brochure 2008-2009.pdf - Psychoanalyse Lacan - Freud | NLS Kring ...

te proberen het moment van besluiten, dat eigen is aan ieder subject, geforceerd
te verhaasten.
Het Seminarie XVIII verklaart nader wat Lacan al formuleerde in zijn “Direction
de la cure” door aan te geven dat wat echt tegen de zin ingaat, niet
de onzin is, maar wel wat hij de Letter noemt. De analytische interpretatie
is er op gericht, als men het zo bekijkt, af te scheiden wat als letter komt
neerslaan: dit is de betekenaar of het zijn de betekenaars waaraan het subject
onderworpen is geweest door de toevalligheden van zijn ontmoeting
met het genot. Vandaar Lacans inspanning om de nadruk te leggen op de coupure
die voor de analysant voortbrengt “wat gelezen wordt in wat men
hoort”, en dit tegen de achtergrond van wat niet gezegd kan worden.
Daardoor bevindt de analyticus zich in de positie van redacteur van het
spreken van de analysant (volgens een uitdrukking van J.-A. Miller die ons
zeer treffend voorkomt). Coupure, het scanderen, korte sessie, alle gaan ze
in de zelfde richting die ook een reductie is van de zin die het onbewuste,
eenmaal de overdracht gevestigd is, zoekt te laten woekeren. Toch is de
coupure niet willekeurig. Zij poogt een hechtingspunt [“point de capiton”] in
de ontmoeting aan te brengen: ze beëindigt terwijl ze iets losmaakt. Ze wil
besluitend zijn.
3. De act die het subject verandert
Van 1967 af vervangt Lacan het Freudiaanse concept van de interpretatie
door dat van de act. Het is een keerpunt in zijn onderwijs. Zelfs als hij soms
tot een vroegere conceptualisering lijkt terug te keren. Zoals J.-A. Miller er
op opzienbarende wijze (het baarde inderdaad opzien) aan herinnerde in
1995: het onbewuste interpreteert (en het liegt bij gelegenheid).
De psychoanalyse is er door veranderd: de psychoanalyticus valt de act toe,
dit wil zeggen wat langs zijn kant de modificatie toelaat, de soms spectaculaire
reductie van de verhouding van het subject tot het genot, verhouding
die wij het symptoom noemen. De taak van de interpretatie van het zogenaamde
symptoom valt echter toe aan het onbewuste, dit wil zeggen langs
de kant van de patiënt zelf in zijn zoektocht naar waarheid en in zijn omgaan
met de zin zelfs als die met genot vermengd is. Niets sluit uit dat de
act van de analyticus een taalact zou zijn (in de zin van de Britse filosoof
J.-L. Austin), maar niets schrijft het voor. Ik zie het vooral als een act die
voor het onbewuste van de patiënt de plaats van een adres vrij maakt (Eric
Laurent gaf het aan in nummer 8 van LNA aangaande het autisme in zijn artikel
“Le chiffre de l’autisme”).
8