door Herman Vandormael Laurens De Keyzer Jos V ... - Tento.be

Wandtapijt
Het zigeunerkamp
Detail
Doornik
Begin I 6de eeuw
Wol en zijde,
345 cm x 320 cm
lnv. 329
Miniatuur
Het hemels hof
Begin 16de eeuw
Perkament, 25,3 cm x 25,5 cm
lnv. 378
glimlachjes vol gelukzaligheid, verzameld boven de
wolken en onder de vleugels van de Heilige Geest.
De argeloosheid van een geloof dat vandaag in onze
contreien haast niet meer bestaat, gecomprimeerd
op een strookje perkament van amper 25 x 25
centimeter.
Het waren echter geen boeken voor de argelozen.
Ze waren, in al hun schoonheid en uniciteit,
bestemd voor de rijken en de vaderen van de Kerk.
In dit geval allicht voor (of ter ere van) die
geheimzinnige L en A, die u als initialen herkent in
de hoeken van het perkament. De L draagt een
kroontje om haar taille, wat er- samen met de
sterk aan Jean Bourdichon verwante stijl van de
miniatuur- volgens kenners op wijst dat de initiaal
staat voor Ladewijk XII, de A in dit geval voor zijn
gemalin Anna van Bretagne. Ze huwden in 1499,
Anna overleed in 1514. De realisatie van het
schilderijtje situeert zich dus zeer waarschijnlijk ergens
tussen beide jaartallen. Maar of het koninklijke paar
ooit in het gevolg van de Drievuldigheid mag
plaatsnemen, dat laat de anonieme miniaturist in dit
prentje wijselijk in het midden.
b) Een andere miniatuur, maar dan gesneden
in lindehout en naar ons gevoel van een veel
oprechter expressie, vormt de prachtige "Sint-Annaten-Drieën",
aan de andere kant van de deur. Een
I 6de-eeuws paneeltje van 55 x 48 cm, volgens
sommige auteurs uit een Zwabisch, volgens oudconservator
Gaston Renson en kunsthistorica
Marguerite Casteels uit een Brabants atelier. Doet
er overigens niet toe, het blijft een tafereeltje om te
stelen. Ook al omdat het voor mensen van toen en
nu zo'n herkenbaar, volks en huisbakken karakter
draagt, ongeacht de heilige geur van het gezelschap.
Het beeldengroepje toont hoe Anna, de moeder
van Maria, haar naakte kleinzoontje van haar eigen
dij op de knie van haar dochter laat stappen, terwijl
jozef en de echtgenoten van Anna in groepjes van
twee over de rugleuning hangen te keuvelen, net als
heren aan de toog van 't café. De vrouwen in het
hart van de zaak, de mannen als wijsgerige
commentatoren. Het lijkt wel zo uit het leven
gegrepen.
's Werelds meest verrukkelijke "Sint-Anna-ten­
Drieën" (van Leonardo da Vinci) hangt in het
Louvre. Maar die van Gaasbeek is, ondanks haar
artistieke onvolkomenheden, naar onze smaak toch
ook een ommetje waard.
c) Het meest opvallende stuk in de kamer is,
naar goede Gaasbeekse gewoonte, een wandtapijt.
"Het Oordeel" verzamelt een gewemel van
taferelen en gedrapeerde mensen, met op het
voorplan een vrouw met kind, geknield voor een
rechter die met de staf in de hand op het punt
schijnt te staan om een oordeel te vellen.
Een lap van 3,45 x 4,05 meter, opnieuw uit het
atelier van Arnould Poissonnier en naar een carton
van Antoine Ferret.
Doorniks dus, vroeg 16de-eeuws, een garantie voor
uitzonderlijke kwaliteit- al zullen de ateliers van
Doornik in de loop van diezelfde eeuw de kroon
van de tapisserie gaandeweg aan Brussel moeten
laten.
De Arrivabenekamer
Deze kleine kamer bewaart de herinnering
aan de 19de-eeuwse Italiaanse economist en graaf
Giovanni Arrivabene. Hij kreeg ze door zijn vriend
en geestesgenoot Giuseppe Arconati Visconti als
logies aangeboden, nadat hij uit zijn vaderland
verbannen werd omwille van zijn combattieve
engagement in het zgn. Risorgimento, de opstand
van Noord-Italië tegen Oostenrijk. Voor z'n eigen
betrokkenheid in dat conflict werd Giuseppe
Arconati trouwens ter dood veroordeeld, waarna hij
veiligheidshalve naar het liberale België uitweek.
De kamer draagt nog de geest en de sporen van het
verblijf van Arrivabene, waardoor de bezoeker ­
mits enig inlevingsvermogen - terug kan in de tijd.
En zien hoe de graaf zich na het avondmaal aan de
schrijftafel terugtrok, terwijl alleen het kraken van de
parketvloer of het kriepen van een deurscharnier de
stilte verbrak. Boven de fraaie kaarshouder blikkerde
het licht in metalen glinsters op de Russisch-
17