Memorie van toelichting

More documents

Recommendations

Info

10 leerling en instrukteur is ook voor een leek met één oogopslag te zien; of bijvoorbeeld die rem deugdelijk funktioneert kan slechts door middel van een nauwgezet technisch onderzoek en van speciale apparatuur (zoals een remvertragingsmeter) worden vastgesteld. Een dergelijk onderzoek telkens voordat onder toezicht zal worden gereden moet voor de praktijk te bezwaarlijk worden geacht. Met de in de rijschoolwereld gangbare uitdrukking „dubbele bediening" wordt bedoeld een installatie, waarmee het mechanisme in kwestie overeenkomstig haar bestemming zowel vanaf de zitplaats van degeen, die onder toezicht rijdt als vanaf de zitplaats van de toezichthoudende bestuurder kan worden bediend. De dubbele bestemming van de koppeling is inderdaad alleen van belang voorzover het voertuig niet van een automatisch werkende koppeling is voorzien. Vandaar dat wordt vastgesteld een dubbele bediening van de koppeling slechts verplicht te stellen voorzover het voertuig met een bedieningsorgaan voor de koppeling is uitgerust. Onder „koppeling" wordt in dit verband de installatie verstaan, waarmee de krachtsoverdraging tussen motor en wielen kan worden onderbroken. Al eerder is opgemerkt dat de norm, dat de ingevolge artikel 1 vereiste voorzieningen aan het lesvoertuig aan de daaromtrent gestelde of te stellen maatstaven behoren te voldoen, zo dient te worden geformuleerd dat bij blijk van het tegendeel de verantwoordelijke persoon kan worden gestraft. Voor wat betreft de bedrijfsrem kent het Wegenverkeersreglement reeds lang de voorschriften van de artikelen 66, onder b, juncto 73, voor de spiegels die van artikel 66, onder g. Wij hebben behoefte daarin verandering te brengen. Bij invoering van artikel 1 lijkt wijziging van laatstgenoemde bepaling aangewezen, omdat zij betrokken is op de bestuurder en niet op degene die onder toezicht rijdt. Aangaande de koppeling en de gasregelaar bevat de verkeerswetgeving voor zover ons bekend nog geen voorschriften, uitgezonderd die van het alleen voor bromfietsen geldende artikel 80a, lid 2, onder a en onder b W.V.R. Wij zijn van mening, dat voor de koppeling van motorvoertuigen vooreerst geen nadere eisen nodig zijn. Sinds het arrest van de Hoge Raad van 27 oktober 1953, NJ 1954, 38 eist de rechtspraak dat omtrent het uit te oefenen toezicht tevoren een afspraak is gemaakt tussen de leerling en de toezichthouder. Uit vrees voor bewijstechnische moeilijkheden achten wij het niet gewenst dit vereiste in de wet op te nemen. Het komt ons voor, dat de voorgestelde omschrijving van het rijden onder toezicht deze afspraak stilzwijgend vooronderstelt. Door de fiktie dat de toezichthouder in juridische zin de bestuurder is van het voertuig word bereikt, dat de leerling-bestuurder aan het verkeer kan deelnemen zonder vrees voor straf wegens overtreding van de voorschriften der wegenverkeerswetgeving, die hij nog in het verkeer moet leren toepassen en waarmee hij door zijn nog geringe macht over het voertuig misschien spoedig in konflikt zou komen. Tijdens het rij-examen echter behoort hij die voorschriften te kennen en te kunnen toepassen en zijn voertuig te beheersen. Naar onze mening valt dan ook niet in te zien waarom de kandidaat het rijexamen niet op eigen verantwoordelijkheid kan afleggen. Bovendien is het in de praktijk soms niet bevredigend de examinator, die uit hoofde van zijn funktie rijdt met mensen, wier rijvaardigheid hij niet kent, maar juist moet onderzoeken, in plaats van de kandidaat met strafrechtelijke aansprakelijkheid te belasten. (Zie ook het artikel van mr. E. N. Schneyder in „Verkeersrecht" van juli 1967, blz. 201 e.v.) Artikel II Deze bepaling beoogt de basis te leggen voor het staatsdiploma rij-instrukteur, een dokument, waaraan algemeen behoefte wordt gevoeld. Zij maakt het mogelijk normen van medische en geestelijke geschiktheid en van vakbekwaamheid te stellen, waaraan rij-instrukteurs behoren te voldoen om dit staatsdiploma te verwerven. Bewust wordt in dit artikel gesproken van nadere door de Minister te stellen regelen. Het bij de