economie politiek management opinie trends analyse voorspelling ...

overheid alle taboes van tafel
5DE TIJD IS VOORBIJ DAT HETE HANGIJZERS buiten
de discussie worden geparkeerd, alleen maar om
een kabinet te kunnen vormen. Door de torenhoge
staatsschuld zijn veranderingen onontkoombaar.
Zoals de functie en organisatie van de
overheid. Hoe? Kleiner worden, om te beginnen. En de resterende
ambtenaren moeten effi ciënter worden en een
klantgerichte houding aanwennen. Want als de burger voor
hetzelfde geld minder diensten krijgt, dan mag hij ook hogere
eisen stellen.
Zo kunnen we het een tijdje volhouden. Overal wat minder
aan uitgeven, en hopen dat de aantrekkende wereldeconomie
ons weer vlot trekt. Een bescheiden rol, uitsluitend
uit geldnood geboren. Maar het kan ambitieuzer, als we een
paar stevige keuzes durven maken. Dan kan de overheid
tegen de verdrukking van de crisis in tóch proberen om een
rol te spelen bij het vernieuwen van de samenleving.
De rol die de overheid tot nu toe kiest, is die van geldschieter.
Zoals bij ontwikkelingshulp. Of de vergoedingen
uit de AWBZ voor zorg die niet door verzekeraars wordt
vergoed. Of de niet-inkomensafhankelijke toeslagen als
kinderbijslag en AOW die aan iedereen worden uitbetaald,
ongeacht of mensen het nodig hebben. Vele miljarden die
aan het ene loket worden opgehaald en aan het andere
weer uitgedeeld.
Stel al deze subsidieregelingen ter discussie. De centrale
fd.denktank
Rijk Timmer is redacteur
opinie van Het Financieele
Dagblad
Ria Cats is redacteur
van Het Financieele Dagblad
Hein Haenen is redacteur
van Het Financieele Dagblad
en coauteur van het boek
De regels en het spel
vraag moet dan zijn: bereiken we meer door simpelweg geld
te geven, of door voorwaarden te scheppen voor mensen
om hun eigen situatie te verbeteren?
Diezelfde vraag kan worden gesteld aan het industriële
beleid. Moet de overheid een wankelend bedrijf overeind
houden, of zich beperken tot het creëren van voorwaarden
voor sterke levensvatbare ondernemingen? Bijvoorbeeld
door het stimuleren van de juiste kennisinstituten en van
relevante opleidingen.
Zo’n debat kan alleen iets opleveren als de politiek bereid
is om een paar verstokte taboes van tafel te vegen. Geen
enkel kabinet laat duidelijker zien hoe verstikkend politieke
taboes zijn dan het huidige. In het regeerakkoord is vastgelegd
waarover geen compromissen mogelijk zijn, zoals
vrijwel elk idee om de woningmarkt open te breken. Er is
zelfs een verbod op het nadenken over oplossingen, omdat
het CDA niet wil tornen aan de hypotheekrenteaftrek en de
PvdA niet aan de subsidies voor huurwoningen.
Om taboes bespreekbaar te maken, zullen de politieke
partijen al in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen
van 2011 moeten voorkomen dat nieuwe barrières
worden opgeworpen. Als in de verkiezingscampagnes
al onderwerpen ‘onbespreekbaar’ worden verklaard,
dan smoort elke kans op vernieuwing in de kiem. Dat zal
een moeilijke opgave zijn voor de politiek, maar de huidige
nood breekt wet. ■
Ed Groot is redacteur
en columnist van Het
Financieele Dagblad
reageren? g brieven@fdoutlook.nl
Jan Fred van Wijnen
is redacteur van Het
Financieele Dagblad en
chef van FD Outlook
DEC 2009
19