voor de materiaalkeuze<br />
en voor het energie- en warmteverbruik in gebouwen.<br />
Beschikbaar stellen van ruimte op de<br />
juiste tijd en plaats<br />
Portefeuillevernieuwing<br />
Geografische en sectoriële spreiding<br />
Eigen management met lokale knowhow<br />
Innovatie en maatschappelijke<br />
verantwoordelijkheid<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 5
Dividendvoorstel<br />
Vergaderingen van de Raad<br />
Voorstel tot (her-) benoeming<br />
6<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Bericht van de Raad van Commissarissen<br />
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />
Hierbij bieden wij u aan de jaarrekening <strong>2001</strong> van de vennootschap en het<br />
verslag van de Directie. PricewaterhouseCoopers N.V. heeft de jaarrekening<br />
gecontroleerd en van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. Wij<br />
stellen u voor deze jaarrekening vast te stellen. Wij kunnen ons verenigen met<br />
het voorstel van de Directie om een dividend uit te keren van EUR 4,10 per aandeel<br />
in contanten.<br />
De Raad van Commissarissen is in <strong>2001</strong> vijf keer bijeen geweest. Vaste onderwerpen<br />
op de agenda waren de resultaten- en vermogensontwikkeling, de ontwikkelingen<br />
op de relevante vastgoedmarkten, investeringen en desinvesteringen,<br />
het valuta- en dividendbeleid en de fiscaliteit. Daarnaast is het door de<br />
Directie opgestelde Beleggingsplan <strong>2001</strong>-2005 door de Raad besproken en<br />
goedgekeurd. In het beleggingsplan wordt uitgegaan van een toename van de<br />
omvang van de portefeuille tot tenminste EUR 2,5 miljard in 2005 bij een verdere<br />
stijging van de winst per aandeel. De Raad van Commissarissen heeft in<br />
haar novembervergadering zoals gebruikelijk vergaderd over het functioneren<br />
van de Directie en de onderlinge samenwerking van Commissarissen, mede in<br />
het licht van de profielschets voor leden van de Raad. Deze profielschets, alsmede<br />
een reglement inzake de taakverdeling en werkwijze, is vastgesteld in<br />
1998. De profielschets ligt ten kantore van de vennootschap ter inzage.<br />
In de op 27 maart 2002 te houden Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />
zullen de heren Prof. Mr. H.M.N. Schonis en F.H.J. Boons RA aftreden. Beiden<br />
stellen zich beschikbaar voor herverkiezing en worden voor herbenoeming<br />
voorgedragen. De voordrachten sluiten goed aan bij de profielschets voor de<br />
Raad van Commissarissen.<br />
Namens de Raad van Commissarissen,<br />
F.H.J. Boons, voorzitter Den Haag, 21 februari 2002
Verslag van de Directie<br />
Belangrijkste gebeurtenissen <strong>2001</strong><br />
In <strong>2001</strong> zijn vier nieuwe gebouwen in exploitatie genomen. Het betreft in<br />
België twee kantoorgebouwen te Vilvoorde (nabij Brussel) en een kantoorgebouw<br />
te Berchem (Antwerpen) en in Frankrijk een kantoorgebouw in Saint<br />
Denis. De waarde van (het aandeel in) deze panden bedroeg op 31 december<br />
<strong>2001</strong> EUR 60,1 mln.<br />
In België heeft <strong>Wereldhave</strong> in <strong>2001</strong> overeenstemming bereikt over de realisatie<br />
van een begin 2002 turnkey te leveren bedrijfsgebouw van 21.700 m2 . In Spanje<br />
heeft <strong>Wereldhave</strong> een overeenkomst gesloten voor 36.800 m2 turnkey aan<br />
<strong>Wereldhave</strong> te leveren bedrijfsruimte in Rivas, nabij het toekomstige vliegveld<br />
van Madrid. Oplevering van dit project is gepland voor het tweede kwartaal van<br />
2002. De investeringswaarde van deze twee bedrijfsgebouwen beloopt<br />
EUR 32,1 mln. In Nederland heeft <strong>Wereldhave</strong> een overeenkomst gesloten voor<br />
de aankoop in oktober 2002 van een bedrijfsgebouw van 20.000 m2 te Breda.<br />
De investeringswaarde zal EUR 10,9 mln bedragen.<br />
In Hongarije heeft <strong>Wereldhave</strong> een kantoorgebouw te Boedapest verkocht, in<br />
Nederland werden enkele appartementen te Doorn en een tankstation te Etten-<br />
Leur verkocht en in het Verenigd Koninkrijk vier kleinere kantoorgebouwen. De<br />
opbrengst bedroeg EUR 14,7 mln, EUR 1,7 mln boven de boekwaarde.<br />
De waarde van de portefeuille onroerend goed niet in exploitatie bedroeg op<br />
31 december <strong>2001</strong> EUR ••• mln. In 2002 zullen naar verwachting •• gebouwen<br />
aan de portefeuille in exploitatie kunnen worden toegevoegd. De waarde van<br />
deze gebouwen bedraagt ca. EUR 69 mln.<br />
Op 21 januari 2002 heeft <strong>Wereldhave</strong> overeenstemming bereikt over de aankoop<br />
van het winkelcentrum Itäkeskus in Oost-Helsinki. De investering beloopt<br />
EUR 322 mln inclusief kosten. Itäkeskus is het grootste overdekte winkelcentrum<br />
van Scandinavië. Het dateert van 1984 en is gerenoveerd en uitgebreid in<br />
1992. Een tweede uitbreiding is voltooid in oktober <strong>2001</strong>. Overdracht vond op<br />
23 januari 2002 plaats. Het managementteam van het centrum (7 personen) is<br />
in dienst getreden van <strong>Wereldhave</strong>. De aankoop draagt direct bij aan een verdere<br />
stijging van de winst per aandeel van <strong>Wereldhave</strong> (direct beleggingsresultaat).<br />
Op 31 januari 2002 is de portefeuille van <strong>Wereldhave</strong> internationaal<br />
gespreid over 8 landen (België 10%, Finland 14%, Frankrijk 15%, Hongarije<br />
Mutaties intrinsieke<br />
waarde per<br />
dividendgerechtigd<br />
aandeel (x EUR 1) <strong>2001</strong> 2000<br />
Intrinsieke waarde<br />
vóór winstverdeling<br />
per 01-01 64,94 55,65<br />
af: dividend<br />
voorgaand jaar 3,85 3,40<br />
61,09 52,25<br />
Direct beleggingsresultaat:<br />
– winst<br />
Indirect beleggingsresultaat:<br />
5,45 4,83<br />
– herwaardering<br />
– koersverschillen /<br />
0,35 6,26<br />
overige mutaties<br />
– resultaat stock-<br />
0,66 1,64<br />
dividend – ./. 0,04<br />
Intrinsieke waarde<br />
per 31-12 vóór<br />
winstverdeling 67,55 64,94<br />
af: voorgesteld dividend<br />
in contanten 4,10 3,85<br />
Intrinsieke waarde<br />
per 31-12 na dividend 63,45 61,09<br />
Koersverloop aandeel<br />
Koers (x EUR 1) K/W<br />
1999 2000 <strong>2001</strong> <strong>2001</strong><br />
52,70 52,95 59,95 11<br />
hoogst<br />
43,00 41,50 46,00 8,4<br />
laagst<br />
44,65 52,00 52,45 9,6<br />
ultimo<br />
8<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Resultaten en vermogen<br />
De resultaten van <strong>Wereldhave</strong> tonen in <strong>2001</strong> een verdere groei. De winst na<br />
belastingen is met 12,9% gestegen naar EUR 97,1 mln (2000: EUR 86,0 mln).<br />
De winst per aandeel is gestegen met 12% van EUR 4,86 naar EUR 5,45. Met<br />
ingang van het boekjaar <strong>2001</strong> worden door <strong>Wereldhave</strong> niet langer beheerkosten<br />
ten laste van het vermogen gebracht. De wijziging bevordert de transparantie<br />
van de kosten en komt de kwaliteit van de winst ten goede. Zonder de<br />
aanpassing zou de winst EUR 1,4 mln ofwel EUR 0,08 per aandeel hoger zijn<br />
uitgekomen. De winststijging van EUR 11,1 mln wordt voornamelijk veroorzaakt<br />
door toevoeging van nieuwe projecten aan de portefeuille onroerend goed<br />
in exploitatie en autonome huurstijgingen. De rentelasten zijn nagenoeg gelijk<br />
gebleven, ondanks de grotere omvang van de portefeuille. Hogere koersen hadden<br />
een gering positief effect op het resultaat ten bedrage van EUR 0,2 mln.<br />
Het indirect beleggingsresultaat over <strong>2001</strong> bedraagt EUR 17,8 mln, bestaande<br />
uit herwaardering (EUR 6,2 mln), hogere koersen (EUR 13,8 mln), vervreemdingsresultaten<br />
(EUR 1,7 mln), mutaties voorzieningen (EUR –4,2 mln) en<br />
overige mutaties (EUR 0,3 mln). De intrinsieke waarde per aandeel na winstverdeling<br />
is met 3,9% gestegen tot EUR 63,45 (2000: EUR 61,09).<br />
Dividend<br />
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal een dividend worden<br />
voorgesteld van EUR 4,10 in contanten, een stijging van 6,5% en opzichte van<br />
het voorgaande jaar. Met een dividend van EUR 4,10 bedraagt de pay-out ratio<br />
75%. <strong>Wereldhave</strong> stelt zich als doel een gestage groei van het dividend per<br />
aandeel te realiseren binnen een pay-out ratio van 75% – 85% van de winst.<br />
Uiteraard zal daarbij rekening gehouden worden met de wettelijke fiscale<br />
uitdelingsverplichting in contanten. De achtergrond van dit pay-out beleid is<br />
dat vastgoed regelmatig investeringen behoeft om de concurrentiekracht van<br />
gebouwen in stand te houden. Het pay-out beleid komt de ontwikkeling van de<br />
winst per aandeel ten goede.<br />
Beursontwikkeling<br />
Aandeelhouders van <strong>Wereldhave</strong> hebben in <strong>2001</strong> een total return (gebaseerd op<br />
herinvestering van het dividend) behaald van 8,4%. Dit rendement lag 8,6%<br />
boven de EPRA (European Public Real Estate Association) Return Index<br />
(Euro). De koers/winst verhouding lag ultimo <strong>2001</strong> op 9,6. De beursomzet<br />
bedroeg gemiddeld ca. 42.000 stuks per dag. Het aandeel <strong>Wereldhave</strong> is opgenomen<br />
in de EuroNext 150 Index en de Dow Jones Sustainability World Index.