voorbereidingen overwogen woord „eisen" in plaats van „regelen" is niet gekozen omdat het een dwingend karakter suggereert, dat deze normen niet bezitten. De grondwettelijke vrijheid van onderwijs maakt het namelijk onmogelijk mensen, die niet aan die maatstaven voldoen, het geven van rijlessen te verbieden. Het stellen van dergelijke normen is evenwel op zichzelf niet met die vrijheid in strijd. Artikel II heeft mede ten doel — zoals uit de samenhang met artikel III nader blijkt - een keurings- en examenregeling mogelijk te maken. Het lijkt niet wenselijk een gediplomeerd rij-instrukteur in het bezit van zijn bewijs van bevoegdheid te laten, wanneer zijn rijbewijs ingevolge artikel 27 W.V.W. wordt ingehouden of wanneer hem zijn rijbevoegdheid is ontzegd. Daarom dient voor dergelijke gevallen de mogelijkheid te worden geschapen het bewijs van bevoegdheid te schorsen. Na afloop van de termijn van schorsing krijgt de betrokkene zijn bewijs van bevoegdheid zonder meer terug. Verder kan men denken aan intrekking van genoemd bewijs, wanneer de houder ervan gedurende lange tijd — bij voorbeeld een jaar of meer - of bij herhaling - bijvoorbeeld drie maal binnen vijf jaren - de rijbevoegdheid wordt ontzegd. Ook lijkt het intrekken aangewezen indien bijvoorbeeld blijkt, dat de houder bij de keuring of bij het examen of bij de aanvraag van een vrijstelling of ontheffing als bedoeld in artikel IV een verklaring in strijd met de waarheid heeft afgelegd of onjuiste gegevens heeft verstrekt. Een dergelijke administratieve maatregel komt ons in het laatstgenoemde geval verkieslijker voor dan wijziging of aanvulling van artikel 10 W.V.W. Intrekking heeft tot gevolg dat de betrokkene eerst dan weer in het bezit van een bewijs van bevoegdheid wordt gesteld, wanneer hij met goed gevolg is geexamineerd en gekeurd. Artikel III Voor rij-instrukteurs lijkt ons een periodieke medische keuring noodzakelijk, omdat zij vrijwel hun gehele werktijd aan het gemotoriseerd wegverkeer deelnemen en daarin verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van de aan hun zorgen toevertrouwde leerling-bestuurders. Dit is ook de opvatting van een commissie uit de Gezondheidsraad onder voorzitterschap van dr. J. Wester, die de Minister omtrent dit onderwerp heeft geadviseerd („Rapport inzake medische geschiktheid tot het besturen van motorrijtuigen" dd. 22 juli 1966, blz. 10). Het bepalen van de normen van medische en geestelijke geschiktheid waaraan rij-instrukteurs behoren te voldoen dient aan deskundigen te worden overgelaten. Wellicht kunnen ten aanzien van deze verkeersdeelnemers dezelfde keuringsmaatstaven worden aangelegd als die, welke thans gelden voor taxien buschauffeurs. In elk geval menen wij, dat niet kan worden volstaan met de gewone geschiktheidscriteria voor bestuurders van motorrijtuigen noch met de wijze waarop deze geschiktheid in het algemeen wordt beoordeeld (m.a.w. met het systeem van de „eigen verklaring"). Onder „vakbekwaamheid" wordt in het ontwerp niet alleen verstaan kennis op het gebied van het verkeer en van de verkeerswetgeving en inzicht in de werking van de voornaamste onderdelen van het motorrijtuig, maar tevens het vermogen om het voertuig ook in bijzondere situaties (bij voorbeeld slippen) te beheersen en het vermogen om eigen kennis en kunde op anderen over te dragen. Met het woord „vakbekwaamheid" wordt dus een begrip bedoeld, dat meer inhoudt dan de in artikel 18 van de wet genoemde „bekwaamheid" in het besturen van motorrijtuigen. Het woord „geschikt" in het ontwerp is gebruikt in dezelfde betekenis, die daaraan toekomst in artikel 18 van de Wegenverkeerswet. Ook de vraag welke eisen van vakbekwaamheid aan rij-instrukteurs behoren te worden gesteld willen wij graag aan deskundigen overlaten. Wel willen wij opmerken, dat het ons nuttig en gewenst lijkt, dat het gevolgd hebben van een anti-slip cursus daarbij voorgeschreven wordt. Artikel IV Dit artikel bevat o.m. een overgangsregeling ten gunste van die rij-instrukteurs die op het tijdstip, dat dit ontwerp wordt
