KNGF richtlijn: Verantwoording en toelichting - ParkinsonNet

KNGF-richtlijn Ziekte van Parkinson
Verantwoording en toelichting
Op basis van bovenstaande formuleerde
de werkgroep de volgende aanbeveling:
Cognitieve bewegingsstrategieën (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat bij parkinsonpatiënten
de volgende cognitieve bewegingsstrategieën de start van
het lopen bevorderen: rechtop gaan staan; gewicht naar
de hakken brengen; gewicht overbrengen naar een been;
uitstappen met het andere been, meteen een flinke pas
maken en doorlopen.
Freezing kan bij een deel van de patiënten worden voorkomen
door gebruik te maken van ritmisch herhaalde cues en door het
voorkomen van een overvloed aan advies van omstanders.
Om het starten van bewegingen (na freezing) te vergemakkelijken
kan gebruik gemaakt worden van:
• het buigen en strekken van de knieën;
• het verplaatsen van het gewicht van de linker naar de
rechtervoet en terug, eventueel met paar keer heen en weer
zwaaien;
• het plotseling naar voren zwaaien van de armen (‘richting
aanwijzen’);
• eerst een stap achteruit doen, en dan vooruit;
• eerst goed rechtop gaan staan, uitstrekken, en een kort
moment van bewuste ontspanning, houdingscorrectie en
opnieuw initiëren van de beweging;
• het heffen van het vrije been en daarmee uitstappen met
een flinke eerste pas;
• het gebruik van eenmalige cues.
Op basis van bovenstaande formuleerde
de werkgroep de volgende aanbeveling:
Gebruik van trucs (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat bij parkinsonpatiënten
het gebruik van ‘trucs’ het starten van bewegingen na
freezing vergemakkelijkt.
25
26
Trainen van de rompmobiliteit (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat parkinsonpatiënten beter
lopen na vergroting, dan wel handhaving van de rompmobiliteit
(onder andere door alternerende zwaaioefeningen
en hydrotherapie).
C.3.6 Preventie van inactiviteit en het onderhouden of
verbeteren van de conditie
Doel: het onderhouden of verbeteren van de conditie.
Strategie: het geven van informatie over het belang van bewegen
en/of sporten, het trainen van de conditie, de spierkracht
(met nadruk op rompen beenmusculatuur) en de beweeglijkheid
van gewrichten (onder andere thoracale kyfose) en spierlengte
(onder andere kuitspieren, hamstrings).
Informatieverstrekking
De uitgave van het NOC/NSF getiteld ‘Ziekte van Parkinson,
bewegen en gezondheid’ verstrekt informatie aan patiënten met
de ziekte van Parkinson. 149 Patiënten worden gestimuleerd door
te gaan met sporten, of, als zij met hun sport zijn gestopt, deze
weer op te pakken. 53 Patiënten worden aangemoedigd te streven
naar de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. 102 Afhankelijk van
de problemen vindt het meer én met plezier bewegen plaats in
groepsverband in specifieke parkinsonoefengroepen (bijvoorbeeld
zwemmen en gymnastiek), of in algemenere bewegingsgroepen
voor ouderen (zie de Praktijkrichtlijn, bijlage 2).
Op basis van bovenstaande formuleerde
de werkgroep de volgende aanbeveling:
Informatieverstrekking (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat het verstrekken van informatie
aan parkinsonpatiënten over (meer) bewegen en/of
sporten meteen nadat de diagnose is gesteld, preventief
werkt op de achteruitgang van de fysieke conditie van
deze patiënten.
29
Uit een gerandomiseerde studie (niveau B) bleek dat een
krachttrainingprogramma van 16 sessies gedurende 8 weken,
bestaande uit weerstandsoefeningen (60% maximale kracht,
12 herhalingen) met het accent op de onderste extremiteiten
en de buikmusculatuur, een effectief middel is om paslengte en
loopsnelheid te verbeteren. 148
Op basis van bovenstaande formuleerde
de werkgroep de volgende aanbeveling:
Trainen van de spierkracht (niveau 3)
Er zijn aanwijzingen dat parkinsonpatiënten na krachttraining
van de onderste extremiteiten beter lopen.
Kwaliteit van het gevonden artikel: B (Scandalis et al.,
2001 148 ).
27 en 28
Trainen van conditie, spierkracht en mobiliteit
Oefenprogramma’s die gericht zijn op spierversterking bleken
effectief (vier gecontroleerde studies (niveau B). 142,143,150,151 Ook
oefenprogramma’s ter vergroting van de mobiliteit bleken effectief
(vijf gecontroleerde studies (niveau B). 110,124,151 Dit gold
tevens voor de oefenprogramma’s die gericht waren op conditieverbetering.
114,152
Uit zes gecontroleerde studies (niveau B) bleek dat oefenprogramma’s
die gericht waren op mobiliteit, spierkracht én
conditie het algemeen functioneren verbeterden (motorisch,
adl,mentaal). 122,124,129,138,153,154
Bij patiënten met osteoporose dient de KNGF-richtlijn ‘Osteoporose’
gebruikt te worden.
Het onderhouden van de fysieke conditie vindt bij voorkeur
plaats tijdens de voor de patiënt ‘goede’ momenten op de dag
omdat de patiënt dan optimaal belast kan worden. De patiënten
krijgen een oefenprogramma met fitnessapparatuur aangeboden
(onder andere een hometrainer, indien nodig vrijwel
V-19/2006
22