HBH werkblad-melk-def.indd - Weidepoort

Melkafgifte
Via zintuigprikkels weet een koe dat zij gemolken gaat worden. De koe wordt
hoofdzakelijk geprikkeld door zenuwen die zich in het weefsel van de speen bevinden.
Daarnaast vindt ook prikkeling plaats door bijvoorbeeld het binnenlopen in de
melkstal of het verstrekken van krachtvoer (de zogenaamde Pavlov-reactie).
Tijdens de voorbehandeling van de uier wordt de speenpunt gestimuleerd. Daar
bevinden zich de meeste zenuwen. Deze prikkels worden geregistreerd in de
hersenen en overgebracht naar de hypofyse, die als gevolg hiervan het hormoon
oxytocine gaat produceren. Dit hormoon komt in de bloedbaan terecht en wordt
door het gehele lichaam verspreid. Bij lacterende koeien werkt oxytocine alleen in
de uier. Oxytocine zorgt ervoor dat de korfcellen worden samengetrokken waardoor
de melk uit de melkblaasjes wordt geperst. Op dat moment worden ook de
afvoerkanaaltjes wijder, zodat de melk gemakkelijker naar de melkboezem kan
stromen. Melk die zich reeds in de melkboezem bevindt, komt direct vrij na het
aansluiten van de tepelbekers. Gemiddeld duurt het 30-60 seconden van het begin
van de stimulatie tot aan het laten schieten van de melk Het aantal seconden
varieert echter van koe tot koe en is afhankelijk van het lactatiestadium waarin de
koe verkeert. Voor een zo volledig mogelijke melkafgifte is het van belang dat het
melken direct na het laten schieten van de melk start.
Het oxytocinegehalte in het bloed is één à twee minuten na het voorbehandelen
het hoogste en zakt daarna langzaam af. Oxytocine is circa acht minuten in het
bloed aanwezig en blijft ook tijdens het melken werkzaam. In het algemeen zal de
koe binnen deze tijd uitgemolken zijn. De oxytocineproductie komt minder goed
op gang bij oudere melkkoeien of bij koeien die zich tijdens het melken niet prettig
voelen. Wanneer een koe onrustig is of angst, pijn of schrik ervaart, wordt het
hormoon adrenaline door de bijnieren gevormd. Dit hormoon werkt tegengesteld
aan oxytocine, wat betekent dat de koe haar melk optrekt en niet laat schieten.
Een krachtige voorbehandeling van 30 tot 60 seconden voor het aansluiten van
de tepelbeker blijkt een positief effect te hebben op de totale melktijd en op de
gemiddelde en maximale melksnelheid. Bij onvoldoende voorbehandelen kan een
bimodiaal melkstroomprofiel ontstaan. Dit wil zeggen dat na het aansluiten eerst
de uierboezem leeg gemolken wordt, waarna de melkstroom even stilvalt tot de
koe de melk werkelijk laat schieten. Dit verlengt de totale melktijd en verlaagt de
melkgift.
20
De uier.