Vel 240. 801 Tweede Kamer. 568t0 ZITTING.

More documents

Recommendations

Info

804 5GSTE ZITTING. — 3 MAART. 28. Regeling van de dienst en het gebruik van de spoorwegen. te mooten stellen. Maar ik moet ontkennen dat de handel door de Regeringsvoordragt zou worden geschaad. In cene vroogore rede wees ik er reeds op dat hier oneigenlijk wordt gesproken van overeenkomsten , en dat, hield men zulks in het oog, het ganscbe bezwaar tegen de beweerde beperking van vrijheid om contracten te sluiten in deze vervalt. Deze zelfde quaestie heeft het onderwerp uitgemaakt van zeer belangrijke beschouwingen in de jongste vergadering der .Turisten-vereeniging, waarop reeds een der geachte sprekers gisteren doelde; en de meerderheid der toen tegenwoordig zijnde leden dier vereeniging verklaarde zich voor het beginsel — dat niet ten gevolge dier verklaring, maar reeds door de Regering vóór vier jaien aan de Kamer bij het oersie ontwerp werd voorgesteld — dat afwijking van de wettelijke regelen , bij overeenkomst lot beperking van aansprakelijkheid niet behoort vrij te staan, dus niet behoort vrij te staan het maken van eenzijdige bepalingen afwijkende van het bestaande regt, hetgeen anders inderdaad het geval zijn zou. Ik heb reeds gezegd algemeene instemming te mogen verwachten voor do stelling , dat men bij het spoorwegvervoer strenge maatregelen van toezigt moet toepassen , strenger dan bij ieder ander middel van vervoer. terwijl toch ieder ander middel van vervoer even goed als de spoortreinen onderworpen is aan zeer speciale bepalingen. Ik heb ten deze gewezen op het besluit van 1829. Nu kent de heer Godefroi aan dat besluit wel weinig waarde toe, maar hij weet even goed als ik, dat die waarde in rogten toch steeds door den Hoogen Raad is erkend en dat hot besluit van 1829 steeds toepassing heeft gevonden. Die geachte spreker weet ook dat juist de verhouding tusschen vervoerders en het publiek, dat van de vervoermiddelen gebruik maakt, van de vroegste tijden af, zeer strenge bepalingen noodzakelijk heeft gemaakt. Dat zelfs ten tijde toen er nog aan geeno spoorwegen gedacht werd , dergelijke strenge bepalingen zijn in het leven geroepen , kunnen de bepalingen bewijzen, in lib. IV Tit. IX Digg. Nautae Caupones Stabularii etc. Men is nu alleon bij hot spoorwegvervoer een stap verder gegaan , omdat het publiek tegenover eene spoorwegonderneming niet staat als tegen ieder ander vervoerder met wien het zou willen en geheel vrij zou kunnen contracteren. Een van do sprekers in de reeds genoemde vergadering der Juristenvereeniging heeft gezegd, dat, wanneer men hier meent te kunnen denken aan eene overeenkomst, zulks eene bloote tid ie is; terwijl een ander spreker gewaarschuwd heeft dat men zich in deze toch niet te veel in juridische banden moet vastklemmen maar de zaak uit een ruimer oogpunt moet beschouwen Dat ruimer oogpunt zijn de regten en belangen van het publiek. Wanneer de geachte spreker uit Amsterdam van oordeel is dat de bepalingen in art. fl vervat , de vrijheid tot het sluiten van contracten belemmeren , dan verliest hij ook uit het oog dat er in het geheel van geene vrijheid van contracteren sprake kan zijn , omdat de vrijheid daartoe van spoorwegondernemingen reeds beperkt is door wettelijke regeling, door de regeling hij de acten van concessie, waaraan de spoorwegondernemingen z(jn onderworpen, zoodat zij althans binnen de daarbij gestelde grenzen moeten contracteren. Bestaat nu reeds geen vrije wil van de zijde der spoorwegondernemingen ; van vrijen wil van de zijde van het publiek kan evenmin sprake zijn. En om nu het publiek geen slagtoffer te maken van het gemis van gewenschte vrijheid om te contracteren, daarom moet men vasthouden aan de bepaling dat er ook niet door quasi-overeenkomst die eene fictie zou zijn, afwijking kan worden betoogd van bet gemeene regt. De < geachte spreker heeft ook gewezen 0p de » bijzondere I reglementen" waar fan art. 96 van het Wetboek van Koop- l handel gewaagt; maar hij zal mij moeten toestemmen dat ! de daar bedoelde bijzondere reglementen niet kunnen zijn eenzijdig, die aan de algemeene wet zouden kunnen derogeren ; maar dat daaronder de zoodanigen moeten worden