11 ingediend bij de Kamer reeds als zodanig werkzaam zijn. Wij menen, dat het niet billijk is van hen te verlangen zich alsnog aan een examen te onderwerpen ten einde een bewijs van bevoegdheid te verkrijgen. Het zou o.i. echter eveneens niet juist zijn voor wie de rij-instruktie geen hoofdberoep is - het is algemeen bekend, dat velen in hun vrije tijd rijles geven als bijverdienste - zonder meer zo'n papier ter hand te stellen. Het belang, dat een snelle verbetering van de rijopleiding heeft voor de verkeersveiligheid vraagt hier om een beperking. Wij menen, dat de wijze waarop dit belang in artikel IV van het ontwerp is afgewogen tegen dat van de betrokken rij-instrukteurs de toets van de redelijkheid kan doorstaan. Hierbij moet het woord „aantonen" in het eerste lid met enige soepelheid worden geïnterpreteerd. Zo zouden zij, die als rijinstrukteur in dienstbetrekking zijn van bus- of transportondernemingen of van overheidsdiensten als de strijdkrachten of de politie, geacht kunnen worden het vereiste minimumpercentage van hun inkomen uit het geven van rijlessen te hebben verkregen, wanneer zij aannemelijk maken - bij voorbeeld door middel van een verklaring van hun werkgever of diensthoofd - dat ten minste dat deel van hun werkzaamheden uit het geven van rijlessen heeft bestaan. In de praktijk komt het nogal eens voor, dat garagehouders ook rijlessen geven of naast hun garagebedrijf een rijschool exploiteren, bij voorbeeld met gebruik van auto's van een door hen vertegenwoordigd merk. In zulke gevallen zal voor een vrijstelling of ontheffing zoals in artikel IV bedoeld ruimte zijn, als deze nevenaktiviteiten voor de betrokkene van voldoende economisch belang zijn. Als ondergrens van dit belang wordt voorgesteld een jaaromzet van die rijschool van f 15 000. Dit bedrag berust op het volgende uitgangspunt: 3/4 x (het aantal werkweken per jaar) x (het aantal lesuren per week) x (de lesprijs per uur) op basis van 50 werkweken per jaar en 40 uren rijles per week a f 10 per uur. Er behoeft geen vrees te bestaan dat het „aantonen" als bedoeld in artikel IV werk zou creëren voor vele nieuwe ambtenaren, noch dat het verkrijgen van de nodige cijfers de betrokkenen voor grote moeiten of kosten zou plaatsen. Het tijdstip waarop artikel IV in werking zou kunnen treden als dit ontwerp kracht van wet zou krijgen, zal zeer waarschijnlijk niet liggen vóór het voorjaar van 1970, maar veeleer in de loop van 1970 of zelfs in 1971. Het valt aan te nemen, dat de resultatenrekeningen over 1968 dan reeds lang opgemaakt zijn, zodat de belanghebbenden voor het „aantonen" als regel zullen kunnen volstaan met het overleggen van bij voorbeeld een fotokopie van hun jaarrekening 1968 of van hun belastingaangifte over dat jaar. In het derde lid van het voorgestelde artikel 2c is een termijn gesteld, binnen welke een vrijstelling of ontheffing door de belanghebbenden dient te worden aangevraagd om te voorkomen, dat de uitvoering van deze overgangsmaatregel te lange tijd zou vergen. Het tijdstip van verzending van de aanvrage is daarbij als uitgangspunt genomen, omdat dit moment zo nodig door de betrokkene op eenvoudige wijze (b.v. door middel van een bewijs van terpostbezorging van een aangetekende brief) kan worden aangetoond. Artikel V Hoewel de maatstaven voor het verlenen van een vrijstelling of ontheffing op voet van het voorgestelde artikel 2b ogenschijnlijk weinig ruimte laten voor verschillende interpretaties, achten wij het van belang voor de rechtsbescherming van de betrokkenen tegenover de overheid, dat zij van weigeringen in beroep kunnen gaan. Het gaat hier immers om beslissingen, die voor hen van grote betekenis kunnen zijn. Een daartoe strekkende voorziening bevat het ontwerp in artikel V, waardoor het mogelijk zal worden op de gronden vermeld in artikel 5 van de Wet administratieve rechtspraak bedrijfsorganisatie, bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven beroep in te stellen tegen zo'n weigering. Het verlenen van een vrijstelling of ontheffing zoals bedoeld in artikel IV van het ontwerp ligt, nu de belanghebbenden afkomstig zijn uit de kring van hen, die van de rij-instructie een beroep of bedrijf maken, nagenoeg in