ALTIJD EXTrA VOOrDELIG! - Health[e]Foundation
ALTIJD EXTrA VOOrDELIG! - Health[e]Foundation
ALTIJD EXTrA VOOrDELIG! - Health[e]Foundation
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DIT IS EEN BIJLAGE BIJ DAGBLAD DE TELEGRAAF. DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE HOOFDREDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID.<br />
Nr.2/juli 2010<br />
Voorlichting & bewustwording<br />
SEKSUELE<br />
GEZONDHEID<br />
INCLUSIEF:<br />
JONGEREN-<br />
EXPERTPANEL<br />
DURF JIJ HET AAN?<br />
FOTO: NCRV<br />
Ben jij je bewust van de consequenties? Presentatrice Evelien Bosch<br />
doorbrak het taboe en deed voor het oog van Nederland een soa-test.<br />
Leven met hiv<br />
De stappen die je kunt<br />
nemen als je uitslag<br />
positief blijkt te zijn<br />
Anticonceptie<br />
De pil bestaat al 40 jaar,<br />
wat doet het eigenlijk? En<br />
wat zijn de alternatieven?<br />
Vruchtbaarheid<br />
Als zwanger worden<br />
niet vanzelf gaat:<br />
alle opties op een rij
2 · JULI 2010<br />
CHALLENGES<br />
DE UITDAGING<br />
In maart was Evelien Bosch medepresentatrice van<br />
het NCRV-programma ‘Zeg ‘ns soa’. Het openhartige<br />
programma ging uitgebreid in op seksueel overdraagbare<br />
aandoeningen onder jongeren.<br />
‘Ongeloofl ij k hoe laconiek<br />
we met soa’s omgaan’<br />
WIJ RADEN AAN<br />
PAGINA 4<br />
Janhuib Blans<br />
Public health<br />
consultant<br />
“Pas op dat soa- en<br />
condoomvoorlichting<br />
wordt aangezien voor<br />
seksuele opvoeding.<br />
Als je over lekker eten<br />
praat, vertel je toch<br />
ook niet alleen over<br />
voedselhygiëne?”<br />
Samen met Harm<br />
Edens presenteerde<br />
ik in maart het programma<br />
‘Zeg ‘ns soa’.<br />
In het programma<br />
werden honderd seksueel<br />
actieve jongeren<br />
onderworpen aan een soa-test,<br />
plus Harm en ikzelf. Heel weinig<br />
mensen doen een soa-test, omdat ze<br />
denken dat het eng is of het niet nodig<br />
vinden. Maar per jaar lopen meer<br />
dan 100.000 jongeren in Nederland<br />
een soa op. De cijfers liegen er derhalve<br />
niet om. Meer dan 60.000 chlamydia-infecties,<br />
17.500 gevallen van<br />
genitale wratten, 11.000 met herpes<br />
genitalis en zelfs 1000 nieuwe hivgevallen<br />
per jaar. Veel mensen vrijen<br />
onveilig, ze vinden het kennelijk een<br />
gedoe om een condoom te gebruiken.<br />
Dat verbaasde me enorm. In het programma<br />
hoorden we veel smoesjes,<br />
bijvoorbeeld: ‘huid op huid is lekkerder’<br />
en ‘het is gênant om op te noemen<br />
dat je een condoom wilt gebruiken’.<br />
Geen condooms?<br />
Opvallend in het programma was<br />
een meisje met veel wisselende contacten<br />
en onveilige seks. Ze zat ontzettend<br />
in de stress over haar uitslag,<br />
die goed bleek te zijn. Maar ze wilde<br />
er niet van weten om wat condooms<br />
mee te nemen, om de stress in de toekomst<br />
te voorkomen. Liever deed ze<br />
het onveilig om zich later nog eens<br />
te laten testen. Sowieso beschouwen<br />
veel jongeren het feit dat ze geen soa<br />
hebben als een vrijbrief om onveilige<br />
seks te hebben. Ongelooflijk hoe laconiek<br />
daar mee om wordt gegaan.<br />
Er zijn natuurlijk ook soa’s waar je<br />
niet meer vanaf komt. Een chlamydia<br />
kan bij vrouwen ongemerkt zijn,<br />
maar uiteindelijk wel onvruchtbaarheid<br />
veroorzaken. Ik begrijp wel dat<br />
het moeilijk is om ‘in the heat of the<br />
moment’ aan te geven dat je een condoom<br />
wilt gebruiken, maar doe het<br />
toch maar. Zeg het gewoon. Of los het<br />
op met humor, stop een condoom in<br />
je bh of wat dan ook.<br />
Evelien Bosch<br />
Presentatrice<br />
FOTO: NCRV<br />
“Veel mensen<br />
vrij en onveilig,<br />
ze vinden het<br />
kennelij k een<br />
gedoe om een<br />
condoom te<br />
gebruiken.”<br />
Goed voorgelicht<br />
De voorlichting in Nederland is goed,<br />
al is het wel erg gericht op jongeren.<br />
Voor vijftigplussers is weinig voorlichting<br />
en juist deze groep loopt regelmatig<br />
een soa op, ook omdat het<br />
niet hun gewoonte is om zich regelmatig<br />
te laten testen. Maar op condooms<br />
rust gewoon een taboe. Een<br />
condoom is niet cool. Dat taboe moeten<br />
we wegnemen. Vrijen met een<br />
condoom kan net zo lekker zijn. In<br />
het programma liet ik zelf ook een<br />
soa-test doen. In het verleden heb ik<br />
wel een soa gehad. Eén keertje onveilig<br />
gevreeën en dan blijk je dat zomaar<br />
ineens te kunnen hebben. Toen<br />
ik een nieuw vriendje kreeg, lieten<br />
we allebei een soa-test doen, om te<br />
zien of we clean waren. Daar kwam<br />
uit dat ik chlamydia had, dat had ik<br />
nooit verwacht. Je staat er niet bij<br />
stil: je bent verliefd, het is een leuke<br />
jongen en het is gezellig. Dan gebeurt<br />
het gewoon, maar ik schaamde me<br />
achteraf dood. Ik nam me toen wel<br />
voor: dat was eens maar nooit meer.<br />
Het maakte me wel bewust van het<br />
feit dat je een soa niet aan iemands<br />
blauwe ogen kunt aflezen. Chlamydia<br />
is goed met medicijnen te verhelpen,<br />
maar andere soa’s en hiv niet.<br />
Die zijn door medicatie wel goed te<br />
controleren. Het is gewoon een risico<br />
dat je neemt en daar staat niet iedereen<br />
bij stil. Of ik nu seksueel gezond<br />
ben? Zeker weten. En ik heb een test<br />
om het te bewijzen.<br />
We make our readers succeed!<br />
SEKSUELE GEZONDHEID<br />
TWEEDE EDITIE, JULI 2010<br />
Country Manager: Kristiina Kansen<br />
Editorial Manager: Birte van Ouwerkerk<br />
Business Development Manager:<br />
Marc Reineman<br />
Sub-editor: Amber van Delft<br />
Layout: Triin Metusalet<br />
Project Manager: Robin Jahshan<br />
Telefoon: 020-7077021<br />
E-mail: robin.jahshan@mediaplanet.com<br />
Gedistribueerd met :<br />
De Telegraaf, juli 2010<br />
Drukkerij: Wegener NieuwsDruk<br />
Mediaplanet contact informatie:<br />
Telefoon: 020-7077000<br />
Fax: 020-7077099<br />
E-mail: redactie@mediaplanet.com<br />
Dit is een bij lage bij dagblad De Telegraaf. De inhoud<br />
van deze bij lage valt niet onder de hoofdredactionele<br />
verantwoordelij kheid<br />
Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige<br />
bij lagen die zich richten op een specifi ek<br />
thema en de daarbij behorende doelgroep.<br />
Zo brengen wij lezer en adverteerder<br />
dichter bij elkaar.<br />
www.sense.info<br />
Alles over liefde, relaties & seks.