Financiering en valuta<br />
Eigen en vreemd vermogen<br />
Het eigen vermogen bedraagt eind <strong>2001</strong> EUR 1.130,0 mln, na aftrek van het<br />
voorgestelde dividend. Dit komt neer op 58,5% van het balanstotaal<br />
(2000: 58,5%), inclusief aangegane verplichtingen. <strong>Wereldhave</strong> wil solide<br />
vermogensverhoudingen handhaven om toekomstige investeringen te kunnen<br />
financieren en de gevoeligheid voor eventuele rentestijgingen te beperken. Het<br />
geplaatste aandelenkapitaal is in <strong>2001</strong> gelijk gebleven. Positieve valutaontwikkelingen<br />
en herwaarderingen hebben in geringe mate bijgedragen aan de<br />
groei van het eigen vermogen. In januari 2002 is in verband met de verwerving<br />
van het winkelcentrum Itäkeskus in Helsinki het aantal aandelen verhoogd.<br />
Door de emissie van 1.935.000 aandelen tegen intrinsieke waarde is het Eigen<br />
Vermogen op 23 januari 2002 met EUR 130,7 mln toegenomen. Het eigen vermogen<br />
ten opzichte van het balanstotaal na verwerving van het winkelcentrum<br />
Itäkeskus komt uit op •••%.<br />
Het lang vreemd vermogen op 31 december <strong>2001</strong> beloopt EUR 449,9 mln<br />
(2000: EUR 442,7 mln). Het percentage variabel rentende leningen lag ultimo<br />
<strong>2001</strong> op 55% (eind 2000: 50%). De gemiddelde rente op de totale leningenportefeuille<br />
is positief beïnvloed door de renteverlagingen van de Centrale Banken<br />
en bedroeg op 31 december <strong>2001</strong> 4,9% (2000: 6,1%). Indien de renteontwikkeling<br />
daartoe aanleiding geeft, kan gebruik gemaakt worden van de rentefixatieclausules<br />
in leningovereenkomsten en andere renteconsolidatiemogelijkheden.<br />
De toelichting bij de geconsolideerde balans geeft nadere informatie over de<br />
leningenportefeuille. Wat betreft looptijden streeft <strong>Wereldhave</strong> naar een<br />
evenwichtige spreiding over een middellange termijn waarbij rekening wordt<br />
gehouden met de voor investeringen en desinvesteringen noodzakelijke<br />
flexibiliteit.<br />
Valuta<br />
Eind <strong>2001</strong> zijn de beleggingen in US-dollar afgedekt voor ••% en in het Britse<br />
pond voor ••%. Als leidraad voor het indekken van de valutarisico’s op de landenportefeuilles<br />
in GBP en USD geldt een percentage van 50%. Op grond van<br />
marktomstandigheden en omwille van de flexibiliteit kan van deze leidraad<br />
20% naar boven en 20% naar beneden worden afgeweken, dus binnen een dekkingsbandbreedte<br />
van 30% – 70%. Valutadekkingen vinden plaats middels<br />
financiering in lokale valuta en met andere financiële instrumenten.<br />
Eigen vermogen in % van<br />
totale activa<br />
%<br />
70<br />
65<br />
60<br />
55<br />
50<br />
45<br />
40<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Restant looptijd leningen in %<br />
%<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
1-2 jaar<br />
2-5 jaar<br />
>5 jaar<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 9
Samenstelling portefeuille<br />
10<br />
97 98 99 00 01<br />
Kantoren 46 50 53 56 58<br />
Winkels 41 36 32 30 28<br />
Overige 13 14 15 14 14<br />
Geografische spreiding portefeuille<br />
97 98 99 00 01<br />
België 19 13 12 11 12<br />
Duitsland 3 – – – –<br />
Frankrijk 13 17 19 16 17<br />
Hongarije
Personeel en organisatie<br />
In <strong>2001</strong> zijn er bij <strong>Wereldhave</strong> gemiddeld 93 personen werkzaam geweest<br />
(2000: 93), waarvan 55 (2000: 56) in de landenvestigingen.<br />
In november <strong>2001</strong> heeft de deelnemersvergadering van Stichting Pensioenfonds<br />
<strong>Wereldhave</strong> het besluit tot flexibilisering van de bestaande pensioenregeling<br />
goedgekeurd. De nieuwe regeling voorziet in een flexibele pensioendatum, een<br />
module vrijwillig pensioensparen, hoog/laag pensioenuitkeringen, een dekking<br />
van het hiaat in de Algemene Nabestaandenwet, alsmede de wettelijk verplichte<br />
wijzigingen op grond van de gewijzigde Pensioen- en Spaarfondsenwet. Met<br />
de nieuwe pensioenregeling beschikt <strong>Wereldhave</strong> over een flexibel en aantrekkelijk<br />
arbeidsvoorwaardenpakket.<br />
<strong>Wereldhave</strong> hecht groot belang aan scholing en opleiding om de ontplooiingsmogelijkheden<br />
van medewerkers te optimaliseren. In dit kader zijn in <strong>2001</strong><br />
weer een aantal cursussen georganiseerd en heeft een aantal medewerkers deelgenomen<br />
aan opleidingen buiten het bedrijf. Wij zijn onze medewerkers erkentelijk<br />
voor hun inzet en betrokkenheid in het afgelopen jaar.<br />
<strong>Wereldhave</strong> heeft geen nadelige gevolgen ondervonden van de invoering van de<br />
Euro als betaalmiddel. De interne en externe informatievoorziening van het<br />
bedrijf was al op 1 januari 1999 succesvol omgezet in Euro. Tot 1 januari 2002<br />
heeft <strong>Wereldhave</strong> de huurders naar hun keuze gefactureerd in oude nationale<br />
valuta of Euro.<br />
Informatie per land<br />
De economische cijfers zijn ontleend aan de “Economic Outlook” van de OESO<br />
(december <strong>2001</strong>). De herwaardering per land is berekend in lokale valuta.<br />
Onder het begrip bezettingsgraad wordt verstaan de bruto jaarhuur bij volledige<br />
bezetting minus de huurderving wegens leegstand, uitgedrukt als percentage<br />
van die jaarhuur.<br />
Personeel<br />
Euro<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 11
<strong>2001</strong> 2000<br />
Economische groei 1,1 4,0<br />
Inflatie 2,5 1,4<br />
Groei consumptie 1,8 3,8<br />
Groei bedrijfsinvesteringen 0,8 1,8<br />
Groei werkgelegenheid 1,0 1,6<br />
Werkloosheid 6,9 7,0<br />
Jaarhuur en marktwaarde<br />
(in miljoenen Euro, per 31 december <strong>2001</strong>,<br />
bij volledige bezetting)<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Sectoriële verdeling<br />
in % van de marktwaarde<br />
Gemiddelde bezettingsgraad in %<br />
%<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
70<br />
12<br />
Winkels<br />
1997<br />
Kantoren<br />
53%<br />
1998<br />
Overige<br />
4%<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
marktwaarde<br />
jaarhuur<br />
43% winkels<br />
kantoren<br />
overig<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
België<br />
In het eerste halfjaar van <strong>2001</strong> lag de bruto opname op de Brusselse kantorenmarkt<br />
met ca 340.000 m2 op eenzelfde niveau als in het recordjaar 2000. Dit<br />
succes was echter vooral te danken aan vier grote transacties binnen het<br />
Hoofdstedelijk Gewest (de 19 gemeenten), die samen goed waren voor bijna<br />
één derde van het totaal. De positieve trend heeft zich tijdens het tweede<br />
semester niet kunnen voortzetten. Over geheel <strong>2001</strong> bedraagt de opname ca<br />
520.000 m2 ten opzichte van 750.000 m2 in 2000. De resultaten in de periferie,<br />
waar zich traditioneel de ICT sector vestigt, lagen beduidend lager.<br />
De leegstand op de Brusselse markt is na een daling in het begin van het jaar<br />
gestegen naar 7,4%. Voor de periferie, waar nog veel projecten in aanbouw zijn,<br />
ligt de leegstand op 18%, tegenover 4% voor het centrum en de Leopoldwijk en<br />
2% voor de Noordwijk. De gemiddelde huurprijs van het hoogste marktsegment<br />
bedraagt ca EUR 188 per m2 incl. BTW. Tijdens het laatste kwartaal hebben de<br />
huurniveaus op de meeste locaties goed stand gehouden. Wel valt waar te<br />
nemen dat vooral ontwikkelaars in de periferie lange huurvrije periodes toestaan.<br />
In 2002 zal er minder nieuwbouw worden opgeleverd op de Brusselse<br />
kantorenmarkt. De leegstand zal naar verwachting oplopen tot ongeveer 8%.<br />
Per deelmarkt zijn er grote verschillen waar te nemen. De gebieden die bij de<br />
stations liggen (vooral Noordstation en Centraal Station) zijn het beter gaan<br />
doen. Op langere termijn zal vooral de uitbreiding van de Europese Unie een<br />
belangrijke invloed uitoefenen op de Brusselse kantorenmarkt.<br />
Op de markt voor bedrijfsruimte neemt de opname door de economische teruggang<br />
eveneens af. De leegstand neemt toe, maar doet zich vooral voor bij oudere<br />
gebouwen op minder aantrekkelijke locaties. Bedrijven tonen nog steeds<br />
belangstelling voor moderne grote bedrijfspanden op locaties aan snelwegen in<br />
de perifere gebieden bij de grote steden. De huurprijzen hebben zich gestabiliseerd<br />
rond EUR 47 per m2 incl. BTW in de Brusselse regio en EU 42 per m2 incl. BTW in het Antwerpse.<br />
De Belgische winkelmarkt werd gekenmerkt door een kleiner aantal nieuwkomers<br />
en het verdwijnen van enkele grote namen zoals P&C, Kreymborg en Marks<br />
& Spencer. Andere ketens, zoals Zara, Cassis en Mer du Nord deden het daarentegen<br />
opmerkelijk goed. Deze ontwikkelingen worden meestal toegeschreven aan<br />
de keuze van een goed concept en het werken aan een sterk imago. De “prime<br />
rent” in de Nieuwstraat bedraagt EUR 1.264 per m2 tegenover EUR 1.388 een jaar<br />
geleden. Ook de Antwerpse Meir heeft ca. 8% moeten inleveren.<br />
Op de Brusselse investeringsmarkt hebben veel transacties plaatsgevonden. De<br />
bruto aanvangsrendementen variëren van 6,50% tot 7,25%. De vastgoedbevaks<br />
hebben in de loop van het jaar toestemming gekregen om hun schuldratio op te<br />
trekken van 33% tot 50%. Dit heeft voor de meeste bevaks nieuwe aankopen
De Veldekens, Antwerpen<br />
mogelijk gemaakt. Nu de rente in Euro onder het netto aanvangsrendement ligt<br />
bestaat de mogelijkheid het rendement op eigen vermogen te verhogen door met<br />
meer vreemd vermogen te werken. Bij een lagere opname, een hogere leegstand<br />
en een hogere rente kan dit tijdelijke voordeel snel omslaan in een groot nadeel.<br />
Aan de Belgische portefeuille onroerend goed in exploitatie van <strong>Wereldhave</strong> is<br />
in <strong>2001</strong> een tweetal projecten toegevoegd. De tweede fase van het kantorencomplex<br />
“De Veldekens” te Berchem bij Antwerpen (11.200 m2 ) werd in de<br />
loop van <strong>2001</strong> opgeleverd en is momenteel voor 83% verhuurd. De derde fase<br />
wordt opgeleverd in het tweede kwartaal van 2002. De eerste fase van de ontwikkeling<br />
in Vilvoorde aan de Medialaan (9.500 m2 ) is voor 77% verhuurd. De<br />
nog in aanbouw zijnde fase II (12.700 m2 ) wordt opgeleverd medio 2002. In<br />
Meer heeft <strong>Wereldhave</strong> een nieuw te bouwen opslagruimte gekocht met een<br />
totale oppervlakte van 21.700 m2 . Dit gebouw dat begin 2002 turnkey wordt<br />
opgeleverd, is voor ca. 50% voorverhuurd.<br />
De bezettingsgraad van de portefeuille van <strong>Wereldhave</strong> Belgium kwam uit op<br />
96,4% (2000: 91,7%). Het belang van <strong>Wereldhave</strong> van 68,2% (2000: 68,2%)<br />
in de portefeuille in exploitatie had op 31 december <strong>2001</strong> een waarde van<br />
EUR 174,7 mln; de waarde van het belang in de portefeuille onroerend goed<br />
niet in exploitatie bedroeg EUR 45,8 mln. De Belgische portefeuille in exploitatie<br />
is met 2,4% opgewaardeerd.<br />
Herwaardering onroerend goed in<br />
exploitatie in %<br />
%<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
-5<br />
1997<br />
1998<br />
Algemene huurvoorwaarden<br />
1. Duur: 3, 6 en 9 jaar, met een wederzijdse optie tot<br />
verlenging en/of aanpassing.<br />
2. Huurverhogingen: jaarlijkse verhogingen zijn<br />
gebaseerd op de gezondheidsindex.<br />
3. Voor rekening van verhuurder: uitsluitend onder-<br />
houd.<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 13
<strong>2001</strong> 2000<br />
Economische groei 2,0 3,4<br />
Inflatie 1,7 0,8<br />
Groei consumptie 2,5 2,7<br />
Groei bedrijfsinvesteringen 4,1 7,4<br />
Groei werkgelegenheid 1,8 2,3<br />
Werkloosheid 8,9 9,5<br />
Jaarhuur en marktwaarde<br />
(in miljoenen Euro, per 31 december <strong>2001</strong>,<br />
bij volledige bezetting)<br />
Sectoriële verdeling<br />
in % van de marktwaarde<br />
Gemiddelde bezettingsgraad in %<br />
%<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
70<br />
14<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
Winkels<br />
1997<br />
Kantoren<br />
1998<br />
Overige<br />
52%<br />
4%<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
54%<br />
marktwaarde<br />
jaarhuur<br />
winkels<br />
kantoren<br />
overig<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Frankrijk<br />
De bruto opname van kantoorruimte is in <strong>2001</strong> gedaald van 2,5 mln m2 tot<br />
1,7 mln m2 . In <strong>2001</strong> is het aantal in aanbouw genomen m2s verder gestegen tot<br />
ca 1.4 mln m2 (2000: 1 mln m2 ). In Parijs intra muros blijft de nieuwbouw van<br />
kantoren beperkt tot ongeveer 200.000 m2 . De leegstand is licht opgelopen tot<br />
3%, ca. 1,2 mln m2 . In de traditionele kantorenwijken is de leegstand gering: in<br />
het CBD bedraagt de leegstand 1,3%, in de Westelijke CBD La Défense 1,6%,<br />
maar ook in Rive Gauche (0%) en Clichy (1,7%) is de leegstand laag. De huurprijsstijging<br />
is in <strong>2001</strong> tot stilstand gekomen. De hoogste kantoorhuren <strong>2001</strong><br />
werden gerealiseerd in het CBD, op enige afstand gevolgd door La Défense en<br />
de westelijke suburbane gebieden. De laagste huren zijn te vinden in de periferie<br />
en de Villes Nouvelles.<br />
Infrastucturele verbeteringen maken het mogelijk dat mensen op grotere afstand<br />
van Île-de-France gaan wonen. Door de sterk verbeterde kwaliteit van de infrastructuur<br />
nemen reistijden drastisch af en blijft een toenemende woon-werk<br />
afstand toch aanvaardbaar. De ontwikkelingen op de kantorenmarkt laten een<br />
trek zien naar de stadsgrenzen. De traditioneel sterke gebieden intra muros<br />
evenwel blijven sterk. Tegelijk zijn er een aantal gebieden die aan belang winnen.<br />
Deze gebieden beschikken over een goede autobereikbaarheid (en een snel<br />
verbeterend openbaar vervoer), grotere kantoormetrages, kortere vergunningenprocedures<br />
en lagere huren.<br />
Het teruglopen van de economische groei heeft tot gevolg dat de vraag naar<br />
bedrijfsruimte in Parijs wat tegenvalt. Grote moderne bedrijfsruimte blijft<br />
gevraagd, maar het aanbod neemt toe. De huren zijn na een stijging in 2000 van<br />
EUR 50 naar EUR 56, weer iets gedaald tot EUR 54,50. Bij investeerders is een<br />
grotere belangstelling te onderkennen voor beleggingen in bedrijfsruimte in de<br />
directe omgeving van Parijs. De nieuwbouwactiviteiten zijn in <strong>2001</strong> gedaald<br />
van 1.200.000 m2 tot ca. 980.000 m2 . Dit wijst erop dat deze markt snel reageert<br />
op verandering in de afname.<br />
De aanhoudende groei van de consumentenbestedingen (+ 2,7% in 2000 en<br />
+ 2,5% in <strong>2001</strong>) en de toegenomen belangstelling voor historische binnensteden<br />
hebben de vraag naar winkelruimte in Parijs positief beïnvloed. De nieuwbouw<br />
van winkelruimte wordt door de Franse overheid strak in de hand gehouden,<br />
maar de afgegeven bouwvergunningen vertonen over de afgelopen twee<br />
jaar een stijgende lijn. In <strong>2001</strong> is ca. 500.000 m2 nieuwe winkelruimte in aanbouw<br />
genomen. Nieuwe winkelcentra mogen alleen gebouwd worden in gebieden<br />
waar de vraag snel toeneemt. Hierdoor lopen de huren in het centrum van<br />
Parijs sterk op. In de eerste helft van <strong>2001</strong> zijn de winkelhuren in de hoofdwin-
Ilot Kléber, Parijs<br />
kelstraten van Parijs met 20% gestegen, maar in de tweede helft van het jaar is<br />
de groei afgezwakt. De positieve huurprijsontwikkeling straalt uit naar de grote<br />
winkelcentra aan de rand van Parijs.<br />
In juni <strong>2001</strong> heeft <strong>Wereldhave</strong> een kantoorgebouw van 12.000 m2 te Saint Denis<br />
in exploitatie genomen. Het gebouw was vóór oplevering geheel verhuurd aan<br />
één huurder. In het verslagjaar heeft <strong>Wereldhave</strong> verder geen wijziging gebracht<br />
in de portefeuille onroerend goed in exploitatie. De bouw van het kantorenproject<br />
van 22.000 m2 te Clichy vordert volgens plan. De oplevering zal naar verwachting<br />
plaatsvinden in het eerste kwartaal 2002. Op 31 december <strong>2001</strong> was<br />
••% voorverhuurd. De bezettingsgraad van de Franse portefeuille kwam uit op<br />
100%. Op 31 december <strong>2001</strong> bedroeg de waarde van de portefeuille onroerend<br />
goed in exploitatie EUR 260,9 mln en de waarde van de portefeuille onroerend<br />
goed niet in exploitatie EUR 58,3 mln. De Franse portefeuille in exploitatie is<br />
met 6,9% opgewaardeerd.<br />
Herwaardering onroerend goed in<br />
exploitatie in %<br />
%<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
-5<br />
1997<br />
1998<br />
Algemene huurvoorwaarden<br />
1. Duur: 3, 6 en 9 jaar, waarbij de huurder elke 3 jaar<br />
een optie heeft de huur te verlengen.<br />
2. Huurverhogingen: jaarlijkse verhogingen zijn<br />
gebaseerd op de stijging van de bouwkosten<br />
(INSEE index), tenzij anders overeengekomen.<br />
3. Voor rekening van verhuurder: uitsluitend onder-<br />
houd.<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 15
Le Cap, Saint Denis, Parijs<br />
16<br />
Toen de stad Saint Denis in 1993 de beslissing<br />
nam het Grand Stade te bouwen ten<br />
behoeve van het wereldkampioenschap<br />
voetbal van 1998, is deze beslissing<br />
gepaard gegaan met het besluit tot het<br />
aanleggen van een aantal grote infrastructurele<br />
werken. Hierbij horen de overkapping<br />
van de snelweg Parijs – Lille (A1),<br />
de aanleg van een RER treinverbinding<br />
met twee stations en het doortrekken van<br />
de Metrolijn uit het centrum. Dit leidde<br />
tot de sloop van oude industrieterreinen,<br />
waardoor grote percelen beschikbaar<br />
kwamen voor herontwikkeling.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
In Parijs intra muros zijn dergelijke percelen<br />
niet beschikbaar. Dit heeft tot gevolg<br />
dat bedrijven die nieuwe huisvesting en<br />
grotere vloeroppervlakten nodig hebben,<br />
uit het centrum wegtrekken. Door de<br />
goede bereikbaarheid van de locatie per<br />
auto (zowel via de randweg, A86, A1 en<br />
A3) en de openbaar vervoervoorzieningen<br />
(met de RER treinverbinding binnen<br />
10 minuten naar het centrum van Parijs)<br />
en de nabij gelegen luchthaven Charles<br />
de Gaulle, is de locatie een aantrekkelijke<br />
vestigingsplaats geworden. In eerste<br />
instantie hebben zich overwegend buitenlandse<br />
bedrijven gevestigd op de locatie,<br />
naderhand zijn ook Franse bedrijven de<br />
voordelen van de locatie gaan onderkennen.
