Nieuw gebruik, oud gebouw - Historisch Centrum Leeuwarden

De Tentoonstelling van Nijverheid en Kunst door Vrouwen Vervaardigd in de Manege
(foto G.H. Matthijssen, 1878).
verdiepte velden bleven blind, de voorgevel kreeg hoekpilasters en
een dubbele toegangsdeur onder de ramen. Een gebouw kortom,
waarvan het gebruik de vormgeving bepaalde, een vormgeving die
op haar beurt bepaald werd door moderne technische mogelijkheden.
De dragonders vertrokken al in 1859, maar de manege was voor
allerlei functies geschikt. De Koninklijke Marechaussee verbleef
er, tijdens de Koude Oorlog benutte de Bescherming Bevolking het
gebouw als commandocentrum en lesruimte en vanaf 1986 diende
het als opslagruimte voor de brandweer. Voor die nieuwe functies
onderging de grote hal wijzigingen die afbreuk deden aan haar
karakter. Niet alleen werden in de voorgevel extra kozijnen geplaatst,
maar ook kreeg een groot deel van de binnenruimte een tussenvloer.
Omstreeks de laatste eeuwwisseling kwam de manege weer leeg te
staan. Het gebouw was inmiddels op de lijst van rijksmonumenten
geplaatst en aanpassing aan een nieuwe bestemming bleek lastig. De
omringende bebouwing was inmiddels grotendeels verdwenen. Het
Arendstuingebied kreeg een impuls door het Hofsingelproject dat de
kwaliteit van de noordoostelijke rand van de historische binnenstad
moest verbeteren.
Sinds enkele jaren vervult de grote stenen hal een nieuwe functie:
onderwijsruimte voor het naastgelegen, sterk gegroeide Stedelijk
Gymnasium. Op een slimme manier is tegemoet gekomen aan de
schijnbaar tegengestelde wensen van onderwijs en monumentenzorg.
Ruim onder de kapconstructie en op enige afstand van de buitenmuren
kreeg de manege een hardglazen ‘kas’ als binnenschil. Daarin
vonden vier onderwijsunits, een mediatheek en studieplekken een
plaats. De kas maakt een redelijke beheersing van het klimaat in de
onderwijsruimten mogelijk. Bovendien zijn de sfeer en ruimtelijkheid
van het gebouw in hun waarde en de frêle en elegante spanten in het
zicht gelaten. De ruimte tussen binnen- en buitenschil doet bovendien
dienst als spouw. Bestaande ruimten bij de ingang werden ingericht
tot toiletgroepen. Technische installaties bleven in het zicht.
43