Auteursrecht en erfgoed. Handleiding tot het verlijden van uitschijvers

auteurs
r
EN
e
ERFGOED
c h t
AUTEURS
r
en
e
erfgoed
c h t
auteurs
r
EN
e
ERFGOED
c h t
AUTEURS
r e c h t
44
8.2. I EEN CONTRACT MET EEN ANDERE RECHTHEBBENDE I
Naast de auteur van een werk en naburig gerechtigden, kunnen nog andere rechthebbenden (via erfopvolging,
overdracht, vervreemding of licentie) in het spel zijn. Ook met die rechthebbenden kan en moet men soms
overeenkomsten sluiten. In tegenstelling tot de contracten met de auteurs en naburig gerechtigden, geldt hier het
beginsel van contractvrijheid: men is niet verplicht de strikte voorwaarden aangaande auteurscontracten te vervullen
waardoor de contractanten in principe vrijelijk hun wederzijdse rechten en plichten kunnen bedingen.
Wel wordt het aangeraden het contract hoe dan ook zo gedetailleerd en volledig mogelijk op te stellen.
Overdracht van het voorwerp en auteursrechten: overdracht van een voorwerp dat een werk omvat, leidt niet
automatisch tot het recht dit voorwerp te exploiteren, omdat de auteursrechten niet automatisch worden overgedragen.
Stel: een bevriende fotograaf of kunstenaar schenkt een foto of tekening. Zonder expliciete toestemming van de
auteur (i.c. die bevriende fotograaf of kunstenaar) mogen die foto of tekening niet gebruikt worden.
Een eigenaar van een voorwerp dat een auteursrechtelijk beschermd werk omvat, heeft immers niet automatisch de
auteursrechten op dit voorwerp verworven! Een geschreven overeenkomst met die vriend is dus wenselijk.
8.3. I MORELE RECHTEN I
Een auteur van een werk beschikt over een aantal zogenaamde morele rechten, waarvan overdracht
aan een derde minder evident is. Die morele rechten zijn bekendmaking van het werk, naamsvermelding en
eerbiediging van het werk.
Een aantal afwijkingen op die morele rechten zijn wel mogelijk. Een voorbeeldje:
Een softwareontwikkelaar krijgt het aanbod een nieuw computerprogramma te ontwikkelen voor een
informaticagigant. Uiteraard wil dat bedrijf de nieuwe toepassingen uitbrengen onder eigen naam.
Wanneer dat akkoord tussen bedrijf en werknemer uitdrukkelijk in een (arbeids)contract opgenomen wordt,
is die overdracht mogelijk. Het morele recht dat het minst in aanmerking komt voor afwijkingen of overdracht,
is het recht op eerbied. Men kan immers (praktisch en wettelijk gezien) geen afstand doen van dat recht!
Let wel: morele rechten zijn in principe enkel van toepassing op de auteur zelf. Wil men een clausule betreffende
de beperking of afstand hiervan opnemen in een contract, dan kan dit in principe enkel met toestemming van de
auteur. Toch kan in het contract een bepaling worden opgenomen waarin de gerechtigde of rechthebbende
(vb. een erfgenaam) verklaart dat hij instaat voor de instemming vanwege de auteur betreffende de morele
rechten en/of dat hij de andere partij vrijwaart voor de uitoefening van de morele rechten.
Basisregels bij het opstellen van een contract met een auteur of naburig gerechtigde:
Houdt u aan de vijf voorwaarden die de Auteurwet stelt.
Wees steeds zo volledig, duidelijk en concreet mogelijk, zeker wat betreft de omschrijving van:
■ het werk dat men wil gaan gebruiken
■ het gebruik van het werk
■ het doel van het gebruik van het werk
Zeg met andere woorden:
■ wat u wilt gaan gebruiken
■ hoe u het werk wilt gaan gebruiken
■ waarvoor u dat werk wilt gaan gebruiken
Voor toekomstige werken, bestellingen, werkopdrachten en werken voor exploitatie on line gelden
specifieke bepalingen. Overdracht van de morele rechten (bekendmaking van het werk, naamsvermelding
en eerbiediging van het werk) van een auteur of naburig gerechtigde is minder evident, maar kan in
bepaalde omstandigheden ook.
Contracten met andere rechthebbenden dan auteurs en naburig gerechtigden worden niet zo streng
benaderd. Contractanten doen er wel goed aan de overeenkomst zo concreet, gedetailleerd en volledig
mogelijk op papier te zetten.