Stoffen in bloed en - Impact

Pagina 10 van 118 RIVM Rapport nr. 630930 003
De gegevensverzameling op de vliegbasis bestond uit het afnemen van bloed (volbloed, plasma
en serum) en urinemonsters. Deelnemers van 18 jaar en ouder vulden bovendien een uitgebreide
vragenlijst in. Deze bevatte vragen over de mate van persoonlijke betrokkenheid bij de ramp,
vragen over lichamelijke en geestelijke gezondheid voor en na de ramp, vragen over de
emotionele gevolgen van de ramp en de wijze van omgaan met die gevolgen, en vragen over
algemene persoonskenmerken.
De beschikbare bloed- en/of urinemonsters van de deelnemers aan het onderzoek in de steekproef
zijn geanalyseerd met de ICP-MS methode op de volgende elementen: barium (Ba), cadmium
(Cd), chroom (Cr), koper (Cu), nikkel (Ni), lood (Pb), antimoon (Sb), strontium (Sr), titanium
(Ti) en zink (Zn). Deze stoffen zijn gekozen omdat zij indicatief worden geacht voor het
vaststellen van een eventuele verhoogde lichaamsbelasting door de vuurwerkramp. In dit
onderzoek is niet gekeken naar de blootstelling aan asbest. Asbest kan namelijk niet in bloed en
evenmin in urine bepaald worden. Berichten in de media dat in dit onderzoek asbest in bloed
bepaald zou worden waren dus onjuist. Tijdens het onderzoek is een relatief hoge uitval (ca. 6%)
opgetreden van bloedmonsters, onder andere door het op korte termijn moeten wisselen van
leverancier van het bloedafname materiaal om aan de gevraagde aantallen bloedbuizen te
voldoen. De corresponderende urinemonsters zijn wel geanalyseerd. Deze uitval leidt niet tot
vertekening van de resultaten van dit onderzoek.
Om vast te stellen of er sprake is van een verhoogde lichaamsbelasting zijn de waargenomen
niveaus in bloed en urine van de onderzoekspopulatie vergeleken met concentraties gemeten bij
vergelijkbare bevolkingsgroepen (referentiewaarden). Referentiegegevens werden geselecteerd
uit wetenschappelijke artikelen op basis van een aantal (kwaliteits)criteria. De gemeten
concentraties zijn getransformeerd tot een uniforme schaal voor alle stoffen waardoor de
verdeling van de meetresultaten direct vergeleken kon worden met die van de referentiewaarden.
De gemeten niveaus in totale onderzoekspopulatie komen overeen met de resultaten van de
steekproef. Er zijn geen systematische verhogingen van de gemeten waarden in bloed en urine
gevonden bij noch de kinderen, bewoners (inclusief passanten) of hulpverleners ten opzichte van
de gekozen referentiewaarden. De gemeten niveaus in bloed en urine waren voor de meeste
stoffen vergelijkbaar of lager dan de referentiewaarden. Alleen de nikkel en chroomniveaus in
urine waren verhoogd in vergelijking met de referentiewaarden. Voor nikkel in bloed was dit
echter niet het geval.
De relatie tussen de niveaus in bloed en urine en de potentiële blootstelling aan genoemde
elementen in stofvormige luchtverontreiniging is onderzocht met behulp van meervoudige
regressie-analyse, waarbij is gecorrigeerd voor mogelijke verstorende invloeden van leeftijd,
geslacht, opleidingsniveau, etniciteit, roken, alcoholgebruik en hobby’s. De regressieanalyses
konden voor een aantal gemeten stoffen niet worden uitgevoerd vanwege te weinig
waarnemingen boven de aantoonbaarheidsgrens. Er zijn geen significante verhogingen gemeten
in de potentieel hoog blootgestelde groep bewoners (inclusief passanten) en hulpverleners ten
opzichte van de bewoners of hulpverleners die mogelijk laag blootgesteld zijn geweest.
Uitzondering hierop is het loodgehalte in bloed bij de groep hulpverleners die potentieel hoog
blootgesteld zijn geweest. De loodniveaus van deze groep zijn vergelijkbaar of lager dan de
niveaus in de algemene bevolking en liggen onder de niveaus waarbij gezondheidseffecten
optreden. Er is dus geen sprake van een gezondheidskundig relevante verhoging.