Anticiperend landschapsbeleid - Wageningen UR E-depot

De dynamiek van de inwerking van drijvende krachten, zoals in het diagram
verduidelijkt, kent nog een paar vermeldingswaardige fenomenen: 1) olievlekwerking,
2) aanzuigende werking, en 3) de mate van onomkeerbaarheid.
Deze worden hierna kort toegelicht
Olievlekwerking
Het is een ervaringsfeit dat sommige ruimtelijke ontwikkelingen de start
en vrijbrief zijn voor diezelfde ontwikkelingen op grotere schaal. Dat kan
meerdere oorzaken hebben. Allereerst omdat er kennelijk een factor is
die uitbreiding en schaalvergroting economisch aantrekkelijk en voordelig
maakt. Je zou dit het één-schaap-over-de-dam fenomeen kunnen noemen.
Soms heeft dat te maken met een nieuwe technologie die snel ingang vindt.
Een voorbeeld is de introductie van snijmaïs in de landbouw, met een grote
impact op het aanzien van het boerenland. Een geheel ander voorbeeld
met forse impact op de kwaliteit stilte is de Jetski, die zich snel en zeer
hoorbaar heeft verbreid. Dat er geen correctie op plaatsvindt heeft meestal
te maken met de precedentwerking, eerder toegestaan maakt verbieden
moeilijker, alsmede de trage reactietijd van het wettelijk kader
We kunnen het voorgaande de olievlekwerking noemen: uitstraling vanuit
een beginpunt (ruimtelijk of anderszins), waarna een fenomeen snel om
zich heen grijpt.
Aanzuiging
Een ander fenomeen is dat er door een bepaalde ingreep gunstige economische
en ruimtelijke condities ontstaan voor wezenlijk andere activiteiten.
Zo bevordert het creëren van recreatiemogelijkheden verblijfsrecreatievoorzieningen,
waardoor de middenstand geïnteresseerd raakt, die een betere
infrastructuur eist, waarmee de zaak verder versterkt, en soms de weg
opent voor permanente bewoning.
We kunnen dit de aanzuigende werking noemen. Dit zien we vaak bij economisch
florerende knooppunten zoals Schiphol.
Anticiperend landschapsbeleid 1 33