Al in een vrij vroeg stadium van de ontwikkeling<br />
van het beschikbaar gekomen<br />
gebied heeft <strong>Wereldhave</strong>, direct naast de<br />
fraai vormgegeven blikvanger die het<br />
Grand Stade is geworden, een kantoor van<br />
ca. 12.000 m2 laten realiseren. De grondprijzen<br />
waren toen nog relatief laag,<br />
waardoor de nieuwe kantoorruimte tegen<br />
een uiterst aantrekkelijke prijs kon worden<br />
verworven.<br />
Het gebouw bestaat uit een U-vormig<br />
bouwblok van 5 verdiepingen met twee<br />
kelderverdiepingen. Door de situering ten<br />
opzichte van het aangrenzende sporthotel<br />
is een aantrekkelijke binnentuin ontstaan.<br />
De hoogte van de bebouwing naast het<br />
Grand Stade is beperkt gehouden,<br />
waardoor de omgeving een aantrekkelijke<br />
campusachtige uitstraling heeft gekregen.<br />
Het RER station bevindt zich op slechts<br />
500 meter afstand; door de nabijheid van<br />
het stadion is parkeergelegenheid in overvloed<br />
beschikbaar. Het pand was vóór<br />
oplevering volledig verhuurd.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
17
<strong>2001</strong> 2000<br />
Economische groei 1,4 3,5<br />
Inflatie 5,3 3,7<br />
Groei consumptie 1,2 3,8<br />
Groei bedrijfsinvesteringen – 2,0 4,4<br />
Groei werkgelegenheid 1,8 2,3<br />
Werkloosheid 2,5 2,6<br />
Jaarhuur en marktwaarde<br />
(in miljoenen Euro, per 31 december <strong>2001</strong>,<br />
bij volledige bezetting)<br />
Sectoriële verdeling<br />
in % van de marktwaarde<br />
Gemiddelde bezettingsgraad in %<br />
%<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
70<br />
18<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
1997<br />
0<br />
Winkels<br />
44%<br />
Kantoren<br />
1998<br />
Overige<br />
6%<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
48%<br />
marktwaarde<br />
jaarhuur<br />
winkels<br />
kantoren<br />
overig<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Nederland<br />
De opname van kantoorruimte is in <strong>2001</strong> blijven steken net onder de 2 mln m2 ,<br />
tegen 2,3 mln m2 over 2000. Het aantal grote transacties is sinds april aanzienlijk<br />
teruggelopen. Veel ondernemingen stellen een beslissing over hun huisvesting<br />
uit. Het aanbod van nieuwe kantoorruimte is daarentegen gestegen van<br />
circa 2,4 miljoen m2 tot 3,3 miljoen m2 . De stijging van het aanbod is het sterkst<br />
op suburbane perifere locaties buiten de Randstad. Binnen de Randstad heeft<br />
met name Amsterdam te lijden onder de terugval bij ICT bedrijven en de afgenomen<br />
bedrijvigheid in de financiële sector. Desondanks is het aanbod in<br />
Amsterdam niet bovengemiddeld gestegen. De huurprijzen op toplocaties in<br />
Amsterdam zijn verder opgelopen van EUR 320 tot EUR 360 per m2 . Op andere<br />
plaatsen in de Randstad zijn de huren nagenoeg gelijk gebleven. Huurders<br />
zijn minder bereid vóór de geplande opleveringsdatum te tekenen. Veel bedrijven<br />
hebben hun huisvestingsbehoefte te ruim ingeschat en proberen nu van hun<br />
opties af te komen of hun ruimten in onderhuur aan te bieden. Het zijn met<br />
name de aanbieders van zogenoemde flexspace die last hebben van deze onverwachte<br />
concurrentie.<br />
In de directe omgeving van de grote steden blijft de concurrentie om schaarse<br />
ruimte hevig. Herontwikkeling van oudere bedrijventerreinen en meervoudig<br />
ruimtegebruik moeten enig soelaas bieden. De toenemende verkeerscongestie,<br />
met name bij de bruggen over de grote rivieren, hebben tot gevolg dat de concurrentiepositie<br />
van de Randstad sterker wordt. Huurstijgingen doen zich dan<br />
ook alleen voor op de best bereikbare en centraal gelegen gebieden.<br />
De afname van het consumentenvertrouwen in de economie en de gebeurtenissen<br />
van 11 september hebben – afgezien van de reisbranche – weinig effect<br />
gehad op de bestedingen in de detailhandel. Door ombouw van supermarktformules<br />
konden locaal wel aanzienlijke verschuivingen in het bestedingspatroon<br />
worden waargenomen. Vrije tijd is schaars. Consumenten willen daarom efficiënt<br />
met hun tijd omgaan en kiezen voor winkels en winkelcentra waar men in<br />
één keer alle benodigde boodschappen kan inslaan, liefst zo dicht mogelijk bij<br />
huis. Formules die daarop inspelen met een breed en/of diep assortiment, ruime<br />
openingstijden en goede parkeervoorzieningen profiteren daarvan. Winkelformules<br />
die zich niet duidelijk onderscheiden van de (in toenemende mate uit het<br />
buitenland afkomstige) concurrenten delven het onderspit. Dergelijke bedrijfsbeëindigingen<br />
hebben niet geleid tot problemen bij wederverhuur. Alle vrijkomende<br />
locaties in de belangrijke winkelgebieden worden nog steeds probleemloos<br />
herverhuurd.<br />
De samenstelling van de Nederlandse portefeuille is in <strong>2001</strong> nauwelijks gewij-
Alphen aan den Rijn, Raoul Wallenbergplein<br />
zigd. In Doorn werden enkele appartementen verkocht en in Etten-Leur werd<br />
het naast het winkelcentrum gelegen benzinepompstation aan de gemeente verkocht.<br />
Op Bedrijvencomplex Ypenburg (Rijswijk) werd in het vierde kwartaal<br />
gestart met de herbouw van een bedrijfsgebouw van ca. 5.000 m2 . Het gebouw<br />
wordt opgeleverd in het vierde kwartaal van 2002 en is reeds volledig verhuurd.<br />
In juni respectievelijk december <strong>2001</strong> zijn de kantoorgebouwen Winston<br />
Churchill Tower te Rijswijk (22.500 m2 ) en Raoul Wallenbergplein te Alphen<br />
aan den Rijn (6.500 m2 ) opgeleverd. Het gebouw in Rijswijk is voor ca. 60%<br />
verhuurd. In Alphen aan den Rijn zijn twee huurders gecontracteerd (totaal<br />
••%). In <strong>2001</strong> is een overeenkomst afgesloten voor de aankoop in oktober 2002<br />
van een distributiecentrum (ca. 20.000 m2 ) in Breda. De bezettingsgraad is in<br />
<strong>2001</strong> uitgekomen op 95%. Op 31 december <strong>2001</strong> bedroeg de waarde van de<br />
portefeuille in exploitatie EUR 293,4 mln en van de portefeuille niet in exploitatie<br />
EUR 49,7 mln. De Nederlandse portefeuille in exploitatie is met 0,7%<br />
opgewaardeerd.<br />
Herwaardering onroerend goed in<br />
exploitatie in %<br />
%<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
-5<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Algemene huurvoorwaarden<br />
1. Duur: 5 jaar. De huurder heeft een optie met 5 jaar<br />
te verlengen.<br />
2. Huurverhogingen: jaarlijkse verhogingen zijn<br />
gebaseerd op de index van de kosten voor levens-<br />
onderhoud (prijsindexcijfer gezinsconsumptie).<br />
3. Voor rekening van verhuurder: onderhoud,<br />
verzekering, administratie en een deel van de<br />
lokale belastingen.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 19
<strong>2001</strong> 2000<br />
Economische groei 2,7 4,1<br />
Inflatie 4,1 3,4<br />
Groei consumptie 2,8 4,0<br />
Groei bedrijfsinvesteringen 1,3 6,9<br />
Groei werkgelegenheid 1,8 4,7<br />
Werkloosheid 13,3 14,1<br />
Jaarhuur en marktwaarde<br />
(in miljoenen Euro, per 31 december <strong>2001</strong>,<br />
bij volledige bezetting)<br />
Sectoriële verdeling<br />
in % van de marktwaarde<br />
Gemiddelde bezettingsgraad in %<br />
%<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
70<br />
20<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
1997<br />
Winkels<br />
Kantoren<br />
1998<br />
Overige<br />
100%<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
marktwaarde<br />
jaarhuur<br />
kantoren<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Spanje<br />
Ook in Madrid is de bruto opname van kantoorruimte in <strong>2001</strong> gedaald als<br />
gevolg van het veranderde tij van de economie. De bruto opname over <strong>2001</strong><br />
bedraagt ongeveer 450.000 m2 tegen 800.000 m2 in 2000. In <strong>2001</strong> steeg de leegstand<br />
van 1,4% naar 3%. Het feitelijke aanbod ligt nog hoger door de groei van<br />
de sub-lease. Doordat in 2002 ca. 450.000 m2 nieuwbouw kantoorruimte wordt<br />
opgeleverd, zal de leegstand verder oplopen. Ondanks de afnemende vraag hebben<br />
de huurniveaus redelijk stand gehouden, maar diverse verhuurders doen<br />
aanbiedingen met huurvrije periodes. Aan de buitenring (M40) vallen wel<br />
dalende huurniveaus waar te nemen. De huurniveaus in het CBD liggen tussen<br />
EUR 300 en 500 per m2 , aan de binnenring (M30) tussen EUR 200 en 300 en<br />
aan de buitenring tussen EUR 150 en 190 per m2 .<br />
De groei van de consumentenbestedingen is in <strong>2001</strong> teruggelopen. De bouw<br />
van nieuwe winkelcentra is opgevoerd van 640.000 m2 in 2000 tot 1,1 mln m2 in <strong>2001</strong>. In de komende twee jaar is een verdere groei te verwachten met<br />
2,4 miljoen m2 . De leegstand in winkelcentra is desondanks verder gedaald tot<br />
onder de 2%. Het tempo van de huurstijgingen lag in het afgelopen jaar rond de<br />
10%, ondanks de forse uitbreiding van het winkelbestand. Van belang is dat de<br />
groei van de consumptieve bestedingen aan luxe artikelen in <strong>2001</strong> nog vrij sterk<br />
is toegenomen vanwege de naderende komst van de Euro. De omschakeling op<br />
de Euro en de afnemende economische groei doen verwachten dat de groei van<br />
de winkelbestedingen in 2002 zal afnemen. In combinatie met de aanhoudende<br />
groei van de nieuwbouw lijkt een afkoeling van de Spaanse winkelmarkt waarschijnlijk.<br />
De netto aanvangsrendementen van grote regionale winkelcentra liggen<br />
in Spanje rond de 7%. Voor winkels in de binnensteden gelden iets hogere<br />
netto aanvangsrendementen.<br />
De centrale ligging binnen Spanje en de aanwezigheid van het belangrijkste<br />
internationale vliegveld hebben ertoe geleid dat de distributie sector in de regio<br />
Madrid sterk vertegenwoordigd is. Ongeveer 80% van alle bedrijfsgebouwen is<br />
bestemd voor distributie. Mede door de snelle technologische ontwikkeling is<br />
hier een tekort aan grote efficiënte gebouwen van tenminste 10.000 m2 ontstaan.<br />
In de afgelopen jaren is de groei van het aanbod duidelijk achtergebleven bij de<br />
vraag. Hierdoor is de leegstand gedaald en zijn de huren gestegen. De hoogste<br />
prijzen voor bedrijfsruimte worden betaald in het Noorden en in het Noord-<br />
Oosten langs de snelwegen naar Barcelona en Burgos en op korte afstand van<br />
het internationale vliegveld van Madrid, Barajas. Als gevolg van de hoge grondprijzen<br />
in dit gebied wijken veel bedrijven uit naar goedkopere gebieden op iets<br />
grotere afstand van Madrid en Barajas. De huren van nieuwe efficiënte bedrijfsgebouwen<br />
zijn tussen 1998 en <strong>2001</strong> met ongeveer 50% gestegen.