4 · juli 2010<br />
deskundig advies<br />
Voorlichting over seksuele gezondheid en het voorkomen van een soa slaagt<br />
pas echt als breder over seks wordt gepraat, stelt Janhuib Blans, consultant<br />
op het terrein van public health en gespecialiseerd in drugs, alcohol en seks.<br />
‘Seksuele opvoeding is<br />
meer dan soa-voorlichting’<br />
Pas op dat soa- en condoomvoorlichting<br />
wordt aangezien voor<br />
seksuele opvoeding.<br />
Als je over lekker eten<br />
praat, vertel je toch<br />
ook niet alleen over<br />
voedselhygiëne? Het hangt van veel<br />
factoren af of je tot onveilig seksueel<br />
contact komt of niet. Gedachten<br />
over rollen van mannen en van vrouwen,<br />
ontspannen met elkaar over genieten<br />
van seks praten, het onzinnige<br />
idee dat je kan zien of iemand een<br />
infectie bij zich draagt, de gedachte<br />
dat iemand die altijd condooms op<br />
zak heeft een schuinsmarcheerder<br />
of een sloerie is, maar ook het taboe<br />
van erectieverlies bij het omdoen<br />
van zo’n ding bepalen het gebruik<br />
van condooms.<br />
Seksuele verwildering<br />
In Nederland is prima materiaal voor<br />
seksuele opvoeding beschikbaar, bijvoorbeeld<br />
het lespakket ‘Lang leve de<br />
liefde’, gemaakt voor docenten VM-<br />
BO. Op sommige Christelijke en Islamitische<br />
scholen wordt het niet of<br />
niet volledig uitgevoerd. Reden is dat<br />
openlijk praten over seks de seksuele<br />
verwildering in de hand zou werken.<br />
Kijk je naar de achtergronden van<br />
normoverschrijdende seks die schadelijk<br />
is voor anderen, zoals seksueel<br />
geweld en minderjarigen dwingen<br />
tot seks, dan blijken daders juist<br />
vaak uit een milieu afkomstig waar<br />
over seks stiekem en beklemd werd<br />
gedaan. Dat staat haaks op wat er in<br />
kerk en moskee wordt beweerd, namelijk<br />
dat de maatschappij is losgeslagen<br />
op seksueel gebied. De werkelijkheid<br />
is dat streng gelovige milieus<br />
waar niet over seksualiteit wordt<br />
gesproken een kweekvijver zijn voor<br />
seksuele abnormaliteit.<br />
Sekssignalen<br />
De fase van partnerwerving hebben<br />
we vandaag de dag langer opgerekt.<br />
Daarbij zeggen we wel: ‘Ik ga niet zo<br />
maar met iemand naar bed, ik ga alleen<br />
maar met iemand naar bed die<br />
ook niet zomaar met iemand naar bed<br />
gaat’. We hebben meer seksuele partners<br />
voordat we ons settelen met een<br />
soulmate, iemand waarmee je het leven<br />
deelt en die je vertrouweling is.<br />
Je ziet dat de scheiding tussen soulmates<br />
en seksmaatjes zich doorzet.<br />
Seksuele opvoeding is broodnodig,<br />
al was het alleen maar omdat iedereen<br />
dagelijks bakken sekssignalen<br />
over zich heen krijgt. De huidige marketing<br />
wordt steeds verder geseksualiseerd.<br />
Denk aan GPS-dating via de<br />
iPhone. Ik zag onlangs een prachtige<br />
commercial. Meisje werpt jongen<br />
voorover op bed en spankt hem met<br />
opvoeden<br />
“Als je over lekker<br />
eten praat, vertel<br />
je toch ook niet<br />
alleen over voedselhygiëne?”<br />
Janhuib Blans<br />
Public <strong>Health</strong> consultant<br />
een sneakergympje op zijn billen. De<br />
jongen noemt gelukzalig het merk<br />
van de sneaker. Leuke commercial,<br />
maar toch moeten we de seksuele opvoeding<br />
niet aan de commercie over<br />
laten. Of aan de praatjes op het schoolplein.<br />
Er is een rol voor ouders en andere<br />
sleutelfiguren. Maar dan moeten<br />
ze wel hun best doen en het belang<br />
snappen van die opvoeding. Daarnaast<br />
hebben we in Nederland goede<br />
websites waarop collega’s in het buitenland<br />
hartstikke jaloers zijn.<br />
Condoomgebruik<br />
Een kwart van de meisjes en 27 procent<br />
van de jongens heeft op vijftienjarige<br />
leeftijd seks gehad met een orgasme.<br />
Als jongeren wordt gevraagd<br />
naar condoomgebruik, dan zegt 80<br />
procent dat ze de laatste keer dat ze<br />
seks hebben gehad een condoom<br />
hebben gebruikt. Helaas houdt condoomgebruik<br />
niet lang stand. Het is<br />
ook lastig, want je vindt iemand lekker<br />
en leuk en aan de andere kant<br />
moet je jezelf tegen diegene beschermen.<br />
Dat past moeilijk bij elkaar.<br />
Bovendien is het echt een olympische<br />
prestatie om elke keer een condoom<br />
te gebruiken. Net als bij topsport<br />
moet je oefenen en er vroeg<br />
mee starten. De boodschap dat je een<br />
condoom moet gebruiken, is inmiddels<br />
wel ingesleten. Maar vertel er<br />
dan ook bij hoe je zo’n condoom op<br />
een speelse manier kan omdoen. Een<br />
prostituee vertelde me laatst hoe ze<br />
dat oraal deed en tegelijk haar klant<br />
seksueel opwond. Erecties bleven altijd<br />
in stand.<br />
Speeltjes<br />
Voorlichting over veilig vrijen moet<br />
dus ingebed zijn in de bredere seksuele<br />
opvoeding. Maar over veilig<br />
vrijen moet wel gedetailleerder worden<br />
voorgelicht. Veel mensen gebruiken<br />
seksuele speeltjes. Hoe je die<br />
medisch correct kan schoonmaken<br />
staat niet vermeld. Ook onveilig gebruik<br />
van tepelklemmetjes verhoogt<br />
het risico op hepatitis C. SM is tegenwoordig<br />
al lang geen taboe meer en<br />
wordt vaker in de slaapkamer toegepast,<br />
maar de voorlichting omtrent<br />
de extremere vormen van seks blijft<br />
daarin achter.<br />
SOA’s<br />
■■Soa’s zijn seksueel overdraagbare<br />
aandoeningen. Per jaar lopen<br />
in Nederland naar schatting<br />
ruim 100.000 mensen een soa op.<br />
Voorbeelden van soa’s zijn: infectie<br />
met hiv, dat aids kan veroorzaken,<br />
chlamydia, genitale wratten,<br />
herpes genitalis, gonorroe, hepatitis<br />
B en syfilis.<br />
Over Gilead Sciences:<br />
Gilead Sciences is een biofarmaceutisch bedrijf dat innovatieve geneesmiddelen<br />
ontdekt, ontwikkelt en commercialiseert op terreinen waar medisch gesproken<br />
nog geen antwoord op is. De missie van het bedrijf is om wereldwijd de zorg van<br />
patiënten die lijden aan levensbedreigende aandoeningen te verbeteren. Gilead<br />
heeft zijn hoofdkwartier in Foster City in Californië (USA) en vestigingen in Noord<br />
Amerika, Europa en Australië. In Nederland is Gilead gevestigd in Amsterdam in<br />
het World Trade Centre. Gilead Sciences Netherlands B.V. is hoofdsponsor van het<br />
Aids Fonds.<br />
Gilead Sciences Netherlands B.V.<br />
WTC Tower D, Floor 7,<br />
Strawinskylaan 779,<br />
1077XX, Amsterdam<br />
+31(0)20 7183670<br />
www.gilead.com
inspiratie<br />
juli 2010 · 5<br />
Vraag & antwoord<br />
Liesbeth Vasen<br />
Sociaal-verpleegkundige op de soa-poli<br />
van de GGD Rotterdam-Rijnmond<br />
Het leven stopt niet<br />
bij diagnose hiv<br />
■ ■Vraag: De testuitslag is<br />
binnen en je blijkt hiv+ te zijn,<br />
en dan?<br />
■ ■Antwoord: “Bij vrijwel iedereen<br />
kan het virus met medicatie<br />
zo sterk onderdrukt worden dat<br />
het ondetecteerbaar wordt in het<br />
lichaam, mits iemand therapietrouw<br />
is.”<br />
expertise<br />
Veel mensen laten zich bij de huisarts<br />
of bij een GGD-soa polikliniek<br />
testen op hiv. Voor sommige mensen<br />
