Anticiperend landschapsbeleid - Wageningen UR E-depot

De kijk op het bijzondere van het Nederlandse landschap veranderde zowel
door kennisontwikkeling als door een royaler, internationaal perspectief.
Zo zijn de voor ons vanzelfsprekende polderlandschappen internationaal
gezien bijzonder en beschermenswaard. In de lijst van de UNESCO World
Heritage landschappen staat zelfs de Noordoostpolder als een jonge, rationele
IJsselmeer-polder hoog genoteerd. De Europese context geeft zowel
een bewustwording als een grotere verantwoordelijkheid voor landschappen
die met een kleiner denkraam als gewoon, triviaal en weinig waardevol
zouden worden bekeken.
Beleid
Al aangegeven is de rol van de kennisontwikkeling en overdracht. Enerzijds
is er groeiende kennis en een actieve overdracht via thematische routes,
excursies op de basisschool, televisieprogramma’s, informatiecentra te
velde, speciale fietsdagen en wat al niet. Anderzijds is juist ook in de landschapsecologie
een soms forse wijziging in opvattingen te registeren.
Voor de oorlog stond bescherming in reservaten voorop. Met
professionele ecologen als Westhoff groeide het inzicht in de verschillende
soorten natuur (inclusief de semi-natuur) en de noodzaak van beheer,
nadien kregen voorvechters van de wilde zelfregulerende natuur in grotere
eenheden, zoals Baerselmans en Vera (1989), de overhand. In par. 4.4
over bos en natuur is al de accentverschuiving aangegeven van weinig
effectieve bescherming in kleinere gebiedjes van een aantal soorten of
gemeenschappen naar een veel robuustere ecologische hoofdstructuur,
waar ook natuurlijke processen de zaken sturen en vrij kunstmatig beheer
wordt nagelaten.
De toekomst
Ondanks de populariteit waarin landschapsschoon zich nu mag verheugen,
lijkt het, zoals ook al in hoofdstuk 2 betoogd, voorbarig om van een
constante appreciatie van landschapswaarden uit te gaan, waarin ook de
relatieve voorkeuren hun positie behouden. Er zijn inmiddels een miljoen
‘nieuwe Nederlanders’ met een duidelijk andere culturele achtergrond,
en het is bekend dat hun binding en gebruikswijze van Nederlandse land-
Anticiperend landschapsbeleid 1 73