Arroyo de la Vega, Madrid<br />
In <strong>2001</strong> heeft <strong>Wereldhave</strong> een overeenkomst gesloten voor de bouw van<br />
36.800 m2 bedrijfsruimte in Rivas, nabij het toekomstige vliegveld van Madrid.<br />
Oplevering van dit turnkey project is gepland voor het derde kwartaal van 2002.<br />
In de portefeuille, die per eind <strong>2001</strong> volledig verhuurd was, is geen wijziging<br />
gebracht. De gemiddelde bezettingsgraad in het verslagjaar kwam uit op 99%.<br />
Op 31 december <strong>2001</strong> bedroeg de waarde van de portefeuille onroerend goed in<br />
exploitatie EUR 81,0 mln en de waarde van de portefeuille onroerend goed niet<br />
in exploitatie EUR 22,2 mln. De Spaanse portefeuille in exploitatie is met 6,1%<br />
opgewaardeerd.<br />
Herwaardering onroerend goed in<br />
exploitatie in %<br />
%<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
-5<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Algemene huurvoorwaarden<br />
1. Duur: tot 5 jaar.<br />
2. Huurverhogingen: jaarlijkse verhogingen zijn<br />
gebaseerd op de index van de kosten voor levens-<br />
onderhoud (prijsindex gezinsconsumptie).<br />
3. Voor rekening van verhuurder: onderhoud,<br />
verzekering, administratie en een deel van de<br />
lokale belastingen.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 21
<strong>2001</strong> 2000<br />
Economische groei 2,3 2,9<br />
Inflatie 2,4 1,7<br />
Groei consumptie 3,7 4,0<br />
Groei bedrijfsinvesteringen 0,3 5,1<br />
Groei werkgelegenheid 0,9 1,0<br />
Werkloosheid 5,1 5,5<br />
Jaarhuur en marktwaarde<br />
(in miljoenen Euro, per 31 december <strong>2001</strong>,<br />
bij volledige bezetting)<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
Sectoriële verdeling<br />
in % van de marktwaarde<br />
Gemiddelde bezettingsgraad in %<br />
%<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
70<br />
22<br />
50<br />
0<br />
1997<br />
Winkels<br />
28%<br />
Kantoren<br />
1998<br />
Overige<br />
13%<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
59%<br />
marktwaarde<br />
jaarhuur<br />
winkels<br />
kantoren<br />
overig<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Verenigd Koninkrijk<br />
Op de Britse kantorenmarkten begint de vertraging in de vraag die zich eind<br />
2000 inzette, effect te hebben. Dit is vooral het geval in de gebieden waar zich<br />
een snelle groei door de ICT sector heeft voorgedaan en in de financiële centra.<br />
De leegstand in Central London is opgelopen tot 7,8% als gevolg van een met<br />
25% afnemende vraag en een toenemend aanbod van nieuwbouwprojecten. De<br />
leegstand bevindt zich vooral in oudere kantoren die vrij komen doordat bedrijven<br />
nieuwbouw hebben betrokken. In de Thames Valley regio, waar veel ICT<br />
bedrijven zijn gehuisvest, is de leegstand eveneens sterk opgelopen. Grote<br />
nieuwbouwprojecten worden hier in onderhuur aangeboden door huurders die<br />
er vroegtijdig op hadden ingetekend. De vraag naar zogenoemde “serviced offices”<br />
is als gevolg van deze ontwikkelingen eveneens afgenomen. Dientengevolge<br />
staan de huurprijzen in Central London en het Zuid-Oosten van London<br />
onder druk en worden allerlei aanbiedingen gedaan om kandidaat huurders over<br />
de streep te trekken. In de City zijn de huren gedaald tot GBP 60 per m2 en in<br />
Holborn en de Docklands zijn de huren gelijk gebleven op GBP 50 per m2 resp.<br />
GBP 40 per m2 . In de andere grote steden in het Verenigd Koninkrijk stegen de<br />
huurprijzen in <strong>2001</strong> aanvankelijk nog, vooral door een tekort aan nieuwbouw.<br />
Ook hier is de vraag inmiddels afgenomen.<br />
De retailmarkt heeft geprofiteerd van hoge consumentenbestedingen, vooral als<br />
gevolg van de gedurende het jaar tot 4% gedaalde rente. Een aantal buitenlandse<br />
retailers heeft plannen om de Britse markt te betreden. Hun aandacht richt<br />
zich met name op de grote centra. Gezien de afnemende vraag is slechts een<br />
beperkt aantal nieuwe projecten in stadscentra in aanbouw genomen. Hetzelfde<br />
geldt voor de buiten de centra gelegen gebieden, waar de mogelijkheden tot het<br />
verkrijgen van een vergunning beperkt zijn. De vraag naar industriële bedrijfshuisvesting<br />
is door een verminderde bedrijvigheid afgenomen. In de distributiesector<br />
daarentegen is de vraag naar grote vloeroppervlakten toegenomen,<br />
vanwege de daarmee te behalen schaalvoordelen.<br />
Op de investeringsmarkten is de ruime bereidheid van banken om aankoopfinancieringen<br />
te verstrekken van groot belang geweest. Kopers die overwegend<br />
met vreemd vermogen tegen een lage rente langjarig verhuurd en hoger renderend<br />
onroerend goed kochten hebben de markt gedomineerd. De institutionele<br />
beleggers hebben zich in <strong>2001</strong> terughoudend opgesteld, vooral door de gedaalde<br />
aandelenkoersen en de daardoor toegenomen weging van het aandeel vastgoed<br />
in hun beleggingen. Veel projecten worden uitgesteld, omdat financiering<br />
voor speculatieve nieuwbouw niet beschikbaar blijkt.<br />
In het voorjaar van <strong>2001</strong> heeft <strong>Wereldhave</strong> het besluit genomen de verdere ont-
Eastcheap, Londen<br />
wikkeling van een winkelcentrum te Folkestone te staken. In <strong>2001</strong> heeft<br />
<strong>Wereldhave</strong> geen onroerend goed gekocht. Vier kleinere panden uit de portefeuille<br />
werden verkocht voor een bedrag van EUR 12,5 mln. De huren van de<br />
resterende panden uit de portefeuille zijn gestegen door een aantal huurherzieningen<br />
en nieuwe huurovereenkomsten die in <strong>2001</strong> werden afgesloten.<br />
De bezettingsgraad van de portefeuille kwam uit op 99%. Op 31 december <strong>2001</strong><br />
bedroeg de waarde van de portefeuille vastgoed in exploitatie EUR 367,3 mln<br />
en de waarde van de portefeuille vastgoed niet in exploitatie EUR 10,3 mln. De<br />
Britse portefeuille in exploitatie is met 0,3% afgewaardeerd.<br />
Herwaardering onroerend goed in<br />
exploitatie in %<br />
%<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
-5<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
Algemene huurvoorwaarden<br />
1. Duur: tot 25 jaar.<br />
2. Huurverhogingen: elke 5 jaar op basis van de dan<br />
geldende markthuur, echter in het algemeen niet<br />
beneden de laatst geldende huur.<br />
3. Voor rekening van huurder: hoofdzakelijk onder-<br />
houd en opstalverzekering.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 23
<strong>2001</strong> 2000<br />
Economische groei 1,1 4,1<br />
Inflatie 2,1 2,3<br />
Groei consumptie 2,7 4,8<br />
Groei bedrijfsinvesteringen – 3,7 9,9<br />
Groei werkgelegenheid – 0,1 1,3<br />
Werkloosheid 4,8 4,0<br />
Jaarhuur en marktwaarde<br />
(in miljoenen Euro, per 31 december <strong>2001</strong>,<br />
bij volledige bezetting)<br />
450<br />
400<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
0<br />
Sectoriële verdeling<br />
in % van de marktwaarde<br />
Gemiddelde bezettingsgraad in %<br />
%<br />
100<br />
95<br />
90<br />
85<br />
80<br />
75<br />
70<br />
24<br />
1997<br />
Winkels<br />
Kantoren<br />
1998<br />
Overige<br />
5%<br />
95%<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
marktwaarde<br />
jaarhuur<br />
winkels<br />
kantoren<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Verenigde Staten<br />
De Amerikaanse kantorenmarkt is vanaf begin <strong>2001</strong> in zwaar weer geraakt als<br />
gevolg van een onverwacht sterke daling van de vraag. De aanslagen op het<br />
WTC en het Pentagon hebben tot nog meer onzekerheid geleid. Dit heeft geresulteerd<br />
in een negatieve opname van kantoorruimte. De leegstand nam toe van<br />
10% in 2000 tot 12,6% in <strong>2001</strong>. De feitelijke achteruitgang is groter dan uit de<br />
leegstandscijfers valt op te maken. Dat komt omdat veel bedrijven (waaronder<br />
vooral ICT bedrijven) kampen met een overschot aan kantoorruimte en proberen<br />
onderhuurders te vinden. Hierdoor staan de huurprijzen vooral in de kennisintensieve<br />
gebieden onder neerwaartse druk. Gemiddeld zijn de huren in de<br />
USA met ongeveer 5% gedaald tot USD 350 per m2 in de CBD’s en USD 280<br />
in de suburbs (beide bedragen inclusief servicekosten). De netto huren liggen<br />
ongeveer 40% lager. De onderlinge verschillen per deelmarkt zijn groot. In<br />
Washington zijn de huren bijvoorbeeld in de suburbs met ruim 10% gedaald,<br />
terwijl de huren in het CBD nog met 5% zijn gestegen. In Austin en Dallas blijft<br />
de werkgelegenheid groeien, maar de nieuwbouw neemt meer toe, waardoor de<br />
leegstand oploopt. De huren van kantoorruimte geven wel een daling te zien,<br />
maar die ligt tot dusverre onder het landelijke gemiddelde van 5%. De algemene<br />
verwachting is dat de kennisintensieve gebieden in de komende jaren weer<br />
sterk zullen terugkomen.<br />
De winkelmarkt in de USA kreeg in <strong>2001</strong> te maken met een afnemende groei<br />
van de consumptieve bestedingen. Hierdoor sloeg de netto absorptie van<br />
14,6 miljoen m2 in 2000 tot een negatieve absorptie van 3,5 miljoen m2 in <strong>2001</strong>.<br />
De teruggang van de vraag op de winkelmarkt was in <strong>2001</strong> dus groter dan op<br />
de kantorenmarkt. Tegelijkertijd blijft de winkelmarkt kampen met een aanhoudende<br />
hoge nieuwbouwproductie. Terwijl de nieuwbouw op de kantorenmarkt<br />
met 14% afnam bleef deze op de winkelmarkt gelijk. Het gevolg is dat de<br />
concurrentie op de winkelmarkt onverminderd groot blijft en de omzetten<br />
per m2 maar weinig toenemen of zelfs dalen. De grote winkelcentra krijgen het<br />
steeds moeilijker zich te onderscheiden van de concurrentie. De aantrekkingskracht<br />
van kleinere buurtwinkelcentra neemt met name in de rijkere woonbuurten<br />
toe. Hierdoor worden de managers van de grote winkelcentra gedwongen<br />
om met vernieuwende concepten te komen. De gemiddelde winkelhuren zijn in<br />
<strong>2001</strong> licht gedaald tot USD 185 per m2 .<br />
De markt voor bedrijfsruimte kreeg in <strong>2001</strong> eveneens te maken met de economische<br />
recessie. De netto absorptie daalde flink van 14,7 miljoen m2 in 2000 tot<br />
4,1 mln m2 in <strong>2001</strong>, maar bleef positief. Het bedrijfsleven heeft meer efficiënte<br />
distributieruimte nodig om de toegenomen concurrentie op de afzetmarkten het<br />
hoofd te bieden. De nieuwbouw is in <strong>2001</strong> met 15% gedaald en zal naar ver-
Protection One, USA<br />
wachting in 2002 opnieuw flink dalen. De leegstand is opgelopen van 7,2% in<br />
2000 tot 8,7% in <strong>2001</strong>. De bruto effectieve markthuren van bedrijfsruimte zijn<br />
in <strong>2001</strong> met ongeveer 1% licht gedaald tot USD 60 per m2 . In deze huur zijn<br />
ook de servicekosten begrepen.<br />
De bezettingsgraad van de portefeuille is uitgekomen op 96% (2000: 92,6%).<br />
De in <strong>2001</strong> gereed gekomen 12.000 m2 kantoren in Loudon County zijn thans<br />
voor 75% verhuurd en zullen in het eerste kwartaal van 2002 in exploitatie worden<br />
genomen. Op 31 december <strong>2001</strong> bedroeg de waarde van de portefeuille<br />
onroerend goed in exploitatie EUR 443,8 mln en de waarde van de portefeuille<br />
onroerend goed niet in exploitatie EUR 62,9 mln. De Amerikaanse portefeuille<br />
in exploitatie is met 1,2% afgewaardeerd.<br />
Herwaardering onroerend goed in<br />
exploitatie in %<br />
%<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
-5<br />
1997<br />
1998<br />
Algemene huurvoorwaarden<br />
1. Duur: meestal 5 of 10 jaar.<br />
2. Huurverhogingen: tussentijds geen.<br />
3. Voor rekening van verhuurder: onderhoud; aan<br />
huurder worden doorberekend kostenstijgingen<br />
t.a.v. onroerendgoedbelasting, elektriciteit en<br />
lonen.<br />
1999<br />
2000<br />
<strong>2001</strong><br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 25
Saxon Woods, Mc Kinney, Texas<br />
26<br />
Ondanks de afkoeling van de economie is<br />
ook in <strong>2001</strong> de werkgelegenheid in<br />
Dallas blijven groeien. Op veel andere<br />
plaatsen in de USA is de werkgelegenheid<br />
gedaald. Een belangrijke verklaring<br />
hiervoor vormt het gediversifieerde<br />
karakter van de economie van Dallas. Een<br />
teruggang in de éne sector van de economie<br />
kan vaak worden opgevangen door<br />
een groei in een andere sector. De sterk<br />
gediversifieerde economie is te danken<br />
aan de centrale ligging van Dallas binnen<br />
de USA en de aanwezigheid van een zeer<br />
groot internationaal vliegveld met uitstekende<br />
verbindingen. Daarnaast beschikt<br />
Dallas over een apart groot vliegveld voor<br />
vrachtverkeer.<br />
De omslag in de economie was in Dallas<br />
het sterkst te voelen op de kantorenmarkt,<br />
met name op de deelmarkten waar de<br />
ICT sector sterk vertegenwoordig is,<br />
zoals Las Colinas en Richardson. Ook de<br />
vraag naar flex-space is sterk afgenomen.<br />
De markt voor bedrijfsruimte bleef groeien,<br />
maar minder sterk dan in het verleden.<br />
De aanhoudende groei van de werkgelegenheid<br />
heeft een positief effect op<br />
de vraag naar woningen. Terwijl de huren<br />
van kantoren en bedrijfsruimte met ongeveer<br />
5% zijn gedaald blijken de huren<br />
van woningen in <strong>2001</strong> nog met 1% te zijn<br />
gestegen. De beste woongebieden liggen<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
in het noorden van Dallas in de buurt van<br />
Richardson en Plano. Dit blijkt uit de<br />
hogere huren die in deze gebieden voor<br />
grond en voor woningen worden betaald.<br />
Op korte termijn zijn de vooruitzichten<br />
voor deze markten weliswaar niet onverdeeld<br />
positief, omdat de ICT sector ook<br />
hier een belangrijke afnemer is. Op wat<br />
langere termijn gaan de structurele factoren<br />
(zoals een aantrekkelijk fiscaal klimaat<br />
en lage kosten van levensonderhoud)<br />
die in het recente verleden tot de sterke<br />
groei van Dallas hebben geleid, opnieuw<br />
de doorslag geven. Te verwachten is dat<br />
met name het gebied rond Richardson en<br />
McKinney sterk zal profiteren van een<br />
opleving van de economie.