verstaan die in 't leven geroepen zijn door medewerking van het bevoegde gezag. Tot ondersteuning daarvan mag ik onder anderen verwijzen naar de artt. 753, 754 on 755 van het Wetboek van Koophandel, waar ook wordt gesproken van reglementen, maar waarvan niemnnd zal kunnen ontkennen dat dat zijn reglementen gebaseerd op de wet. Do geachte sproker uit Utrecht maakte nog het bezwuar dat met betrekking tot de spoorwegondernemingen ook afwijking van het gemeene regt zou plaats hebben in dien zin. dat zij ten onregto zouden kunnen worden aansprakelijk gesteld voor vertraagde bezorging met name door overmagt veroorzaakt en voor datgene, wat geacht moet zijn de schuld van den afzender, bijv. verkeerde inpakking te zijn. Ik moet daartegen opmerken, dat voor zijne bezorgdheid in dit opzigt ook geen grond bestaat, omdat de bepalingen van de artt. 91 en 92 Wetboek van Koophandel bij het tot stand komen van dit wets-ontwerp volkomen in haar geheel zullen blijven. Wanneer dus vertraging door overmagt wordt veroorzaakt dan zullen de spoorwegondernemingen daarvoor niet aansprakelijk zijn. Eindelijk is de opmerking gemaakt dat, ook bij het stelsel der Regering, demogelijkheid kan en dus de gelogenheid moet bestaan voor een afzender of reiziger om bij speciale overeenkomst waarbij aan geen uitsluiting van vrijen wil valt to denken, met eene spoorwegonderneming over vervoer zich te kunnen verstaan en dat op de vrijheid zulks te doen geen inbreuk mag worden gemnakt, en de tus3chenkomst van de Regering zoodanige vrijwillige overeenkomst niet zal mogen beletten. Aan die opmerking wil de Regering te gemoet komen en heeft daarom de zoo even medegedeelde wijziging voorgedragen , eene wijziging, die naar het mij voorkomt, in hoofdzaak overoenstemt met hetgeen de geachte afgevaardigde uit Assen wenscht en, indien ik hem wel heb begrepen, in zijn amendement heeft geformuleerd, namelijk dat zonder aan een vrachtbrief of een bijzonder dienstreglenient van eene spoorwegonderneming toe te kennen het karakter van overeenkomst, die naar eigen en eenzijdig goedvinden dier onderneming kan worden gesloten buiten de regels door het Staatsgezag gesteld en dus met behoud van het beginsel dat in art. 3 is neergelegd, het toch aan partijen moet kunnen vrijstaan om onafhankelijk daarvan en dus vrijwillig byzondere contracten te kunnen sluiten. Dat doel zal worden bereikt door de voorgedragen wijziging van de Regering. Wa.neer uit dit artikel zou vervallen al datgene wat bij het amendement van den heer Godefroi voorgesteld wordt, dan zou (behalve dat het geheole artikel zou kunnen verdwijnen), de quaestie open blijven wat men door vrachtbrief of bijzonder dienstreglement in den zin van overeenkomst hebbe te verslaan, en zou bij de tegenstrydige regterlijke uitspraken, waarop werd gewezen , het veil voor processen ruim open blijven. Dit moet zooveel mogelijk worden voorkomen en daarom moeten de woorden » door eenig beding bij den vrachtbrief of bijzondere dionstreglementen" in dit artikel behouden blijven. Het is waar dat volgens art. 90 van het Wetboek van Koophandel een vrachtbrief van een expediteur jure generali als overeenkomst is te beschouwen , maar bij de nu voorgestelde redactie zal dit niet het geval zijn met den vrachtbrief van eene spoorwegonderneming, anders dan öf opgemaakt naar de regels bij algemecnen maatregel van inwendig bestuur te stellen , öf vastgesteld bij speciale vrijwillige overeenkomst. Zoo als thans de Regering de redactie voorstelt, zal het dus aan een afzender en eene spoorweg-onderneming vrijstaan om zoodanige speciale overeenkomsten omtrent het vervoer met afwijking van den gewonen vrachtbrief te sluiten. De heer Happeyne van de Coppello: Mijnheer de President! De verandering door de Kegering in dit artikel gemaakt, verbetert de zaak mijns inziens niet veel. Wanneer men toch uitsluiting door overeenkomsten toelaat, dan begrijp ik niet waarom dit niet kan geschieden door een beding in den vrachtbrief, welke juist behelst de overeenkomst tusschen partyen. Of men dit nu zal doen op hetzelfde stuk papier , of op een formulier er naast, inderdaad zal het beding, hier bedoeld, zijn een pactuin adjectum van het vracht-contract.
