maxime du camp uren met flaubert en andere herinneringen

More documents

Recommendations

Info

geïnspireerd door de herinnering aan Capeluche, 24 dan is mijn biecht volledig. Flaubert en ik moedigden elkaar ongedwongen aan en bij iedere confidentie riepen wij te goeder trouw uit: `Dat wordt schitterend!' We besloten dat we zoveel mogelijk bij elkaar zouden blijven en we stelden onze levenswijze daarop in. Ik kan nu niet nalaten te glimlachen om al die naïveteit en onwetendheid waarmee wij de toekomst afbakenden; we waren nog zo jong en verwaand dat wij nog niets van de leeftijd, de krachten en de ontwikkeling van de mens wisten. Dit waren dus de plannen die we eensgezind, zonder discussie en zonder aarzeling ontwierpen. We waren eenentwintig; negen jaar was voldoende om alles te lezen, wanneer we dertig waren zouden we aan de slag gaan en een begin maken met de publikatie van onze werken. Zoals wij aan negen jaar genoeg hadden gehad om alles te lezen, hadden wij aan tien jaar genoeg om alles te produceren. Als dat gebeurd was, waren wij veertig: op die leeftijd is het met een mens afgelopen, zijn verbeeldingskracht is opgedroogd, zijn scheppend vermogen is uitgedoofd, het brein raakt afgestompt en het geheugen werkt weliswaar nog, maar het is onmogelijk iets te creëren; het is het moment om uit te rusten en men dient de letteren vaarwel te zeggen. Maar ledigheid is moeilijk uit te houden en men beschikt nog over een voorraad verworven kennis die men met recht mag gebruiken. We besloten dus ons op veertigjarige leeftijd op het platteland terug te trekken en een karwei te ondernemen dat ons tot op de drempel van de hoge ouderdom zou voeren. Het was een eigenaardig karwei; ik was op het idee gekomen en Flaubert had het geestdriftig aangenomen. In 1845 werd er nog niet over Arische taal gesproken en de geleerden hadden de wortels van de oorspronkelijke talen nog niet bijeengesprokkeld. Zonder het Latijn als een wezenlijk etymologische taal te bestuderen zag men er een soort moedertaal in waarvan de aanzienlijke invloed in Europa nog merkbaar was. Onder de pretentieuze titel De transmigraties van het Latijn wilden we een woordenboek maken waarin de veranderingen die woorden van Latijnse oorsprong in de verschillende landen waarin zij zijn opgenomen hebben ondergaan, vermeld zouden worden. Het woord cavum bijvoorbeeld, dat gat, hol, diep betekent en waarvan wij cave (kelder) en cabaret (kroeg) hebben gemaakt, wordt in de Pyreneeën gave (bergstroom), in het westen van Frankrijk havre met de betekenis van natuurlijke haven, in Engeland haven en hafen in Duitsland. Het woord via, weg, dat in het Italiaans onveranderd is gebleven, levert in het Frans voie op, met de afleidingen convoi (geleide), envoyer (sturen), fourvoyer (op het verkeerde spoor brengen), dévoyer (van het rechte pad afbrengen)... enz., en verandert in way wanneer het het Kanaal, en in weg wanneer het de Rijn is overgestoken. 25 Zoals men aan deze voorbeelden kan zien zou dit karwei kennis van alle Europese talen vereist hebben; dat kon ons nauwelijks weerhouden: hadden wij niet tien jaar voor ons en is tien jaar op die leeftijd niet de eeuwigheid! Later hebben we ingezien dat er heel wat tijd nodig is om iets te leren en weinig te produceren. Niettemin zijn die grote intellectuele ambities van de jeugd die alles omvamen en nergens voor terugdeinzen omdat zij geen enkel obstakel zien, niet overbodig: ze maken je bescheiden, wanneer je je ze later voor de geest haalt; je moet er misschien ook van gedroomd hebben meesterwerken te scheppen om een of twee delen te schrijven die niet volstrekt verfoeilijk zijn. In de tijd dat Flaubert en ik het leven op zo'n eigenmachtige manier inrichtten, wilden we encyclopedisten worden, alles weten en dat leek ons makkelijk. De goede kant van dit buitengewone en in meer dan één opzicht belachelijke streven was dat het ons tot het bestuderen van de meest uiteenlopende onderwerpen 8