is de uitslag positief. Een schrikbeeld<br />
wordt werkelijkheid: je krijgt te horen<br />
dat je hiv+ bent. “Het heeft een<br />
ongelooflijke impact als de diagnose<br />
hiv wordt gesteld”, vertelt internist<br />
Kees Brinkman van het hiv-centrum<br />
in het OLVG in Amsterdam. Het OL-<br />
VG is het grootste hiv-centrum van<br />
Nederland. Een op de zes hiv-geregistreerden<br />
wordt of is hier behandeld.<br />
“Om de term hiv hangt een enorme<br />
lading. Men denkt nog steeds onterecht<br />
dat het een dodelijke ziekte is,<br />
maar hiv is goed te behandelen en<br />
heeft daarom tegenwoordig de status<br />
van chronische aandoening.”<br />
Emoties<br />
Als mensen horen dat ze hiv+ zijn,<br />
wordt er meestal niet acuut gestart<br />
met een behandeling. Brinkman: “We<br />
geven mensen eerst de ruimte om aan<br />
het idee te wennen. Er komen nogal<br />
wat emoties los als blijkt dat iemand<br />
hiv+ is. Na de diagnose wordt iemand<br />
in de meeste gevallen doorverwezen<br />
naar een hiv-consulent van een hivbehandelcentrum.<br />
De verpleegkundig<br />
hiv-consulent voert gesprekken<br />
met de patiënt en die bestaan vooral<br />
uit het wegnemen van achterhaalde<br />
beeldvorming. Veel mensen hebben<br />
de verschrikkelijke verhalen over aids<br />
van twintig jaar geleden nog in hun<br />
hoofd zitten. Vandaag de dag valt er<br />
goed te leven met hiv, maar de meeste<br />
Hiv in Nederland<br />
■■Hiv is het virus dat aids kan<br />
veroorzaken. Het kan het lichaam<br />
op verschillende manieren binnendringen.<br />
In de dagelijkse omgang<br />
is er nauwelijks of geen risico<br />
op hiv-infectie. Het virus (hiv) kan<br />
zich bevinden in bloed, speeksel,<br />
sperma en voorvocht, vaginaal<br />
vocht en moedermelk, maar vooral<br />
door onveilige handelingen met<br />
bloed en sperma loopt iemand risico<br />
om hiv op te lopen of over te<br />
dragen.<br />
“We geven<br />
mensen eerst<br />
de ruimte om<br />
aan het idee te<br />
wennen.”<br />
Kees Brinkman<br />
Internist<br />
mensen zijn hier onbekend mee totdat<br />
ze er zelf mee te maken krijgen.”<br />
Weerstand<br />
Of er met een behandeling moet<br />
worden gestart, hangt af van de<br />
ernst van de situatie en van de patiënt.<br />
“Als iemand het virus al lang bij<br />
zich draagt, kan het zijn dat de weerstand<br />
hard achteruit is gegaan. Dan<br />
is het belangrijk dat iemand snel met<br />
■ ■Op 31 december 2009 waren<br />
er 16.823 hiv-geïnfecteerde personen<br />
geregistreerd door de behandelcentra<br />
en de Stichting HIV<br />
Monitoring (13.231 mannen en<br />
3.592 vrouwen), waarvan 16.555<br />
met een bekende diagnosedatum.<br />
Ruim 13.500 patiënten hiervan<br />
waren op 31 december 2009 nog<br />
in leven. In 2009 zijn 1.252 nieuwe<br />
hiv-patiënten in zorg aangemeld.<br />
In 2008 en 2007 waren dit er respectievelijk<br />
1.357 en 1.296.<br />
actie<br />
Met een positieve uitslag voor hiv krijgt de<br />
patiënt gelijk een intensieve behandeling.<br />
foto: dmbaker/istockphoto<br />
een combinatietherapie start”, aldus<br />
Brinkman. “Blijkt de weerstand van<br />
de patiënt helemaal nog niet zo laag<br />
te zijn, dan kan er gewacht worden<br />
met het slikken van pillen. Start iemand<br />
met therapie dan zal hij of zij<br />
altijd onder behandeling komen bij<br />
een hiv-behandelcentrum, een huisarts<br />
kan daarin niet begeleiden.” Op<br />
dit moment staat 80 procent van de<br />
hiv+ en op medicatie.<br />
Therapietrouw<br />
Als er wordt gestart met een combinatietherapie,<br />
die meestal bestaat uit drie<br />
verschillende medicijnen die het virus<br />
afremmen, is er bij aanvang veelvuldig<br />
contact met de hiv-consulent.<br />
Brinkman: “Dat is belangrijk, want er<br />
moet onderzocht worden of de medicijnen<br />
aanslaan en of er geen onnodige<br />
bijwerkingen optreden. Bovendien<br />
zijn er veel situaties te bedenken waarin<br />
de inname van de medicatie op de<br />
een of andere manier niet vlekkeloos<br />
verloopt. Wat doe je bijvoorbeeld als je<br />
hebt gebraakt vlak na inname? De patiënt<br />
moet hier goed mee leren omgaan<br />
en vooral therapietrouw zijn. Bij een<br />
therapietrouwheid van minder dan 90<br />
procent wordt het virus in veel gevallen<br />
resistent waardoor de medicatie<br />
niet meer werkt. De meeste patiënten<br />
slikken een tot twee pillen per dag. Zo’n<br />
70 tot 80 procent van de hiv+ patiënten<br />
gaat met een pil per dag op medisch<br />
vlak probleemloos door het leven.”<br />
nienke hoek<br />
redactie@mediaplanet.com<br />
■■Waar kan je terecht voor<br />
een soa-test?<br />
“In de meeste gevallen kun je voor<br />
een soa-test terecht bij de huisarts.<br />
Bij de huisarts wordt nog altijd<br />
70 procent van de soa gevonden.<br />
We willen ook niet dat iedereen<br />
voor een soa-test naar een soapoli<br />
komt. We richten ons voornamelijk<br />
op de hoogrisicogroepen,<br />
zoals mannen die seks hebben met<br />
mannen, prostituees, of mensen<br />
met veel wisselende sekspartners.<br />
Wil je niet naar je huisarts, om wat<br />
voor reden ook, dan ben je welkom<br />
op de soa-poli.”<br />
■■Je bezoekt een soa-poli en<br />
dan?<br />
“Er zijn soa-poli’s met inloopspreekuren,<br />
maar (nog) niet in<br />
Rotterdam. Bij ons kom je op afspraak<br />
en dan krijg je eerst een gesprek<br />
met een soa-verpleegkundige.<br />
Daarin moet je heel persoonlijke<br />
vragen beantwoorden. Met hoeveel<br />
personen je seks hebt gehad,<br />
of je anale of orale seks hebt gehad<br />
en of je betaalt voor seks. Kortom,<br />
veel vragen waar je niet zo snel<br />
met een ander over praat. We hebben<br />
tijdens dit gesprek ook aandacht<br />
voor iemands algehele seksuele<br />
gezondheid. We vragen naar<br />
de seksbeleving. Misschien heeft<br />
iemand pijn bij het vrijen of komt<br />
iemand te snel klaar. We kunnen<br />
doorverwijzen naar een eerstelijns<br />
seksuoloog. Bij vrouwen informeren<br />
we naar het gebruik van anticonceptie<br />
en jongeren tot 25 jaar<br />
verwijzen we naar het Sense jongerenspreekuur,<br />
voor alle vragen<br />
over seks.”<br />
■■Waar bestaat de test uit?<br />
“Mannen plassen in een potje, de<br />
urine wordt onderzocht op gonorroe<br />
en chlamydia. En daarna wordt<br />
er bloed afgenomen zodat het getest<br />
kan worden op syfilis, hiv en<br />
hepatitis B. Mannen die seks hebben<br />
met mannen krijgen een aanvullend<br />
onderzoek: met een wattenstokje<br />
wordt wat slijm uit de<br />
keel en anus afgenomen en we inspecteren<br />
de huid. Vrouwen met<br />
klachten zoals veranderde vaginale<br />
afscheiding krijgen lichamelijk<br />
onderzoek. Hebben ze geen<br />
klachten, dan doen ze een vaginale<br />
zelftest. Dat wil zeggen: ze brengen<br />
zelf een wattenstaafje in de vagina<br />
en draaien het vijftien tellen<br />
rond. Makkelijk, want je hoeft je<br />
niet uit te kleden. Bij een soa-poli<br />
vindt altijd bloedonderzoek plaats.<br />
Als je dat niet wilt, dan kun je naar<br />
je huisarts voor een gonorroe en<br />
chlamydia test.”