De stad McKinney telt ongeveer 55.000<br />
inwoners en ligt ongeveer 25 kilometer<br />
ten noorden van Dallas en 45 kilometer<br />
van Dallas/ Fort Worth Airport.<br />
McKinney ligt op een kruispunt van<br />
snelwegen in de Noord-Zuid en Oost-<br />
West richting. McKinney profiteert daarmee<br />
volop van de bedrijvigheid in Dallas.<br />
Grote bedrijven als Raytheon en Magnetic<br />
Technologies zijn er gehuisvest. Het<br />
gemiddeld inkomen in McKinney ligt met<br />
USD 48.000 per jaar relatief hoog.<br />
<strong>Wereldhave</strong>’s Amerikaanse vastgoedmaatschappij<br />
West World Holding Inc zal op<br />
een perceel van ongeveer 28.000 m2 in<br />
totaal 510 appartementen laten bouwen.<br />
Het “Saxon Woods” genoemde appartementencomplex<br />
beschikt over een groot<br />
aantal centrale voorzieningen, zoals een<br />
clubhuis, tennisbanen, sauna en een<br />
zwembad. De centrale voorzieningen zijn<br />
gerealiseerd vooruitlopend op de woningen,<br />
hetgeen de verhuur ten goede komt.<br />
De woningen worden gefaseerd opgeleverd.<br />
De laatste woningen van de eerste<br />
fase van 250 appartementen zullen in de<br />
loop van het tweede kwartaal van 2002<br />
worden voltooid.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
27
28<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Vooruitzichten<br />
De economische vooruitzichten voor de komende jaren hangen vooral af van de<br />
vraag of en wanneer er een herstel plaatsvindt van de groei van de bedrijfsinvesteringen.<br />
In dit kader is van belang dat veel gezinshuishoudingen in de afgelopen<br />
jaren grotere schulden zijn aangegaan. Dit beperkt de potentiële groei van<br />
de afzet, waardoor bedrijven voorzichtig zullen zijn met het doen van nieuwe<br />
investeringen. Hiertegenover staat dat de technologische ontwikkeling eerder<br />
lijkt te versnellen dan te vertragen. De introductie van nieuwe producten dwingt<br />
bedrijven om te blijven investeren willen ze hun marktpositie behouden.<br />
De verwachting is dat zich in de loop van 2002 een bescheiden herstel van de<br />
bedrijfsinvesteringen zal aftekenen in de kennisintensieve gebieden van de USA<br />
en Europa. Pas daarna, wanneer de economische groei weer op toeren is gekomen,<br />
zal het herstel overslaan naar andere sectoren en andere gebieden. Herstel<br />
van de vraag naar onroerend goed zal daarop waarschijnlijk volgen in de loop<br />
van 2003. Gezien de jonge leeftijd van de vastgoedportefeuille van <strong>Wereldhave</strong><br />
komen er de komende twee jaren weinig huurcontracten op voor verlenging of<br />
vernieuwing. Het beleid van portefeuillevernieuwing en diversificatie werpt<br />
duidelijk vruchten af. De geografische en sectoriële spreiding van de portefeuille<br />
zorgen ervoor dat <strong>Wereldhave</strong> goed bestand is tegen fluctuatie in de<br />
vraag, terwijl de vernieuwing van de portefeuille leidt tot een voortgaande stijging<br />
van de winst per aandeel.<br />
Resultaatontwikkeling<br />
Gezien de samenstelling en uitbreiding van de portefeuille verwacht<br />
<strong>Wereldhave</strong>, uitgaande van stabiele wisselkoersen, voor het jaar 2002 wederom<br />
een duidelijke stijging van de winst per aandeel (tussen 7% en 12%).<br />
Directie <strong>Wereldhave</strong> N.V. G.C.J. Verweij<br />
Den Haag, 21 februari 2002 R.L.M. de Ruijter
Jaarrekening <strong>2001</strong><br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 29
* Verwezen wordt<br />
naar het voorstel tot<br />
winstverdeling onder<br />
‘Overige gegevens’ op<br />
pagina ••.<br />
30<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2001</strong><br />
na voorgestelde winstverdeling (bedragen x EUR 1 mln) *<br />
Activa<br />
toel. <strong>2001</strong> 2000<br />
Beleggingen<br />
onroerend goed 1 1.872,5 1.775,6<br />
Vorderingen 2 44,8 44,5<br />
Overige activa 3 15,3 39,7<br />
Passiva<br />
1.932,6 1.859,8<br />
Eigen vermogen 1.130,0 1.088,1<br />
Voorzieningen 4 50,1 47,8<br />
Langlopende schulden<br />
leningen 5 444,3 437,7<br />
overige schulden 6 5,6 5,0<br />
449,9 442,7<br />
Kortlopende schulden 7 302,6 281,2<br />
1.932,6 1.859,8
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over <strong>2001</strong><br />
(bedragen x EUR 1 mln)<br />
toel. <strong>2001</strong> 2000<br />
Opbrengsten<br />
uit beleggingen<br />
bruto huuropbrengsten 1 152,8 135,9<br />
exploitatiekosten 2 ./. 27,9 ./. 23,1<br />
netto huuropbrengsten 124,9 112,8<br />
Lasten<br />
rentelasten 3 ./. 20,4 ./. 20,4<br />
beheerkosten 4 ./. 7,1 ./. 5,6<br />
./. 27,5 ./. 26,0<br />
resultaat vóór belastingen<br />
belastingen over<br />
97,4 86,8<br />
het resultaat 5 ./. 0,3 ./. 0,8<br />
Winst na belastingen 97,1 86,0<br />
Mutaties in het eigen vermogen over <strong>2001</strong><br />
(bedragen x EUR 1 mln)<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
Direct beleggingsresultaat<br />
– winst na belastingen 97,1 86,0<br />
Indirect beleggingsresultaat<br />
– wijzigingen in reserves<br />
uit hoofde van waarderingsen<br />
koersverschillen 20,0 125,7<br />
– vervreemdingsresultaten 1,7 23,3<br />
– mutaties voorzieningen ./. 4,2 ./. 6,6<br />
– overig 0,3 ./. 2,3<br />
17,8 140,1<br />
Voorgesteld dividend<br />
Niet uitbetaald contant<br />
./. 73,0 ./. 68,5<br />
dividend 1999 – 21,5<br />
Toename eigen vermogen 41,9 179,1<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 31
32<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2001</strong><br />
(bedragen x EUR 1 mln)<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
Kasstroom uit<br />
beleggingsactiviteiten<br />
direct beleggingsresultaat<br />
aankopen/investeringen<br />
97,1 86,0<br />
beleggingen ./. 69,4 ./. 112,8<br />
verkopen beleggingen 13,0 72,0<br />
mutaties voorzieningen ./. 1,9 ./. 5,7<br />
mutaties herwaarderingsreserve 2,0 21,1<br />
mutatie vorderingen ./. 0,3 ./. 12,3<br />
mutatie overige activa 0,1 –<br />
mutatie kortlopende schulden 16,9 ./. 41,4<br />
57,5 6,9<br />
Kasstroom uit<br />
financieringsactiviteiten<br />
betaald dividend<br />
mutatie langlopende<br />
./. 68,5 ./. 37,5<br />
schulden ./. 2,7 35,5<br />
mutaties herwaarderingsreserve – ./. 0,1<br />
./. 71,2 ./. 2,1<br />
Netto kasstroom ./. 13,7 4,8<br />
koersverschillen ./. 10,6 ./. 4,2<br />
Afname/toename liquide middelen ./. 24,3 0,6
Toelichting algemeen<br />
In de geconsolideerde jaarrekening worden de maatschappijen opgenomen die<br />
met <strong>Wereldhave</strong> een groep vormen. Niet-100% deelnemingen worden proportioneel<br />
geconsolideerd. Op grond daarvan worden aan- en verkopen van belangen<br />
in groepsmaatschappijen verwerkt als aan- en verkopen van activa en passiva.<br />
Proportionele consolidatie geeft rechtstreeks inzicht in de feitelijke<br />
omvang van de beleggingen van <strong>Wereldhave</strong> en de daarmede samenhangende<br />
overige activa, passiva en resultaten.<br />
Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de passagekoersen<br />
aan het einde van het jaar. De in vreemde valuta luidende resultaten<br />
worden omgerekend tegen de gemiddelde koersen van de verslagperiode. De<br />
koersverschillen worden verantwoord in de herwaarderingsreserve.<br />
<strong>Wereldhave</strong> N.V. heeft de fiscale status van beleggingsinstelling in de zin van<br />
artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. Dit houdt in dat<br />
onder bepaalde voorwaarden geen vennootschapsbelasting behoeft te worden<br />
betaald. De belangrijkste voorwaarden betreffen het als dividend uitkeren van<br />
de fiscale winst en beperkingen met betrekking tot de financiering van de beleggingen<br />
met vreemd vermogen. Vervreemdingsresultaten van beleggingen<br />
behoeven niet tot de uit te keren fiscale winst te worden gerekend. Deelnemingen<br />
in België en de Verenigde Staten hebben een vergelijkbare status.<br />
Deelnemingen in andere landen hebben geen bijzondere fiscale status.<br />
De activa, schulden en voorzieningen zijn opgenomen tegen nominale waarden,<br />
tenzij in de toelichting anders is vermeld.<br />
Beleggingen<br />
Onroerend goed in exploitatie<br />
Onroerend goed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen marktwaarde, gebaseerd<br />
op de markthuur verminderd met exploitatiekosten. Voor de vaststelling<br />
van de marktwaarde worden per object de netto kapitalisatiefactor en de contante<br />
waarde van de verschillen tussen markthuur en contractuele huur, van de<br />
leegstand en van de noodzakelijke toekomstige investeringen bepaald. Op de<br />
waarde worden de overdrachtskosten in mindering gebracht. De vaststelling van<br />
de marktwaarde vindt plaats op 30 juni en op 31 december, waarbij steeds de<br />
helft van de portefeuille wordt getaxeerd door onafhankelijke externe taxateurs.<br />
De interne waarderingen van de niet extern gewaardeerde objecten worden volgens<br />
dezelfde methode vastgesteld. Waarderingsverschillen worden verantwoord<br />
in de herwaarderingsreserve.<br />
Consolidatiegrondslagen<br />
Vreemde valuta<br />
gem gem. 31.12.01 31.12.00<br />
<strong>2001</strong> 2000 EUR EUR<br />
1 GBP 1,61112 1,64381 1,64338 1,60772<br />
1 HUF 0,00390 0,00385 0,00407 0,00377<br />
1 USD 1,11824 1,08651 1,13469 1,07724<br />
Fiscale status<br />
Grondslagen voor de waardering<br />
van activa en passiva<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 33
Grondslagen voor de resultaatbepaling<br />
34<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Onroerend goed niet in exploitatie<br />
Waardering van het onroerend goed niet in exploitatie vindt plaats tegen kostprijs<br />
of tegen de geschatte lagere marktwaarde. Projecten afkomstig uit onroerend<br />
goed in exploitatie worden gewaardeerd tegen de geschatte marktwaarde.<br />
In de kostprijs zijn begrepen de kosten voor opgedragen maar nog niet uitgevoerde<br />
werkzaamheden en geactiveerde interest. Na voltooiing wordt onroerend<br />
goed in exploitatie genomen. Onroerend goed wordt niet meer geacht niet<br />
in exploitatie te zijn, indien ten minste 75% van het betreffende project is verhuurd<br />
of één jaar na de opleveringsdatum van het project is verstreken.<br />
Waarderingsverschillen worden verantwoord in de herwaarderingsreserve.<br />
Voorzieningen<br />
In verband met bijzondere verplichtingen of risico’s worden voorzieningen<br />
gevormd. De voorziening voor latente belastingverplichtingen wordt opgenomen<br />
voor de waarde van de mogelijke verplichtingen tot het betalen van<br />
belasting als gevolg van verschillen tussen fiscale en commerciële vermogensbepaling.<br />
De voorziening voor de kosten van herfinanciering van hoogrentende<br />
leningen wordt opgenomen tegen de contante waarde.<br />
Opbrengsten uit beleggingen<br />
Bruto huuropbrengsten<br />
Als bruto huuropbrengsten worden aangemerkt de over het verslagjaar aan<br />
huurders in rekening gebrachte huren. Aan huurders in rekening gebrachte<br />
bedragen die als servicekosten worden aangemerkt, worden niet in huuropbrengsten<br />
en exploitatiekosten begrepen.<br />
Exploitatiekosten<br />
Hieronder worden opgenomen de aan het verslagjaar toe te rekenen exploitatiekosten,<br />
die in hoofdzaak bestaan uit onderhoudskosten, onroerende zaakbelasting,<br />
verzekerings-premies en management- en incassokosten. Afschrijving<br />
op als belegging aangehouden onroerend goed in exploitatie vindt niet plaats.<br />
Onroerend goed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen marktwaarde (zie hiervoor<br />
onder onroerend goed in exploitatie). In deze waarde wordt met technische<br />
en economische veroudering rekening gehouden.<br />
Rentelasten<br />
Hieronder wordt opgenomen de aan het verslagjaar toe te rekenen interest op<br />
leningen, overige schulden, vorderingen en liquide middelen, alsmede de renteverschillen<br />
uit hoofde van conversies van financieringen in vreemde valuta en<br />
interestswaps. De op beleggingen geactiveerde interest wordt op het saldo van<br />
ontvangen en betaalde interest in mindering gebracht.
