Achttiende-eeuws kolonialisme in brieven - Koninklijk Nederlands ...

ACHTTIENDE-EEUWS KOLONIALISME IN BRIEVEN
En ook in 1798 68 antwoordt hij op het voorstel van zijn vader maar liever te zullen
wachten tot zijn terugkeer in Europa:
En bij deese geleegendheyd kan of wil ik ook niet voor UwHoogwelgeb. verbergen, dat
ik een natuurlijk zoontje hebbe, dat een zeer lief kind is, dat ik zo vrij geweest ben na
UwHoogwelgeb. Frederik Godert te noemen en hetwelk ik meede zal brengen. Ik
heb er meer gehad, doch die zijn alle overleeden.
Een aantekening in de marge vermeldt nog: 'Zeedert heb ik er nog twee gekregen.'
In het begin van 1800 had men in Indië bericht ontvangen, dat de van 1797
daterende benoeming van Van Reede tot Raad extra-ordinair door het Uitvoerend
Bewind was goedgekeurd. In dat jaar besloot hij, daar zijn gezondheid slechter
werd, tegen het volgende jaar ontslag te vragen. Hij zou dan, zo lang repatriëring
door de oorlogsomstandigheden niet mogelijk was, als Raad een rustiger bestaan
in Batavia hebben. Inderdaad werd hem het gevraagde ontslag verleend op 6 maart
1801. Er waren voor deze post twee sollicitanten geweest, de Raad extra-ordinair
Van IJsseldijk en de Raad extra-ordinair Engelhard. Volgens Van Reede had de
laatste de beste kansen
wijl hij door een meenigte van roekeloose onderneemingen in Rhederijen, etc. met zijne
finantiën zeer in de war geraakt is en uyt dien hoofde in zijne sollicitatien zeer sterk
ondersteunt word door den Heer Directeur-generaal Siberg, die veel geld van hem hebben
moet en vreest het anders te sullen verliesen. 69
Inderdaad werd Nicolaus Engelhard, die met een stiefdochter van de Gouverneurgeneraal
Alting getrouwd was en dus een zwager was van Siberg, benoemd. Hij
was liever gerepatrieerd, maar moest in deze winstgevende post zijn enorme schuld
van meer dan drie ton trachten in te halen. Na de overdracht was Van Reede op
13 oktober 1801 van Semarang op een van zijn eigen schepen naar Batavia ingescheept,
maar bedreigd door een Engels oorlogsschip was hij in Cheribon binnengevallen
en over land verder gereisd. In Batavia werd hij nog Raad ordinair en
Directeur van de amphioendirectie, inmiddels wachtende op de resolutie waarbij
hem verlof tot repatriëren gegeven zou worden.
Hij had zijn intrek genomen op het landgoed Weltevreden, dat hij nog van vroeger
kende, toen hij er de gast van Van der Beke was. Het was door de Commissarissengeneraal
tot vast verblijf voor de Gouverneur-generaal bestemd, maar Siberg
wenste er niet te wonen en had Van Reede bewogen er zijn tenten op te slaan. Van
daaruit schrijft hij op 20 mei 1802 zijn vader de resolutie ontvangen te hebben.
Voortdurend is hij bezig zijn geldzaken af te wikkelen en verheugt zich op zijn
terugkeer. Voordat er echter uitvoering aan het repatriëringsplan kon worden
68. Brief van 26 december 1798.
69. Brief van J. F. van Reede aan zijn vader, 6 februari 1801.
201