6 · juli 2010<br />
Nieuws<br />
De revolutie<br />
Welke anticonceptiem<br />
van de anti-<br />
Wil je een definitieve, onomkeerbare anticonceptiemethode?<br />
NEE<br />
JA<br />
Wil je een zeer betrouwbare anticonceptiemethode?<br />
JA<br />
NEE<br />
■■Vraag:<br />
Wat brengt en bracht<br />
de pil teweeg? Sociaal en individueel?<br />
■ ■Antwoord: Zonder twijfel<br />
heeft de pil voor een seksuele revolutie<br />
gezorgd. Anno 2010 is de<br />
pil het meest gebruikte anticonceptiemiddel<br />
in Nederland.<br />
In 1960 verscheen de eerste anticonceptiepil<br />
op de markt. Melanie van<br />
Heijst, zelf 25 jaar arts en sinds tien<br />
jaar onder meer werkzaam in de<br />
abortushulpverlening, kijkt terug.<br />
“Het was een combinatiepil met een<br />
hogere dosering van twee hormonen.<br />
Een doorbraak, want het betekende<br />
dat je als vrouw zelf je eigen vruchtbaarheid<br />
kon managen. Dat leverde<br />
een heel ander soort seksualiteit op.<br />
Voor die tijd was seks buiten het huwelijk<br />
not done en binnen het huwelijk<br />
vooral gericht op voortplanting.<br />
Intimiteit was ondergeschikt.” Hoewel<br />
het voor een jong meisje niet gemakkelijk<br />
was om in de beginjaren<br />
aan de pil te komen, was de seksuele<br />
revolutie onomkeerbaar. De NVSH en<br />
de Rutgershuizen maakten het mogelijk<br />
om op anonieme wijze en zonder<br />
tussenkomst van een huisarts<br />
aan de pil te komen.<br />
Hoe werkt het?<br />
De pil is in zo’n mate gemeengoed<br />
geworden, dat de werking ervan als<br />
vanzelfsprekend wordt ervaren.<br />
Maar wat de pil eigenlijk doet, weten<br />
maar weinigen. “De hypofyse in de<br />
conceptiepil<br />
hersenen stuurt de eierstokken aan<br />
om eens per maand een eitje te laten<br />
rijpen en op pad te sturen naar de<br />
baarmoeder. De baarmoeder bereidt<br />
zich voor op de komst van het eitje<br />
en het baarmoederslijmvlies zwelt<br />
op. Als het eitje geen spermacel ontmoet,<br />
wordt het baarmoederslijmvlies<br />
afgestoten en treedt de menstruatie<br />
in”, legt Van Heijst uit. De pil<br />
houdt het regelsysteem voor de gek.<br />
“De hypofyse krijgt van de pil het signaal<br />
dat al een eitje gerijpt is. Daardoor<br />
treedt geen eisprong op en het<br />
baarmoederslijmvlies bouwt zich<br />
niet op. De menstruatie is daardoor<br />
lang zo hevig niet.” Behalve gezondheidsrisico’s<br />
voor vrouwen met een<br />
verhoogde kans op de meest erfelijke<br />
ziekten heeft de pil gevaren bij het<br />
gebruik zelf. “Je slikt drie weken en<br />
één week niet. Dat werkt vergissingen<br />
in de hand.”<br />
Recente ontwikkelingen<br />
“De meest recente ontwikkeling is<br />
dat de dosering hormonen is verlaagd<br />
en de samenstelling van de<br />
werkzame stoffen is veranderd. Dat<br />
is gedaan om bijwerkingen als hoofdpijn,<br />
gewichtstoename, tussentijds<br />
Melanie van Heijst<br />
Arts<br />
bloedverlies en stemmingswisselingen<br />
tegen te gaan. Daarnaast bestaan<br />
pillen zonder pauzeweek om<br />
de kans op een slikfout te verkleinen<br />
en klachten over sommige bijwerkingen<br />
te verminderen. Die bijwerkingen<br />
kunnen worden veroorzaakt<br />
doordat de hoeveelheid werkzame<br />
stoffen in het bloed daalt tijdens<br />
de stopweek.” Andere middelen<br />
die dezelfde hormonen afgeven<br />
als de pil zijn de anticonceptiering<br />
en de -pleister. De pleister plak je een<br />
keer per week op je schouder, bovenarm<br />
of bil en de ring breng je een keer<br />
per maand in je vagina in. Methoden<br />
met een langere werkingsduur zijn<br />
de prikpil (drie maanden), het hormoonimplantaat<br />
(drie jaar) en het<br />
hormoonspiraaltje (zolang je wilt,<br />
maar maximaal vijf jaar). Voor deze<br />
methoden geldt dat er slechts één<br />
hormoon wordt afgegeven, waarbij<br />
het hormoonspiraaltje de enige methode<br />
is die plaatselijk werkt. Menstruaties<br />
worden hierdoor korter en<br />
lichter en concentraties van het hormoon<br />
in het lichaam zijn veel lager<br />
dan bij de pil. Een koperspiraal heeft<br />
het voordeel dat het helemaal geen<br />
hormonen bevat, maar nadeel is wel<br />
dat het bloedverlies toeneemt. Al met<br />
al is er zowel binnen het arsenaal aan<br />
pillen als in de alternatieven voor de<br />
pil voor elke vrouw een geschikte anticonceptiemethode<br />
te vinden.<br />
cor dol<br />
redactie@mediaplanet.com<br />
Geef je borstvoeding<br />
of mag je geen<br />
oestrogenen gebruiken?<br />
JA<br />
Dagelijks<br />
NEE<br />
Oestrogeenvrije pil<br />
Wekelijks<br />
De anticonceptie-pleister<br />
Diverse combinatiepillen<br />
De verschillen<br />
Maan<br />
De anticon
juli 2010 · 7<br />
de methoden<br />
delijks<br />
ethode past bij jou?<br />
ceptie-ring<br />
Een permanente methode<br />
(sterilisatie man/vrouw of Ovabloc ® )<br />
Methoden zonder anticonceptiemiddel<br />
(periodieke onthouding, lactatie amenorroe, coïtus interruptus)<br />
of barrièremiddelen<br />
Per kwartaal<br />
De prikpil<br />
Onderhuids in arm<br />
Het anticonceptiestaafje<br />
Per 3-5 jaar<br />
Op welke plek in je<br />
lichaam wil je het anticonceptiemiddel<br />
dragen?<br />
In de baarmoeder<br />
Het koperspiraaltje<br />
Het hormoonspiraaltje<br />
2010-NL-257<br />
Advies van<br />
de huisarts<br />
Als huisarts met dertig jaar<br />
ervaring voert Louis Bongenaar<br />
‘goed informeren’ hoog<br />
in het vaandel. “Dat geldt op<br />
elk gebied en zeker als het<br />
gaat om anticonceptie.”<br />
casus<br />
“Veel huisartsen zijn weliswaar gebrand<br />
op het geven van voldoende en<br />
goede informatie, maar dragen het<br />
stokje al snel over omdat ze te weinig<br />
tijd of kennis hebben”, constateert<br />
Louis Bongenaar. De Limburgse huisarts<br />
vindt het belangrijk om de patiënten<br />
in zijn praktijk uitgebreid te<br />
informeren over allerlei zaken in het<br />
leven, dus ook over anticonceptie. “Je<br />
kunt beter rekening houden met de<br />
patiënt zelf, de sociale context, zaken<br />
als ziektes en ander medicijngebruik.<br />
Een huisarts heeft een volledig beeld<br />
en is daarom de aangewezen persoon<br />
om dit te bespreken.”<br />
Louis Bongenaar<br />
Huisarts<br />
Pil en anticonceptiestaafje<br />
“Er zijn veel verschillende soorten<br />
van de pil. Het nadeel van de pil is<br />
dat je moet rekenen en in sommige<br />
gevallen dagelijks op een vast tijdstip<br />
moet nemen. Het zorgt voor hormoonbelasting,<br />
wat kan leiden tot<br />
tussentijds bloedverlies.” Het hormoonstaafje<br />
is een klein staafje met<br />
hormonen dat door de huisarts in<br />
de bovenarm vlak onder de huid ingebracht<br />
wordt. Het geeft zo’n drie<br />
jaar voor bijna honderd procent anticonceptieve<br />
bescherming. “Het<br />
hormoon wordt geleidelijk afgegeven.<br />
Goed geschikt voor vrouwen die<br />
nu en de komende jaren nog niet toe<br />
zijn aan kinderen.”<br />
Spiralen en pleisters<br />
Het hormoonspiraal is volgens Bongenaar<br />
een prima anticonceptiemiddel<br />
voor vrouwen met een voltooid<br />
gezin of jongere vrouwen die weten<br />
voor langere tijd geen kinderen te willen.<br />
“Vijf jaar lang doet ‘ie zijn werk als<br />
anticonceptiemethode met als bijkomend<br />
effect dat het bloedverlies tijdens<br />
de menstruatie veel korter en<br />
minder wordt. Het spiraaltje kan ook<br />
door de huisarts ingebracht worden.<br />
De ‘ouderwetse’ koperspiraal is een<br />
goed middel als de pil of andere hormoongerelateerde<br />
middelen niet mogelijk<br />
zijn door ander medicijngebruik<br />
of bijvoorbeeld een ziekte als<br />