dezelfcTe sfeer als het afgeven van een vergunning ingevolge de Vestigingswet Bedrijven 1954. Daarom is in het ontwerp dezelfde rechtsgang aangewezen als die van genoemde wet. Dit beroep op een administratieve rechter komt in de Wegenverkeerswet nog niet voor. Voor artikel V heeft het in 1963 ingevoerde artikel 20a van de Vestigingswet Bedrijven 1954 model gestaan. Artikel VI In de artikelen VIII en IX wordt voorgesteld enige uitzonderingen op het beginsel, dat voor het besturen van een motorrijtuig op een weg een rijbewijs vereist is, in de wet op te nemen. Tot dusverre waren dergelijke uitzonderingen uitsluitend opgenomen in artikel 101 W.V.R. In verband met deze wijziging dient de aanhef van artikel 9 eerste lid onder 3e opnieuw te worden geformuleerd. Daartoe dient artikel VI van het ontwerp, met de „krachtens deze wet vast te stellen uitzonderingen" wordt bedoeld een verwijzing naar de in artikel 2 vervatte delegatie, met name naar hetgeen thans is bepaald in artikel 101 eerste lid onder a tot en met c W.V.R. Artikel VII De eigenaar of houder van een motorrijtuig is volgens het bestaande artikel 9 tweede lid, strafbaar, wanneer hij een ander in zijn voertuig doet of laat rijden zonder dat daarop een kenteken wordt gevoerd of zonder dat het kentekenbewijs op zijn naam is gesteld, maar niet wanneer hij iemand laat rijden, die niet in het bezit is van het vereiste rijbewijs. Thans is degeen die een ander zonder het vereiste rijbewijs een motorrijtuig op een weg laat besturen alleen dan strafbaar, indien hij dit rijden zonder rijbewijs opzettelijk heeft uitgelokt, m.a.w. wanneer het initiatief tot dit rijden van hem is uitgegaan. Dit is in de praktijk vaak moeilijk te bewijzen. Wanneer het toevalligerwijze zo gaat dat degeen, die geen rijbewijs heeft aan de ander vraagt of hij eens mag rijden en deze staat dat toe, daarbij het motorrijtuig ter beschikking stellende, dan is laatstgenoemde zelfs helemaal niet strafbaar. Het lijkt ons wenselijk dat het rijden zonder rijbewijs krachtiger kan worden bestreden dan onder de huidige wetgeving mogelijk is, al was het maar om te voorkomen, dat het in verband met de mogelijke sancties „aantrekkelijker" zou worden te worden vervolgd wegens rijden zonder rijbewijs dan wegens overtreding van de in dit ontwerp voorgestelde nieuwe bepalingen. Daarom wordt naast de bij de artikelen XVIII en IXX te bespreken maatregelen, hier voorgesteld de strafrechtelijke aansprakelijkheid van de eigenaar of houder van een motorrijtuig uit te breiden, opdat hij een belang krijgt er mee op toe te zien, dat zijn voertuig slechts wordt bestuurd door houders van het vereiste rijbewijs. Artikel VIII Wanneer de kandidaat tijdens het rijexamen ingevolge artikel 1 van dit ontwerp zelf „bestuurder" wordt, is het nodig de werking van het verbod te rijden zonder rijbewijs tijdelijk buiten werking te stellen. Dit is geregeld in artikel VIII. Daarbij is onderscheid gemaakt al naar gelang de kategorie van het rijbewijs, dat overigens voor het besturen van het gebruikte motorrijtuig vereist zou zijn. In de praktijk komt het nogal eens voor, dat een leeiiing-motorrijder of een leerling-scooterrijder zichzelf in het rijden bekwaamt met gebruik van een z.g. oefenvergunning (zie artikel 101 W.V.R.). Het is hem dan eveneens toegestaan op eigen gelegenheid naar de plaats van het rijexamen te rijden en weer terug, ja, zelfs mag hij de gehele dag van het rijexamen zijn scooter of motor vrijelijk besturen (zie de konklusie van de procurcur-generaal bij het arrest van de Hoge Raad van 20 januari 1959, Verkeersrecht 1959 nr. 18). In het ontwerp wordt, nu het bestaande systeem van oefenvergunningen daarin is overgenomen en zelfs uitgebreid, voorgesteld deze regeling te kontinuuren. Wanneer tijdens het rijexamen gebruik gemaakt wordt van een auto komt opheffing van de werking van artikel 9 eerste lid aanhef en onder 3« van de Wegen-
Page 1 and 2: Zitting 1968-1969 - 9853 Voorstel v
Page 3: 9 rijexamen moet hebben gehaald, ka
Page 7 and 8: 13 Daarom zal een langere ocfentijd

Memorie van toelichting

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?