Fort bij Rijnauwen, naslagwerk - WaterlinieKENNIS - Hollandse ...

Locomotiefje
Er word beweerd dat tijdens de aanleg van het fort er gebruik is gemaakt van
een smalspoortreintje voor het vervoer van zand en grond. Er is overigens wel
eens een klein stukje spoorstaaf gevonden. Dit verhaal klopt en er is definitief
bewijs voor. Ik heb deze week de twee foto’s van de bouw van het fort bij
Rijnauwen (Reduit en het bezoek van Willem III) in handen gekregen op het
formaat A3 en hoge resolutie. Als je deze foto nog meer uitvergroot zie je op de
foto van het Reduit aan de onderzijde een smalspoorbaan liggen.
Dit was mij op het kleine formaat foto nog nooit opgevallen.
Dit is overigens niet het Decauville materiaal dat later door de genie is gebruikt
maar gewoon stoomsmalspoor op biels.
Smalspoor werktreintjes hadden voor 1878 een stoomlocomotief en na 1878 ook
met diesel of petroleum motor. Het bouwjaar van het fort is 1869 Het is dus niet
aannemelijk dat er een dieselsmalspoor gebruikt maar wel stoomsmalspoor.
Later zijn er Decauville smalsporen gebruikt op de forten. Deze werden ingezet
voor bevoorrading tijdens de mobilisaties. Onderhouds loodsen voor het
Decauville smalspoor stonden o.a. op de forten Vechten en Lunetten.
Het eerste Decauville-systeem had een spoorwijdte van 400mm, die later
evolueerde naar 500 en 600 mm. Dit succesvolle systeem kreeg veel navolging
in andere landen, bijvoorbeeld Orenstein & Koppel in Duitsland en Spoorijzer in
Nederland. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het systeem een militaire
standaard voor zowel Frankrijk, Duitsland als Groot-Brittannië. Het militaire
Système Péchot, naar een Franse Kolonel vernoemd, was een verdere
ontwikkeling van het Decauville systeem.
Er gaat een verhaal dat tijdens het uitgraven van de buitengracht het
locomotiefje in een wel is gezakt en daar nog steeds moet liggen.
Ik was persoonlijk aanwezig bij een zoektocht van duikers van de brandweer
Utrecht. Zij hebben het locomotiefje die dag niet gevonden.
Fort bij Rijnauwen, Naslagwerk, versie 1, 2013
Samengesteld door Dirk de Groot
Pagina 22