epilepsie.” De anticonceptiepleister<br />
is een middel dat in Nederland weinig<br />
wordt gebruikt. Hormonen worden<br />
door de huid aan het lichaam afgegeven.<br />
“Niet heel betrouwbaar”, vindt<br />
Bongenaar. “Hij laat nog wel eens los.”<br />
Ringen en condooms<br />
Een ander alternatief is de ring, die<br />
vooral door volwassen vrouwen wordt<br />
gebruikt. De flexibele kunststof ring<br />
kan door de vrouw zelf in de vagina ingebracht<br />
worden en geeft een lage hormoondosering<br />
af dat anticonceptief<br />
werkt. “Je draagt hem drie weken, gevolgd<br />
door een ringvrije week. Als vrouwen<br />
de ring goed weten in te brengen,<br />
is het een prima middel.” Alleen een<br />
condoom geeft behalve anticonceptie<br />
ook bescherming tegen soa’s. Zeker<br />
voor jonge vrouwen of vrouwen met<br />
veel wisselende contacten, eventueel<br />
in combinatie met een ander anticonceptiemiddel,<br />
zeker aan te raden.<br />
cor dol<br />
vraag & antwoord<br />
Ineke van<br />
der Vlugt<br />
Programmacoördinator<br />
bij<br />
de Rutgers Nisso<br />
Groep, kenniscentrum<br />
seksualiteit<br />
■■Is een ongewenste zwangerschap<br />
altijd ongewenst?<br />
“Vrouwen kunnen onbedoeld of ongepland<br />
zwanger raken, maar uiteindelijk<br />
toch kiezen voor een kind. Onbedoeld<br />
wil zeggen dat er (nog) geen<br />
kinderwens is, bij ongepland wil je<br />
misschien wel een kind maar nog<br />
nu niet. Als het om een ongewenste<br />
zwangerschap gaat, wil je beslist niet<br />
zwanger worden en hoogstwaarschijnlijk<br />
ook geen kind krijgen. De<br />
meeste vrouwen kiezen in dat geval<br />
voor zwangerschapsonderbreking of<br />
adoptie als het kind geboren is.”<br />
■■Hoe overkomt het je?<br />
“Soms zijn vrouwen niet voldoende<br />
voorgelicht om te weten hoe je een<br />
zwangerschap kunt voorkomen. Of<br />
het risico op een zwangerschap na<br />
onveilige seks wordt onderschat.<br />
Soms zijn vrouwen niet in staat om<br />
anticonceptiemiddelen goed te gebruiken,<br />
de pil eist discipline. Het<br />
komt ook voor dat stellen niet weten<br />
hoe te handelen als ze onveilige seks<br />
hebben gehad. De morning-afterpil<br />
wordt nog wel eens verward met een<br />
abortuspil. Een ongewenste zwangerschap<br />
kan ook optreden na seksueel<br />
geweld.”<br />
■■Hoe te voorkomen?<br />
“Het is slim om al op jonge leeftijd te<br />
weten welke methoden er zijn om<br />
niet zwanger te raken en na te denken<br />
over ouderschap. Jongeren die<br />
opgroeien in een warm opvoedingsklimaat<br />
zullen eerder seksueel gezond<br />
gedrag ontwikkelen. Ga met je<br />
partner in gesprek over anticonceptie<br />
en maak er een gedeelde verantwoordelijkheid<br />
van.”<br />
redactie@mediaplanet.com
‘Help,<br />
ik ben<br />
zwanger.<br />
Wat nu?’<br />
‘Jammer, ik had<br />
graag een kindje<br />
gewild.’<br />
Hulp (ook online) bij:<br />
ongewenste zwangerschap, kinderloosheid<br />
en bij een miskraam en doodgeboren kindje.<br />
www.fiom.nl<br />
‘Ik kan<br />
mijn miskraam<br />
niet vergeten’<br />
40 Plus Relatie<br />
Relatiebemiddeling voor singles van 40 tot 85 jaar!<br />
Zomer in het land,<br />
nu nog een partner aan de hand!<br />
Samen wat drinken op een terras, een ijsje eten of op vakantie<br />
gaan. Dit zijn toch dingen die iedereen graag wil. In de zomermaanden<br />
worden de meeste singles extra geconfronteerd met<br />
het alleen zijn. Spontaan iemand ontmoeten, wachten op het<br />
toeval of neemt u het heft in eigen hand?<br />
Waarom 40PlusRelatie?<br />
• Groot bestand singles tussen 40 en 85 jaar<br />
• Persoonlijke bemiddeling/coaching<br />
• Kantoren door heel Nederland<br />
• Huisbezoek indien gewenst<br />
• Keurmerk van de BER<br />
• Discrete werkwijze<br />
Dan is het nu een goed moment<br />
om een specialist op dit gebied in<br />
de arm te nemen. Bij 40PlusRelatie<br />
ontmoet u gelijkgestemde singles,<br />
ongebonden en serieus op zoek<br />
naar een relatie. Kortom iemand<br />
om samen oud mee te worden.<br />
Uw geluk begint bij ons!<br />
Voor meer informatie kunt u ons bellen of op onze website kijken.<br />
www.40plusrelatie.nl | 079 - 3600651<br />
<strong>ALTIJD</strong> <strong>EXTrA</strong> <strong>VOOrDELIG</strong>!<br />
Alle teststrips €29,95<br />
DIABETES<br />
LifeScan OneTouch Ultra<br />
VOORDEEL<br />
LifeScan OneTouch GlucoTouch<br />
LifeScan OneTouch Vita<br />
Accu-Chek Sensor Comfort<br />
DIABETES<br />
Accu-Chek Compact<br />
Accu-Chek Aviva<br />
FreeStyle<br />
VOORDEEL<br />
Freestyle Lite<br />
Precision Xtra Plus<br />
DIABETES<br />
Bayer Ascensia Autodisc<br />
Bayer Ascensia Elite<br />
Bayer Ascensia Contour<br />
VOORDEEL<br />
Menarini Glucocard Memory<br />
Menarini X-sensor<br />
DIABETES<br />
VOORDEEL<br />
...en natuurlijk ook lancetten, pennaalden, infuussets, etc<br />
met de hoogste kortingen!<br />
Cinnulin PF kaneelcapsules 120 stuks €22,50<br />
rechtstreekse verrekening mogelijk<br />
met meerdere zorgverzekeraars!<br />
www.diabetesvoordeel.nl<br />
Tel. 070 - 325 77 15<br />
Nederlander haalt Australische<br />
succesformule naar Europa<br />
WAALRE - Wat mij overkomen<br />
is, wil ik mijn<br />
zoon besparen. Dat dacht<br />
Geoff Graham toen zijn<br />
eenjarige zoontje last kreeg<br />
van eczeem over zijn hele<br />
lichaam. Zelf stond hij als<br />
drie maanden oude baby al<br />
bekend als een van de ergste<br />
gevallen in Australië. Hij<br />
liep als kind talloze artsen<br />
in de oostkust af. Die dachten:<br />
wat moeten we met<br />
dat kereltje? Alle medicijnen<br />
hadden ze inmiddels<br />
uitgeprobeerd, maar niets<br />
hielp. Nu ook zijn zoon last<br />
had van de aandoening en<br />
Graham zich in de aandoe-<br />
ning begon te verdiepen,<br />
was zijn verbazing groot: In<br />
30 jaar was er nauwelijks<br />
iets veranderd. Zijn zoon<br />
doorliep hetzelfde traject<br />
als hijzelf vroeger. Aan de<br />
keukentafel begon Graham<br />
te experimenteren. Hij mix-<br />
te verschillende natuurlijke<br />
ingrediënten tot hij een<br />
crème vond die zowel bij<br />
hemzelf als bij zijn zoon de<br />
juiste resultaten gaf.<br />
Het is Jeroen Dorresteijn<br />
die deze crème nu naar<br />
Nederland heeft gehaald:<br />
“Vrienden van mij hebben<br />
kinderen die zich soms tot<br />
bloedens toe krabben. Vele<br />
anderen zitten in eenzelf-<br />
de situatie.” Op zoek naar<br />
een oplossing kwam hij op<br />
buitenlandse<br />
internetfora<br />
ADVERTORIAL<br />
Jeroen Dorresteijn met de Grahams productlijn.<br />
steeds de naam “Grahams”<br />
tegen. Dorresteijn besloot<br />
een doos crèmes naar<br />
Nederland te halen en deelde<br />
die bij wijze van test<br />
uit aan mensen met een<br />
gevoelige, droge en rode<br />
huid. Toen hij ervan over-<br />
tuigd was dat hij met de<br />
crème heel veel mensen blij<br />
kon maken besloot hij im-<br />
porteur van het product te<br />
worden voor Europa. Nu,<br />
zes maanden later, ligt de<br />
crème in de winkel, evenals<br />
de rest van de product-<br />
lijn, waaronder shampoo<br />
en zonnebrandcrème. Belangrijke<br />
ingrediënten van<br />
de crème zijn goudsbloem,<br />
bijenbalsem, emoe-olie en<br />
Manuka honing. “Ik krijg<br />
heel emotionele reacties”,<br />
vertelt Dorresteijn. “Bijvoorbeeld<br />
van mensen die<br />
hun benen niet meer durfden<br />
te tonen en nu weer<br />
in een korte broek kunnen<br />
lopen.”<br />
De winkels die de producten<br />
van Grahams verkopen<br />
staan vermeld op de website<br />
www.grahams.nl.<br />
Daarnaast kunt u de producten<br />
via deze site thuis<br />
laten bezorgen.
