BSW 2011-2015:Opmaak 1.qxd - Gemeente Heerlen

Middeleeuwen-negentiende eeuw (600~1900 na Chr.)
In de middeleeuwen gooide men in steden de uitwerp se -
len en het afvalwater op straat waar in het beste geval
een verdiepte goot was aangebracht. Later over dekte men
deze goten zo nu en dan en werd er van beer putten
gebruik gemaakt. In de negentiende eeuw, waarin Heerlen
een agrarisch dorp met een centrum functie was, ver -
werkte men het afval met beerputten tot mest.
Opkomst van de mijnen begin twintigste eeuw
Door de opkomst van de mijnindustrie en de bijbeho -
rende trek van mensen uit de omgeving naar Heerlen
om in de mijnen te werken, is voor Nederlandse
begrippen in deze omgeving vroeg begonnen met de
aanleg van riolering. Van 1900 tot 1930 groeide de
bevolking explosief van een kleine zevenduizend naar
ruim tweeëndertigduizend inwoners.
De mijnen bouwden complete wijken inclusief de be -
nodigde infrastructuur waaronder riolering om hun
mijnwerkers te huisvesten. De allereerste wijken die
voor 1915 zijn gebouwd, waren niet voorzien van
riolering maar werden kort daarna gerioleerd. De riole -
ring zorgde ervoor dat het gemengde riool water vanuit
de bebouwde omgeving naar de dichtst bijzijnde beek
werd gebracht waar het ongezuiverd geloosd werd.
Hiermee werd voorzien in een geschikte afwatering die
van levensbelang was en nog steeds is om het ontstaan
van epidemieën te voorkómen. Een aantal van de
oudste riolen in Heerlen van rond 1920 is op dit moment
nog in gebruik in delen van de wijken Eikenderveld,
Meezenbroek, Bekkerveld en Heksenberg. Ook verspreid
over de gemeente liggen nog verschillende riolen uit
deze tijd. In totaal ligt in Heerlen nog 9,5 km riool, dat is
aangelegd tussen 1918 en 1929. Het meren deel van deze
riolen zijn aan vervanging of renovatie toe. Op een
aantal plaatsen is de riolering uit die tijd gerenoveerd
(Versiliënbosch en Molenberg).
Gemeentelijke herindeling jaren tachtig
Begin jaren tachtig vond een gemeentelijke herindeling
plaats waarbij grofweg de vroegere gemeenten Hoens -
broek en Heerlen zijn samengevoegd. In de praktijk
bleek, dat binnen de nieuwe gemeente Heerlen vooral in
Hoensbroek relatief veel plaatsen met een verhoogd
risico op “water op straat” aanwezig waren. Dit had een
aantal verruimingen van de hoofdafvoerroutes in
Hoensbroek tot gevolg, ondanks dat het om leidingen
ging die in goede staat verkeerden. Ook in (het vroegere)
Heerlen kwamen kwantiteitsproblemen voor, maar hier
ging het meestal om oudere leidingen.
2011-2015
B ELEIDSPLAN S TEDELIJK WATERMANAGEMENT
5
2.4 Ontwikkelingen
Riolering in geaccidenteerd terrein.
Tot eind jaren zestig waren landelijk binnen de riool -
techniek weinig innovaties te zien. In Heerlen waren
specifieke ontwikkelingen zichtbaar voor de aanleg van
riolering in het heuvelachtige gebied:
1. Periode 1920~1960:
Riolering meeleggen met de weghelling. De helling van
de weg bepaalt hiermee de helling van het riool. Dit gaf
bij zeer heftige regenbuien regelmatig problemen op
plaatsen waar de helling van steil naar vlak overging,
doordat het riool in het steile gedeelte een overcapa -
citeit heeft ten opzichte van het vlakke deel.
2. Periode 1960~1970:
Riolering op gelijke helling leggen = gelijk verval waarbij
de buisdiameter aangepast is aan de benodigde capaciteit.
3. 1970~Huidige situatie:
De leghelling aanpassen (afhankelijk van de buisdiameter)
aan een minimaal gewenste stroomsnelheid onder vuil -
water om standigheden. Doel is vervuiling van de riole ring
te voorkómen. Het resultaat van dit voor Nederland
unieke uitgangspunt is dat er weinig tot geen vuil in de
riolering bezinkt, wat een positief effect heeft op de
uitstoot van vuil tijdens overstorten op de beken en
minder onderhoud vraagt.
Introductie gescheiden stelsels
Het industrieterrein De Beitel is het eerste industrie -
terrein, dat in de jaren zestig met een gescheiden
stelsel is aangelegd. Op deze manier wordt zonder
stankoverlast regenwater gebufferd en wordt voorkómen
dat het bestaande rioolstelsel en de Eyserbeek overbelast
raken. Ook de later aangelegde industrie-en handels -
terreinen zijn met gescheiden stelsels uitgevoerd. Eén
van de redenen om deze terreinen met een gescheiden
stelsel aan te leggen, is dat de risico’s op verkeerde
aanslui tingen klein en goed controleerbaar zijn. In be -
staande woon wijken begon men eind jaren negentig met
de ombouw van (delen van) gemengde naar gescheiden
stelsels. Voor beelden zijn de Schaesbergerweg, Ganze -
weide, Geleenstraat/ Valkenburgerweg en Weltertuijn straat.
De eerste nieuwe woon wijk waar een gescheiden stelsel
is aangelegd, is Kaldenborn in 1999. Sinds de invoering
van de Wet Gemeentelijke Water taken in 2008 is de
aanleg van gescheiden riolering in nieuwbouwplannen
verplicht.