Superfamilie Cardioidea Lamarck, 1809 - science . naturalis

tot 32 vrij sterke radiale ribben, die breder zijn
dan de tussenruimten. Deze zijn bij goed
geconserveerde exemplaren bezet met op
regelmatige afstanden geplaatste,
commarginale schubben. In juveniele
exemplaren zijn deze minder breed dan de
ribben. De ribtussenruimten en in mindere
mate de ribben zelf zijn voorzien van een zeer
fijne radiale sculptuur, die alleen bij goed
geconserveerd materiaal bewaard is gebleven.
Boven het voorste spierindruksel is het
indruksel van de voetretractor zichtbaar, dat de
vorm heeft van een smalle langgerekte groef.
De schelpen kunnen lijken op die van C. edule,
maar C. parkinsoni is groter en relatief hoger,
vooral aan de achterzijde. Het aantal ribben is
doorgaans groter.
Voorheen is deze soort in het genus
Laevicardium, subgenus Dinocardium
geplaatst (Janssen et al., 1978). Alexander
Kafanov (pers. comm.) wees erop dat deze
soort beter past bij het genus Cerastoderma.
Dinocardium is in z‟n verspreiding beperkt tot
het Caraïbisch gebied en vertoont weinig
morfologische overeenkomsten met C.
parkinsoni.
Cerastoderma parkinsoni wordt alleen
aangetroffen in laat-pliocene afzettingen van
het Noordzeebekken en is algemeen in de Red
Crag van Walton-on-the-Naze en in de
Belgische Zanden van Kruisschans.
In Nederland is deze soort gevonden in
materiaal uit de Westerschelde en in het
Sloegebied.
(†) Ciliatocardium ciliatum (Fabricius, 1780)
Cardium interruptum Wood, 1853.
Figuur 10
Lengte 70 mm.
Vrij grote, afgerond driehoekige tot ovale
schelp met uitstekende top. De schelp is iets
langer dan hoog. De top staat iets voor het
midden. Aan de buitenzijde heeft de schelp ca.
32 tot 40 driehoekige ribben. In het fossiele
Nederlandse strandenmateriaal is de
buitenlaag steeds afgesleten. Alleen op de
groeilijnen is een restant van de sculptuur
bewaard. De slotplaat is vrij smal met ter
plaatse van de cardinale tanden een uitstulping
naar onder, het ligament is relatief lang. De
onderrand is gecreneleerd, de ribbensculptuur
is aan de binnenzijde nauwelijks
waarneembaar.
Fragmenten van C. ciliatum kunnen verward
worden met die van vertegenwoordigers van
Cerastoderma, Laevicardium en met Serripes
groenlandicus. Het aantal ribben is echter
groter dan bij de algemene Cerastodermasoorten
en duidelijk geringer in aantal en beter
6
ontwikkeld dan bij Laevicardium. Ook de
uitstulping in de slotplaat is bij Laevicardium
lang niet zo duidelijk, terwijl het ligament veel
langer is dan bij Laevicardium. Serripes heeft
geen gecreneleerde onderrand en de
ribbensculptuur is veel minder duidelijk waar te
nemen en zo wel, dan is ze veel fijner.
Kafanov (2001) onderscheidt diverse
ondersoorten, waarvan er twee recent in de
Noordelijke Atlantische Oceaan voorkomen: C.
c. ciliatum (Fabricius, 1780) en C. c.
nordenskioeldi Kafanov, 1981. De slechte
conservatie en veelal fragmentaire staat van
het op de Nederlandse stranden aangetroffen
materiaal laat een determinatie tot op
ondersoortniveau niet met zekerheid toe, maar
aangezien de verspreiding van
laatstgenoemde ondersoort beperkt is tot hoog
arctische gebieden, gaat het hier waarschijnlijk
om de nominale ondersoort.
Ciliatocardium ciliatum is in het
Noordzeebekken bekend van de laat pliocene
Red Crag Formatie van Oost-Engeland en de
vroeg-pleistocene Maassluis Formatie uit de
Nederlandse ondergrond. Het is een van de
kenmerkende soorten voor molluskenzone
MOL.B (Spaink, 1975).
Ciliatocardium ciliatum s.l. leeft wereldwijd in
arctische en boreale gebieden, overwegend op
diepten van ca. 10 tot 150 m. In de Noordelijke
Atlantische Oceaan is de soort bekend van
N.O. Canada, Groenland, IJsland, Spitsbergen
en noordelijk Noorwegen.
Op Walcheren zijn meerdere fragmenten en
juveniele klepjes gevonden, er zijn slechts
enkele min of meer gave exemplaren bekend.
† Habecardium tenuisulcatum (Nyst, 1836)
Figuur 11
Lengte tot 85 mm (Albrecht & Valk, 1943),
maar meestal veel kleiner.
Het is een vrij bolle en zeer dikschalige schelp
met afgevlakt achterste veld. De schelp is
ongeveer cirkelrond tot scheefovaal met
uitstekende umbo. Deze staat ongeveer in het
midden. De achterrand gaat gehoekt over in de
onderrand. Aan de buitenzijde zijn ca. 70
afgeplatte radiale ribben aanwezig, in het
midden met een fijn groefje. De tussenruimten
zijn smal en hebben vaak een putjesstructuur
die veroorzaakt wordt door commarginale
lamellen tussen de ribben. Bij goed
geconserveerde exemplaren kunnen deze
lamellen aan de voorzijde boven de ribben
verheven zijn. Het slot is zwaar en krachtig en
de spierindruksels liggen iets verdiept. De
mantellijn heeft nabij de achterrand een