acht en ons dwong heel wat zaken nader te bekijken. Ik geloof dat wij al bij onze geboorte onverzadigbaar waren: Gustave Flaubert is het tot het eind toe gebleven en ik heb het gevoel dat ik het nog ben. Vanaf de dag dat Flaubert me in vertrouwen had genomen en me November had voorgelezen weken wij niet meer van elkaars zijde; we waren samen, of bij hem thuis of bij mij. Alfred Le Poittevin, met de golvende bewegingen van een vrouw, gaf op bedaarde toon enormiteiten ten beste en bracht zijn verfijnde geest mee die nooit om een scholastische spitsvondigheid verlegen zat; Louis de Cormenin schonk ons zijn schitterende grappen, de trefzekerheid van zijn intelligentie en de rijkdommen van zijn onvergelijkelijke geheugen; soms mengde Rolland de Villarceaux 26 zich in ons gezelschap en verbaasde ons met de verfijndheid van zijn conversatie die de subtiliteit van een licht parfum had. Verrukkelijke, voor immer vervlogen uren die ik mij nu als enige herinner. De fantomen die ik oproep komen weer voor me tot leven: ik zie ze weer voor me zoals ik ze gekend heb en zoals ik van ze gehouden heb en ik vraag me af waarom de dood zo'n haast had hen tot zich te roepen voordat de meesten van hen, zoals Gustave Flaubert, de tijd hadden gekregen een oeuvre achter te laten waarin hun naam voor immer gegrift stond. Het noodlot heeft soms van die beestachtige kanten die het gemoed in opstand brengen alsof het om een misdaad gaat en waarvoor je geen vergeving kunt vinden. Flaubert was een romanticus, moet ik dat nog zeggen? Hij beweerde dat zijn hart sneller ging kloppen wanneer hij op de gele omslag van een boek de g van de naam Victor Hugo zag; dat nam overigens niet weg dat hij de Lucretia van Ponsard 27 bewonderde, die een warm onthaal in het Odéon-theater had gekregen. Ik haast me te zeggen dat zijn bewondering niet van lange duur was; maar hij liet zich graag door geestdrift meeslepen en hij had, zonder het goed te beseffen, de emotie ondergaan die het publiek had gevoeld bij het horen van een taal waaraan het al lang niet meer gewend was. De zowel kwijnende als dramatische Marie Dorval had een groot aandeel aan dat succes gehad; je kon het verdienstelijke van dat stuk betwijfelen en het gunstige onthaal ervan was een protest tegen de absurditeiten waartoe de laatste romantische toneelschrijvers zich hadden laten verleiden. Les Burgraves, 28 dat veeleer een gedicht dan een toneelstuk was, dat door de lange duur van de ontwikkelingen had vermoeid en door de onwaarschijnlijkheid van de conceptie meer van de menselijke goedgelovigheid had geëist dan deze kon opbrengen, Les Burgraves was in maart op het toneel van de Comédie-Française als een baksteen gevallen, ondanks verzen van een superieure schoonheid. Men had erom gelachen. Op dat moment vloog er een komeet door de hemel; iemand had een spotprent gemaakt die een naar de sterren kijkende Hugo voorstelde; Laurent-Jan was verantwoordelijk voor het onderschrift: Hugo, die naar de sterren ziet, Vraagt zich bedremmeld af: Zij hebben allemaal een staart 29 Waarom de Burggraven dan niet? 9
Page 1 and 2: MAXIME DU CAMP UREN MET FLAUBERT EN
Page 3 and 4: hebben gedaan, en één naar het Oo
Page 5 and 6: morgens om drie uur wakker maken om
Page 7: geen imitatie, maar het was onder e

maxime du camp uren met flaubert en andere herinneringen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?