DESKUNDIG ADVIES<br />
Sommige stellen doen er van alles aan om te voorkomen dat een zwangerschap ontstaat.<br />
Andere stellen gaan juist tot het uiterste om het tegendeel te bereiken.<br />
En daarin gaan ze ver. “Soms te ver”, vindt gynaecoloog en voortplantingsgeneeskundige<br />
Arie Verhoeff. Verhoeff is als gynaecoloog met subspecialiteit fertiliteit verbonden aan<br />
het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis.<br />
De lange weg naar<br />
een zwangerschap<br />
In Nederland zijn vrouwen steeds<br />
ouder voordat ze besluiten aan kinderen<br />
te beginnen, zeker als ze hoger<br />
opgeleid zijn en carrière maken.<br />
En dat is een probleem, want<br />
de vruchtbaarheid loopt snel terug<br />
met het stijgen van de leeftijd. Dat<br />
betekent weer dat we ze sneller moeten<br />
helpen. De eerste stap is om te kijken<br />
of de vrouw een eisprong heeft.<br />
De volgende stap is om de eileiders te<br />
testen en checken of het zaad van de<br />
man goed is. Als dat allemaal klopt en<br />
het lukt niet om zwanger te worden,<br />
kiezen we eerst voor IUI. IUI staat<br />
voor Intra Uteriene Inseminatie: zaad<br />
van de man wordt geconcentreerd in<br />
de baarmoeder geïnsemineerd. Het<br />
zaad wordt als het ware wat opgepept<br />
en dichter bij het doel gebracht op het<br />
juiste moment in de cyclus.<br />
IVF en ICSI<br />
IVF (in-vitro-fertilisatie) is tegenwoordig<br />
een populaire tweede stap in<br />
het streven naar een zwangerschap.<br />
Het kan zijn dat de eileider door een<br />
ontsteking, bijvoorbeeld chlamydia,<br />
dicht is gaan zitten. Bij IVF heb je de<br />
eileider niet nodig, want je haalt een<br />
eicel rechtstreeks uit de eierstok. In<br />
het laboratorium wordt het eitje bevrucht<br />
en daarna geplaatst in de<br />
baarmoeder. Bij het ontbreken van<br />
een eisprong beschikt de gynaecoloog<br />
over hormonale middelen, zoals<br />
tabletten of injecties, om de eisprong<br />
op te wekken. Het probleem kan ook<br />
bij de man zitten, maar deze gevallen<br />
zijn nauwelijks medicamenteus te<br />
behandelen. Daar zijn helaas weinig<br />
mogelijkheden voor. Sommige mannen<br />
ontkennen dat het probleem bij<br />
hen zou kunnen liggen. Redelijk zaad<br />
kun je nog concentreren en geschikt<br />
maken voor IUI. Anders wordt het<br />
een ICSI. Bij deze methode worden de<br />
beste zaadcellen ‘gevangen’ en met<br />
een pipet in een eicel geïnjecteerd.<br />
ICSI staat dan ook voor Intra Cytoplasmatische<br />
Sperma Injectie. IVF-<br />
ICSI is dus eigenlijk een uitbreiding<br />
van de IVF in het laboratorium.<br />
Enorme belasting<br />
De medaille kent wel degelijk een<br />
andere kant, al wordt die door de betrokkenen<br />
vaak angstvallig verborgen<br />
gehouden. Het is een stresssituatie.<br />
We proberen een IVF zo weinig<br />
mogelijk belastend te laten zijn door<br />
bijvoorbeeld niet iedere dag bloed te<br />
prikken. Het is waar dat stellen die<br />
een dergelijke procedure ingaan er<br />
enorm op zijn gebrand om een kind<br />
te krijgen. Maar IVF is ook niet zaligmakend,<br />
je hebt maximaal 30 procent<br />
kans op succes per poging. Het<br />
verwachtingspatroon is echter torenhoog.<br />
Soms te hoog. Nu ben ik van<br />
nature positief en zo benader ik mijn<br />
patiënten ook. Maar ik wijs ze wel<br />
op de percentages. Een vrouw van 36<br />
heeft nog een kans van 30 procent,<br />
KANS<br />
“Nu ben ik van<br />
nature positief<br />
en zo benader<br />
ik mij n patiënten<br />
ook. Maar ik wij s<br />
ze wel op de<br />
percentages.”<br />
Arie Verhoeff<br />
Gynaecoloog<br />
zes jaar later is dat percentage al gehalveerd.<br />
Ik merk dat sommige patienten<br />
hun wens en pogingen absoluut<br />
niet willen delen met de buitenwereld.<br />
Maar de meeste doen het wel.<br />
Een ding is zeker: het komt altijd uit,<br />
want je verspreekt je of je vertelt het<br />
aan enkele mensen. IVF is inmiddels<br />
gelukkig redelijk geaccepteerd en er<br />
is meer openheid, dat was vroeger<br />
wel anders.<br />
Recente ontwikkelingen<br />
Embryo’s kunnen al langer worden<br />
ingevroren, maar de techniek is onlangs<br />
sterk verbeterd. In een volgende<br />
cyclus, zonder dat de vrouw gestimuleerd<br />
wordt, kan een embryo worden<br />
ontdooid en in de baarmoeder<br />
worden geplaatst. Als het ware extra<br />
plaatsing in een stimulatiecyclus.<br />
Voorheen konden eicellen niet of<br />
heel lastig worden ingevroren, maar<br />
dat gaat tegenwoordig ook beter. Deze<br />
techniek heet vitrificatie. Vrouwen<br />
zonder partner doen dat soms<br />
op jongere leeftijd om later een gezonde<br />
zwangerschap door te kunnen<br />
maken. Ook medicamenteus zijn er<br />
ontwikkelingen. Het toedienen is<br />
makkelijker en de werking is langer.<br />
Voorheen werden eitjes gepakt met<br />
de laparoscoop, nu echoscopisch via<br />
de vagina. Er zijn verbeteringen en<br />
nieuwe ontwikkelingen, maar het<br />
blijft een belastend proces. Dat zal<br />
voorlopig nog wel zo blijven.<br />
JULI 2010 · 9<br />
VRAAG & ANTWOORD<br />
■ Je hebt endometriose. Wat<br />
gebeurt er dan precies met je<br />
lichaam?<br />
“Slijmvlies uit de baarmoeder<br />
komt om onduidelijke redenen in<br />
je buik terecht en vormt cystes of<br />
haarden. Deze haarden reageren<br />
net als het slijmvlies in je baarmoeder<br />
op hormonen van de menstruatiecyclus.<br />
Het gaat ook bloeden<br />
en in de buikholte geeft dat irritaties<br />
en ontstekingen.”<br />
■ Wat is er aan te doen?<br />
“Tot je in de overgang komt, zit je<br />
aan de ziekte vast. Daarom slik ik<br />
nu de pil. Niet als anticonceptiemiddel,<br />
maar om te zorgen dat ik<br />
niet menstrueer. Op die manier<br />
kun je de klachten enigszins onder<br />
controle houden.”<br />
■ Je kunt de overgang toch<br />
vervroegd laten komen?<br />
“Er zijn middelen waarmee je chemisch<br />
in de overgang komt. Ik kan<br />
vertellen dat het niet prettig is. Het<br />
gaf me naast de gebruikelijke overgangsklachten<br />
ook hevige nachtmerries.<br />
De zin in seks kelderde naar<br />
min tien. Het geeft ook een flinke<br />
botontkalking als bijwerking.”<br />
■ Andere oplossingen?<br />
”Je kunt je baarmoeder en eierstokken<br />
laten verwijderen, maar<br />
dan kom je ook versneld in de overgang.”<br />
■ Je slikt nu de pil. Dat betekent<br />
wel dat je niet zwanger<br />
zal worden. Hoe zit het met de<br />
seksuele gezondheid?<br />
“Op bepaalde momenten is het<br />
minder fijn, maar over het algemeen<br />
gaat het best goed. Ondanks<br />
het feit dat het wonder ons niet<br />
meer zal overkomen, is het plezier<br />
in ieder geval terug.”<br />
Esther (39, Amersfoort)<br />
Heeft endometriose<br />
advertorial<br />
Merck Serono staat voor innovatie en onderzoek.<br />
Merck Serono is wereldwijd één van de belangrijkste ontwikkelaars van<br />
biotechnologische geneesmiddelen. Duizenden gedreven mensen werken<br />
er aan het verbeteren van de gezondheid van patiënten en hun kwaliteit<br />
van leven. Merck Serono ontwikkelde in de loop der jaren geneesmiddelen<br />
voor patiënten met bijvoorbeeld multiple sclerose, kanker, hart- en<br />
vaatziekten en groeistoornissen, maar ook geneesmiddelen die kunnen<br />
worden ingezet bij vruchtbaarheidsproblemen.<br />
Sinds de eerste stappen om fertiliteitsproblemen te behandelen in<br />
1949 heeft Merck Serono geneesmiddelen ontwikkeld die wereldwijd<br />
in fertiliteitscentra worden gebruikt met als doel een kinderwens<br />
in vervulling te laten gaan. Samen met de fertiliteitsklinieken streeft<br />
Merck Serono naar optimale condities voor het creëren van leven.<br />
Daarom stimuleert en ondersteunt Merck Serono fertiliteitscentra<br />
bij het behalen van een ISO-certificering.<br />
Merck Serono blijft op zoek naar de beste behandeling voor de patiënt.<br />
Innovatie en onderzoek zijn dan ook de sleutelwoorden bij Merck Serono.<br />
www.merckserono.net<br />
2009-025-FE
Bemer 3000 helpt niet alléén de doorbloeding te verbeteren!<br />