Beheerkosten<br />
Als beheerkosten worden beschouwd de aan het verslagjaar toe te rekenen<br />
kosten die betrekking hebben op de operationele activiteiten. Tot en met het<br />
boekjaar 2000 worden kosten die verband houden met het beheer van het vermogen<br />
als vermogenskosten onttrokken aan het totaal van de beheerkosten en<br />
ten laste gebracht van het indirect beleggingsresultaat. Met ingang van <strong>2001</strong><br />
worden ter bevordering van de transparantie van de kosten geen vermogenskosten<br />
meer onttrokken aan de beheerskosten.<br />
Belastingen over het resultaat<br />
Onder dit hoofd worden opgenomen de met de resultaten van deelnemingen<br />
over het verslagjaar verband houdende winstbelasting. Met ingang van het<br />
boekjaar 2000 wordt daarbij met de belasting over nieuwe compensabele verliezen<br />
op grond van (latente) belastingvorderingen rekening gehouden. Aan<br />
compensabele verliezen uit jaren vóór 2000 wordt een waarde toegekend in het<br />
jaar waarin compensatie met fiscale winsten plaatsvindt.<br />
In het overzicht van mutaties in het eigen vermogen worden opgenomen het<br />
direct en het indirect beleggingsresultaat en de vermogensmutaties uit hoofde<br />
van emissies en dividend. Het in 2000 niet uitbetaalde contant dividend houdt<br />
verband met het stockdividend over 1999.<br />
Het direct beleggingsresultaat omvat de winst na belastingen zoals weergegeven<br />
in de winst- en verliesrekening en het in eventuele emissieopbrengsten<br />
begrepen resultaat lopend boekjaar.<br />
Het indirect beleggingsresultaat omvat in hoofdzaak de wijzigingen in reserves<br />
uit hoofde van waarderings- en koersverschillen. Daarin zijn begrepen de herwaardering<br />
van beleggingen, vervreemdingsresultaten, mutaties in de latente<br />
belastingverplichtingen en koersverschillen met betrekking tot beleggingen en<br />
financiering, alsmede koersverschillen ontstaan bij dekkingstransacties in<br />
vreemde valuta en bij de omrekening van in vreemde valuta luidende resultaten.<br />
De elementen van het indirect beleggingsresultaat worden opgenomen in de<br />
herwaarderingreserve.<br />
Mutaties in het eigen vermogen<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 35
Onroerend goed<br />
Vorderingen<br />
36<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december <strong>2001</strong><br />
(bedragen x EUR 1 mln)<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
1. onroerend goed in exploitatie 1.623,2 1.517,5<br />
onroerend goed niet in exploitatie 249,3 258,1<br />
1.872,5 1.775,6<br />
2.<br />
Onroerend goed in exploitatie<br />
stand per 1 januari 1.517,5 1.316,7<br />
koersverschil 30,9 23,7<br />
1.548,4 1.340,4<br />
aankopen/investeringen<br />
overgebracht van onroerend goed niet in<br />
17,8 18,6<br />
exploitatie 49,2 104,5<br />
1.615,4 1.463,5<br />
verkopen ./. 13,0 ./. 60,4<br />
1.602,4 1.403,1<br />
herwaardering 20,8 114,4<br />
stand per 31 december 1.623,2 1.517,5<br />
Tot een bedrag van EUR 115,6 mln is onroerend goed tot zekerheid verbonden.<br />
Onroerend goed niet in exploitatie<br />
stand per 1 januari 258,1 278,7<br />
koersverschil 3,4 4,5<br />
261,5 283,2<br />
aankopen/investeringen<br />
overgebracht naar onroerend goed<br />
51,6 94,2<br />
in exploitatie ./. 49,2 ./. 104,5<br />
263,9 272,9<br />
verkopen – ./. 11,6<br />
263,9 261,3<br />
herwaardering ./. 14,6 ./. 3,2<br />
stand per 31 december 249,3 258,1<br />
debiteuren 7,5 8,0<br />
vooruitbetaalde posten 6,3 5,5<br />
belastingen 15,5 13,5<br />
overige 15,5 17,5<br />
44,8 44,5<br />
Van de post overige vorderingen is een bedrag van EUR 6,3 mln als langlopend<br />
aan te merken.
3.<br />
4.<br />
5.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
liquide middelen 13,9 38,2<br />
bedrijfsmiddelen 1,4 1,5<br />
15,3 39,7<br />
latente belastingverplichtingen 24,4 21,4<br />
herfinancieringskosten 25,7 26,4<br />
50,1 47,8<br />
Voorziening latente belastingen<br />
stand per 1 januari 1.517,5 1.316,7<br />
koersverschil 30,9 23,7<br />
1.548,4 1.340,4<br />
toevoeging 17,8 18,6<br />
vrijval 49,2 104,5<br />
stand per 31 december 1.615,4 1.463,5<br />
Voorziening herfinancieringskosten<br />
stand per 1 januari 1.517,5 1.316,7<br />
koersverschil 30,9 23,7<br />
1.548,4 1.340,4<br />
toevoeging 17,8 18,6<br />
vrijval 49,2 104,5<br />
stand per 31 december 1.615,4 1.463,5<br />
De voorzieningen belopen op 31 december <strong>2001</strong> nominaal EUR 69,8 mln resp.<br />
EUR 35,8 mln en zijn grotendeels als langlopend aan te merken. De contante<br />
waarde van de voorziening voor herfinancieringskosten is berekend op basis<br />
van een rentevoet van 5,25%.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
stand per 1 januari 437,7 393,4<br />
koersverschil 9,8 9,5<br />
447,5 402,9<br />
opnamen/aflossingen ./. 3,2 34,8<br />
stand per 31 december 444,3 437,7<br />
Overige activa<br />
Voorzieningen<br />
Leningen<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 37
Overige langlopende schulden<br />
Kortlopende schulden<br />
38<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
6.<br />
7.<br />
De post leningen wordt als volgt toegelicht:<br />
31 december <strong>2001</strong> 31 december 2000<br />
in gemid- in Euro procen- in gemid- in Euro procenlokale<br />
delde tuele lokale delde tuele<br />
valuta rente verde- valuta rente verdein<br />
% ling in % ling<br />
EUR 256,6 4,1 256,6 57,7 180,4 5,5 180,4 41,2<br />
GBP 78,3 6,3 128,7 29,0 78,3 6,3 125,9 28,8<br />
USD 52,0 5,9 59,0 13,3 122,0 6,8 131,4 30,0<br />
totaal 4,9 444,3 100,0 6,1 437,7 100,0<br />
stand per 31-12-<strong>2001</strong> stand per 31-12-2000<br />
procentuele verdeling procentuele verdeling<br />
restant looptijd in jaren restant looptijd in jaren<br />
(vanaf 31-12-<strong>2001</strong>) (vanaf 31-12-2000)<br />
1-2 2-5 > 5 1-2 2-5 > 5<br />
EUR 0 90 10 – 100 -<br />
GBP 0 43 57 – 43 57<br />
USD 52 48 0 – 43 57<br />
totaal 7 71 22 – 66 34<br />
De gemiddelde duration van de leningen met een vaste renteafspraak<br />
(EUR 199 mln, 45% van het totaal) bedraagt 5,1 jaar.<br />
Deze post betreft van huurders ontvangen waarborgsommen.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
investeringsverplichtingen 62,6 124,1<br />
dividend 73,3 68,8<br />
crediteuren en overige te betalen posten 57,5 59,1<br />
kasgeldleningen en bankiers 107,8 26,9<br />
belastingen 1,4 2,3<br />
302,6 281,2
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening over <strong>2001</strong><br />
(bedragen x EUR 1 mln)<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
bruto netto<br />
huuropbrengsten exploitatiekosten huuropbrengsten<br />
<strong>2001</strong> 2000 <strong>2001</strong> 2000 <strong>2001</strong> 2000<br />
Nederland 27,0 25,0 3,1 2,6 23,9 22,4<br />
België 14,5 12,1 0,3 0,6 14,2 11,5<br />
Frankrijk 18,5 18,9 1,3 1,3 17,2 17,6<br />
Spanje 5,9 1,9 0,2 0,2 5,7 1,7<br />
Hongarije 0,3 0,4 0,1 – 0,2 0,4<br />
Verenigd Koninkrijk 31,8 32,5 3,8 4,2 28,0 28,3<br />
Verenigde Staten 54,8 45,1 19,1 14,2 35,7 30,9<br />
152,8 135,9 27,9 23,1 124,9 112,8<br />
Kantoren 92,3 75,8 20,9 16,1 71,4 59,7<br />
Winkels 39,9 39,2 4,2 3,6 35,7 35,6<br />
Overig 20,6 20,9 2,8 3,4 17,8 17,5<br />
152,8 135,9 27,9 23,1 124,9 112,8<br />
De huurderving als gevolg van leegstand bedroeg in procenten van de theoretische<br />
huur 2,9% (2000: 5,1%). De theoretische huur is het totaal van de bruto<br />
huuropbrengsten en de huurderving als gevolg van leegstand.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
onderhoud 5,7 4,6<br />
onroerende zaakbelasting 9,9 7,6<br />
verzekeringspremies 0,7 0,6<br />
management- en incassokosten 6,7 6,2<br />
overige exploitatiekosten 4,9 4,1<br />
27,9 23,1<br />
betaalde interest 30,4 28,3<br />
ontvangen interest ./. 2,4 ./. 2,4<br />
28,0 25,9<br />
af: geactiveerde interest ./. 7,6 ./. 5,5<br />
20,4 20,4<br />
4.<br />
personeelskosten 4,0 3,8<br />
bezoldiging van commissarissen 0,1 0,1<br />
advies- en accountantskosten 1,3 1,1<br />
overige 1,7 2,0<br />
7,1 7,0<br />
af: vermogenskosten – ./. 1,4<br />
7,1 5,6<br />
Huuropbrengsten<br />
Exploitatiekosten<br />
Rentelasten<br />
Beheerkosten<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 39
Belastingen over het resultaat<br />
Overige vermeldingen<br />
40<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
5.<br />
6.<br />
Met betrekking tot het boekjaar <strong>2001</strong> zijn bij de bepaling van het bedrag van<br />
de belastingen over de winst compensabele verliezen tot een bedrag van<br />
EUR 1,4 mln in aanmerking genomen.<br />
Het totaal bedrag aan salariskosten bedroeg EUR •• mln (2000: 6,5 mln), aan<br />
sociale lasten EUR ••• mln (1999: 0,9 mln) en het totaalbedrag aan pensioenlasten<br />
EUR ••• mln (2000: EUR 1,3 mln). Van het totaalbedrag ad EUR ••• mln<br />
is EUR ••• mln opgenomen onder beheerkosten (personeelskosten),<br />
EUR ••• mln onder exploitatiekosten en EUR ••• mln onder investeringen.<br />
De bezoldiging van de bestuurders, inclusief sociale lasten en pensioenlasten,<br />
bedroeg EUR •• mln (2000: EUR 0,7 mln). Gedurende <strong>2001</strong> zijn gemiddeld<br />
•• werknemers bij de groep werkzaam geweest (2000: 93).
Balans per 31 december <strong>2001</strong><br />
na voorgestelde winstverdeling (bedragen x EUR 1 mln) *<br />
Activa<br />
Winst- en verliesrekening over <strong>2001</strong><br />
(bedragen x EUR 1 mln)<br />
toel. <strong>2001</strong> 2000<br />
Beleggingen<br />
onroerend goed<br />
beleggingen in<br />
292,5 315,4<br />
groepsmaatschappijen<br />
overige financiële<br />
1 869,8 817,0<br />
beleggingen 2 366,0 253,2<br />
1.528,3 1.385,6<br />
Vorderingen 3 10,3 16,0<br />
Overige activa 5,0 5,8<br />
Passiva<br />
1.543,6 1.407,4<br />
Eigen vermogen<br />
geplaatst kapitaal 4 181,0 164,6<br />
agio 5 601,6 618,0<br />
herwaarderingsreserve 6 ./. 24,9 ./. 42,7<br />
algemene reserve 7 372,3 348,2<br />
1.130,0 1.088,1<br />
Voorzieningen 25,7 26,4<br />
Langlopende schulden<br />
leningen 8 233,9 159,5<br />
Kortlopende schulden 9 154,0 133,4<br />
1.543,6 1.407,4<br />
toel. <strong>2001</strong> 2000<br />
resultaat deelnemingen 70,5 58,7<br />
overig resultaat 10 26,6 27,3<br />
Winst na belastingen 97,1 86,0<br />
* Verwezen wordt<br />
naar het voorstel tot<br />
winstverdeling onder<br />
‘Overige gegevens’<br />
op pagina ••.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 41
Onroerend goed<br />
Beleggingen in groepsmaatschappijen<br />
Overige financiële beleggingen 3.<br />
42<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
1.<br />
2.<br />
Toelichting op de balans per 31 december <strong>2001</strong> en op de<br />
winst- en verliesrekening over <strong>2001</strong> (bedragen x EUR 1 mln)<br />
Voor de waarderingsgrondslagen van en de grondslagen voor de resultaatbepaling<br />
wordt verwezen naar de Toelichting algemeen op pagina •• t/m ••. De vennootschap<br />
heeft gebruik gemaakt van de vrijstelling ex art. 2:402 BW.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
Onroerend goed in exploitatie 278,5 273,1<br />
Onroerend goed niet in exploitatie 14,0 42,3<br />
292,5 315,4<br />
Onroerend goed in exploitatie<br />
stand per 1 januari 273,1 237,4<br />
investeringen 3,9 3,6<br />
277,0 241,0<br />
verkopen ./. 0,4 –<br />
276,6 241,0<br />
herwaardering 1,9 32,1<br />
stand per 31 december 278,5 273,1<br />
Onroerend goed niet in exploitatie<br />
stand per 1 januari 42,3 53,1<br />
investeringen 4,4 2,4<br />
46,7 55,5<br />
verkopen ./. 32,7 ./. 10,0<br />
14,0 45,5<br />
herwaardering – ./. 3,2<br />
stand per 31 december 14,0 42,3<br />
De mutaties in de post beleggingen in groepsmaatschappijen zijn als volgt:<br />
stand per 1 januari 817,0 676,8<br />
uitbreiding – 3,3<br />
817,0 680,1<br />
resultaten 70,5 58,7<br />
herwaarderingen 19,8 111,0<br />
winstuitkeringen ./. 37,5 ./. 32,8<br />
stand per 31 december 869,8 817,0<br />
Waardering van de beleggingen in groepsmaatschappijen geschiedt tegen netto<br />
vermogenswaarde. Ten kantore van het Handelsregister te Den Haag is een lijst<br />
gedeponeerd als bedoeld in de artikelen 2:379 en 2:414 BW.<br />
De overige financiële beleggingen bestaan uitsluitend uit groepsverhoudingen.
