MARC VANRUNXT - depot voor het VTi

[6] Antwerpse Angst. Choreografie: Marc Vanrunxt. De Beweeging Antwerpen,
juni 1996. Solo van Marc Vanrunxt op het Sint-Jansplein.
het buitenlichaam
tournee vergewissen. De ironie van het lot wil echter dat nu
Vanrunxt opnieuw in Vlaanderen in de lift zit, de Nederlandse
kritiek stom blijft omdat Vanrunxt er amper nog speelt.
Zover de officiële versie van een loopbaan. Die versie laat zich
slechts ten dele reconstrueren op basis van de besprekingen in de
krant. Waar het officieel verhaal wil dat er succes of tegenslag is,
geven de recensies immers een minder duidelijk beeld. De meningen
zijn verdeeld of niet erg uitgesproken. Ballet in Wit heet een
flop te zijn, maar niét als je de recensies die op dat moment uitkwamen
voor waar neemt: die zijn beslist niet zo negatief.
Het zou echter overhaast zijn te concluderen dat het gangbare verhaal
over Vanrunxts carrière fout is. Alleen is de kritiek een ontoereikend
instrument om een succescurve uit te tekenen. Net zo’n
belangrijke graadmeters zijn de plekken waar een kunstenaar al dan
niet staat, het aantal speelkansen, de publieksopkomst, de internationale
uitstraling, enzovoort. Samen vormen ze de (niet altijd
convergerende) coördinaten van een complex waarderingsstelsel. 19
In theorie is iedere uitspraak over een carrière dan ook een
vaak betwistbare aangelegenheid. Wat niet belet dat de facto toch
een gangbaar beeld ontstaat met vergaande werkelijkheidseffecten.
Het is dat beeld dat een eigen leven leidt en weer gereproduceerd
wordt in interviews, terugblikken, commentaren die het
instant-karakter van de onmiddellijke bespreking overstijgen.
Van zijn kant ontkent Vanrunxt de officiële ‘carreer story’ niet,
maar wijst hij toch op een aantal discrepanties tussen de discursieve
constructie die zo’n carrière toch wel is, en zijn beleving
daarvan. 20 Zo zegt hij nooit het gevoel te hebben gehad werkelijk
succes te hebben gekend: niet in het begin, en ook nu niet bij de
recente opflakkering. Positieve reacties vallen hem weliswaar ten
deel, maar zelfs de bijval heeft een bijklank. In het uitstel van
eerst de ‘beloftevolle’ choreograaf (vult hij de belofte in?) en later
de ‘comebacker’ (komt hij dan ook thuis?) ontwaart Vanrunxt
een wezenlijk afwachtende en nimmer verslappende kritische
houding. Is een voorstelling goed, dan is die dat niet helemaal, of
misschien maar voor even.
Kortom, Marc Vanrunxt kent niet zozeer succes, dan wel succesjes,
die zich niet kunnen bestendigen. 21 Ze slagen er niet in zich
te verbreden tot een wijdverbreid gegeven of te verdichten tot het
beeld van ‘de succesvolle choreograaf’. Dat epitheton moet hij
inruilen voor andere naamkaartjes: die van de ‘controversiële’ en
van de ‘eigenzinnige choreograaf’.
27 / kritisch theater lexicon - 12 - november 1997