Is het niet fijn van uw arts te horen: U bent een medisch wonder?!<br />
8 Minuten liggen of zitten op de Bemer-mat kan de<br />
doorbloeding tot in 4 miljard haarvaten verbeteren<br />
en dat met zuurstofrijker bloed, in het lichaam en<br />
de organen. Vaak een goede extra hulp op dat wat<br />
uw arts voorschrijft.<br />
Tot 4 miljard haarvaten worden extra doorbloed.<br />
vóór inschakeling<br />
3 minuten ná activering<br />
van de Bemer3000 therapie<br />
Enkele van de méér dan 1000 Bemer-gebruikers<br />
meldden ons spontaan:<br />
S.K. Mijn dochter heeft al MS vanaf 1997, ze is nu 34 jaar.<br />
Ik had haar al eens eerder de Bemer gegeven om te<br />
gebruiken, maar toen zag ze daar niets in. Nu heeft ze er<br />
zelf om gevraagd en ze is er goed van opgeknapt. Ze is<br />
actiever en meer uitgerust, ze kan niet meer zonder, ze<br />
neemt hem ook mee op vakantie. Op dit moment heeft ze<br />
ook geen medicijnen, ze spuit interferon. Ik hoop, dat het<br />
lang goed zal gaan.<br />
M.van E. Graag wil ik U of jullie mijn dank overbrengen<br />
t.o.v. mijn Bemer 3000. Vorig jaar kon ik geen 500 m<br />
lopen, boodschappen was een GROOT probleem, maar op<br />
3 maanden na een jaar gebruik van de Bemer kan ik weer<br />
winkelen, wandelen en nog veel meer. De laatste jaren heel<br />
veel pijn, nu niets meer. Voor geen goud wil ik het nog missen.<br />
Drs Louis Wetzels (arts), Praktijken in Delden -<br />
Rosmalen - Bussum: Tot mijn stomme verbazing zag ik dat<br />
de mat bij meerdere hopeless cases verbazingwekkend goed<br />
aansloeg. Dit betrof met name patienten met rugklachten,<br />
verkrampingen in de spieren, rheumatische<br />
klachten, fibromyalgie, migraine, koude voeten, slecht<br />
genezende ulcera, hypertensie, spanningshoofdpijn,<br />
hyperventilatie, slaapstoornissen, gewrichtsklachten,<br />
claudicatieklachten. Het meest spectaculaire voorbeeld vond<br />
ik een patiente uit Den Bosch met fibromyalgie, kortom spier<br />
en gewrichtsklachten, chronische vermoeidheid, depressie,<br />
slaapstoornissen, totaal geen energie. Deze vrouw zag ik in<br />
ongeveer 4 weken veranderen van een wrak in een vitale<br />
vrouw barstens vol energie en zonder lichamelijke klachten.<br />
Fam. Ten H. Tot mijn verrassing heeft een driemaandelijks<br />
bloedonderzoek (Diabetes Centrum Overvecht Utrecht) bij<br />
mij vandaag het beste resultaat opgeleverd (insuline enz.)<br />
van mijn toestand sinds enkele jaren.<br />
Bemer helpt niet alleen de doorbloeding te verbeteren en<br />
de bloedstroom te versnellen (belangrijk voor het afvoeren<br />
van de afvalstoffen), maar kan ook de werking van de witte<br />
bloedcellen activeren. Het is niet alléén het hart dat het<br />
bloed transporteert... ook het vasomotie-gebeuren. Dat is de<br />
pompbeweging van de vaten. Bemer is óók toepasbaar bij<br />
de meeste implantaten, vraag ons voor extra info svp.<br />
In de Duits sprekende landen is de Bemer reeds lang bekend<br />
en wordt ook ingezet door ca. 6.000 artsen/therapeuten en<br />
300 ziekenhuizen. Ook veel bekende sporters en sport-clubs<br />
willen niet meer zonder de Bemer. Vóór u besluit tot koop<br />
kunt u de Bemer 3 maanden uitproberen. De voorwaarden<br />
sturen wij u graag.<br />
Laatste onderzoek MS: Harvard-publicatie<br />
Op uw verzoek zenden/mailen wij u<br />
graag recente gebruikers ervaringen.<br />
Informatie:<br />
Bel svp. 0314-66 85 92 of mail: bemer@bemer3000.nl<br />
Een korte film van de werking in het lichaam ziet u op<br />
www.bemer3000.nl<br />
Bemer Nederland bv.<br />
Postbus 136<br />
7040 AC ´s Heerenberg
EXPERTPANEL<br />
JULI 2010 · 11<br />
Lucas Wijntjes (25)<br />
Vaste relatie, woont in<br />
Bratislava, Slowakij e<br />
Hein de Beer (30) *<br />
Vaste relatie<br />
Jacco Koot (23)<br />
Vaste relatie<br />
* GEEN FOTO WEGENS PRIVACYREDENEN<br />
Vraag 1:<br />
Plezier in seks is uiteraard<br />
een niet te onderschatten<br />
onderdeel van seksuele<br />
gezondheid. Hoe hou je het<br />
leuk? Zijn er speciale dingen<br />
die je doet en ben je niet<br />
gespeend van enige<br />
romantiek?<br />
“Het plezier van seks zit voor mij in de<br />
verbintenis met liefde. Ik denk dat ik in<br />
die zin wel van de oude stempel ben. Het is<br />
fijn als je elkaar genegenheid kan geven en<br />
een beetje je best doet voor elkaar. Ik koop<br />
soms iets leuks voor mijn vriendin. Daar zit<br />
voor mij het plezier in. Ja, een beetje de romantische<br />
stijl. Ik heb een open houding tegenover<br />
seks en ben zeker geen heilig boontje.<br />
Maar sinds ik een vaste relatie heb, geniet<br />
ik meer van seks dan in de tijd ervoor.<br />
Dat heeft zeker ook met de leeftijd te maken.”<br />
“Hoe hou je het leuk? Ik ben af en toe<br />
wel romantisch. Of probeer eens wat variatie.<br />
Dan bedoel ik niet variatie in vrouwen,<br />
maar in de manieren om seks te hebben.<br />
Op andere plekken. En op een gegeven<br />
moment is seks ook maar gewoon seks. De<br />
spetters hoeven er niet altijd maar vanaf te<br />
vliegen. De ene keer is het beter dan de andere<br />
keer en als je wat gedronken hebt, ben je<br />
ook meer opgewonden. Maar sleur, daar zit<br />
je natuurlijk niet op te wachten.”<br />
“Ja, gezondheid zit ook in het plezier<br />
hebben in seks. Ik probeer nieuwe dingen<br />
en we dagen elkaar uit. Af en toe kopen<br />
we iets leuks en we proberen genoeg aandacht<br />
aan elkaar te geven. Ik geef toe dat ik<br />
niet een heel romantisch type ben, maar ik<br />
probeer het wel en dat waardeert ze erg. Op<br />
mijn zeventiende was ik bijna uitsluitend<br />
met sport bezig, tot mijn vader overleed<br />
toen ik achttien was. Dat heeft mijn kijk op<br />
het leven wel veranderd. Ik<br />
ging veel stappen en heb<br />
veel uitgeprobeerd.”<br />
Vaker<br />
onveilig<br />
dan veilig<br />
Vraag 2:<br />
Heb je in het verleden altijd<br />
veilige seks gehad? Kun je<br />
iets vertellen over het hoe en<br />
waarom? Waarom wel een<br />
condoom en wanneer niet?<br />
“Veilig vrijen? In het verleden heb ik<br />
wel one night stands gehad. Ik gebruikte<br />
wel condooms, hoewel ik er geen grote<br />
liefhebber van ben. Maar met het oog op geslachtsziekten<br />
en ter voorkoming van een<br />
zwangerschap wel heel handig, zeker als je<br />
niet precies weet met wat voor persoon je te<br />
doen hebt. Ik denk wel dat meisjes die de pil<br />
slikken, er minder over nadenken of de seks<br />
met het oog op soa’s wel veilig is. Ze weten<br />
zich beschermd tegen een zwangerschap.”<br />
“Voordat ik een vaste relatie aanging,<br />
heb ik wel condooms gebruikt om<br />
veilig te vrijen. Maar ik moet eerlijk toegeven<br />
dat ik er nooit een groot voorstander<br />
van was. Ja, ik heb er wel eens bij stilgestaan<br />
dat ik een risico liep op een geslachtsziekte.<br />
Meestal gebeurde dat bij one night stands.<br />
Dan boeit het wat minder om een condoom<br />
te gebruiken. Het zou wel moeten, maar je<br />
hebt wat gedronken en dan scheelt het je<br />
wat minder.”<br />
“Ik heb nu enige tijd een vaste relatie,<br />
maar voorheen had ik wel one night<br />
stands. Dan was het af en toe wel veilig en<br />
af en toe niet. Dat was afhankelijk van of we<br />
iets bij ons hadden en of we er op dat moment<br />
aan dachten. Eerlijk gezegd was het<br />
vaker onveilig dan veilig. Sommige dames<br />
hadden zelf condooms, anderen gingen ervan<br />
uit dat ik iets bij me zou hebben. Als ik<br />
niets bij me had was er even twijfel, maar<br />
gebeurde het bijna altijd alsnog. Achteraf gezien<br />
zou ik niet anders gehandeld hebben.”<br />
Vraag 3:<br />
Seksualiteit is een veelomvattend<br />
begrip. Waar ligt voor<br />
jou de kern van seksualiteit?<br />
Wat is belangrijk en wat<br />
maakt het speciaal?<br />
“Behalve het belangrijke deel<br />
fysiek is het tegenwoordig voor<br />
mij ook belangrijk om seks te hebben<br />
met een geestverwant. Je hebt toch<br />
je specifieke wensen en dingen die je lekker<br />
vindt en die zij lekker vindt. Als je dat voor<br />