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
Uit hoofde van groepsverhoudingen is opgenomen onder vorderingen<br />
EUR 0,9 mln (2000: EUR 1,2 mln).<br />
Samenstelling en grootte van het kapitaal zijn ultimo <strong>2001</strong> als volgt:<br />
soort aandelen maatschappelijk geplaatst kapitaal (EUR)<br />
(nominaal EUR 10) kapitaal (EUR)<br />
31.12.<strong>2001</strong> 31.12.<strong>2001</strong> 31.12.2000<br />
gewone 400.000.000 177.567.350 177.567.350<br />
preferente (EUR 9,08) 181.600.000 13.620.000 13.620.000<br />
prioriteit A 100 100 100<br />
prioriteit B 199.999.900 – –<br />
781.600.000 191.187.450 191.187.450<br />
af: niet-opgevraagd preferent<br />
aandelenkapitaal ./. 10.215.000 ./. 10.215.000<br />
781.600.000 180.972.450 180.972.450<br />
Mutaties in het geplaatst gewoon aandelenkapitaal: <strong>2001</strong> 2000<br />
stand per 1 januari 161,2 157,3<br />
stockdividend – 3,9<br />
Omzetting aandelen naar Euro 16,4 –<br />
stand per 31 december 177,6 161,2<br />
Per 31 december <strong>2001</strong> staan 17.756.735 gewone, 1.500.000 preferente en<br />
10 prioriteitsaandelen A uit. Prioriteitsaandelen B zijn niet uitgegeven.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
stand per 1 januari 618,0 621,9<br />
stockdividend – ./. 3,9<br />
Omzetting aandelen naar Euro ./. 16,4 –<br />
stand per 31 december 601,6 618,0<br />
Ultimo <strong>2001</strong> is EUR 587,3 mln belastingvrij uitkeerbaar (2000: EUR 603,7 mln).<br />
stand per 1 januari ./. 42,7 ./. 182,8<br />
herwaardering beleggingen 6,2 111,2<br />
koersverschillen 13,8 14,5<br />
vervreemdingsresultaten 1,7 23,3<br />
mutatie voorzieningen ./. 4,2 ./. 6,6<br />
overige mutaties 0,3 ./. 2,3<br />
stand per 31 december ./. 24,9 ./. 42,7<br />
Van de mutatie over het boekjaar ad EUR •••• mln is EUR ••• mln als gerealiseerd<br />
en EUR •••• mln als ongerealiseerd aan te merken.<br />
<strong>2001</strong> 2000<br />
stand per 1 januari 348,2 309,2<br />
niet uitbetaald contant dividend – 21,5<br />
conform dividendvoorstel toegevoegd 24,1 17,5<br />
stand per 31 december 372,3 348,2<br />
Vorderingen<br />
Geplaatst kapitaal<br />
Agio<br />
Herwaarderingsreserve<br />
Algemene reserve<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 43
Leningen<br />
Kortlopende schulden<br />
Overig resultaat<br />
Niet in de balans opgenomen rechten<br />
en verplichtingen<br />
Gebeurtenissen na balansdatum<br />
Den Haag, 21 februari 2002<br />
Overige gegevens<br />
44<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
9.<br />
10.<br />
11.<br />
12.<br />
Uit hoofde van groepsverhoudingen is onder leningen opgenomen een bedrag<br />
van EUR 26,8 mln (2000: EUR 5,6 mln).<br />
In de post kortlopende schulden is begrepen het bedrag van het dividend dat<br />
door de vennootschap zal worden uitgekeerd. Voorts is onder kortlopende<br />
schulden opgenomen uit hoofde van groepsverhoudingen EUR 44,0 mln<br />
(2000: EUR 39,5 mln).<br />
Aan interestbaten en -lasten uit groepsverhoudingen is hierin per saldo een bate<br />
begrepen van EUR 11,7 mln (2000: EUR 10,9 mln).<br />
De vennootschap heeft zich voor groepsmaatschappijen jegens derden garant<br />
gesteld voor een bedrag van EUR 312 mln (2000: EUR 346 mln). In <strong>2001</strong> heeft<br />
de vennootschap GBP 45 mln en USD 105 mln op termijn verkocht. De<br />
betreffende transacties hebben een resterende looptijd van minder dan één<br />
maand. In <strong>2001</strong> is met derden overeengekomen onder opschortende c.q. ontbindende<br />
voorwaarden voor EUR 10,9 mln onroerend goed te kopen en voor<br />
EUR 1,2 mln te verkopen.<br />
In januari <strong>2001</strong> heeft de vennootschap voor EUR 322 mln onroerend goed in<br />
Finland verworven.<br />
Raad van Commissarissen Directie<br />
F.H.J. Boons H.M.N. Schonis G.C.J. Verweij<br />
W. Lemstra C.J. de Swart R.L.M. de Ruijter<br />
Winstbestemming<br />
De winstbestemming is geregeld in artikel 25 van de statuten van de vennootschap.<br />
Allereerst wordt aan houders van preferente aandelen een dividend uitgekeerd<br />
waarvan het percentage anderhalf procent hoger ligt dan de twaalfmaands<br />
geldmarktrente (Euribor), geldend voor de eerste beursdag van het<br />
betrokken boekjaar, of zoveel minder als beschikbaar is. Vervolgens wordt aan<br />
houders van prioriteitsaandelen B een dividend uitgekeerd tegen een percentage<br />
gelijk aan dat voor de preferente aandelen of een zoveel lager bedrag als uit<br />
de uitkeerbare winst beschikbaar is. De uitkeringen worden berekend over het<br />
gestorte nominale bedrag van deze aandelen. Van de resterende winst wordt op<br />
de prioriteitsaandelen A vijf procent uitgekeerd over hun nominale waarde. Het<br />
restant staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.
Voorstel tot winstverdeling<br />
Voorgesteld wordt, om naast het dividend in contanten van 6,19% op de uitstaande<br />
preferente aandelen en 5% op de uitstaande prioriteitsaandelen A, op de<br />
gewone aandelen een dividend in contanten uit te keren van EUR 4,10 per aandeel.<br />
Het deel van de winst, dat niet wordt uitgekeerd, zal worden toegevoegd<br />
aan de algemene reserve.<br />
(bedragen x EUR 1 mln) <strong>2001</strong> 2000<br />
Direct beleggingsresultaat 97,1 86,0<br />
Preferent dividend en dividend<br />
prioriteitsaandelen A 0,2 0,2<br />
Dividend gewone aandelen 72,8 68,3<br />
Toevoeging algemene reserve 24,1 17,5<br />
97,1 86,0<br />
Preferente en prioriteitsaandelen<br />
De prioriteitsaandelen A worden gehouden door de “Stichting tot het houden van<br />
prioriteitsaandelen van de naamloze vennootschap: ‘<strong>Wereldhave</strong> N.V.’<br />
Het bestuur van deze stichting wordt gevormd door de commissarissen en directeuren<br />
van <strong>Wereldhave</strong> N.V. De belangrijkste rechten verbonden aan de prioriteitsaandelen<br />
A en B, zijn de vaststelling van het aantal directeuren en commissarissen<br />
en het opmaken van een bindende voordracht voor hun benoeming.<br />
Er staan geen prioriteitsaandelen B uit. Van de preferente aandelen worden<br />
1.350.000 aandelen gehouden door de “Stichting tot het houden van Preferente<br />
en Prioriteitsaandelen B <strong>Wereldhave</strong>”. Het bestuur van de stichting wordt<br />
gevormd door de heren Drs H.J.A.F. Meertens (Voorzitter), Dr M.A. Snijder en<br />
Drs P.C. Neervoort. Naast stemrecht geven de preferente aandelen recht op een<br />
preferent dividend uit de winst. Zij zijn niet gerechtigd tot de reserves van de<br />
vennootschap. Deze stichting heeft volgens artikel 2 lid 1 van haar statuten ten<br />
doel het behartigen van de belangen van <strong>Wereldhave</strong> N.V., van de met haar verbonden<br />
onderneming en van alle daarbij betrokkenen, waarbij de stichting onder<br />
meer in aanmerking neemt het behoud van de zelfstandigheid, de continuïteit en<br />
de identiteit van de vennootschap en de onderneming. De koers van het preferente<br />
aandeel <strong>Wereldhave</strong> op 31 december <strong>2001</strong> bedroeg EUR 2,09. Op 31<br />
december <strong>2001</strong> bedroeg het kapitaalbelang van de Stichting tot het houden van<br />
Preferente en Prioriteitsaandelen B <strong>Wereldhave</strong> N.V. in <strong>Wereldhave</strong> ongeveer 7%<br />
(na de emissie in januari 2002 6,4%). Het kapitaalbelang van Sponda Oy na de<br />
emissie in januari 2002 in verband met de verwerving van het winkelcentrum<br />
Itäkeskus beloopt 9,13%. De vennootschap en het bestuur van de stichting verklaren<br />
hierbij dat naar het gezamenlijk oordeel van de vennootschap en de<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 45
46<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
bestuursleden van de stichting, de stichting onafhankelijk is van de vennootschap,<br />
een en ander in de zin als bedoeld in bijlage X van het Fondsenreglement.<br />
Transacties met direct belanghebbenden<br />
De leden van de Raad van Commissarissen en van de Directie van<br />
<strong>Wereldhave</strong> N.V. hadden gedurende het boekjaar 2000 geen persoonlijk belang<br />
bij beleggingen van de vennootschap. Voor zover de vennootschap bekend,<br />
hebben in het verslagjaar geen onroerendgoedtransacties plaatsgevonden met<br />
personen of instellingen die als direct belanghebbenden bij de vennootschap<br />
zijn te beschouwen.<br />
Accountantsverklaring<br />
Opdracht<br />
Wij hebben de jaarrekening <strong>2001</strong> van <strong>Wereldhave</strong> N.V. te Den Haag gecontroleerd.<br />
De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Directie<br />
van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring<br />
inzake de jaarrekening te verstrekken.<br />
Werkzaamheden<br />
Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde<br />
richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen<br />
dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke<br />
mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van<br />
materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door<br />
middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen<br />
en toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling<br />
van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken<br />
van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de<br />
Directie van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van<br />
het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle<br />
een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel.<br />
Oordeel<br />
Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en<br />
samenstelling van het vermogen op 31 december <strong>2001</strong> en van het resultaat over<br />
<strong>2001</strong> in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor<br />
financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening<br />
zoals opgenomen in titel 9 BW2 en de Wet toezicht beleggingsinstellingen.<br />
PricewaterhouseCoopers N.V.<br />
Den Haag, 21 februari 2002
Raad van Commissarissen<br />
Lid Raad van Commissarissen VADO Beheer B.V., Eindhoven. Lid RvC<br />
<strong>Wereldhave</strong> N.V. sinds 1984; herbenoemd in 2000; sinds 2000 voorzitter.<br />
Diverse commissariaten, waaronder Dela Coöperatie U.A., Kantoren Fonds<br />
Nederland B.V. en Koninklijke Cebeco Groep<br />
Oud-Burgemeester Hengelo (O). Bestuursvoorzitter Vereniging van<br />
Ziekenhuizen. Lid RvC <strong>Wereldhave</strong> N.V. sinds 1992; herbenoemd in <strong>2001</strong>.<br />
Deeltijd hoogleraar Publiek-Private Samenwerking resp. Public Management<br />
aan de Universtiteit Twente. Diverse commissariaten, waaronder Planoform<br />
Holding B.V. Lid 1e Kamer der Staten Generaal<br />
Partner Baker & McKenzie (maatschap van advocaten, belasting-adviseurs<br />
en notarissen), Amsterdam. Lid RvC <strong>Wereldhave</strong> sinds 1997; herbenoemd in<br />
2000. Deeltijd-hoogleraar Belastingrecht aan de Katholieke Universiteit<br />
Nijmegen. Diverse commissariaten, waaronder Delta Lloyd Bank N.V.<br />
Voorzitter RvB ASR Verzekeringsgroep en lid van Executive Committee<br />
van Fortis. Lid RvC <strong>Wereldhave</strong> N.V. sinds <strong>2001</strong>. Diverse commissariaten,<br />
waaronder Beleggingsfonds “De Zonnewijser”, ABZ Holding B.V. en Japhet de<br />
Jong Holding B.V.<br />
Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit. De heren Boons en<br />
Schonis zullen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 27 maart<br />
2002 volgens rooster aftreden. De leden van de Raad bezitten geen aandelen of<br />
optierechten <strong>Wereldhave</strong> N.V.<br />
Directie<br />
Werkzaam bij <strong>Wereldhave</strong> sinds 1977<br />
Directeur bouwzaken 1981<br />
Directeur <strong>Wereldhave</strong> Management Holding B.V. sinds 1982<br />
Directeur <strong>Wereldhave</strong> N.V. sinds 1988 (voorzitter vanaf maart 1994)<br />
Werkzaam bij <strong>Wereldhave</strong> sinds 1987<br />
Directeur <strong>Wereldhave</strong> Management Nederland B.V. 1990<br />
Directeur <strong>Wereldhave</strong> Management Holding B.V. sinds 1994<br />
Directeur <strong>Wereldhave</strong> N.V. sinds 1994<br />
De leden van de Directie bezitten geen aandelen of optierechten <strong>Wereldhave</strong> N.V.<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 47
Onroerend goed in exploitatie per 31 december <strong>2001</strong><br />
(alleen objecten met een marktwaarde boven EUR 5 mln zijn afzonderlijk vermeld)<br />
locatie kantoren winkels overige aantal jaar van jaar van jaarhuur<br />
m2 m2 m2 parkeer- aankoop bouw of 2002<br />
België<br />
Brussel<br />
plaatsen renovatie (x EUR<br />
1 mln)<br />
Boulevard Bischoffsheim 1-8 12.800 150 1988 1989 3,2<br />
Boulevard Bischoffsheim 22-25 5.900 64 1990 1990 1,1<br />
Muntplein 6/Schildknaapstraat 22<br />
Luik<br />
7.700 35 1984 1996 1,4<br />
Quai des Vennes 1<br />
Nijvel<br />
30.100 1.650 1994 1995 6,9<br />
Steenweg op Bergen 10<br />
Doornik<br />
15.300 800 1984 1995 2,0<br />
Boulevard Walter de Marvis 22<br />
Vilvoorde<br />
14.300 1.260 1988 1996 1,9<br />
Medialaan 30 5.700 178 <strong>2001</strong> 1,0<br />
Medialaan 32<br />
Berchem<br />
4.000 123 <strong>2001</strong> 0,7<br />
Roderveldlaan 3-4-5 17.100 317 1999 <strong>2001</strong> 2,3<br />
Overige objecten 6.400 2.400 18.360 2,3<br />
48<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
59.600 62.100 18.360 22,8<br />
Belang <strong>Wereldhave</strong> (68,2%) 40.650 42.350 18.360*) 15,5<br />
Frankrijk<br />
Duinkerken<br />
Quai des Fusiliers Marins<br />
Parijs en omgeving<br />
9.850 7.850 600 1999 1999 2,7<br />
45-49 Rue Kléber, Levallois-Perret<br />
Winkelcentrum Parinor, Le Haut de<br />
20.600 350 1999 1999 6,1<br />
Galy, Aulnay-sous-Bois 32.400 4.000 1990 1996 9,4<br />
Avenue Jules Rimet, Saint-Denis 10.050 120 1999 <strong>2001</strong> 2,8<br />
Hongarije<br />
30.650 42.250 7.850 21,0<br />
Boedapest<br />
Timar Utca 20 1.900 – – 24 0,5<br />
*) Het belang van <strong>Wereldhave</strong> in de categorie overige bedraagt 100%.
