economie politiek management opinie trends analyse voorspelling ...

COLUMN
DEC 2009
14
IN THE CITY
VOOR EIGEN REKENING
DANKZIJ U EN MIJ kunnen Rabobank,
Barclays en Goldman
Sachs net doen alsof ze degelijke
banken zijn. Omdat wij wereldwijd
eind vorig jaar zo goed waren
om de bancaire sector te inunderen met
belastinggeld van nu en komende jaren is een
volledige catastrofe in de sector voorkomen.
Niemand verstrekt deze hulp van ganser
harte. Zeker niet aan banken. Bankiers hebben
van nature iets hovaardigs. Of het nu de
krijtstreep is, het marmer in de entreehal, de
decibellen in de stem – een hulpbehoevende
indruk wekken ze absoluut niet.
Toch is dat precies de situatie waar banken
wereldwijd in verzeild raakten toen de crisis
vorig jaar na het echec van Lehman Brothers
uitbrak. Alle kredietkranen van centrale banken
gingen wagenwijd open. Nog steeds profi
teren (grote) banken van de impliciete garantie
dat ze worden gered als ze in
moeilijkheden komen.
Niet dat bankiers zich dan dankbaar tonen.
Dat zit niet in hun karakter. Overheden die
dat verwachten hebben het mis. Die hebben
genoeg reden om zelf in de spiegel te kijken.
De belangrijkste les van de kredietcrisis is dat
het toezicht op banken tekortschiet. Dat is
weliswaar wijsheid achteraf, maar daardoor
niet minder relevant.
Natuurlijk wordt het toezicht op banken
nu aangescherpt. Over hogere kapitaaleisen is
iedereen het eens. Maar hogere kapitaaleisen
zijn niet afdoende.
Nergens is de discussie over mogelijke
maatregelen zo boeiend als hier in de Londense
City. Twee intellectuele zwaargewichten
houden zich ermee bezig. Mervyn King
van de Bank of England wil banken openbreken,
en een verdeling afdwingen in enerzijds
banken met noodzakelijke diensten als kre-
Joost van Mierlo
is correspondent
van Het Financieele
Dagblad in Londen
en coauteur van
het boek Bestuur
onder vuur
BANKIERS TONEN GEEN
DANKBAARHEID, DAT ZIT
NIET IN HUN KARAKTER
dietverstrekking en betalingsverkeer, en anderzijds
de casino’s die een groot deel van de
zakenbanken in zijn ogen zijn. Adair Turner
van de Financial Services Authority (een soort
aangeklede AFM) wil dat bepaalde nutteloze
handelsactiviteiten worden verboden.
De uitkomst van hun debat zal de toekomst
van de fi nanciële sector in de hele wereld bepalen.
De voorstellen zoals die nu op tafel liggen,
gaan het niet halen. Het opknippen van
banken zal niet gebeuren. Dat is een remedie
voor de vorige crisis, die uit de jaren dertig van
de twintigste eeuw. Het verbieden van activiteiten
is ook een heilloze weg. De innovatie in
de fi nanciële sector gaat zo snel dat in een
mum van tijd alternatieven zijn gevonden.
Toch zullen de ingrepen van toezichthouders
het komende jaar vergaand zijn. Het vizier
zal vrijwel zeker worden gericht op de
handelsactiviteiten van banken. Niet het deel
dat ze in opdracht van klanten vervullen,
maar de handel voor eigen rekening. Want
dat banken rommel produceren is tot daaraan
toe. De waan van de dag aan de man brengen
is een lucratieve bezigheid in iedere dienstverlenende
sector. Maar het is onacceptabel
dat dit soort risico’s worden gelopen met de
belastingbetaler als achtervang.
Niet dat daarmee het risico op een volgende
hevige crisis wordt uitgebannen. De combinatie
van menselijk falen en het onvermogen
van een kapitalistisch systeem om die
tekortkomingen in te dammen, zorgt onherroepelijk
voor een nieuw echec. Dat zal er
vrijwel zeker anders uitzien dan de crisis van
vorig en dit jaar. Degene die nu al een vermoeden
heeft waar de problemen ontstaan,
kan daar heel rijk mee worden. De rest van
ons blijft gewoon nog een hele tijd extra hoge
belastingen betalen om de kosten van de huidige
crisis te betalen. ■