EEN DUBBEL GEVOEL - Rutgers WPF

Rutgers WPF, 2012 Een dubbel gevoel
gemiste fases in de seksuele ontwikkeling inhalen. Voor een deel was dit een zeer positieve
ervaring die als ‘bevrijding’ werd omschreven. Tegelijkertijd ontstonden in die periode soms
nieuwe moeilijkheden, die tot teleurstelling of onvrede konden leiden.
Binnen de seksuele ontwikkeling was sprake van een aantal processen. Vóór de coming-out had
de helft van de geïnterviewden, met name de MV’s, te maken gehad met seksuele opwinding
rondom ‘cross-gender fantaseren’: het fantaseren over het behoren tot het gewenste geslacht.
Dit werd niet altijd als prettig ervaren. Het moeten verbergen van de (latente)
transgendergevoelens en de stress die daarmee gepaard gaat zou een rol kunnen spelen in de
seksuele lading die het fantaseren kan krijgen. Ook fungeerde de fantasie voor sommigen als
brug tussen wens en realiteit, in het eigen maken van het beeld en de rol van de andere sekse.
Seksuele identiteitsvorming en het ontdekken van de eigen seksuele voorkeur was, op
verschillende manieren, sterk verweven met het coming-out en transitieproces. Er was sprake
van een variatie aan seksuele voorkeuren en seksuele identiteiten. De zelfbenoemde seksuele
identiteiten vielen niet altijd eenduidig samen met de categorieën van homo-, bi- en
heteroseksualiteit. Tijdens de expertmeeting kwam naar voren dat het accepteren van een
niet-heteroseksuele voorkeur na de transitie voor sommige transgenders lastiger kan zijn dan
het accepteren van hun genderidentiteit. Ook de relatiegeschiedenis van de geïnterviewden
hing sterk samen met hun coming-out en transitieproces. Partners hadden vaak moeite om te
gaan met het veranderde lichaam en de nieuwe (publieke) identiteit van hun partner. Daten
tijdens en na de transitie kon angst voor afwijzing oproepen.
Thema’s waarover meer informatie gewenst was waren: het bestaan van (verschillende vormen
van) transgender-zijn, de diversiteit aan seksuele voorkeuren onder transgenders, seksuele
mogelijkheden vóór of zonder geslachtsoperatie, seksuele mogelijkheden na (verschillende)
geslachtsoperaties, veilig vrijen, cross-gender fantaseren en seksuele ontwikkeling na de
transitie. Vaardigheden die deelnemers graag wilden leren waren het leren kennen en
aangeven van de eigen seksuele wensen en grenzen, daten en het aangaan van relaties,
omgaan met gevoelens van incongruentie tijdens seks en tot slot het voelen van minder
schaamte rondom niet-normatieve lichaamsdelen. Het uitwisselen van informatie met andere
transgenders vormde voor veel deelnemers een belangrijke bron van informatie, ondersteuning
en advies op het gebied van seksualiteit. De genderteams van het VUMc, het UMcG en het UZ
Gent namen voor de geïnterviewden een ambivalente rol in als potentiële aanbieder van zorg
en informatie op het gebied van seksualiteit. Enerzijds was er behoefte aan (meer en betere)
informatie en hulpverlening rondom seksualiteit, anderzijds leefde er wantrouwen ten opzichte
van behandelaars, waardoor men deze informatie en hulpverlening liever elders zocht. De
psychologen van het genderteam hebben niet de taak om psychosociale hulpverlening te
bieden, maar zijn ‘poortwachters’: zij besluiten wie er wel en niet gediagnosticeerd wordt en
wanneer iemand klaar is voor de volgende stap in de behandeling. Er leeft de angst dat het
delen van informatie over de eigen seksualiteitsbeleving en het uiten van een hulpvraag op het
gebied van seksualiteit uitstel dan wel afstel van de behandeling kunnen betekenen. In de
expertmeeting werd aangegeven dat er geen contra-indicaties meer zijn op het gebied van
seksualiteit, maar men kon zich wel voorstellen dat de ‘beoordelingssituatie’ ontspannen
uitwisseling in de weg staat. Voor het bieden van hulpverlening rondom seksualiteit zijn
daarnaast onvoldoende middelen beschikbaar. Individuele hulpverlening door therapeuten met
expertise over transgenderthematiek werd zeer positief geëvalueerd, maar er zijn slechts
weinig hulpverleners met kennis van zaken. Uit zowel de interviews als de expertmeeting bleek
dat er, naast het bestaande aanbod van informatie en zorg, behoefte is aan overzichtelijke
schriftelijke informatie over seksualiteit van transgenders in de vorm van bijvoorbeeld een
boekje, folder of website.