locatie kantoren winkels overige aantal jaar van jaar van jaarhuur<br />
m2 m2 m2 parkeer- aankoop bouw of 2002<br />
Nederland<br />
Alphen aan den Rijn<br />
plaatsen renovatie (x EUR<br />
1 mln)<br />
A. van Leeuwenhoekweg 35<br />
Amersfoort<br />
11.400 103 1997 1991 0,6<br />
Basicweg 1-3<br />
Amsterdam<br />
11.400 96 1997 1993 0,5<br />
Hornweg 64<br />
Arnhem<br />
12.400 117 1997 1991 0,7<br />
Winkelcentrum Kronenburg (erfpacht tot 2110)<br />
Best<br />
34.400 1.000 1988 1985 6,6<br />
Brem 4<br />
Deventer<br />
11.300 690 1977 1971 0,8<br />
Duisburgstraat 2<br />
Doorn<br />
18.400 25 1997 1991 0,5<br />
Park Boswijk, Boswijklaan<br />
Etten-Leur<br />
33.300 130 1975 1996 1,7<br />
Winkelcentrum Etten-Leur<br />
Geldrop<br />
21.300 1991 1980 2,7<br />
Heuvel 62-89A en Achter de Kerk 1, 3, 5 en 15<br />
Den Haag en omgeving<br />
5.900 1978 1996 0,9<br />
Laan van Ypenburg 20-160, Rijswijk 57.900 1.000 1996 1993 2,7<br />
Veraartlaan 12, Rijswijk<br />
Leiderdorp<br />
5.600 87 1984 1991 0,7<br />
Winkelcentrum Winkelhof<br />
Nuth<br />
17.200 750 1993 1999 3,3<br />
Thermiekstraat 15<br />
Roosendaal en omgeving<br />
17.000 690 1977 1987 1,2<br />
Borchwerf 23 15.400 126 1997 1994 0,5<br />
Middenweg 6, Moerdijk (gem. Zevenbergen)<br />
Utrecht<br />
8.800 126 1997 1988 1,1<br />
Rutherfordweg 1 12.900 100 1997 1994 0,6<br />
overige objecten 7.000 35.100 2,8<br />
Spanje<br />
12.600 78.800 245.300 27,9<br />
Madrid<br />
2 Plaza de la Lealtad 3.000 1989 1999 0,8<br />
15 Calle Fernando El Santo 3.250 43 1991 1993 0,8<br />
Arroyo de la Vega 22.700 421 1999 2000 4,6<br />
28.950 – – 6,2<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 49
locatie kantoren winkels overige aantal jaar van jaar van jaarhuur<br />
m2 m2 m2 parkeer- aankoop bouw of 2002<br />
Verenigd Koninkrijk<br />
Blackburn<br />
plaatsen renovatie (x EUR<br />
1 mln)<br />
76-80 Bank Top<br />
Gloucester<br />
3.500 202 1994 1987 0,5<br />
63-71 Northgate Street en 14-20 Hare Lane<br />
Guildford<br />
4.000 1994 1972 0,5<br />
73-75 North Street<br />
Leeds<br />
1.050 350 1988 1976 0,6<br />
31-32 Park Row<br />
Londen en omgeving<br />
2.460 1988 1978 0,6<br />
126-134 Baker Street, W1 930 770 1988 1999 0,9<br />
326-334 Chiswick High Road, W4 2.300 1988 1974 0,7<br />
72-74 Dean Street, Royalty House, W1 2.600 12 1988 1999 1,3<br />
14-18 Eastcheap, EC3 5.200 1988 1991 2,3<br />
Fielden House The Ring, Bracknell 1.600 30 1988 1983 0,5<br />
31-36 Foley Street, W1 3.300 12 1988 1993 1,5<br />
26-28 Great Portland Street, W1 (erfpacht tot 2105) 1.300 1988 1990 0,6<br />
11-12 Haymarket, SW1<br />
1-5 Lower George Street en 1 Eton Street,<br />
1.100 1988 1988 0,8<br />
Richmond upon Thames 2.900 10 1988 1963 0,9<br />
56-70 Putney High Street, SW15 4.200 44 1988 1971 1,0<br />
10-12A Thames Street en 1, 2 en 5 Curfew Yard, Windsor<br />
Northampton<br />
1.000 500 53 1988 1972 0,7<br />
100 Pavillion Drive<br />
Redhill<br />
11.000 510 1998 1991 3,3<br />
Grosvenor House, 65/71 London Road<br />
Rickmansworth<br />
4.700 150 1989 1986 1,5<br />
Olds Approach, 1 Tolpits Lane<br />
Sittingbourne<br />
7.800 165 1988 1993 0,8<br />
Trinity Trading Estate<br />
Sheffield<br />
36.500 200 1988 1982 2,8<br />
Penistone Road<br />
Warwick<br />
3.900 163 1988 1986 0,7<br />
Warwick Technology Park, Gallows Hill, Conoco Centre<br />
Yeovil<br />
21.800 788 1998 1992 5,0<br />
Bay 6 Lynx Trading Estate 2.900 207 1994 1986 0,5<br />
overige objecten 260 12.180 15.500 4,4<br />
50<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
58.300 37.500 59.800 32,4
locatie kantoren winkels overige aantal jaar van jaar van jaarhuur<br />
m2 m2 m2 parkeer- aankoop bouw of 2002<br />
Verenigde Staten<br />
Austin, Texas<br />
plaatsen renovatie (x EUR<br />
1 mln)<br />
6901 Cap. of Texas Highway North 8.400 344 1999 1999 2,6<br />
5001 Plaza on the Lake Drive 10.500 539 1999 1999 3,9<br />
4801 Plaza on the Lake Drive 10.400 491 1999 1999 3,6<br />
8300 Mopac Expressway<br />
Dallas en omgeving, Texas<br />
8.700 431 2000 2,7<br />
1910 Pacific Place 29.700 14 1994 1982 4,6<br />
805 Central Expressway, Allen 10.700 737 1999 1999 2,2<br />
161 Corporate Center, Irving 9.700 465 1998 1998 2,7<br />
4600 Regent Boulevard, Irving 7.400 479 1998 1998 1,7<br />
4650 Regent Boulevard, Irving 7.400 479 1999 1999 1,7<br />
Arboretum Estates, Richardson<br />
Livonia, Michigan<br />
28.600 648 1999 1999 3,9<br />
19500 Victor Park Way<br />
Philadelphia, Pennsylvania<br />
10.300 600 1998 1998 2,6<br />
1515 Market Street<br />
Pittsburgh, Pennsylvania<br />
46.900 0 1989 1986 10,6<br />
3000 Park Lane<br />
Washington D.C.<br />
9.800 378 1998 1998 2,5<br />
1401 New York Avenue<br />
Herndon<br />
17.800 165 1988 1984 6,3<br />
13650 Dulles Technology Drive 10.500 531 1999 2000 3,3<br />
13650 Dulles Technology Drive 10.500 531 1999 2000 3,1<br />
208.700 – 28.600 58,0<br />
Totaal 381.750 200.900 359.910 161,5<br />
Alle objecten zijn gelegen op eigen grond, tenzij anders vermeld. Van het onroerend goed dat geen 100% eigendom vormt, zijn<br />
de oppervlakte, het aantal parkeerplaatsen en de jaarhuur pro-rata verantwoord. De jaarhuur betreft de huur bij volledige bezetting<br />
vóór aftrek van exploitatiekosten.<br />
Onafhankelijke taxateurs<br />
Healey & Baker, Londen Roux Troostwijk S.A., Parijs Troostwijk N.V., Antwerpen<br />
Jones Lang La Salle, Londen Troostwijk B.V., Amsterdam Troostwijk UK Ltd., Londen<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V. 51
Reeds vastgelegde<br />
huurinkomsten<br />
(op 31 december <strong>2001</strong>, uitgedrukt in %<br />
van de voorziene huur)<br />
Overzicht onroerend goed niet in exploitatie<br />
(met een investeringswaarde boven EUR 10 mln)<br />
Overzicht herwaardering onroerend goed in exploitatie per land en per sector<br />
waarde 31-12-<strong>2001</strong> herwaardering in % van de waarde vóór herwaardering<br />
(x EUR 1 mln) in <strong>2001</strong> kantoren winkels overig totaal<br />
(x EUR 1 mln)<br />
52<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
België 174,7 4,0 ./. 2,3 6,8 ./. 1,7 2,3<br />
Frankrijk 260,9 16,8 8,0 7,9 ./. 13,3 6,9<br />
Hongarije 2,1 ./. 0,1 ./. 5,5 – – ./. 5,5<br />
Nederland 293,4 2,0 ./. 2,5 0 1,9 0,7<br />
Spanje 81,0 4,6 6,1 – – 6,1<br />
Verenigd Koninkrijk 367,3 ./. 1,2 ./. 3,4 7,8 ./. 2,0 ./. 0,3<br />
Verenigde Staten 443,8 ./. 5,3 ./. 1,2 – ./. 1,4 ./. 1,2<br />
Totaal 1.623,2 20,8<br />
J AARVERSLAG <strong>2001</strong> • WERELDHAVE N.V.<br />
Recapitulatie van het onroerend goed in exploitatie<br />
In onderstaand overzicht wordt een samenvatting gegeven van de marktwaarde van het<br />
onroerend goed in exploitatie van <strong>Wereldhave</strong> per 31 december <strong>2001</strong>. In overeenstemming<br />
met de bij <strong>Wereldhave</strong> gebruikelijke waarderingsgrondslagen zijn vreemde valuta omge-<br />
rekend tegen de passagekoersen per 31 december <strong>2001</strong>. De jaarhuur betreft de huur bij vol-<br />
ledige bezetting voor aftrek van exploitatiekosten.<br />
kantoren winkels overige ruimten totaal<br />
(bedragen markt- jaar- markt- jaar- markt- jaar- markt- jaarx<br />
EUR 1 mln) waarde huur waarde huur waarde huur waarde huur<br />
België 74,8 7,3 92,8 7,6 7,1 0,7 174,7 15,6<br />
Frankrijk 109,5 8,9 141,2 10,9 10,2 1,2 260,9 21,0<br />
Hongarije 2,1 0,5 – – – – 2,1 0,5<br />
Nederland 18,9 1,7 141,4 13,4 133,1 12,8 293,4 27,9<br />
Spanje 81,0 6,2 – – – – 81,0 6,2<br />
VK 216,2 19,2 103,1 8,1 48,0 5,1 367,3 32,4<br />
VS 419,4 54,1 – – 24,4 3,8 443,8 57,9<br />
Totaal 921,9 97,9 478,5 40,0 222,8 23,6 1.623,2 161,5<br />
Prognose Investerings-<br />
(datum gereed) waarde<br />
(x EUR 1 mln)<br />
België Berchem De veldekens fase 2 en 3, 22.400 m 2 kantoren 01-10-2002 33,5<br />
Vilvoorde Medialaan fase 2, 12.700 m 2 kantoren 01-07-2002 25,6<br />
Frankrijk Clichy 20.000 m 2 kantoren 01-03-2002 61,0<br />
Nederland Rijswijk renovatie 22.500 m 2 kantoren WCT 01-03-<strong>2001</strong> 34,9<br />
Alphen kantoorgebouw van 6.500 m 2 01-02-2002 10,9<br />
Spanje Rivas 36.800 m 2 bedrijfsruimte 01-07-2002 23,5<br />
VS Loudon County 12.000 m 2 kantoren 01-02-<strong>2001</strong> 17,1<br />
Saxon Woods 525 appartementen 01-03-2003 35,6