Anticiperend landschapsbeleid - Wageningen UR E-depot

• dijkverkorting en –versterking;
• inpolderingen in het IJsselmeergebied: de Flevopolders;
• ontsluiting via dammen en dijken, onder meer de Deltawerken;
• aanleg recreatiegebieden;
• droogvallen van platen;
• het volledig ‘omklappen’ van ecosysteemontwikkelingen (zout naar
zoet; getij- naar stilstaand water);
• het mogelijk maken van intensieve land- en waterrecreatie in bijvoorbeeld
het IJsselmeergebied en de Delta;
• het bestemmen als militair oefenterrein (bijv. Lauwersmeer);
• de onvoorziene effecten op de kustontwikkeling, zoals de spectaculaire
ontwikkeling van de Voordelta.
Genoemde zaken hebben een forse impact gehad op het landschap van de
Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden, het IJsselmeergebied en andere locaties.
Sommige processen en zeker hun effecten zijn nog niet ‘uitgedoofd’,
bijvoorbeeld de Voordelta-ontwikkeling.
Waterbeheer in de 21ste eeuw
De geschiedenis leert dat kustprocessen en rivier- of beekafvoeren in ons
land nimmer te onderschatten zijn noch volledig te beteugelen. Ingrepen in
de kustverdediging en rivierbeheersing zijn daarmee geen onderwerpen van
geschiedenisboeken; hun actualiteit en toekomstig belang is groot genoeg
voor anticiperend beleid. Hiermee komen we op de aspecten van klimaatsverandering
en daardoor aangedreven processen als versnelde zeespiegelrijzing,
verhoogde afvoeren van rivieren, een grotere dynamiek in afvoeren,
en grotere en langdurigere droogtes. Daarover is zowel wetenschappelijke
en politieke consensus als behoorlijke ongerustheid. In Nederland richt die
ongerustheid zich vooral op het waterbeheer.
Is het Nederlands waterhuishoudkundige systeem toegerust op
de voorzienbare veranderingen in de komende eeuw? Met deze vraag is de
commissie Waterbeheer 21ste eeuw naar de studeerkamer gestuurd. Het
antwoord was een duidelijk nee! Men komt op een heel aantal verstrekkende
aanbevelingen inzake kustversterking, verbeterde rivierafvoer,
verhoogde bergingscapaciteit bij neerslagpieken en noodzakelijke waterop-
Anticiperend landschapsbeleid 1 53