Esther Ladiges (pdf) - Jonge Historici Schrijven Geschiedenis

In dit onderzoek staat alleen de zuivering van ongewenste
elementen uit de ‘Volksgemeinschaft’ centraal. Joden en andere etnische
minderheden maakten in het Derde Rijk immers bij voorbaat al geen
deel uit van de samenleving. De benadeelden van de sterilisatie
behoorden tot het Arische ras maar werden door hun ziekte of gedrag
buiten de ‘Volksgemeinschaft’ geplaatst. In de bronnen is dan ook een
verschil te zien tussen de beschrijving van joden en ‘Erbkranken’. Bij
joden is de beeldvorming altijd negatief, bij ‘Erbkranken’ is er ook
sprake van empathie. Mensen met een afwijkende seksuele geaardheid
worden ook buiten dit onderzoek gelaten.
Bestudeerd wordt de periode vanaf januari 1933 - het aan de
macht komen van Hitler - tot september 1939, wanneer de Tweede
Wereldoorlog en het euthanasieprogramma ‘Aktion T4’ begonnen. Na
het begin van de oorlog is het primaire doel van de propaganda de
mobilisatie van het volk voor de oorlogsinspanningen en het verkrijgen
van haar steun. Vandaar de keuze om het onderzoek van de bronnen tot
1939 door te laten lopen.
Kort na het aan de macht komen van Hitler werd de medische
wereld ‘gleichgeschaltet’, oftewel op één lijn geplaatst met de
nazipolitiek. 5 In januari 1934 trad een wet ter preventie van erfelijk ziek
nageslacht (‘Gesetz zur Verhütung erbkranken Nachwuchses’) in werking,
waardoor sterilisatie op eugenetische gronden werd gelegaliseerd.
Tussen 1934 en 1945 werden er meer dan driehonderdduizend mensen
gesteriliseerd. 6 Op 1 september 1939 legaliseerde Hitler euthanasie van
‘lebensunwertes Leben’ door middel van een speciale verordening onder
de codenaam ‘Aktion T4’. In werkelijkheid was dat programma al langer
bezig. Dat dit bevel op dezelfde dag werd getekend als de
overlevingsoorlog in Polen, is geen toeval. Hieruit blijkt hoeveel waarde
Hitler hechtte aan de zuivering van het ras en de rol die deze zuivering
speelde in het bereiken van het ultieme doel: het voortbestaan van het
Duitse ‘Volk’.
5 Paul Weindling, Health, race and German politics between national unification and
Nazism 1870-1945 (Cambridge 1989) 495.
6 Weindling, Health, race and German politics, 522.
5