KNGF richtlijn: Verantwoording en toelichting - ParkinsonNet

KNGF-richtlijn Ziekte van Parkinson
Verantwoording en toelichting
aan de schouder in achterwaartse richting gegeven wordt (zie de
Praktijkrichtlijn, bijlage 4.5). 104
Deze test lijkt vooralsnog de meest betrouwbare en valide test
om de balans te beoordelen bij parkinsonpatiënten.
B.5.7 Parkinson Activiteiten Schaal (PAS)
Problemen op het gebied van de functionele mobiliteit kunnen
getest worden met de Parkinson Activiteiten Schaal (PAS). 105 In
de gemodificeerde versie van de PAS is het onderdeel gangakinesie
uitgebreid met twee dubbeltaken (zie de Praktijkrichtlijn,
bijlage 4.10).
De PAS is een uitgebreide praktische test op het gebied van lopen
en transfers (waaronder omdraaien in bed).
De test is een betrouwbaar en valide instrument voor de
Parkinsonpopulatie en geeft relevante informatie voor het
diagnostisch en therapeutisch proces.
De invultijd is ongeveer tien tot vijftien minuten.
Op basis van bovenstaande formuleerde 4
de werkgroep de volgende aanbeveling:
Objectieve inventarisatie en evaluatie van
klachten (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat tijdens het onderzoek
van parkinsonpatiënten voor een objectieve inventarisatie
en evaluatie van klachten de volgende meetinstrumenten
gebruikt kunnen worden:
1 de Retropulsietest (balansproblemen, globale indruk);
2 de Parkinson Activiteiten Schaal (PAS) (functionele
mobiliteit);
3 de Timed up and go-test (TUG) (functionele mobiliteit en
balans);
4 de Zes minuten-looptest (fysieke capaciteit bij afwezigheid
van freezing);
5 de Tien meter-looptest.
B.5.8 Timed up and go-test (TUG)
Een korte praktische test waarin het lopen en de balans getest
worden, is de Timed up and go-test (TUG); zie de Praktijkrichtlijn,
bijlage 4.11). 106
De TUG is een betrouwbaar en valide instrument voor de parkinsonpopulatie.
107 Het is belangrijk dat de patiënt bij elke meting
hetzelfde schoeisel draagt. 108
B.6 Analyse
Ter afsluiting van het diagnostisch proces beantwoordt de fysiotherapeut
de volgende vragen:
• Is fysiotherapie geïndiceerd?
• Is de richtlijn van toepassing op deze individuele
patiënt?
B.5.9 Zes minuten-looptest
Parkinsonpatiënten neigen tot inactiviteit. Voor een inventarisatie
en evaluatie van de conditie bij patiënten zonder freezingproblemen
wordt de Zes minuten-looptest aanbevolen (zie de
Praktijkrichtlijn, bijlage 4.8). 109
Deze test is bij deze patiëntengroep functioneel, eenvoudig
toepasbaar en betrouwbaar. 110 Bovendien kan de Zes minutenlooptest
binnen deze populatie veranderingen detecteren (die
het effect zijn van training). 111 Indien de test wordt uitgevoerd
in een uitgezet vierkant parcours, moet de fysiotherapeut niet
met de patiënt meelopen. 112 Indien de test wordt uitgevoerd
op een loopband moet het hellingspercentage op 0 procent zijn
ingesteld en op aanwijzingen van de patiënt de snelheid worden
opgevoerd (dit doet de patiënt dus niet zelf). 113
Het is van belang dat de patiënt bij elke meting hetzelfde
schoeisel draagt. 108 Ook dient de fysiotherapeut de patiënt
steeds in dezelfde mate aan te moedigen. 112
B.5.10 Tien meter-looptest
De Tien meter-looptest is een betrouwbaar instrument voor het
inventariseren van de comfortabele loopsnelheid bij parkinsonpatiënten
die zelfstandig kunnen lopen (zie de Praktijkrichtlijn,
bijlage 4.9). 110 Het aantal stappen dat nodig is om de tien meter
af te leggen op comfortabele snelheid wordt bovendien gebruikt
voor het bepalen van de paslengte (in verband met eventueel te
gebruiken visuele cues).
Bij het uitvoeren van de test mag eventueel gebruik gemaakt
worden van een loophulpmiddel.
Fysiotherapie is geïndiceerd indien de patiënt:
1 een beperking heeft in een of meerdere activiteiten (transfers,
houding, reiken en grijpen, balans en lopen);
2 (kans op) een verminderde conditie heeft door inactiviteit;
3 een verhoogd valrisico heeft of angstig is om te vallen;
4 een verhoogd risico heeft op decubitus of
5 behoefte heeft aan informatie en/of voorlichting over de
aandoening, het beloop en de prognose.
De patiënt komt alleen in aanmerking voor behandeling indien
er geen belemmerende medische problemen, persoonlijke factoren
of omgevingsfactoren zijn en de fysiotherapeut inschat dat
de stoornissen in functies, de beperkingen in activiteiten en de
gedragsmatige aspecten te beïnvloeden zijn door fysiotherapie.
Indien fysiotherapie is geïndiceerd en de richtlijn van toepassing,
stelt de fysiotherapeut, in overleg met de patiënt, het
behandelplan op met daarin de individuele behandeldoelen.
Wanneer de fysiotherapeut de indicatie voor fysiotherapie
niet kan bevestigen, overlegt hij met de verwijzer; eventueel
adviseert hij verwijzing naar een medisch specialist of naar een
andere paramedische behandeling.
B.7 Behandelplan
Na de anamnese en het onderzoek formuleert de fysiotherapeut
in overleg met de patiënt het behandelplan. Het behandelplan
omvat de fysiotherapeutische behandeldoelen en de prioritering
ervan. De hoofddoelstelling, die in het behandelplan centraal
staat, sluit aan bij de hulpvraag van de patiënt. Bij de formulering
van de behandeldoelen en de hoofddoelstelling wordt
rekening gehouden met de motivatie, de mogelijkheden en het
begrip van de patiënt.
V-19/2006
15