Nieuw gebruik, oud gebouw - Historisch Centrum Leeuwarden

Eenvoudiger is het antwoord op de vraag aan welke voorwaarden
hergebruik van monumentale oude gebouwen en complexen zou
moeten voldoen.
• Ingrepen moeten bovenal omkeerbaar zijn of, met een duur
woord, reversibel. Dat was niet het geval in de Beurs, waar een
prachtige trap achter de hoofdentree moest wijken.
• De oude functie moet afleesbaar blijven, maar de nieuwe moet
het ook zijn. De Manege is hier misschien wel een van de
meest geslaagde voorbeelden van.
• En wanneer er echt een noodzaak is tot onomkeerbare ingrepen,
dan dienen ze met een eigen ruimtelijke kwaliteit iets toe
te voegen aan de historische kwaliteit. Ook dat is niet altijd
het geval, zoals bij het prachtige kantoor van de Leeuwarder
Onderlinge op de Eewal, waar de ruimtelijke ingrepen uit de
jaren ’90 niet eens bij benadering de kwaliteit hebben van het
historische gebouw.
De praktijk blijkt dus vaak weerbarstiger dan de theorie. En dan
hebben we het nog niet eens gehad over de kostenfactor en de lastige
marktsituatie. Niet zelden vraagt een herbestemming een extra
financiële inspanning, omdat de investering anders niet rendabel is
te maken en de exploitatie niet sluitend. Dat was recentelijk nog
bij de verbouwing van pakhuis Hartelust aan de Romkeslaan het
geval, waar bijna een miljoen euro rijkssubsidie voor de restauratie
nodig was om het totale financiële plaatje haalbaar te maken.
Uitdagingen genoeg voor de komende tijd. De grootste? Er moet zich
altijd toevallig maar een goed passende nieuwe functie aandienen,
wanneer op enig moment een bijzonder, monumentaal gebouw leeg
komt te staan, en een opdrachtgever die zich wil inzetten voor de
culturele kwaliteit!
De Noorderkerk wordt verbouwd tot congrescentrum It Aljemint
(foto Leeuwarder Courant, 1999).
9