Vel 241. 895 Tweede Kamer. 56STE ZITTING. — 8 MAART. 2S. Regeling van de dienst en kei gebruik rau de spoorwegen. My dunkt, dut do Minister van Justitie een te goed jurist is, om dat niet toe te geven. Het wordt altoos beding gevoegd hij het hoofdcontract, en dus var. het contract van MTvot'i'. waarvan de vrachtbrief alleen hot bewijsmiddel is. Wat echter is het groote bezwaar ? Men heeft oorspronkelijk in de wet willen opnemon do bepalingen van art. 428 en volgende van het Duitsche handelswetboek; want, terwijl de een met veel grond beweert: men k.in niet aan de spoorwegmaatschappijen de mogelijkheid laten om het publiek te overrompelen , — het publiek dat haast heeft, on niet weet wat het toekent, — komt men van den anderen kant, zoodra men dn zaak grondiger onderzoekt, tot het resultaat dat het eenvoudig nietig verklaren van alle dergelijke overeenkomsten eene onmogelijkheid is. Daartoe kwamen dan ook de stellers van het Duitsche handelswetboek, en bepaalden daarin dat dergelijke overeenkomsten alleen kunnen aangegaan worden in do gevallen in dat wetboek omschreven. Die gevallen nu zijn in dat wetboek in het brcede en met vele onderscheidingen aangegeven, en bij het eerste ontwerp heeft men ook hier getracht die Duitsche bepalingen in deze wet over te nemen. Daartegen is de Kamer opgekomen. Nu maakt men gebruik van de bepalingen van art. 90 vun het Wetboek van Koophandel, om te zeggen: welnu, wat moeijalijk gaat by wet, doen wij maar bij Koninklijk besluit. Het doel was dus goen ander dan om, zoodra dit wets-ontwerp aangenomen zou z'y'n, bij algemeenen maatregel van inwendig bestuur bepalingen vast te stellen, zoo als men vindt in artt 423 en volgendo van het Duitsche handelswetboek. Naar mijn inzien is dit echter onaannemelijk; want dan draagt men een Koninklijk besluit op het regelen van burgerljjk en handelsregt. Dit kan men niet ontkennen. De Regering zal niet kunnen loochenen dat, wanneer zij zich dien algemeenen maatregel van inwendig bestuur denkt, de inhoud daarvan zal zijn geheel golijkslachtig met de bepalingen van het Duitsche handelswetboek. Evenzeer als men echter in Duitschland begrepen heeft dat die bepalingen behooron in het wetboek, en niet in Koninklijke verordeningen, even zeeren misschien nog meer is dit hier waar. Het voorstel van de Regering zou ons eenvoudig daartoe brengen, dat wy , de wetgevende magt, do bevoegdheid haar constitutioneel uitsluitend gegeven, zonden overdrogen aan de Kroon alleen. En dat constitutioneel bezwaar wordt door de wijziging der Uegering niet weggenomen. Wanneer men wil regelen in welke gevallen de overeenkomsten hier bedoeld, nietig zijn, dan moet men dut doen door aanvulling van het Wetboek van Koophandel. Die materie behoo.t niet in dit wets-ontwerp te huis. Ik maak er deze Regering geen verwijt van, want het is de oorspronkelijke fout van het ontwerp geweest, dat men hier in het voorbijgaan wil regelen wat niet in het kader van dit ontwerp past. Dit is duidelijk wanneer men bedenkt dat art. 8, dat zuiver eivielregtel\jke bepalingen omtrent de al of niet geldigheid eener overeenkomst bevat, toch behoort tot de zoodanige waarop ik meen dat het 2de lid van nrt. 53 der wet van toepassing is, zoodat wannoer eone spoorwegmaatschappij oene dergelijke overeenkomst had aangegnan en wilde doen gelden , de ondernemers eene boete van f 100 tot f 5000 zouden beloopen. Handelen in strijd met art. 8 zou zyn overtreding , en men geraakt dus door den weg op te gnan waarheen dit wets-ontwerp ons brengt, tot volslagen regtsverwarring. Wy" geven uan den Kouing wat aan don wetgever behoort en maken een louter burgerlijk contract tot overtreding. Wanneer er groote noodzakelijkheid bestond om eene bepaling omtrent dit punt op te nemen , zou ik aan het amendement vnn den geachten spreker uit Assen de voorkeur geven boven dut van de heeren Bredius en Godefroi, want het laatste doet eigenlijk de wet iets zeggen wat van zelf spreekt. Indien het amendement van de heeren Bredius en (iodefroi mogt aangenomen wordon, zullen wij in art. 3 eeniondig uitspreken wat reeds jurisprudentie is. Door aanneming van het amendement van den geachten afgevaardigde uit Assen zullen wij daarentegen eene bepaling maken, waardoor voor de