Grondverzetmachines - Ing

1. Grondverzetmachines
1.1 Inleiding
Dit hoofdstuk begint met een afbakening van de sector.
Vervolgens worden de onderscheiden typen grondverzetmachines
en hun eigenschappen besproken alsmede de
belangrijkste ontwikkelingen per segment.
In dit onderzoek ligt de focus op de Nederlandse markt
voor groot grondverzetmaterieel. Het CBS onderscheidt
subklasse 43.12, die - eventueel in combinatie met straat- en
rioleringswerk - omvat 1 :
• verplaatsen, egaliseren, ophogen, afgraven van grond
• opruimen, bouwrijp maken van bouwterreinen na sloop
• aanleg van drainage
• grondwerk voor bouwrijp maken van terreinen, ruilverkaveling,
ontginning en landaanwinning en –inrichting en
• grondwerk voor aanleg van bossen, sportvelden, recreatieterreinen,
groenvoorzieningen e.d.
De belangrijkste twee segmenten binnen de grondverzetmachines
zijn graafmachines en wielladers. In dit rapport
ligt de nadruk op het grotere grondverzetmaterieel. De
zogenoemde minigravers (met een gewicht van minder
dan vijf ton), schrankladers 2 en ander klein materieel blijven
buiten beschouwing.
1 Deze klasse omvat niet: grondwerk overwegend voor de akkeren
tuinbouw (01.61), werkzaamheden direct gericht op grind- of
zandwinning (08.12), afgraven en verwijderen van verontreinigde
grond (39.00), grondwerk voor het leggen van rioleringen en
buizen (42.21), grondwerk voor het leggen van elektriciteitskabels
(42.22) en aanleg en onderhoud van tuinen en gazons (81.30).
2 Een soort smalle shovel zonder gestuurde wielen, die gemakkelijk
om zijn as kan draaien. In de bouw is de soortnaam schranklader vrijwel
synoniem met de merknaam Bobcat. De meeste schrankladers
hebben een tonnage tot 5 ton, hoewel er ook zwaardere soorten zijn.
In 2010 maakten de verkoopvolumes van grote graafmachines
(gewicht meer dan 6 ton) en wielladers (gewicht meer
dan 8 ton) ongeveer 40% uit van de totale verkopen. Gemeten
in omzet was het aandeel van de grote grondverzetmachines
ruim 75%.
Graafmachines en wielladers vormen met 95% het leeuwendeel
van de verkoop van het grote grondverzetmaterieel. In
2010 werden er in Nederland bijna 800 grote graafmachines
en ruim 400 wielladers verkocht. 3 Dumpers en bulldozers
zijn twee categorieën van zwaar grondverzetmaterieel, die
een dusdanig beperkt deel van de verkoop- en leasemarkt
uitmaken (van beiden werden er ongeveer twintig verkocht),
dat ze in beperkte mate ter sprake zullen komen. Daarnaast
is er het grondverzet gerelateerd materieel, dat echter
verder buiten beschouwing blijft. Voorbeelden hiervan zijn
graaflaadcombinaties, zelfrijdende graders 4 , verreikers,
ruwterrein heftrucks, asfaltafwerkmachines, kranen en
machines die gebruikt worden voor op- en overslag van
goederen.
1.2 Typen grondverzetmachines
1.2.1 Graafmachines
Een graafmachine is een voertuig dat speciaal is uitgerust
om te graven, maar kan ook terrein effenen en vrachtauto’s
laden. De armen en bakken werken hydraulisch. Er wordt
onderscheid gemaakt tussen rupsgraafmachines en graafmachines
op banden. Voordelen van rupsgraafmachines
zijn dat ze in mindere mate wegzakken en minder schade
aanrichten aan de ondergrond. Vanwege de hogere stabi-
3 Bron: Off Highway Research Annual Review 2010 en interviews.
4 Bouwmachines met drie assen en een langwerpig blad om een
vlak oppervlak te creëren.
Figuur 1.1 Aantal in 2010 door Nederlandse importeurs aan eindklanten verkochte grondverzetmachines,
naar soort
Afzet 2010 (aantal machines)
21 184 350
39
440
925
420
600
■ Graafmachines op rupsen
■ Graafmachines op banden
■ Wielladers
■ Wielladers (tot 8 ton)
■ Minigravers (tot 6 ton)
■ Dumpers
■ Bulldozers
■ Overig
Omzet (in miljoen euro)
10 5 37
140
69
60
150
130
Bron: Off Highway Research en interviews; bewerking ING Economisch Bureau
Grondverzetmachines Oktober 2011 8