EEN DUBBEL GEVOEL - Rutgers WPF

Een dubbel gevoel Rutgers WPF, 2012
2 Methoden
Een pilotonderzoek is een kleinschalig, verkennend onderzoek naar een onderwerp waar nog
relatief weinig over bekend is. Het doel van een pilotonderzoek is om te achterhalen welke
thema’s van belang zijn voor vervolgonderzoek en welke invalshoeken daarbij interessante
inzichten op kunnen leveren. Gezien de methodologische beperkingen van een pilotonderzoek
worden de resultaten niet beschouwd als algemeen geldende conclusies, maar als hypotheses
die in vervolgonderzoek verder getest moeten worden. Dit pilotonderzoek bestaat uit drie
delen: een literatuuronderzoek, interviews en een expertmeeting.
2.1 Literatuuronderzoek
In het literatuuronderzoek is internationaal en Nederlands onderzoek onder de loep genomen
waarin (aspecten van) de seksualiteitsbeleving van transgenderpersonen werd onderzocht. Er is
gekeken naar onderzoek dat vanaf 1990 in wetenschappelijke tijdschriften is gepubliceerd,
aangevuld met een scriptie en de binnen de transgendergemeenschap gepubliceerde resultaten
van een enquête. Deze literatuur is gevonden door middel van het doorzoeken van databases
als PsychInfo, PubMed en Picarta op zoektermen als transgender, trans* en transsexual en het
doorzoeken van de zoekresultaten op onderzoek over seksualiteit. Ook zijn een aantal studies
aangedragen door contactpersonen in de genderteams en in transgenderorganisaties. Relevante
resultaten van de gevonden studies zijn in het literatuurhoofdstuk uiteengezet. De studies zijn
geëvalueerd op grond van hun validiteit en de mate waarin zij relevante informatie verschaffen
over het onderwerp. Ook is bekeken welke informatie er nog ontbreekt.
2.2 Interviews
2.2.1 Vraagstelling
Er zijn twaalf interviews gehouden met verschillende transgenderpersonen. Deze interviews
duurden gemiddeld 2 uur en 45 minuten en werden opgenomen en getranscribeerd met
toestemming van de geïnterviewden. De interviews hadden een semigestructureerd karakter,
wat inhoudt dat er (open) vragen zijn geformuleerd maar dat er ook veel ruimte is voor
afwijking van de vooraf bepaalde onderwerpen en vragen. De topic list en de interview guide
dienen dan vaak als een soort checklist waarmee wordt nagegaan of alle thema’s voldoende
zijn behandeld. Geïnterviewden werden vooraf en tijdens het interview gestimuleerd om zelf
relevante onderwerpen aan te dragen en hun associaties te volgen. Het open karakter van de
interviews is van belang bij een exploratief onderzoek, omdat de onderzoeker vooraf nog niet
goed weet welke thema’s van belang zijn voor de onderzochte groep.
De vragen gingen zowel over de seksualiteitsbeleving van de geïnterviewden als over hun
informatie- en interventiebehoefte. Wat betreft seksualiteitsbeleving is gevraagd naar seksuele
voorkeur en –identiteit, relatiegeschiedenis, seks met andere personen, masturbatie, seksuele
fantasieën, voorkeuren in seksuele verbeelding (b.v. porno, erotische verhalen),
lichaamsbeleving, seksueel functioneren, communiceren over seks, betekenis van seksualiteit,
de rol van het transgender zijn en verwachtingen voor de toekomst. Wat betreft informatie- en
interventiebehoefte is gevraagd naar de behoefte aan informatie, het leren van vaardigheden,
het uitwisselen van ervaringen en het krijgen van zorg in het heden, het verleden en de
toekomst. Daarnaast is ook gevraagd naar sociaal-demografische kenmerken, gender- en
transgenderidentiteit, transitieverloop en acceptatie van het transgender-zijn binnen de naaste
omgeving. Over de vragenlijst is advies ingewonnen van medewerkers van Transvisie, P.O.S.T.
en Transman.nl. In de appendix zijn de topic list en het interviewschema te vinden met daarin
de precieze vraagstelling.
3