Nov-dec 2012 def.pub - FEIFFengur

Pagina 20 Gæðingur 36/6
Zandkoliek
Eigenlijk zou dit artikel iets als "Zand in de darmen!" hebben moeten heten, maar deze pagina is
waarschijnlijk beter vindbaar met de huidige titel. Maar ondanks de titel "zandkoliek" gaat dit
artikel eigenlijk vooral over alles dat er aan zandkoliek voorafgaat, het herkennen en behandelen
hiervan, en het voorkomen dat er daadwerkelijk gezondheidsklachten (waaronder zandkoliek)
ontstaan. Dit artikel gaat dus eigenlijk over alles dat met "zand in de darmen" te maken heeft.
Oorzaken
Om "zandproblemen" te kunnen voorkomen moet je uiteraard eerst weten op wat voor manieren
paarden zand in de darmen kunnen verzamelen. "Het eten van zand natuurlijk" denk je wellicht,
maar de sitatie is complexer dan dat. Het is onlogisch om te veronderstellen dat in de vrije
natuur paarden bij bosjes sneuvelen door zandkoliek, er is bovendien geen data die deze veronderstelling
ondersteunt. Paarden krijgen van nature tijdens het fourageren altijd wel wat zand
binnen maar de darmen zijn in staat om zand ook weer te lozen. Maar waarom lijkt dit evenwicht
vaak zoek bij door mensen gehouden paarden? Er zijn een paar redenen te bedenken
waarom paarden teveel zand binnen krijgen en/of te weinig zand uitscheiden:
Bodemgesteldheid
"Zand" is in deze context eigenlijk een verkeerde term. Zandkoliek kan ook ontstaan
door wat we vaak aanduiden als "aarde". Ook aarde bestaat voor het grootste deel uit
niet-verteerbare en niet oplosbare bestanddelen, en het zijn deze deeltjes die zich in de
darmen kunnen ophopen. Eigenlijk zouden we het in plaats van over "zand" over "los onverteerbaar
bodemmateriaal" moeten hebben, maar dat leest wat ongemakkelijk. In dit
artikel schrijven we dan ook gewoon "zand" maar houdt in gedachten dat we hier eigenlijk
alle soorten losse onverteerbare bodemdeeltjes mee bedoelen.
Helaas bestaat de bodem van Nederland en Vlaanderen doorgaans uit los bodemmateriaal,
in tegenstelling tot de natuurlijke leefgebieden van het paard die veelal veel steviger
en rotsachtiger van samenstelling zijn. Het is goed mogelijk dat het paard van nature minder
goed is aangepast aan een leven op onze bodem, een feit dat ook al wordt verraden
door de hoeven die ook wat moeite
hebben met onze veel te zachte ondergrond.
Het ligt voor de hand om te veronderstellen
dat als er meer los bodemmateriaal
aanwezig is, de kans dat het
paard er teveel van binnenkrijgt toeneemt.
Verankering vegetatie
Een ander probleem is dat de verankering
van de weidevegetatie vaak te wensen
overlaat. De plant raakt te gemakkelijk
los en wordt met wortel en al opgegeten.
Deze spreekwoordelijke "en al"
bevat vaak grote hoeveelheden zand of
ander bodemmateriaal. Voor het te gemakkelijk
loslaten van de vegetatie zijn
verschillende oorzaken te bedenken:
Bodemsamenstelling
Vegetatie wordt natuurlijk ge-