een langere periode met elkaar deelt, gaat<br />
dat automatisch en geniet ik meer dan van<br />
een one night stand na een avondje stappen.<br />
Ik vind het wel belangrijk dat de ander ook<br />
van de seks geniet. Als je het intiemste niet<br />
met elkaar kan delen, dan valt er iets weg.”<br />
“Ik geniet<br />
nu meer”<br />
“Ik vind intimiteit het belangrijkste<br />
van seksualiteit. Ja, dat<br />
is nu wel anders dan voorheen. Toen<br />
was het meer gericht op de seks. Als ik<br />
een kind had die ik zou moeten adviseren,<br />
dan zou ik toch echt wel adviseren om een<br />
condoom te gebruiken en veilig te vrijen.<br />
Geniet, maar gebruik wel je verstand. Ja, ondanks<br />
dat ik het zelf anders heb gedaan.”<br />
“Met een vaste relatie is intimiteit wel<br />
het belangrijkste onderdeel van seksuele<br />
gezondheid. Vroeger was het de<br />
uitdaging om iemand te versieren en mee<br />
naar huis te krijgen. Dat was het hoofddoel<br />
van de seksualiteit. Nu ben ik er veel meer<br />
op gericht om het samen fijn te hebben. Ja,<br />
dat is zeker verandert naarmate ik ouder<br />
word. Na mijn achttiende heb ik de jaren<br />
ervoor, waarin ik bijna alleen met hardlopen<br />
bezig was, ingehaald. Sinds ik een vaste<br />
relatie heb, ben ik zeker weer rustiger geworden.”<br />
Vraag 4:<br />
Hoe ziet het gebruik van anticonceptiemiddelen<br />
er nu uit<br />
in je relatie en hoe kijk je terug<br />
op de tijd met wisselende<br />
contacten?<br />
“Ik heb sinds twee jaar een monogame<br />
relatie en we gebruiken een voorbehoedsmiddel<br />
ter voorkoming van een zwangerschap.<br />
Het is prettig dat je er niet bij elke<br />
vrijpartij op hoeft te letten. M’n vriendin<br />
moest enige tijd aan de antibiotica en dat<br />
schijnt effect te kunnen hebben op de hormoonhuishouding,<br />
dus toen hebben we wel<br />
condooms gebruikt. Super veilig dus. Ik heb<br />
me nog nooit laten testen, maar daar maak<br />
ik me ook geen zorgen over. In een vaste relatie<br />
ben je daar ook niet zo mee bezig.”<br />
“Ik heb een vaste relatie, dus ik vrij<br />
veilig inderdaad. We gebruiken geen<br />
condoom. Wel de pil om een zwangerschap<br />
te voorkomen. Of die gebruikt zij, ik niet. In<br />
de tijd voor deze relatie was het misschien<br />
soms wel onverantwoord. Maar ja, het ging<br />
altijd goed en ik heb er geen spijt van. Ik<br />
heb wel eens een soa-test gedaan en alles<br />
was goed. Ik wilde gewoon wel eens weten<br />
hoe de zaak ervoor stond, zal ik maar zeggen.<br />
Sommige mensen doen dat aan het begin<br />
van een vaste relatie, om letterlijk en fi-<br />
guurlijk met een schone lei te beginnen.”<br />
“In het verleden heb ik wel onveilig<br />
gevreeën. Het was de tijd van lekker wild<br />
doen en plezier maken. Ik heb nog nooit een<br />
soa-test gedaan, maar ook nooit een indicatie<br />
gekregen dat ik een geslachtsziekte zou<br />
hebben. Aan het begin van onze relatie heb<br />
ik er wel over nagedacht om een test te doen,<br />
zeker omdat ze mij wel kende en wist dat ik<br />
een aantal wisselende contacten had gehad.<br />
Uiteindelijk is het nooit gebeurd.”<br />
Vraag 5:<br />
Heb je leuke tips om op het<br />
moment suprême het gebruik<br />
van een condoom ter sprake te<br />
brengen? Hoe ga je daar goed<br />
mee om en hoe bewaar je het<br />
speciale moment?<br />
“Hoe ik voorstelde om op het moment<br />
suprême een condoom te gaan gebruiken?<br />
Nou, eerlijk gezegd niet. Meestal<br />
stelden de meisjes in kwestie het zelf voor.<br />
Ik heb, denk ik, het geluk gehad dat ik een<br />
aantal heel verantwoordelijke meisjes heb<br />
getroffen. Als je de pil niet slikt, wil je het<br />
wel veilig doen met het oog op een zwangerschap.<br />
Ik heb in het verleden geen trucs uit<br />
de kast hoeven halen om een condoom tevoorschijn<br />
te toveren.”<br />
“Meestal kwam het gebruik<br />
van een condoom helemaal<br />
niet ter sprake. Van mij hoeft het<br />
niet. Het gebruik van een condoom ging<br />
absoluut niet van harte. Het initiatief om<br />
een condoom te gebruiken kwam ook niet<br />
van mij af. Als het gebeurde, lag het initiatief<br />
daarvoor aan de andere kant. In het heetst<br />
van de strijd een condoom te moeten pakken,<br />
dat is gewoon niks.”<br />
Beginnen<br />
met een<br />
schone lei<br />
“Nee, ik ben geen fan van condooms.<br />
Het initiatief om een con-<br />
doom te gebruiken kwam eerlijk gezegd<br />
niet van mijn kant. Het is komen dat het meisje dat ik meenam naar<br />
voorgehuis<br />
erop stond dat ik een condoom zou<br />
gebruiken. Dat was wel een statement, zo<br />
van ‘voordat we verder gaan wil ik wel dat<br />
je een condoom omdoet’. Ik vind het een<br />
onderbreking van het leuke moment. Momenteel<br />
gebruik ik niets, mijn vriendin gebruikt<br />
een anticonceptiemiddel.”
NTI’s HBO TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE<br />
DE BESTE VAN NEDERLAND!*<br />
Wil je graag meer leren over jezelf?<br />
Wil je mensen en hun gedrag beter kunnen begrijpen?<br />
Wil jij je emotionele intelligentie verder ontwikkelen?<br />
Wil je mensen en/of organisaties helpen?<br />
4x JA? Start dan vandaag nog met de opleiding HBO Toegepaste Psychologie!<br />
Loes van Breugel-Gerritsen,<br />
student HBO Toegepaste Psychologie<br />
In september 2008 ben ik begonnen met de HBOopleiding<br />
Toegepaste Psychologie van het NTI. Een tige uitdaging naast een drukke baan en een gezin met<br />
pitstaat<br />
tegenover dat je ontzettend veel leert en alles wordt door het<br />
kleine kindjes. Maar ik heb geen seconde spijt gehad.<br />
De opleiding is gedegen en kost veel energie. Daar<br />
NTI soepel geregeld waardoor de combinatie goed te maken is. En dan gééft zo’n<br />
studie ook weer heel veel energie!<br />
Inmiddels heb ik mijn propedeuse gehaald. Vol enthousiasme begin ik aan de hoofdfase.<br />
Ik moet dit jaar kiezen in welke richting ik ga afstuderen. Heel moeilijk vind ik<br />
dat, want ik vind alle onderwerpen ontzettend interessant. Wat mij betreft is deze<br />
opleiding een schot in de roos!<br />
Profiteer van de volgende voordelen:<br />
• Studeren waar en wanneer je wilt<br />
• Nooit meer saaie colleges en volle collegezalen<br />
• T/m 31 augustus 2010 extra voordelig lesgeld door<br />
overheidssubsidie<br />
• Geen reistijd<br />
• Al binnen 3 jaar af te ronden<br />
• Inclusief 6 praktijktrainingen per jaar, stage- en<br />
scriptiebegeleiding, examenkosten en vakliteratuur<br />
t.w.v. ruim € 1.000,-<br />
• Je haalt exact hetzelfde HBO-diploma als bij een<br />
reguliere hogeschool<br />
• Begeleiding door een persoonlijke mentor<br />
• Digitale examens: iedere werkdag op 25 locaties<br />
• Je kunt iedere dag starten<br />
• Mogelijkheid tot aanvraag studiefinanciering<br />
• Vrijblijvend oriënterend studieadviesgesprek<br />
* Recent zijn de resultaten van de Nationale Studentenenquête 2010 (NSE) bekend geworden. Dit<br />
jaar hebben 80 onderwijsinstellingen in het hoger onderwijs en 241.916 studenten meegedaan<br />
aan de NSE. Uit de resultaten blijkt dat het NTI onder andere op het onderwerp inhoud de hoogste<br />
score krijgt voor de opleiding HBO Toegepaste Psychologie (Open Bestel). Alle resultaten zijn te<br />
bekijken op de onafhankelijke vergelijkingssite www.studiekeuze123.nl.<br />
T/m 31 augustus 2010<br />
Slechts € 135,- p.m.<br />
nieuw!<br />
HBO Toegepaste Psychologie Intensief<br />
Haal binnen 3 jaar je HBO-diploma!<br />
Incl. examens, vakliteratuur en praktijktrainingen.<br />
De inhoudelijk beste HBO Toegepaste Psychologie opleiding van Nederland is nu ook klassikaal te volgen bij het NTI in Leiden<br />
en Utrecht. Je profiteert dan van intensieve begeleiding in kleine groepen (max. 25 studenten). Deze opleiding volg je op<br />
donderdagavond of zaterdag.<br />
Avondvariant of Dagvariant<br />
20 donderdagavonden per jaar 10 zaterdagen per jaar<br />
start do. 23 september 2010 start zat. 25 september 2010<br />
Slechts € 246,- p.m.<br />
Incl. vakliteratuur en klassikale lessen.<br />
TE030<br />
www.nti.nl 071 - 561 00 77