Auteursrecht en erfgoed. Handleiding tot het verlijden van uitschijvers

auteurs
r
EN
e
ERFGOED
c h t
AUTEURS
r
en
e
erfgoed
c h t
auteurs
r
EN
e
ERFGOED
c h t
AUTEURS
r e c h t
20
Dit reproductierecht geldt zowel voor teksten als voor foto’s, schilderijen, beeldhouwwerken, installaties…
Let wel: werken die op een grafische of soortgelijke drager (vb. in boekvorm) of op een andere
(vb. digitale) drager zijn vastgelegd, mogen enkel in de vorm van korte fragmenten worden
gereproduceerd. Een boek mag dus niet in zijn geheel gekopieerd worden voor studenten!
Want in dat geval zou de normale exploitatie van het werk in gevaar komen. De kopietjes
vormen immers concurrentie voor de reguliere uitgave van het werk.
Art. 22, §1 sub 4 AW (gewijzigd 31 augustus 1998)
Art. 7 sub 2 DW ten aanzien van databanken: de invullingsmaterialen (inhoud) van een databank of
beeldbank mogen voor onderwijsdoeleinden of ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek
opgevraagd worden zonder toestemming van de producent. Let wel: het gaat hier om opvraging, niet
om kopiëren! Opvraging betekent dat men (een substantieel deel van) de inhoud van de databank
overbrengt op een andere drager. Men kan zo bijvoorbeeld een stuk tekst uit een databank kopiëren
naar een tekstdocument en dit ter beschikking stellen van studenten. De naam van de databank en
producent in kwestie dienen wel vermeld te worden! Het gebruik van de inhoud van een databank
voor een eigen databank, of bijvoorbeeld ter illustratie in een publicatie, valt niet onder dit recht op
opvraging ter illustratie van onderwijs of onderzoek.
3.2.4 I Andere uitzonderingen
Naast het citaat, de aanwending van een werk voor een bloemlezing of voor onderwijsdoeleinden of
wetenschappelijk onderzoek, bestaan er tal van uitzonderingen in de auteursrechtwetgeving. Het zou
ons te ver leiden al die uitzonderingen hier uitgebreid te bespreken. We willen ze u niet onthouden.
DE AUTEURSRECHTWETGEVING IS NIET VAN TOEPASSING OP:
■ de uitvoering van een werk tijdens een publiek examen
■ de aanwending voor privé-gebruik of gebruik in familiekring van geluids- en
audiovisuele werken
■ de vervaardiging van een karikatuur, parodie of pastiche
■ de bewaring door het Koninklijk Belgisch Filmarchief
■ de aanwending van korte fragmenten uit werken, met het oog op informatie in verslagen
over actuele gebeurtenissen (vb. nieuws, berichtgeving…). Let wel: wanneer het verslag
een specifiek werk betreft, moet de naam van de auteur en de titel van het werk vermeld
worden. Wanneer het laatavondjournaal bijvoorbeeld bericht over de veiling van een
Picasso of over de vondst van een verloren gewaand gedicht van Rimbaud, dienen die
data meegegeven te worden. Vaak zal de vermelding van die gegevens evident zijn.
■ de aanwending van een werk, tentoongesteld in een voor het publiek toegankelijke plaats
(vb. een park, museum…), wanneer het doel van de aanwending niet het werk zelf is.
Een complex voorbeeldje: iemand fotografeert een standbeeld in de stad. Dit beeld staat
eerder toevallig net voor een beschermde huisgevel. Hij focust echter op het beeld, de gevel
fungeert meer als achtergrond of ‘decor’. Prof. Dr. Mireille Buydens ziet deze uitzondering
als mogelijkheid bij ‘toevallige’ reproducties van werken, hierop wordt in hoofdstuk 6
teruggekomen.
Art. 22 (voor auteurs) + 46 AW + art. 7 DW (voor naburig gerechtigden)
De wet voorziet in een aantal uitzonderingen waarin werk gebruikt en gereproduceerd kan worden zonder
toestemming van de auteur, mits bron- en naamsvermelding. Citaten en bloemlezingen kunnen onder een
aantal voorwaarden. Ook reproducties voor onderwijsdoeleinden of wetenschappelijk onderzoek mogen,
naast nog een aantal specifieke uitzonderingen, zoals de uitvoering van een werk voor een publiek examen
of filmvertoningen in privé-kring. Speel op veilig en vermeld de bron!