spoorwegmaatschappijen overrompeling van het publiek belet wordt. Maar alies bijeen genomen zou ik de voorkeur geven aan eene verwerping van het artikel on zou ik wenschen dat de Regering later deze materie aanvulde in het Wetboek van Koophandel. De discussie over dit artikel toont wel dat het, alvorens dit onderwerp te regelen, noodig is dat men oeno enquête houdt en feiten vcrzamele. Wij toch rodeneren gewoonlijk alleen uit oigon ondervinding en hebben op het oog het vervoer van passagiers en 't verzonden van kleine pakjes. Maar men bodenke dat dit artikel voor het groote vervoer van hoog belang is on dat die vrijheid van den handel om metde ondernemers te contracteren moet gehandhaafd worden, omdat het mogelijk is dat men zich zelven zal willen assureren of zgne goederen langs andere wegen of tegen mindere prijzen wenscht te laten vervoeren. Wanneer men das de zaak enkel naar eigen ondervinding beoordeelt, loopt men gevaar te ver te gaan. Van do andere zijdo behoort de wet tegen overrompeling te waken. Men vuile dus het Wetboek vnn Koophandel aan. Waar de wetgever verklaart: ik moet regelen, en tevens zegt: ik kan niet regelen en zal het dus het uitvoerend gezag tuten doen door algemeenen maatregel van inwendig bestuur, daar kan ik mij wegens het constitutioneel bezwaar niet met het artikel vereenigen , en wierd het aangenomen, dnn zou ik daarom tegen de wet moeten stemmen. De heer Godefroi: Wij hebben nog 71 artikelen to behandelen; het is dus pligt, zoo kort mogelijk te zijn. Ik treed daarom niet op nieuw in eeno breede bestrijding van dit artikel. Ik blijf beweren dat de regoling dio art. 8 aan hot uitvoerend gezag voorbehoudt, een onderwerp geldt, welks regeling uitsluitend behoort tot het gebied van do wetgevende magt. Geen beter bewijs is daarvoor te leveren dan raadpleging van de artikelen 30—30 van het oorspronkelijke wets-ontwerp. Daar vindt men die regels, die de Regering zal willen opnemen in een algemeenen maatregel van inwendig bestuur. Wanneer men die artikelen van het oorspronkelijk wets-ontwerp naauwkeurig nagaat, men zal zien, dut zij bijna alle afwijken van het Wetboek van Koophandel. Zij tcgagtn dat Wetboek. En nu vraag ik , hoe bij mogelijkheid wijziging eener wet, een legaal karakter kan hebben, als zy plaats heeft bij een maatregel van inwendig bestuur? Ik spreek van de legaliteit, niet van de utiliteit ; maar ook deze pleit tegen regeling door het uitvoerend gezag. Het is niet wonschelijk dergelijke belangrijke regelen over te laten aan de veranderlijke inzigten der Regeringen. Maar het geldt een onderwerp dat niet aan de wetgevendo magt mag onttrokken worden , het geldt een belangrijk onderdeel van hot handelsregt. Onze wetboeken zijn het werk der wet, en ik blijf mij verzetten tegen aanvulling of wijziging der wet bij maatregel van inwendig bestuur. Wat het amendement betreft , de Minister van Justitie zeide, dat het denkbeeld van art. 8 is , dat dienstreglementen niet moeten hebben het karakter van overeenkomsten. Maar . het is juist ook hot denkbeeld van het amendement, dat spoorwegondernomers van het gemeene regt, hetgeen tot nog loe voor hen geldt, niet anders mogen afwijken dan bij overeenkomst. En vraagt men mij : wat is hier overeenkomst, dan verwys ik naar art 135ti Burgerlijk Wetboek, en versta ik ook hieronder overeenkomst is zoodanige handeling die met toestemming vun degenen die zich verbinden, totstandkomt. Of nu, waar geschil over goederenvervoer langs spuorwogen ontstaat, dergelijke handeling plaats had , de regter zal hel beslissen ; dat is eene quaêatiu f'acti. Zoo kan ik mij voorstellen dat toestemming bestaat, zonder schriftelijke overeenkomst. alloen op grond van bet dienstreglemeut oi van bepalingen van tariven. Als het blijkt, dat degenen, die goederen willen laten vervoeren,
Page 1 and 2: Vel 240. 801 Tweede Kamer. 56STC ZI
Page 3: 893 56STIC ZITTING. — 8 MAART. 28
Page 7 and 8: 897 ütïsTE ZITTING. — 3 MAART.
Page 9 and 10: Vel 242, 899 Tweede Kamer. 56STE ZI
Page 11 and 12: 901 56STE ZITTING. — 3 MAART. 28.
Page 13 and 14: Vel 243. 003 Tweede Kamer. 56STE ZI
Page 15 and 16: 905 56STE ZITTING. - 3 MAART 28. Re

Vel 240. 801 Tweede Kamer. 568t0 ZITTING.

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?