Geachte mevrouw, geachte heer Als Leerkracht wordt u er ... - Plantyn

VLOT
VOLGSYSTEEM LAGER ONDERWIJS: TAALVAARDIGHEID
TAALVAARDIGHEID = luisteren, spreken, lezen en schrijven
VOLGEN = toetsen op het einde van elk trimester én inspelen op de resultaten
SYSTEEM = 60 toetsen, voor het tweede t.e.m. het zesde leerjaar
Taalvaardigheid toetsen via globale,
rechtstreekse taalvaardigheidstaken.
Dit (leerling)volgsysteem is ontstaan als antwoord op de dringende vraag van leerkrachten in het
Vlaamse basisonderwijs naar goede taaltoetsen. De recentste eindtermen en leerplannen taal en de
nadruk die daarin wordt gelegd op taalvaardigheid, met name de vier basisvaardigheden (luisteren,
spreken, lezen en schrijven), zetten leerkrachten ertoe aan hun bestaande toetspraktijk kritisch te bekijken.
Zij ondervinden dat traditionele toetsen niet volstaan om na te gaan of hun leerlingen de
bedoelde vaardigheden voldoende verworven hebben. De meeste van de bestaande toetssystemen of
veel gebruikte toetsvormen zijn immers uitsluitend gericht op kenniselementen (woordenschat, grammaticaregels,
...) en technische aspecten van taal (technisch lezen, spelling, ...).
VLOT voorziet het lager onderwijs van een pakket toetsen om, op regelmatige basis, na te gaan in
hoeverre leerlingen taal kunnen begrijpen en gebruiken in communicatieve situaties. Dat is taalvaardigheid,
een basisvoorwaarde om optimaal te kunnen functioneren in het onderwijs en in de
maatschappij. De toetsen zijn opgevat als opdrachten voor luister-, spreek-, lees- en schrijfvaardigheid,
het soort taken dat de leerlingen volgens de eindtermen moeten kunnen uitvoeren.
In die taken worden de vaardigheden niet als verzamelingen van aspecten en elementen beschouwd,
die je allemaal apart moet aanleren en inoefenen, om de taak als geheel goed te kunnen uitvoeren. In
een taak wordt een vaardigheid als geheel toegepast. Door met heel veel en veel verschillende taken
te worden geconfronteerd in het onderwijs, gaan leerlingen de vaardigheid in al haar aspecten geleidelijk
aan ontwikkelen en beheersen.
Bij een toets moeten de leerlingen alleen aan de slag en moet blijken in hoeverre ze de vaardigheid al
beheersen. De toetsen lijken best zoveel mogelijk op de taken zoals die in eindtermen en leerplannen
beschreven zijn, want dan kan je rechtstreeks nagaan of de leerlingen die taken kunnen uitvoeren.
Als je woordenschat of andere taalelementen afzonderlijk gaat toetsen, weet je nog niet of de
leerlingen de kennis ervan kunnen toepassen in hun taalbegrip en -gebruik.
Een greep uit de communicatieve taken die in het volgsysteem zijn opgenomen, illustreert de aard van
de toetsen. De teksten waar de leerlingen naar moeten luisteren, die ze moeten lezen, of die ze mondeling
of schriftelijk moeten produceren, zijn de tekstsoorten waar ze volgens de eindtermen mee
moeten kunnen omgaan. Die worden met stijgende moeilijkheidsgraad (o.a. lengte, taalgebruik, doelgroep
waarvoor ze geschreven zijn) aangeboden van het tweede tot en met het zesde leerjaar.
3